TRUYỆN TRIẾT HỌC

Chuyện người Samurai

Một vị samurai đến thu nợ của người đánh cá.
Người đánh cá nói: “Tôi xin lỗi, nhưng năm vừa qua thật tệ, tôi không có đồng nào để trả ngài.”
Vị samurai nổi nóng, rút kiếm ra định giết người đánh cá ngay lập tức.

Rất nhanh trí, người đánh cá nói: “Tôi cũng đã học võ và sư phụ tôi khuyên không nên đánh nhau khi đang tức giận.”
Vị samurai nhìn người đánh cá một lúc, sau đó từ từ hạ kiếm xuống. “Sư phụ của ngươi rất khôn ngoan. Sư phụ của ta cũng dạy như vậy.

Ðôi khi ta không kiểm soát được nỗi giận dữ của mình. Ta sẽ cho ngươi thêm một năm để trả nợ và lúc đo chỉ thiếu một xu thôi chắc chắn ta sẽ giết ngươi.”

Vị samurai trở về nhà khi đã khá muộn. Ông nhẹ nhàng đi vào nhà vì không muốn đánh thức vợ, nhưng ông ta rất bất ngờ khi thấy vợ mình và một kẻ lạ mặt mặc quần áo samurai đang ngủ trên giường. Nổi điên lên vì ghen và giận dữ, ông nâng kiếm định giết cả hai, nhưng đột nhiên lời của người đánh cá văng vẳng bên tai: “Ðừng hành động khi đang giận dữ.”

Vị samurai ngừng lại, thở sâu, sau đó cố tình gây ra tiếng động lớn. Vợ ông thức dậy ngay lập tức, kẻ lạ mặt cũng vậy, hoá ra đó chính là mẹ ông.
Ông gào lên: “Chuyện này là sao vậy. Suýt nữa con đã giết cả hai người rồi!”
Vợ ông giải thích: “Vì sợ kẻ trộm lẻn vào nhà nên thiếp đã cho mẹ mặc quần áo của chàng để doạ chúng.”

Một năm sau, người đánh cá gặp lại vị samurai. “Năm vừa qua thật tuyệt vời, tôi đến để trả nợ cho ngài đây, có cả tiền lãi nữa”, người đánh cá phấn khởi nói.

“Hãy cầm lấy tiền của ngươi đi.” Vị samurai trả lời, “Ngươi đã trả nợ rồi.”

Hòn Ðá Ném Ði

Văn hào Nga Leon Tonstoï có kể câu chuyện ngụ ngôn như sau: Có một người hành khất nọ đến trước cửa nhà của một người giàu có để xin bố thí. Một đồng xu nhỏ hay một miếng bánh vụn, đó là tất cả những gì người ăn xin chờ đợi nơi người giàu có.

Nhưng, mặc cho người khốn khổ van xin, người giàu có vẫn ngoảnh mặt làm ngơ. Ðến một lúc không còn chịu nổi những lời van xin của người hành khất, thay vì bố thí, người giàu đã lấy đá ném vào con người khốn khổ. Người hành khất lặng lẽ nhặt lấy hòn đá cho vào bị rồi thì thầm trong miệng: "Ta mang hòn đá này cho đến ngày nhà người sa cơ thất thế. Ta sẽ dùng nó để ném trả lại ngươi".

Ði đâu, người hành khất cũng mang theo hòn đá ấy. Tâm hồn ông lúc nào cũng cưu mang sự báo thù. Năm tháng qua đi. Lời chúc dữ của người hành khất đã thành sự thật. Vì biển lận, người giàu có bị tước đoạt tất cả tài sản và bị tống giam vào ngục. Ngày hôm đó, người hành khất chứng kiến cảnh người ta áp giải người giàu vào tù ngục. Nỗi căm hờn sôi sục trong lòng ông.

Ông đi theo đoàn người áp tải. Tay ông không rời bỏ hòn đá mà người giàu đã ném vào người ông cách đây mười mấy năm. Ông muốn ném hòn đá đó vào người tù để rửa sach mối nhục hằng đeo đẳng bên ông. Nhưng cuối cùng, nhìn thấy gương mặt tiều tụy đáng thương của kẻ đang bị cùm tay, người hành khất thả nhẹ hòn đá xuống đất rồi tự nhủ:

"Tại sao ta lại phải mang nặng hòn đá này từ bao nhiêu năm qua? Con người này, giờ đây, cũng chỉ là một con người khốn khổ như ta". Tha thứ là điều khó khăn nhất nhưng cũng là điều cao cả nhất. Trao ban tiền của, trao ban thì giờ, trao ban chính mạng sống mình là điều xem ra dễ làm hơn trao ban lòng tha thứ. Tha thứ là tuyệt đỉnh của yêu thương bởi vì tha thứ là yêu thương chính kẻ thù của mình.

Nghệ thuật tha thứ.

Một người cứ luôn luôn bị tỉnh dậy vào buổi đêm, vì một giấc mơ cứ lặp đi lặp lại. Anh ta thấy mình bơi trong một cái hồ, bơi giỏi như một vận động viên. Tuy nhiên, cái hồ rất rộng mà chân tay anh ta thì mỏi, anh ta khó lòng bơi tới được bờ. Bỗng nhiên, cha anh ta bơi thuyền đến gần, đưa tay ra, bảo anh ta bám lấy. Anh ta nhớ lại hồi nhỏ thường bị bố mắng mỏ, thậm chí đánh đòn, nên mỉm cười khô khan và nói : “Cảm ơn bố, cứ kệ con!”.

Anh ta bơi tiếp, cố hết sức hướng về phía bờ. Rồi anh ta nhìn thấy một người khác bơi thuyền lại gần. Ðó là cô em gái. Cô em gái quăng một chiếc phao về phía anh ta và bảo : “Anh dùng phao đi!”. Nhưng nhớ lại rất nhiều lần cô em gái hỗn hào ương bướng cãi lời mình, anh ta lắc đầu và xua tay.

Sau những nỗ lực lớn lao, cuối cùng anh ta cũng vào được đến bờ. Anh ta nằm vật ra trên bãi cát ướt, sự mệt mỏi làm đầu óc trở nên lơ mơ, còn chân tay thì không cử động nổi. Một đám đông người tụ tập quanh anh ta. Khuôn mặt nào anh ta cũng thấy quen. Ðó là gia đình, họ hàng, bè bạn của anh. Người thì muốn đưa anh vào bệnh viện, người thì muốn đốt lửa, người thì muốn lấy bộ quần áo khô và khăn cho anh lau…

Nhưng cứ khi mỗi người định làm gì, anh ta lại nhớ lại những khi con người đó đối xử không tốt với mình. Và “Không, cảm ơn”- Anh ta lại nói – “Cứ kệ tôi”. Anh gượng đứng dậy, quần áo ướt sũng, dính đầy cát, chân tay rã rời, mệt mỏi đi xa đám đông.

Sau khi liên tục nằm mơ thấy giấc mơ đó trong vòng vài đêm, anh ta liền đi hỏi bà, người duy nhất chưa bao giờ làm gì không tốt với anh, và người mà anh tin tưởng sẽ không bao giờ làm gì không tốt với anh cả.

- Bà không phải là người biết ý nghĩa của những giấc mơ – bà anh nói – Nhưng bà nghĩ cháu đang giữ trong đầu quá nhiều bực bội và hằn học.

- Bực bội ư? Hằn học ư? Không thể thế được! – Anh ta kêu lên - Nếu có thì cháu phải cảm thấy chứ!

Bà của anh ngồi yên và bình tĩnh đáp :

- Những cố gắng của cháu và hồ nước trong giấc mơ chính là những gì cháu đang phải cố gắng trong tâm trí cháu. Cháu cần sự giúp đỡ, cháu muốn được quan tâm, nhưng cháu thấy không ai đủ tốt cho cháu tin tưởng. Cháu đã bơi được tới bờ một lần, nhưng còn những lần khác thì sao ? Sự tha thứ không phải là những điều mà chúng ta làm cho người khác, mà chúng ta làm cho chính chúng ta đấy thôi. Vì khi chúng ta không tha thứ, có phải là chúng ta đã xây dựng trong tâm trí mình những bực bội và tức giận ngày càng lớn đó không?

Có một câu nói: “Bạn không phải là người hoàn hảo, nên bạn cũng có những sai lầm. Nếu bạn tha thứ những sai lầm của người khác đối với bạn, bạn cũng sẽ được những người khác tha thứ những sai lầm của bạn”. ---------- Cuộc sống luôn có quá nhiều khó khăn phải vượt qua. Muốn vượt qua, cần có đủ năng lực và sức chịu đựng. Mà muốn có năng lực và sức chịu đựng thì cái năng lượng thanh tịnh phải được bộc lộ.

CHO ĐỜI KHUÔN MẶT TƯƠI CƯỜI

SHUNDO AOYAMA

Bạn có mặt ở nơi đây,
Không khí như bừng thêm ánh sáng
Bạn có mặt ở nơi đây,
Cảm giác dễ chịu tỏa lan cho người
Ước gì tôi giống như bạn nhỉ

Tôi thích bài thơ này của Mitsuo Aida. Khi ở cạnh người khác, dù chúng ta không thể nghĩ ra điều gì hay ho để nói, chúng ta cũng nên làm cho không khí nơi đó sáng sủa và làm cho mọi người dễ chịu. Tôi sung sướng không thể tả khi gặp được một người hoan hỷ như vậy. Tôi trìu mến nhìn họ và ước ao mình có thể làm được như họ. Ngược lại, người nào đó vào phòng với vẻ mặt khó chịu. Tôi cảm thấy như là đang nhìn thấy khía cạnh xấu của chính mình, tôi buồn và tự nghĩ rằng không biết chừng mình cũng làm cho người khác chán nản hay khó chịu như vậy.


Có một câu chuyện tôi không thể quên, dù nó xảy ra đã lâu. Tôi nghe Toru Matsui kể về người phụ nữ tên là Reiko Kitahara, con của một giáo sư. Câu chuyện xảy ra ở một góc của khu phố ở Tokyo, nơi đó đã bị bom tàn phá thành gạch vụn trong thế chiến thứ hai. Khu phố tồi tàn tên là Ant Town đã mọc lên ở đó và cũng là nơi trú ngụ của những người lượm rác.

Cô Reiko đến đó sống. Cô tập trung những đứa trẻ trong khu này, chúng nó quá nghèo, không có tiền đi học và cô đã trở thành cô giáo của chúng. Cô thường xuyên đi thăm nom mọi người, bất kể ngủ nghỉ, cô cũng chăm sóc những người bệnh hoạn, già cả cô độc. Mỗi sáng, hàng trăm người lượm rác túa ra đi khắp nơi, kéo theo những chiếc xe gỗ cà tàng.

Cô luôn luôn tiễn họ với nụ cười trong sáng và câu nói : "Chúc bạn một ngày tốt lành". Buổi chiều, dù cho trễ mấy, cô cũng luôn luôn chào đón họ trở về với nụ cười và câu nói " Chắc là bạn mệt lắm hả". Chỉ cần nhìn thấy cô với nụ cười dịu dàng, thơ ngây, những người khổ cực trôi giạt đến Ant Town sau trận chiến hỗn mang, họ đã hoàn toàn quên đi những nỗi nhọc nhằn. Vì thế, cô Reiko đã được tôn sùng là Nữ Thánh của Ant Town.

Bất ngờ, cô bị bệnh lao. Mặc dù người ta khuyên cô trở về với gia đình để chữa bệnh, cô đã nhất định qua đời ở nơi đó. Cô từ giã cuộc đời lúc còn rất trẻ, trong độ tuổi 20. Sau khi mất, một quyển sổ tay nhỏ được tìm thấy dưới gối của cô.

Người ta thường thấy cô lấy quyển sổ này khi nằm trên giường bệnh. Nghĩ rằng chắc là có điều gì quan trọng được ghi lại trong sổ, Matsui đã mở ra, nhưng chỉ đọc thấy một câu : "Bạn có quên mỉm cười lúc này hay không ?". Dường như là cả lúc cô bị sốt cao, nụ cười vẫn không tắt trên đôi môi, dù cô chưa là Thánh, chỉ là người bình thường.


Luôn mỉm cười có vẻ như là một chuyện nhỏ, nhưng thực sự nó rất khó. Ai cũng có thể cười khi gặp việc vừa ý họ, còn gặp điều bất như ý mà mỉm cười được thì không dễ. Về lâu dài, ít người có thể thấy bộ mặt thực của chính họ. Nhưng khi nhìn vào gương, chúng ta thấy được bộ mặt mà người khác cũng có thể thấy.

Người khác có thể bị khó chịu nếu nhìn thấy chúng ta cáu kỉnh hay giận dữ. Dù tâm trạng của chúng ta như thế nào, cũng không nên bắt người khác phải hứng chịu cái đó, với lý lẽ rằng đó là tính cách của mình, không thể khác. Chúng ta phải chịu trách nhiệm về chính mình và cần giữ bộ mặt của mình đừng lộ vẻ khó chịu, đừng góp thêm vào cuộc đời này sự khó chịu.


Đức Phật Thích Ca đã dạy chúng ta bảy điều không tốn tiền mua, trong đó có khuôn mặt tươi cười. Ngài mong ước mọi người sẽ tươi cười và chấp nhận người khác giống như là người mẹ tươi cười với con cái và mở rộng vòng tay ôm choàng lấy chúng.

MIỄN PHÍ

Một cậu bé trạc khoảng 15 tuổi muốn có tiền tiêu, thay vì chìa tay ra xin mẹ, cậu ta bèn nghĩ ra cách viết 1 tờ giấy gởi đến mẹ như sau:

1. Sáng phụ Mẹ dọn dẹp giường ngủ.... $1.00
2. Phụ Mẹ dọn dẹp bữa ăn sáng ..... $2.00
3. Sau khi đi học về coi em .... $3.00
4. Phụ Mẹ dọn bữa ăn tối, sau đó dọn dẹp..... $4.00

Cộng: $10.00

Thời hạn thanh toán: Sáng sớm mai trước khi con đi học

Sáng sớm ngày mai bà mẹ đặt tờ giấy bạc $10 trên bàn cho cậu ta và sau khi cậu rời nhà đi học, bà mẹ lật mặt sau tờ giấy lại và ghi như sau:

1. Mẹ mang bầu con 9 tháng 10 ngày................ Miễn phí
2. Tiền tã lót, bệnh viện, sữa khi sinh con........... Miễn phí
3. Tiền nuôi con từ lúc sinh ra đến nay .............. Miễn phí
4. Chi phí ăn học, chữa trị cho con khi ốm đau........ Miễn phí
5. Lo đám cưới cho con hoặc phải nuôi con trọn đời
nếu con tật nguyền hoặc bị bệnh nan y............... Miễn phí
6. Các khoản không thể liệt kê hết đều miễn phí cho con trai của Mẹ

Thời hạn chi trả cho con........ Trọn đời Mẹ

Khi đi học về cậu chạy vô phòng, thấy tờ giấy cậu cầm lên đọc. Rồi cậu lấy ra 1 tờ giấy khác và viết như sau:

Thưa Mẹ, con xin lỗi Mẹ... Kể từ nay:

1. Phụ giúp Mẹ ..................... Miễn phí
2. Ráng ăn học thành tài.......... Miễn phí
3. Sẵn sàng giúp đỡ mọi người..... Miễn phí
4. Luôn quan tâm, săn sóc Mẹ ...... Miễn phí
5. Các khoản chi tiêu lo cho Mẹ khi về già ....... Miễn phí

Thời hạn thực hiện........... Trọn đời con

Sáng hôm sau khi con còn đang ngủ, bà mẹ vẫn đặt tờ giấy bạc $10.00 lên bàn cho con thì bỗng thấy tờ giấy mà cậu viết. Sau khi đọc xong, những giọt nước mắt lăn dài trên má bà mẹ song miệng vẫn nở 1 nụ cười và bà nghĩ rằng có lẽ đây là nụ cười mãn nguyện nhất từ khi sanh con ra đến nay.