NHỚ TẾT MẬU THÂN

XUÂN TÂN MÃO NHỚ TẾT MẬU THÂN
VÀ ĐAO-PHỦ-THỦ HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNG!

Thoắt mà đã 47 năm, kể từ ngày văn hào Nhất Linh, người đã dùng thuốc độc hủy mình “để cảnh cáo những người chà đạp lên mọi thứ tự do”. Đất nước đã thực sự lọt vào tay Cộng Sản 12 năm sau di chúc lịch sử của văn hào Nhất Linh được công bố.


Nhà văn Nhật Tiến, giải thưởng văn chương toàn quốc với truyện dài “Thềm Hoang”, cách đây hơn 30 năm, đã đại diện một nhóm nhà văn độc lập, đọc trước linh cữu Nhất Linh khi hạ huyệt những lời vĩnh biệt: “Kính thưa anh hồn văn hào Nhất Linh, Thật vô cùng đau đớn và xót xa cho chúng tôi khi chúng tôi nhận được tin văn hào đã quyết tâm từ bỏ hoàn cảnh sống nhỏ nhen và tăm tối này để đi về chốn thanh cao.

Đại diện cho một nhóm nhà văn độc lập, không phụ thuộc một màu sắc chính trị, không gia nhập một đảng phái, hôm nay trước anh hồn của văn hào, chúng tôi xin được bày tỏ lòng tiếc xót của chúng tôi. Trọn một đời gian khổ, không ngại khó khăn, không màng danh vọng, văn hào đã tận tụy hy sinh, từ bỏ mọi quyền lợi riêng để tranh đấu cho lý tưởng tự do, cho cuộc sống hạnh phúc của dân tộc. Văn hào đã hoàn thành sứ mạng của người cầm bút.

Văn hào đã nêu cao sĩ khí bất khuất của truyền thống những nhà văn chân chính. Cái chết của văn hào sẽ mãi mãi là ngọn đuốc soi sáng con đường tăm tối của chúng tôi đang đi, là niềm khích lệ lớn lao cho những khó nhọc mà chúng tôi sẽ gặp gỡ, là một tấm gương sáng láng mà mãi mãi những kẻ cầm bút đi sau như chúng tôi phải soi vào để suy gẫm. Chúng tôi xin nguyện trước anh hồn của văn hào là chúng tôi sẽ nhất quyết theo đuổi con đường cao đẹp mà văn hào đã vạch ra. Đó là sự hoàn thành sứ mạng cao quý của các nhà văn. Đó là sự chống đối mãi mãi bạo quyền và bạo lực.

Đó là sự đòi hỏi đến kỳ cùng quyền tự do được sống làm người của toàn thể dân tộc, như ý muốn của văn hào trước khi nhắm mắt. Ôi! Nói làm sao cho xiết nỗi lòng thống thiết của chúng tôi trong những giờ phút đau đớn này. Chúng tôi chỉ xin cầu nguyện cho anh hồn của văn hào sớm tiêu diêu miền Cực Lạc, cũng như xin văn hào linh thiêng chứng nhận những lời nói chân thành của chúng tôi trong giây phút vĩnh biệt này”. Tôi tin, cũng như nhiều người khác tin, những lời vĩnh biệt rất văn hoa và đầy xúc động của nhà văn Nhật Tiến khi ông đọc trước linh cữu của văn hào Nhất Linh – con người mang tên hai chữ Nhất Linh trong suốt cuộc đời đã không làm điều gì vô ích, kể cả điều thông thường con người không có quyền làm là sự chết – nói theo cách nói của luật sư Dương Kiền.

Sau năm 1975, nhà văn Nhật Tiến đã ở lại Việt Nam, đã biết thế nào là Cộng Sản, và sau đó đã vượt biển để biết thế nào là cái tâm trạng: Ta thương ta kiếp thuyền nhân Một lần vượt biển muôn phần đớn đau! Có điều tôi không hiểu, tôi cũng nghĩ rằng nhiều người khác không hiểu, về những việc làm của nhà văn Nhật Tiến trong vài ba năm trở lại đây. Ông tuyên bố rùm beng trên báo chí trước khi trở về Việt Nam “để tìm chất liệu sáng tác”. Ông đã mang sách “Trăm hoa vẫn nở trên quê hương” về Việt Nam. Sau đó, trở ra hải ngoại chỉ thấy ông im hơi, lặng tiếng. Có điều gì sai chạy chăng?

Nhà văn vẫn theo đuổi những điều đã hứa trước linh cữu của văn hào Nhất Linh là “hoàn thành sứ mạng cao quý của các nhà văn… chống đối mãi mãi bạo quyền và bạo lực” với tư cách một nhà văn độc lập hay giờ đây ông đã “phụ thuộc một màu sắc chính trị”? * Hoàng Phủ Ngọc Tường, là người đã cùng Hoàng Phủ Ngọc Phan, Nguyễn Đắc Xuân là “những người đã làm vỡ mộng bao cô gái Huế sau Tết Mậu Thân” – nói theo cách nói của nhà thơ Cao Mỵ Nhân. Trong tạp ghi “Không Chung Một Bầu Trời”, nhà thơ Cao Mỵ Nhân viết về buổi lễ kỷ niệm 20 năm Tết Mậu Thân được tổ chức vào mùa Xuân 1988 tại Nhà Văn Hoá Thanh Niên thành phố Hồ Chí Minh như sau: “…


Hội trường chật cứng những người, ai cũng muốn biết cái gì là quan điểm của bên kia về Tết Mậu Thân Huế. Có lẽ cái đinh của buổi “20 Năm Tết Mậu Thân Huế” hôm đó là Hoàng Phủ Ngọc Tường, hay nói cách khác, Hoàng Phủ Ngọc Tường nói gần như hụt hơi, Phan không lên máy vi âm “cứu bồ” chỉ đứng tại chỗ phía dưới khi ban tổ chức giới thiệu, Nguyễn Đắc Xuân cũng vậy, nay Xuân tóc bạc trắng, dung nhan phờ phạc, mơ hồ, không còn nét đấu tranh kiểu “tâm ca” xa xưa, trước thuở vô bưng. Vì cả ba người Tường, Phan, Xuân đều hoạt động văn nghệ Cộng Sản với bút pháp Nguyễn Tuân, nhưng Tường vốn làm thơ, nên buổi nói chuyện đã chuyển qua không khí một đêm… thơ, hơn là đặc công du kích, chắc muốn cho vơi bớt hận thù.

Phàm là một người làm thơ, nếu lỡ có tàn ác, gian xảo, tồi tệ, xấu xa… đến đâu, hình như cũng có lúc “thật mình” như thế, mới đúng là thi sĩ chăng? Hoàng Phủ Ngọc Tường làm thơ không nhiều, nhưng riêng về mặt thơ thôi, thì lại có vẻ thi phong, thi cốt: Thôi em, cảm tạ chờ mong, Ngày anh đi hái phù dung chưa về. Đêm qua, hương đã tàn mê, Mày ai còn dấu trăng thề như in… Rõ ràng những chờ mong tuổi trẻ đã tàn phai, lầm lỡ, như sắc hoa phù dung: sáng đỏ, trưa hồng, tối trắng hay là phù dung thì sớm nở, tối tàn. Và khi đã tàn cơn mê, thì nét vẽ chân mày cong lên như dấu trăng thề in rõ rành rành tức là nhướng mắt nhìn sự bất lực củ.