“Toâi Bieát Sôï”
Phaàn III
“Toaøn Daân Traêm Ngöôøi Nhö
Moät”
… Ñeàu Bieát
Sôï
Nguyeãõn Höõu Chi, Tieán Só Taâm
Lyù Chính Trò Hoïc
Trong baøi khaûo luaän naøy,
toâi seõ trình baøy moät khía caïnh ñaëc bieät veà taâm lyù sôï haõi. Caâu hoûi
ñöôïc ñaët ra laø: taïi sao ngöôøi ñaïo ñöùc laïi hay lo sôï, vaø gheùt ngöôøi
voâ ñaïo ñöùc? Taïi sao ngöôøi coù quyeàn theá laïi sôï ngöôøi yeáu theá? Taïi
sao caùc laõnh tuï ñoäc taøi laïi sôï daân, roài tìm ñuû moïi caùch laøm cho
daân sôï? Ñaây khoâng phaûi laø moät baøi “choáng Coäng” vì nhieàu ngöôøi ñaõ
vieát veà vaán ñeà naøy roài.[1] Toâi chæ döïa vaøo söû lieäu [2] ñeå chöùng
minh vaøi ñònh lyù baét nguoàn töø lyù thuyeát veà sôï haõi maø toâi ñaõ coù dòp
trình baøy trong maáy soá baùo tröôùc.
1. Ngöôøi Ñaïo Ñöùc Sôï Haõi: Töø “Chöõ
Trinh” Ñeán “Chöõ Trung”
(a) “Chöõ Trinh”
Ai cuõng bieát caùc coâ gaùi
ñieám thuoäc veà haïng ngöôøi lyø lôïm vì khoâng bao giôø sôï maát “chöõ
trinh”. “Tay ñaõ nhuùng
chaøm” (tuïc
ngöõ) thì coøn coù gì ñaâu nöõa maø sôï! Traùi laïi, caùc coâ gaùi nhaø laønh
coi “chöõ trinh ñaùng giaù ngaøn vaøng”(töïc ngöõ) neân luoân luoân sôï
“caùi thaèng phaûi gioù noù ñeø em ra” (ca dao). Sôï nhö vaäy
cuõng phaûi, vì ôû treân coõi ñôøi naøy thieáu gì nhöõng “thaèng phaûi
gioù” theøm thuoàng “cuûa quyù”. Ngaøy xöa, caùc cuï caám trai gaùi gaàn
nhau cuõng chæ vì sôï con gaùi hö hoûng nhö sôï chaùy nhaø vaäy, cuõng chæ vì
caùc cuï tin raèng “löûa gaàn rôm laâu ngaøy cuõng beùn” (tuïc ngöõ).
Ñöôïc giaùo hoùa caån thaän nhö vaäy, neân caùc coâ, caùc caäu cuõng khoâng
muoán giaùp maët nhau vì sôï mình khoâng cuôõng noåi söï caùm doã cuûa thuù
nhuïc duïc. Nhö trong truyeän Luïc Vaên Tieân, khi naøng ngoài
treân xe thaáy chaøng ñi tôùi, naøng voäi vaõ xuoáng xe ñeå tieáp chaøng, chaøng
hoaûng hoát la om soøm:
Khoan khoan ngoài ñoù chôù
ra.
Naøng laø phaän gaùi, ta laø
phaän trai.
Caùc nöôùc Trung Ñoâng coøn baûo
veä “chöõ trinh” caån thaän hôn nöõa: ñaøn baø con gaùi ra ñöôøng phaûi
chuøm kín töø ñaàu ñeán chaân ñeå ñaøn oâng khoâng coù dòp thaáy baøn chaân
hoaëc caùi loã tai cuûa mình roài ñaâm ra thoøm theøm nhöõng “choã khaùc”. Trong
caùc xöù coå kính naøy, coâ naøo hay caäu naøo khoâng bieát “giöõ mình” thì coù
theå maát maïng nhö chôi. Theo tuïc leä “honour killing” trong caùc gia ñình
Hoài giaùo nghieâm khaéc: nhieàu baäc cha meï vì quaù haêng say baûo veä neàn
taûng “ñaïo ñöùc”, neân caûm thaáy coù boån phaän phaûi laáy ñaù ñaäp vôõ soï
ngöôøi con gaùi vì toäi cheånh maûng khoâng bieát gìn giöõ “ñoà gia baûo”, roài
sau ñoù hoï laïi coøn ñi luøng “thaèng phaûi gioù” ñeå gieát cho baèng
ñöôïc, coù nhö vaäy môùi ñöôïc tieáng laø ngöôøi bieát baûo veä danh döï gia
ñình. Traùi laïi, trong caùc xaõ hoäi AÂu Myõ, maïng soáng con ngöôøi raát laø
coù giaù, nhöng “chöõ trinh” bò naïn haï giaù khuûng khieáp. Vì vaäy, ôû
caùc nöôùc giaàu coù naøy, söï lo sôï “maát trinh”, cuõng nhö söï theøm muoán
“phaù trinh”, khoâng maõnh lieät baèng ôû caùc nöôùc haäu tieán. Hình nhö, trong
caùc nuôùc ngheøo ñoùi, ñôøi soáng con ngöôøi caøng reû bao nhieâu, thì “chöõ
trinh” laïi caøng cao giaù baáy nhieâu! Cuõng may, trong thôøi ñaïi “kyõ
thuaät cao sieâu” hieän nay, chuyeän gieát ngöôøi vì thieáu “ñaïo ñöùc” khoâng
coøn thònh haønh nhö tröôùc nöõa. Tuy vaäy, trong taát caû caùc neàn vaên hoùa
treân theá giôùi, duø “tieán boä” (?) ñeán theá naøo ñi chaêng nöõa, caùc coâ
gaùi nhaø laønh thöôøng toû veû khinh bæ caùc coâ gaùi ñieám, coù bieát ñaâu
raèng chính caùc coâ gaùi ñieám ñaõ coù coâng baûo veä danh döï cuûa caùc coâ
gaùi nhaø laønh. Coâng lao taày trôøi cuûa caùc coâ gaùi ñieám ñaõ ñöôïc nhaø
hieàn trieát noåi tieáng Bertrand Russell heát lôøi ca tuïng nhö
sau:
Moät khi tieát haïnh caùc coâ
gaùi nhaø laønh ñöôïc coi laø toái ö quan troïng, thì theå cheá hoân nhaân caàn
phaûi phuï boå baèng moät theå cheá khaùc nöõa – ñoù laø theå cheá maõi daâm.
Thöïc ra, ta coù theå coi theå cheá maõi daâm ñi lieàn vôùi theá cheá hoân nhaân
… Thieät laø toäi nghieäp cho caùc coâ gaùi ñieám, ñi ñaâu cuõng bò thieân haï
khinh bæ tuy raèng caùc coâ ñaõ coù coáng hieán moät dòch vuï hieån nhieân
[thoaû maõn nhu
yeáu ñaøn oâng], vaø ñaõ coù coâng baûo veä tieát haïnh caùc baø meï vaø caùc
coâ con gaùi …[3]
ÔÛ treân coõi ñôøi ñaày ñaïo
ñöùc naøy, coù ai coù can ñaûm beânh vöïc caùc coâ gaùi ñieám baèng oâng Rusell!
Duø sao ñi chaêng nöõa, choái boû coâng lao caùc coâ gaùi ñieám khoâng nguy
hieåm ñeán tính maïng baèng “choái boû coâng lao
Baùc”.
Trong phaïm vi toân giaùo cuõng
vaäy. Ngöôøi naøo caøng tin vaøo Thöôïng Ñeá bao nhieâu, thì laïi caøng sôï bò
Quyû Sa-Taêng caùm doã baáy nhieâu. Coù ngöôøi quaù sôï haõi, neân haøng ngaøy
hoï phaûi caàu nguyeän cho ñôõ sôï. Caùc Phaät töû chaân chính thì laïi sôï
“phaïm giôùi” – nhaát laø “saùt sinh”, coù khi con ruoài mang vi truøng
e-coli vaøo chuøa cuõng khoâng daùm gieát. Ngoaøi ra, coøn coù nhöõng
Vieät kieàu coi vaên hoùa coå truyeàn laø moät gia taøi quyù baùu, roài sôï
“maát goác”, neân haøng naêm keùo nhau ñi “Gioã Toå Huøng Vöông”, tuy raèng
tröôùc kia ôû Saøi-Goøn coù maáy ai nghó ñeán chuyeän naøy ñaâu.
Sôï vi phaïm tín ngöôõng ñoâi
khi ñi lieàn vôùi loøng caêm thuø. Ta ñaõ töøng thaáy caùc tín ñoà quaù khích
coi caùc Ñaáng Thieâng Lieâng cuûa hoï troïng hôn maïng soáng con ngöôøi. ÔÛ
Trung Ñoâng, daân Do Thaùi vaø daân Hoài giaùo gieát nhau hôn nöûa theá kyû nay,
tuy raèng hai daân toäc naøy thôø cuøng moät Chuùa, vaø ñeàu taâng oâng Moise
leân baäc thaùnh. ÔÛ Baéc AÙi Nhó Lan, tröôùc ñaây, ngöôøi Tín Laønh (Anglican)
kyø thò vaø boùc loät ngöôøi Coâng Giaùo, baây giôø hai giaùo phaùi naøy thuø
gheùt nhau cöïc ñoä, tuy raèng caû hai phe ñeàu thôø Ñaáng Cöùu Theá vaø ñeàu
duøng moät cuoán Thaùnh Kinh. ÔÛ Tích Lan cuõng vaäy, caùc tín ñoà Phaät giaùo
vaø AÁn Ñoä giaùo ñeàu tin vaøo ñieàu ngaên caám “saùt sinh”, hoï khoâng muoán
gieát suùc vaät hay saâu boï, nhöng hoï saün saøng gieát ngöôøi maø khoâng gôùm
tay. Thieät laø oan nghieäp: vì maûi tranh ñaáu cho thaàn quyeàn hoaëc nhaân
quyeàn gì ñoù, maø khoâng bieát bao nhieâu tín ñoà ñaõ bò “hoùa kieáp”.
Töø nhöõng thí duï treân, toâi
xin suy dieãn ra ba ñònh lyù veà sôï haõi nhö sau:
Ñònh Lyù
1: Ta
sôï vi phaïm nhöõng tín ñieàu maø ta coi laø linh thieâng; tín ñieàu naøo caøng
linh thieâng bao nhieâu, thì ta caøng lo sôï baáy nhieâu.
Ñònh Lyù
2: Ta
thöôøng aáp uû trong loøng söï theøm muoán vi phaïm nhöõng tín ñieàu maø ta cho
laø linh thieâng; tín ñieàu caøng linh thieâng bao nhieâu, thì söï theøm muoán
thaàm kín trong loøng caøng maõnh lieät baáy
nhieâu.
Ñònh Lyù
3: Ta
thöôøng nghieâm khaéc phaùn xeùt nhöõng ngöôøi vi phaïm nhöõng tín ñieàu maø ta
cho laø linh thieâng; tín ñieàu caøng linh thieâng bao nhieâu, thì söï phaùn
xeùt caøng nghieâm khaéc baáy nhieâu.
Trong caùc ñònh lyù trình baøy
ôû treân, toâi duøng cuïm töø “tín ñieàu” (belief) theo nghóa thöôøng
ñöôïc duøng trong taâm lyù hoïc hoaëc xaõ hoäi hoïc.[4] “Tín ñieàu” coù
theå laø moät truyeàn thoáng ñaïo ñöùc maø ta caûm thaáy coù boån phaän phaûi
toân troïng (thí duï nhö trung, hieáu, leã, nghóa, v.v. ). “Tín
ñieàu” cuõng coù theå laø nhöõng nguyeân taéc caên baûn trong moät yù thöùc
heä hoaëc nhöõng giaùo ñieàu trong moät toân giaùo naøo ñoù. Thí duï nhö ôû Myõ,
Baûn Hieán Phaùp ñöôïc coi laø neàn taûng cho cheá ñoä töï do daân chuû, neân
ñöôïc coâng daân Myõ tin töôûng vaø kính troïng, vaø caùc luaät gia khoâng daùm
laøm ñieàu gì traùi vôùi tín ñieàu naøy. Ngay caû Toång Thoáng Myõ tröôùc khi
leân naém chính quyeàn phaûi dô tay leân theà vôùi Chuùa, vaø xin Chuùa giuùp
hoï baûo veä Hieán Phaùp. Chaéc caùc vò naøy cho raèng hoï phaûi nhôø ôn Chuùa
môùi coù ñuû can ñaûm cöôõng laïi caùi baû ñoäc taøi. Nghó ñeán ngöôøi, laïi
thöông daân mình, khi thaáy hieán phaùp nöôùc mình chæ laø moät “chaäu caûnh”
ñöôïc baøy ra cho ñeïp maét daân gian. Haønh ñoäng naøy cuõng deã hieåu. Trong
cheá ñoä töï do phaùp trò, ngöôøi caàm quyeàn kính troïng taát caû moïi nhaân
quyeàn ñaõ ñöôïc quy ñònh roõ raøng trong luaät phaùp; coøn trong cheá ñoä ñoäc
taøi ñaûng trò, luaät phaùp bò coi reû nhö moät tôø giaáy loän duøng ñeå lau tay
hoaëc chuøi meùp caùc ñaûng vieân maø thoâi.
Ba ñònh lyù trình baøy ôû treân
cho ta thaáy taâm lyù con ngöôøi quaû thaät laø nhieâu kheâ: Taïi sao ta thích
“aên traùi caám” (sôï vi phaïm tín ñieàu, ñoàng thôøi theøm laïi vi phaïm
tín ñieàu)? Taïi sao “traâu buoäc laïi gheùt traâu aên” (theøm vi phaïm
tín ñieàu, ñoàng thôøi laïi gheùt nhöõng ngöôøi vi phaïm tín ñieàu)? Ñeå giaûi
thích nhöõng hieän töôïng “traùi caûng ngoãng” naøy, toâi ñaønh phaûi döïa vaøo
thuyeát phaân taâm hoïc cuûa Freud.[5] Theo lyù thuyeát naøy, baûn ngaõ
(personality) goàm coù ba thaønh phaàn: thuù ngaõ (id), thöïc ngaõ
(ego), vaø sieâu ngaõ (super-ego). Khi ñöùa treû môùi sinh ra ñôøi, noù
chæ bieát phaûn öùng theo söï ñoøi hoûi cuûa thuù ngaõ, maø troïng taâm
laø thoûa maõn nhöõng thuù tính (“töù khoaùi”) ñeå duy trì söï sinh toàn. Neáu
moät trong “töù khoaùi” maø noù khao khaùt khoâng ñöôïc thoûa maõn, thì noù noåi
côn töïc giaän cöïc ñoä, bieåu loä baèng nhöõng tieáng gaøo theùt hoaëc reân ræ.
Tuy nhieân, trong moät thôøi gian raát ngaén, noù thaáy ngay raèng noù khoâng
coù quyeàn löïc vaïn naêng (omnipotence) ñeå coù theå baét taát caû moïi ngöôøi
phaûi laäp töùc chaïy ñeán phuïc vuï noù khi noù theøm muoán moät ñieàu gì. Ñeå
giaûm thieåu noãi lo sôï trieàn mieân khi söï theøm muoán cuûa noù ñoâi khi
khoâng ñöôùc boá meï ñaùp öùng töùc thôøi, noù caàn phaûi thích öùng vôùi thöïc
teá. Nhôø vaäy, thöïc ngaõ cuûa noù ñöôïc phaùt trieån, giuùp noù tìm
hieåu thuù duïc naøo ñöôïc thoûa maõn, luùc naøo ñöôïc thoûa maõn, vaø ñöôïc
thoûa maõn ñeán möùc ñoä naøo. Khoâng nhöõng theá, noù cuõng nhaän thaáy raèng
noù phaûi phuï thuoäc vaøo quyeàn thöôûng phaït cuûa cha meï, töùc laø noù phaûi
soáng theo khuoân maãu ñaïo ñöùc maø boá meï ñaõ truyeàn laïi cho noù. Nhöõng
tín ñieàu ñaïo ñöùc naøy ñöôïc ghi saâu trong sieâu ngaõ cuûa noù, vaø
ñöôïc coi nhö moät kim chæ nam höôùng daãn ñôøi soáng noù trong xaõ hoäi.
Theo Freud, con ngöôøi luoân
luoân soáng trong söï daèng co giöõa ba khía caïnh gaàn nhö ñoái nghòch vôùi
nhau:
·
Thuù ngaõ ñoøi hoûi thoûa maõn nhöõng
thuù theå xaùc, töùc laø nhöõng ñoøi hoûi vaät chaát caàn thieát cho söï soáng
coøn cuûa loaøi ngöôøi.
·
Sieâu ngaõ höôùng veà nhöõng vaán ñeà
sieâu hình nhö löông taâm, ñaïo ñöùc, toân giaùo, v.v..
·
Thöïc ngaõ giuùp con ngöôøi thích öùng
vôùi thöïc teá.
Ngöôøi laønh maïnh (mentally
healthy) bieát ñieàu hoøa ba thaønh phaàn naøy cuûa baûn ngaõ, töùc laø
khoâng ñeå moät thaønh phaàn naøo laán aùt caùc phaàn khaùc cuûa baûn
ngaõ. Ñoâi khi ta gaëp tröôøng hôïp thuù ngaõ laán aùt baûn
ngaõ: ñoù laø nhöõng ngöôøi chæ bieát soáng theo “töù khoaùi” vaø
noåi giaän neáu nhöõng laïc thuù naøy khoâng ñöôïc thoûa maõn; hoï khoâng nghó
ñeán ñaïo ñöùc, vaø cuõng khoâng caàn bieát haäu quaû cho mình vaø nhöõng ngöôøi
xung quanh cuûa mình. Traùi laïi, coù nhöõng tröôøng hôïp sieâu ngaõ laán aùt
baûn ngaõ: ñoù laø nhöõng ngöôøi “ñaïo ñöùc cuøng mình”, soáng moät ñôøi
soáng khaéc khoå vì hoï chæ bieát theo leänh cuûa “löông taâm”: “löông taâm”
baét hoï cheát, thì hoï saün saøng cheát vì “löông taâm”; “löông taâm” baét hoï
gieát ngöôøi “voâ ñaïo ñöùc”, thì hoï saün saøng gieát ngöôøi vì “löông
taâm”. Laïi coù tröôøng hôïp thöïc ngaõ laán aùt baûn ngaõ:
ñoù laø nhöõng ngöôøi raát “thöïc teá”, soáng theo nguyeân taéc “cô hoäi chuû
nghóa”, “gioù chieàu naøo, theo chieàu ñoù”.
Ta ñöøng töôûng nhöõng ngöôøi
coäng saûn soáng theo thöïc ngaõ khi hoï haønh ñoäng theo lyù thuyeát
Maùc-Xít maø hoï cho laø moät lyù thuyeát “khoa hoïc”, ñi saùt vôùi “thöïc teá”.
Caùi nguy hieåm laø hoï coá baùm vaøo moät thöù “thöïc teá” ñaõ bò boùp meùo
bôûi moät quan ñieåm heïp hoøi cuûa Caùc-Maùc. Tieác thay, “thöïc teá” theå
hieän ra trong ñôøi soáng con ngöôøi döôùi muoân hình vaïn traïng
(multi-dimensional), laøm sao ta coù ñuû minh maãn ñeå nhìn toaøn dieän “thöïc
teá” ñöôïc. Vì nhöõng laõnh tuï coäng saûn luoân luoân nhìn thöïc teá moät caùch
phieán dieän nhö vaäy, neân hoï khoâng giaûi quyeát ñöôïc nhöõng khoù khaên
traàm troïng cho ñaát nöôùc. Sau nhöõng thaát baïi lieân tieáp – töø chöông
trình caûi caùch ruoäng ñaát cho ñeán chính saùch quoác doanh vaø bao caáp – hoï
vaãn khoâng daùm nhìn vaøo thöïc teá ñeå nhaän ra nguoàn goác cuûa söï thaát
baïi. Suy luaän theo kieåu Freudian, ngöôøi coäng saûn muø quaùng vì thöïc
ngaõ cuûa hoï suy nhöôïc (weak ego), neân bò sieâu ngaõ vaø
thuù ngaõ laán aùt. Döôùi aùp löïc cuûa sieâu ngaõ, lyù thuyeát
Maùc-Xít trôû thaønh moät toân giaùo, vaø ngöôøi coäng saûn trôû thaønh nhöõng
tín ñoà cuoàng tín, töï cho mình laø ngöôøi coù “ñaïo ñöùc caùch maïng”.
(Ta cuõng neân bieát, Caùc-Maùc khoâng ñaû ñoäng ñeán vaán ñeà ñaïo ñöùc
trong lyù thuyeát cuûa oâng; thöïc ra oâng ta chæ suy luaän raèng giai caáp lao
ñoäng laø giai caáp “tieán boä”, chöù khoâng “ñaïo ñöùc” hôn nhöõng giai caáp
khaùc.) Ñoàng thôøi, döôùi aùp löïc cuûa thuù ngaõ, hoï loàng loän nhö
ñaøn thuù döõ khi nhöõng ñieàu mong muoán cuûa hoï khoâng ñöôïc thoûa maõn. Noùi
toùm laïi, ngöôøi coäng saûn khoâng ñöôïc thöïc ngaõ höôùng daãn ñeå nhìn
thaúng vaøo thöïc taïi, neân môùi mô töôûng xaây döïng nhöõng “thieân ñaøng”
döôùi traàn theá – ñuùng laø Nhöõng Thieân Ñaøng Muø maø Döông Thu
Höông ñaõ phaûi traûi qua.[6]
(b)
“Chöõ Trung”
Noùi ñeán trinh tieát vaø ñaïo
ñöùc maø khoâng baøn qua veà caùc ñaáng quaân töû vaø nhöõng keû tieåu nhaân thì
thieät laø thieáu soùt. Quaû thöïc, toâi thaáy taâm traïng hai loaïi ngöôøi naøy
cuõng naù naù nhö taâm traïng caùc coâ gaùi nhaø laønh vaø caùc coâ gaùi ñieám.
Theo söï hieåu bieát cuûa toâi veà Khoång giaùo, toâi thaáy caùc oâng quaân töû
Taøu ngaøy xöa cuõng raát lo laéng “giöõ mình”, nhö maáy coâ gaùi nhaø laønh
vaäy. Tuy caùc vò Nho gia khoâng sôï maát “chöõ trinh”, nhöng laïi raát
sôï maát chöõ “chöõ trung” (Ñònh Lyù 1), vaø raát khinh bæ nhöõng teân
tieåu nhaân khoâng bieát soáng theo “chöõ trung”, coù leõ vì caûm thaáy
nhöõng teân tieåu nhaân coù moät ñôøi soáng thaûnh thôi hôn mình (Ñònh Lyù 2
vaø Ñònh Lyù 3).
Vaäy caùc ñaáng quaân töû lo sôï
nhö theá naøo? Caâu hoûi naøy ñaõ ñöôïc cuï Traàn Troïng Kim trình baøy
roõ raøng khi giaûi thích thuyeát Trung Dung nhö sau:
“Nhaân taâm nghóa laø caùi phaàn
saùng suoát rieâng cuûa ngöôøi ta, tuy laø moät phaàn thieân lyù ... nhöng
thöôøng hay bò vaät duïc laøm beá taéc, hôi sai moät ly laø cheách leäch ngay,
... heã sai moät ly laø maát caùi trung roài, cho neân ta phaûi lo
sôï, phaûi coá heát söùc maø giöõ noù khoâng treäch
leäch.”[7]
Vì “chöõ trung” thieâng
lieâng vaø “ñaùng giaù ngaøn vaøng” nhö vaäy, neân Töû Tö (“chaùu
ngoan” cuûa cuï Khoång) ñaõ phaùn raèng:
“Ñaïo laø caùi chaúng neân rôøi
xa giaây phuùt naøo, heã rôøi ra ñöôïc thì chaúng phaûi ñaïo nöõa roài. Vaäy
ngöôøi quaân töû raên ñe vaø caån thaän veà nhöõng ñieàu cho roõ
[theâm veà lyù
thuyeát Trung Dung], e sôï ôû nhöõng ñieàu mình chöa nghe chaéc
[veà lyù thuyeát]... vì vaäy ngöôøi quaân töû giöõ gìn caån thaän
trong khi chæ moät mình mình ñoái vôùi mình…[8]
Noùi moät caùch khaùc, neáu ta
muoán trôû thaønh moät ngöôøi quaân töû vaø muoán giöõ vöõng danh vò quaân töû
thì ta phaûi töï pheâ bình kieåm thaûo haøng ngaøy, khoâng khaùc gì moät caùn
boä trung kieân muoán trôû thaønh “chaùu ngoan” cuûa “Baùc”. OÂi,
ñôøi soáng cuûa ngöôøi quaân töû quaû thieät laø gian truaân! Coøn gì khoå hôn
laø töï mình taåy naõo mình, töï mình môû roäng cöûa loøng cuûa mình ñeå cho
moät teân coâng an voâ hình leûn vaøo kieåm soaùt ñaàu oùc cuûa mình töøng giôø
töøng phuùt! Theá cho neân tìm ra ñöôïc moät ñaáng quaân töû, hay moät “chaùu
ngoan cuûa Baùc” quaû laø khoù hôn laø ñi moø kim döôùi ñaùy bieån Ñoâng.
Cuõng vì theá, ôû treân coõi ñôøi naøy, ta chæ thaáy ñaày raãy nhöõng teân
“nguïy quaân töû” giaû nhaân giaû nghóa, khoâng khaùc gì nhöõng teân caùn
boä “nguïy caùch maïng”, nhaân danh “töï do” ñeå kìm keïp daân,
nhaân danh “coâng baèng xaõ hoäi” ñeå boùc loät daân. Noùi toùm
laïi,
·
Caùc ñaáng quaân töû chæ coù
moät noãi lo sôï: sôï khoâng theo ñuùng giaùo ñieàu maø caùc “Thaùnh Hieàn” ñaõ
“phòa” ra trong luùc ngoài raûnh rang, roài baét ngöôøi ñôøi phaûi trieät ñeå
tuaân theo.
·
Nhöõng teân “nguïy quaân
töû” laïi coù hai noãi lo sôï: (1) sôï khoâng ñuû gian manh ñeå che maét
thieân haï, neân phaûi luoân luoân tìm ñuû moïi caùch caûi tieán phöông phaùp
löøa bòp; vaø (2) sôï ngöôøi hieåu bieát laät taåy vaø leân aùn laø ñaõ ñi
ngöôïc laïi lôøi daïy cuûa caùc “Thaùnh Hieàn” (tuy raèng trong buïng coi
“Thaùnh Hieàn” nhö coû raùc).
·
Coøn nhöõng keû tieåu nhaân
khoâng sôï caùi gì caû, nhaát laø khoâng sôï ngöôøi ñôøi cheâ bai, neân soáng
raát ö laø “ung dung töï taïi”, theo ñuùng caâu chaâm ngoân “Ai chöûi maëc
ai, tieàn thaày boû tuùi” – khoâng khaùc gì caùc caùn boä thoái naùt bò
chöûi sa saû maø vaãn “tænh bô nhö ngöôøi Haø-Noäi” (thaønh ngöõ maø
ngöôøi Mieàn Nam ñaõ truyeàn khaåu cho nhau sau khi coù dòp tieáp suùc vôùi ñaùm
caùn boä Mieàn Baéc).
2. “Baùc” Sôï Caùc “Chaùu”
Nhieàu ngöôøi thöôøng nghó raèng
daân sôï “Baùc”, chöù ít ai cho raèng “Baùc” sôï daân. Theo toâi
nghó, “Baùc” soáng trong tình traïng lo sôï vì “Baùc”, cuõng nhö
ba teân sö phuï cuûa “Baùc” (Leâ-Nin, Sì-Ta-Lin vaø Mao) ñeàu laø thöù
“nguïy quaân töû”, töï voã ngöïc laø con ngöôøi Maùc-Xít, nhöng khoâng laøm theo
ñuùng nhöõng giaùo ñieàu maø “Thaùnh Hieàn Caùc-Maùc” ñaõ daïy. Thöïc ra, coù
teân Maùc-Xít naøo theo ñuùng lyù thuyeát cuûa Caùc Maùc ñaâu? Ngay caû
Caùc-Maùc cuõng cheâ bai nhöõng ngöôøi mang danh “Maùc-Xít” khi oâng thanh minh
raèng oâng laø Caùc-Maùc chöù khoâng phaûi laø ngöôøi Maùc-Xít.[9] Vì theá,
“Baùc” (cuõng nhö taát caû nhöõng laõnh tuï “Maùc-Xít” khaùc) raát sôï bò
loä taåy, neân tìm ñuû moïi caùch tieâu dieät nhöõng ngöôøi saùng suoát ñaõ
nhaän ra nhöõng caùi sai laàm cuûa “Baùc”. (Thí duï: “Baùc” cuõng
nhö Mao-Traïch Ñoâng ñaõ phong chöùc ñaùm baàn coá noâng leân ñòa vò “giai
caáp tieán boä”, thay theá giai caáp thôï thuyeàn ñeå laøm caùch maïng lao
ñoäng; Leâ-Nin cuõng muoán ñoát giai ñoaïn neân ñaõ tieâu dieät ñaùm Men-Sô-Vích
ñeå naém ñoäc quyeàn, laøm moät cuoäc caùch maïng lao ñoäng cöôõng eùp, traùi
vôùi loái suy luaän veà “dieãn tieán lòch söû” trong lyù thuyeát maø Caùc
Maùc ñaõ saùng taùc ra).
Hôn nöõa, “Baùc” laïi laø
ngöôøi gian ngoan neân cuõng thöøa bieát laø caùc “chaùu” cuûa
“Baùc” ñeàu laø moät tuïi “hö ñoán”, khoâng ñuû “yù thöùc giai caáp
lao ñoäng” (“proletarian class consciousness), neân “Baùc”
cuõng sôï chuùng laém, vì baát cöù “thaèng phaûi gioù” naøo cuõng theøm
caùi ñòa vò ñoäc toân cuûa “Baùc”. Trong ñaùm naøy, theá naøo maø chaúng
coù thaèng quaù ö “ñoài truïy” vaø lieàu lónh (töùc laø khoâng bieát sôï
“Baùc”), heã coù dòp laø laø laät taåy “Baùc”, vaø coù theå cho
“Baùc” veà höu non, hoaëc ñi “moø toâm” nhö “Baùc” ñaõ ra leänh
dìm Khaùi Höng xuoáng soâng cho ñeán cheát. Ñoù laø lyù do taïi sao
“Baùc” sôï caùc “chaùu”. Cho neân “Baùc” phaûi duøng moïi
phöông phaùp khuûng khieáp ñeå laøm cho caùc “chaùu” sôï “Baùc”.
Cuoái cuøng, caû “Baùc” laãn “chaùu” ñeàu sôï laãn nhau.[10]
Noùi chung, baát cöù teân ñoäc
taøi khaùt maùu naøo cuõng bò daèn vaët bôûi hai noãi sôï: (1) sôï bò chæ trích
laø ñaõ sai laàm, vaø (2) sôï ñaùm ñaøn em noåi leân cöôùp quyeàn sinh saùt cuûa
mình. Ñeán ñaây, toâi xin döïa treân nhöõng ñònh lyù veà sôï haõi ñaõ trình baøy
ôû treân ñeå ñöa ra
moät soá ñònh lyù veà quyeàn löïc nhö sau:
Ñònh Lyù
1
: Keû naøo caøng coù nhieàu
quyeàn löïc bao nhieâu, thì keû ñoù laïi caøng sôï maát quyeàn löïc baáy nhieâu;
hôn nöõa, quyeàn löïc tuyeät ñoái taïo ra noãi lo sôï tuyeät
ñoái.
Ta ñaõ töøng thaáy ngöôøi laõnh
ñaïo trong caùc cheá ñoä daân chuû phaùp trò khoâng coù toaøn quyeàn thoáng trò
(vì bò raøng buoäc bôûi luaät phaùp), neân khoâng maáy lo sôï daân noåi loaïn,
hoaëc ñaùm caän thaàn taïo phaûn. Traùi laïi, nhöõng teân ñoäc taøi khaùt maùu
thì ngaøy ñeâm lo sôï ñeán möùc khieáp ñaûm (paranoia), nhìn ñaâu ñaâu cuõng
thaáy keû thuø. Do ñoù, cheá ñoä ñoäc taøi naøo cuõng aùp duïng trieät
ñeå chính saùch “nhoå coû phaûi nhoå taän reã”, ñi ñoâi vôùi chính saùch
“thaø gieát nhaàm coøn hôn thaû nhaàm”. Traùi laïi, ngöôøi khoâng
coù moät chuùt quyeàn löïc naøo, keå caû quyeàn sinh soáng thì khoâng sôï giôùi
quyeàn löïc töôùc quyeàn cuûa mình. Vì theá, hieän nay “Ñaûng vaø Nhaø
Nöôùc”raát sôï ñaùm baàn coá noâng noåi leân “thí maïng cuøi” (nhö
vuï noåi loaïn Thaùi Bình ñaõ xaåy ra caùch ñaây maáy naêm). Traùi laïi, trong
caùc nöôùc daân chuû nhö ôû Myõ, ngöôøi daân coù ñaày ñuû nhaân quyeàn, neân
ñaïi ña soá raát sôï ngöôøi naém quyeàn löïc trong tay töôùc ñoaït maát quyeàn
töï do vaø quyeàn sinh soáng cuûa mình (quyeàn “pursuit of happiness” trong
Tuyeân Ngoân Ñoäc Laäp cuûa Myõ).
Ñònh Lyù
2: Ñoäc
quyeàn sinh saùt taïo ra söï tranh daønh noäi boä taøn baïo vaø nhöõng cuoäc
thanh tröøng ñaãm maùu.
Ñoäc quyeàn sinh saùt taïo ra
theøm muoán trong soá nhöõng teân chöa naém ñöôïc quyeàn chuùa teå. Theá laø
tranh daønh nhau. Ñoäc quyeàn naøy thöôøng ñi lieàn vôùi khaåu hieäu “Theà
phanh thaây uoáng maùu quaân thuø” (quoác ca Vieät Nam XHCN). Khi “quaân
thuø” khoâng coøn nöõa, taát nhieân caùc ñoàng chí ñaønh phaûi tieáp tuïc
“phanh thaây uoáng maùu” laãn nhau. Chuyeän quaù deã hieåu neáu ngöôøi
naøo tin vaøo lyù thuyeát “aùc giaû, aùc baùo” trong Phaät giaùo. Thí duï
nhö Sì-Ta-Lin luùc coøn soáng ñaõ duøng teân chuùa chuøm coâng an Beâ-Ria-A
tieâu dieät haøng traêm ngaøn ñaûng vieân trung kieân chæ vì nhöõng ngöôøi naøy
bò nghi ngôø laø thuoäc thaønh phaàn choáng ñoái. Ñeán luùc Sì-Ta-Lin qua ñôøi,
Beâ-Ri-A ñöôïc môøi ñeán hoïp Boä Chính Trò, theá laø caùc ñoàng chí sôï teân
ñao phuû naøy leân naém quyeàn laõnh ñaïo, beøn xuùm nhau vaøo gieát haén ngay
trong phoøng hoïp. Mao Traïch Ñoâng cuõng khoâng thoaùt khoûi ñònh lyù naøy,
neân tröôùc khi naém ñöôïc quyeàn toaøn trò ñaõ tìm caùch thanh toaùn nhöõng
ngöôøi ôû ñòa vò cao hôn mình ñeå chieám quyeàn laõnh ñaïo ñaûng; ñeán khi leo
leân tôùi ñòa vò chuùa teå thì laïi tìm caùch loaïi boû nhöõng teân “coâng
thaàn” manh nha muoán laøm chuùa teå.[11] Soáng trong moâi tröôøng tranh daønh
voâ giôùi haïn naøy, baát cöù teân naøo naém ñöôïc quyeàn löïc trong tay (duø ôû
thöù vò cao hay thaáp) ñeàu phaûi giöõ theá thuû, baèng caùch keùo beø baïn
hoaëc thaân thuoäc vaøo guoáng maùy ñaûng, vaø cho ñaùm ñaøn em “ngoài döôùi
duø” ñöôïc höôûng lôïi nhuaän baát chính cuûa quyeàn löïc. Ñoù laø nguyeân nhaân
cuûa naïn beø phaùi, thoái naùt trong taát caû moïi cheá ñoä ñoäc taøi ñaûng
trò.
Ñònh Lyù
3:
Nhöõng
ngöôøi sôï maát quyeàn löïc thöôøng raát gheùt nhöõng keû khoâng bieát sôï
quyeàn löïc.
Coøn gì böïc mình hôn nöõa khi
mang quyeàn löïc ra huø ñôøi maø ngöôøi ñôøi vaãn toû veû khoâng sôï haõi.
Ngöôøi duøng quyeàn löïc ñi huø ñôøi neáu gaëp phaûi moät ngöôøi yeáu theá
khoâng sôï haén, haén seõ noåi côn giaän loâi ñình, vaø duøng quyeàn löïc ñaøn
aùp taøn baïo ngöôøi khoâng bieát sôï. Haønh ñoäng hung haõn naøy nhaèm hai muïc
ñích chính:
·
Ñeå töï chöùng minh laø haén
haõy coøn naém quyeàn löïc trong tay, coøn coù khaû naêng huø ñôøi (power
testing).
·
Ñeå bieåu dieån quyeàn löïc laøm
cho nhöõng ngöôøi yeáu theá khaùc phaûi sôï haén (power
demonstration).
Ngay caû trong nhöõng cheá ñoä
töï do troïng luaät, ngöôøi naøo bò caûnh saùt coâng loä chaën hoûi maø toû veû
leã ñoä vôùi ñieäu boä sôï haõi, thì deã ñöôïc khoan hoàng hôn laø ngöôøi coù
veû maët “xaác laùo, ñaùng gheùt”. Neáu can phaïm naøo bò ñieäu ra toøa maø
bieát sôï haõi vaø toû veû hoái haän (plead guilty) thì quan toøa cuõng khoâng
nôõ maïnh tay tröøng phaït. Traùi laïi, nhöõng teân can phaïm naøo ñaõ coù boä
maët “coâ hoàn”, roài laïi coøn khoâng bieát ñoùng vôû kòch “Em lôõ choùt
daïi, xin quan toøa khoan hoàng” thì taát nhieân seõ ñöôïc “laõnh ñuû”. Khi
bò baét vaøo tuø roài maø can phaïm vaãn khoâng coù veû sôï haõi ñaùm cai nguïc
thì seõ bò haønh haï (bieät giam), vaø coøn coù theå bò xeáp vaøo loaïi ngöôøi
“baát trò” neân maát luoân quyeàn ñöôïc taïm tha tröôùc khi maõn haïn tuø
(parole). Coøn trong caùc traïi “caûi taïo” thì khoûi caàn phaûi noùi
nhieàu veà quyeàn sinh saùt cuûa caùc teân “quaûn giaùo” ngu doát, thieáu töï
tin neân trôû neân kieâu caêng quaù loá; naïn nhaân naøo muoán ñöôïc “nhaân
daân khoan hoàng” ñeàu khoâng daùm laøm traùi yù nhöõng teân hung thaàn
naøy.[12]
Noùi toùm laïi, ngöôøi coù
quyeàn löïc thöôøng sôï ngöôøi yeáu theá coi thöôøng mình. Trong cheá ñoä ñoäc
taøi, teân laõnh ñaïo naøo cuõng sôï daân, nhieàu khi coøn sôï daân hôn laø daân
sôï haén. Haõy nhìn vaøo lòch söû nhaân loaïi töø Ñoâng sang Taây, ta ñeàu thaáy
nhöõng teân naém toaøn quyeàn trò daân trong tay luoân luoân ngaám ngaàm sôï
haõi. Thôøi xöa thì coù Taàn Thuûy Hoaøng. Teân baïo chuùa naøy baét toaøn daân
ñoå moà hoâi nöôùc maét ra xaây böùc Luõy Tröôøng Thaønh chæ vì haén sôï ñaùm
man rôï mieàn Baéc tieán quaân sang laøm rung chuyeån ngai vaøng cuûa haén. Sau
khi laäp ñöôïc coâng thoáng nhaát ñaát nöôùc, haén laïi sôï ñaùm Nho gia giôû
troø “hö ñoán”, beøn ra leänh ñoát nhöõng saùch “ñoài truïy” vaø
choân soáng nhöõng ngöôøi naøo khoâng bieát sôï. Haén ñaõ thoaùt nhieàu vuï möu
saùt chæ vì haén bieát sôï, vaø bieát duøng ñuû moïi caùch laøm toaøn daân run
sôï, neân khoâng ai ñuïng ñöôïc tôùi loâng chaân cuûa haén (Kinh Kha ñònh vaøo
gieát haén, nhöng khi nhìn thaáy haén thì ñaõ run sôï ñeán noãi ñaùnh rôi thanh
ñoaûn ñao, neân khoâng laøm ñöôïc troø troáng gì). Cuoái cuøng teân baïo chuùa
chæ coøn bieát sôï Trôøi baét cheát, neân ñaõ chi raát nhieàu vaøng baïc cho
caùc danh lang ñi tìm thuoác “traøng sinh, baát töû” cho haén. Nhöng
“ngöôøi traàn maét thòt” laøm sao maø coù theå cöôùp ñöôïc quyeàn sinh saùt cuûa
Trôøi. Theá laø daân Taøu taïm thoaùt naïn. Sau khi Taàn Thuûy Hoaøng thaûnh
thôi ñi thaêm “Suoái Vaøng”, thì caùc só phu ñöôïc dòp ngoài vieát haøng
ngaøn trang söû chöûi bôùi thaäm teä teân baïo chuùa ñaùng gheùt naøy. Haønh
ñoäng hieân ngang cuûa caùc söû gia naøy cuõng khoâng giuùp gì cho daân Taàu
thoaùt khoûi caûnh cuøm keïp thöôøng xuyeân xaûy ra. Caùc vò Nho só khaû kính
vaãn tieáp tuïc daïy daân Taàu phaûi coù boån phaän “Quaân, Thaàn, Töû”,
töùc laø phaûi quyø laïy heát ñôøi baïo chuùa naøy sang ñôøi baïo chuùa khaùc.
Trong thôøi ñaïi môùi, khoâng
teân ñoäc taøi naøo laïi mô töôûng ñeán chuyeän “traøng sinh, baát töû”,
nhöng teân naøo cuõng sôï ñaùm caän thaàn xoâng vaøo gieát nhö tröôøng hôïp
Brutus ñaõ thæa dao con choù vaøo buïng Jules Ceùsar ngay tröôùc hoaøng cung ôû
La-Maõ. (Ta cuõng neân bieát, Brutus laø moät caän thaàn ñöôïc Ceùsar yeâu meán
vaø tin caån, roài sau ñoù Brutus caàm ñaàu ñaùm Thöôïng Nghò Só noåi leân gieát
Ceùsar). Caùc teân ñoäc taøi thôøi môùi khoâng ngaây thô nhö Ceùsar. Ta ñaõ
thaáy töø Hitler tôùi Sì-Ta-Lin, Mao-Traïch Ñoâng vaø Hoà Chí Minh, nhöõng teân
khaùt maùu naøy khoâng sôï ñòch thuû ngoaøi tieàn tuyeán baèng sôï ñaùm “coâng
thaàn” trong cung caám. Ñieàu naøy Haøn Phi Töû ñaõ töøng nhaän thaáy caùch ñaây
hôn 2 ngaøn naêm (cuøng thôøi vôùi Taàn Thuûy Hoaøng). Nhö oâng ñaõ vieát:
“Loaïn sôû dó do saùu haïng ngöôøi naøy [gaây ra]: (1) meï vua, (2)
haäu phi, (3) con chaùu, (4) anh em, (5) ñaïi thaàn, (6) ngöôøi noåi danh laø
hieàn”.[13]
Nhìn vaøo lòch söû caän ñaïi ôû
Vieät Nam thì ta môùi thaáy Haøn Phi Töû
quaû laø moät nhaø chính trò hoïc taøi ba, ñaõ nhìn thaáy nhöõng neùt ñaëc thuø
cuûa moät xaõ hoäi suy vi. OÂng Ngoâ Ñình Dieäm laõnh ñaïo moät cheá ñoä suy
nhöôïc vì loaïn laïc, ñaõ bò gieát moät caùch theâ thaûm, vì khoâng bieát sôï
ñaùm ngöôøi thaân caän cuûa oâng, vì oâng khoâng tin raèng ñaùm ngöôøi naøy laïi
coù theå haïi oâng. OÂng ñaõ ñi ngöôïc lôøi khuyeân raên cuûa Haøn Phi Töû, neân
ñaõ ñeå boán loaïi ngöôøi thao tuùng cheá ñoä moät caùch deã daøng. Ñoù laø:
(2)
Haäu phi – baø Ngoâ Ñình Nhu (tuy baø
naøy khoâng ñoùng vai troø moät quyù phi, nhöng raát ñöôïc oâng Dieäm suûng aùi
neân coù nhieàu quyeàn löïc trong Dinh Ñoäc Laäp);
(4)
Anh em – oâng Ngoâ Ñình Nhu, Ngoâ Ñình
Caån, Ngoâ Ñình Thuïc;
(5)
Ñaïi thaàn – ñoù laø caùc töôùng ñöôïc oâng
Dieäm coi nhö “con nuoâi”;
(6)
Ngöôøi noåi danh laø
hieàn – ñoù laø
caùc chính khaùch coù uy tín trong xaõ hoäi vaø caùc vò tu só cao caáp (keå caû
giaùm muïc laãn thöôïng toïa).
Caùi laàm cuûa oâng Dieäm laø
oâng khoâng bieát sôï, khoâng muoán duøng quyeàn ñoäc taøi sinh saùt, hoaëc
khoâng naém ñöôïc toaøn quyeàn sinh saùt, ñeå baûo veä cheá ñoä nhö caùc laõnh
tuï Coäng Saûn thöôøng laøm. Noùi cho cuøng, loái suy nghó vaø haønh ñoäng cuûa
oâng Dieäm cuõng khoâng khaùc gì nhöõng ngöôøi Vieät “Quoác Gia”. Ñaïi ña soá
chuùng ta ñeàu coù khuynh höôùng ñaët tình caûm gia ñình, baïn beø leân treân
quyeàn lôïi coâng coäng. Khoâng moät ai trong chuùng ta coù theå nhaãn taâm nhö
caùc ngöôøi coäng saûn mang cha meï ra toøa aùn nhaân daân ñaáu toá (Tröôøng
Chinh). Giôø ñaây, ta môùi thaáy moät ñònh lyù raát ñau loøng: trong moät
cuoäc noäi chieán ngang ngöûa giöõa hai phe, phe naøo taøn baïo vaø bieát laøm
cho daân sôï, thì phe ñoù coù nhieàu hy voïng thaéng hôn. Vì theá, phe Quoác
Gia thua traän cuõng khoâng coù gì laø ngaïc nhieân. Nhöõng traùi tim ñaày tình
ngöôøi laøm sao choïi laïi ñöôïc nhöõng traùi tim ñaày caêm hôøn!
2. “Baùc” laøm Caùc “Chaùu” Sôï
Tröôùc
heát, chuùng ta ñeàu bieát trong baát cöù moät quoác gia naøo, ñaïi ña soá coâng
daân ñeàu khoâng ít thì nhieàu phaûi tuaân haønh theo yù muoán ngöôøi laõnh
ñaïo, vì ngöôøi laõnh ñaïo naém trong tay moät hay nhieàu quyeàn
löïc nhö sau:[14]
(1) Quyeàn uy
Ngöôøi laõnh ñaïo naém ñöôïc
quyeàn uy vì coù uy tín neân ñöôïc toaøn daân meán phuïc
(charisma) vì ñaõ coù coâng laäp quoác (nhö Georges Washington ôû Myõ), hoaëc
cöùu quoác (nhö Mustafa Kemal ôû Thoå Nhó Kyø, Ghandi ôû AÁn Ñoä, v.v.), hoaëc
döïa vaøo truyeàn thoáng hay luaät phaùp coù uy tín laâu ñôøi (“Thieân Meänh” ôû
Trung Hoa döôùi thôøi phong kieán, Hieán Phaùp Myõ, v.v.). Quyeàn
uy cuûa ngöôøi laõnh ñaïo seõ mai moät daàn daàn neáu ngöôøi laõnh ñaïo
khoâng bieát thích öùng vôùi thôøi cuoäc ñeå giaûi quyeát nhöõng khuûng hoaûng
traàm troïng cho ñaát nöôùc. Thí duï nhö caùc vua chuùa Nhaø Nguyeãn, caùc vò
naøy khoâng bieát tìm caùch ñöông ñaàu vôùi söùc maïnh AÂu Taây neân ñaõ maát
heát quyeàn uy, vaø laøm cho truyeàn thoáng quaân chuû cuõng maát
heát uy tín luoân. Traùi laïi, vua Chu-La-Long-Quoác ôû Thaùi-Lan, cuõng nhö
Minh-Trò-Thieân-Hoaøng ôû Nhaät, ñaõ bieát thöïc hieän nhöõng chöông trình caûi
caùch caàn thieát, neân khoâng laøm toån thöông ñeán truyeàn thoáng quaân chuû,
vì theá con chaùu vaãn coøn giöõ ñöôïc ngai vaøng cuûa mình cho tôùi ngaøy
nay.
(2) Quyeàn Töôûng
Thöôûng
Ngöôøi laõnh ñaïo naém ñöôïc
quyeàn töôûng thöôûng vì coù coâng taïo ra moät ñôøi soáng an hoøa vaø truø phuù
cho toaøn daân. Ta cuõng neân bieát quyeàn töôûng thöôûng khoâng
laøm cho ngöôøi daân sôï haõi hay meán phuïc baèng quyeàn uy. Vì
lyù do ñoù, quyeàn naøy coù tính caùch ñoaûn kyø vaø seõ maát hieäu löïc khi
ngöôøi laõnh ñaïo khoâng coøn “khaû naêng nuoâi daân”. Luùc ñoù daân coù theå
noåi leân laät ñoå ngöôøi laõnh ñaïo, baèng laù phieáu hoaëc baèng nhöõng cuoäc
bieåu tình baïo ñoäng (nhö caùc cuï ñaõ daïy chuùng ta caâu “baïc nhö
daân”). Ta cuõng neân bieát, trong caùc nöôùc töï do daân chuû, ngöôøi laõnh
ñaïo (toång thoáng hoaëc thuû töôùng) chæ taïo ra moâi tröôøng thuaän lôïi cho
söï phaùt trieån kinh teá chöù khoâng tröïc tieáp “nuoâi daân”. Traùi laïi,
trong caùc cheá ñoä toaøn trò (totalitarian regime) ngöôøi laõnh
ñaïo tìm ñuû moïi caùch cöôùp quyeàn töï löïc caùnh sinh cuûa daân ñeå naém
ñoäc quyeàn nuoâi daân vôùi muïc ñích laøm cho daân hoaøn toaøn
tuøy thuoäc vaøo cheá ñoä. Cuoái cuøng, “noài côm” laø “Baùc”,
“Baùc” laø “noài côm”, theo “Baùc” thì aám no, khoâng theo
“Baùc” thì ñoùi raùch.
(3)
Quyeàn Tröøng
Phaït
Ngöôøi laõnh ñaïo duøng voõ löïc
tröøng phaït nhöõng haønh ñoäng “baát tuaân thöôïng leänh” ñeå baét ngöôøi daân
phuïc toøng vì sôï haõi. Trong caùc cheá ñoä töï do phaùp trò, quyeàn
tröøng phaït cuûa Nhaø Nöôùc bò haïn cheá bôûi luaät phaùp, vì theá
ngöôøi daân bình thöôøng chæ caàn phuïc toøng luaät phaùp chöù khoâng caàn phuïc
toøng taát caû sôû thích cuûa ngöôøi laõnh ñaïo. Traùi laïi, trong caùc cheá ñoä
toaøn trò, yù muoán cuûa ngöôøi laõnh tuï coù söùc maïnh ngang haøng vôùi YÙ
Trôøi. Vì theá, döôùi cheá ñoä naøy, luaät phaùp raát mô hoà, vaø thay ñoåi
haøng ngaøy tuøy theo yù thích cuûa ngöôøi laõnh tuï. Ta cuõng neân bieát,
luaät phaùp caøng mô hoà bao nhieâu, quyeàn töï do tröøng phaït cuûa ngöôøi
laõnh tuï caøng gia taêng leân baáy nhieâu. Nhö Phạm văn Đồng ñaõ tuyeân boá moät caâu baát
huû: “Laøm luật laøm gì để noù troùi tay mình vaøo”.
Nhieàu
ngöôøi khoâng hieåu roõ ñaëc tính toaøn trò cuûa cheá ñoä, neân thöôøng coi
luaät phaùp mô hoà laø moät loaïi “luaät röøng”.
Sau khi
trình baøy vaøi neùt ñaïi cöông veà quyeàn löïc, baây giôø toâi xin cöùu xeùt
phöông thöùc oâng Hoà Chí Minh ñaõ duøng ñeå cöôùp quyeàn laõnh ñaïo quoác gia,
roài baønh tröôùng quyeàn löïc ñaõ naém trong tay thaønh quyeàn toaøn
trò. Baét “toaøn daân traêm ngöôøi nhö moät” sôï haõi vaø laøm
theo yù muoán cuûa mình laø moät coâng taùc ñaïi quy moâ, ñoøi hoûi nhöõng gian
keá quyû quyeät. OÂng Hoà khoâng thieáu khaû naêng naøy, neân ñaõ thaønh coâng
treân con ñöôøng tieán thuû vì oâng bieát ñi töøng giai ñoaïn, vaø duøng phöông
phaùp “chia ñeå trò” ñeå tieâu dieät ñoái phöông.
Khi môùi böôùc chaân veà nöôùc,
oâng Hoà khoâng coù moät löïc löôïng gì ñaùng keå. Trong hai naêm ñaàu
(1945-46), oâng khoâng ñaët troïng taâm vaøo noâng thoân, vì caùc ñaûng “Quoác
Gia” khoâng coù löïc löôïng choáng ñoái oâng trong caùc thoân xaõ heûo laùnh.
Hôn nöõa, ñaïi ña soá noâng daân luùc ñoù raát thôø ô vôùi thôøi cuoäc, tuy bao
nhieâu naêm hoï ñaõ bò thöïc daân vaø phong kieán boùc loät neân phaûi soáng
trong caûnh ñoùi khoå cuøng cöïc. Laïi coøn vuï ñoùi kinh hoàn naêm AÁt Daäu ñaõ
laøm cho thoân queâ mieàn Baéc hoaøn toaøn kieät queä veà tinh thaàn cuõng nhö
theå xaùc, neân khoâng coøn buïng daï naøo nghó ñeán uûng hoä hay choáng ñoái
baát cöù moät phong traøo chính trò naøo. Vì theá, oâng Hoà chæ caàn loâi cuoán
moät soá trí thöùc, vaø tieåu tö saûn sinh tröôûng nôi thaønh thò baèng laù baøi
“Cöùu Quoác”. Ta cuõng neân bieát, giai caáp tieåu tö saûn thaønh thò
(nhaát laø ñaùm trí thöùc) laø thaønh phaàn bieát raát nhieàu veà chính saùch
thöïc daân cuûa Phaùp, neân hoà hôûi chui vaøo baãy cuûa oâng Hoà. Trong khi
ñoù, oâng Hoà duøng phöông phaùp Leâ-Nin-Nít (agitprop – vöøa tuyeân truyeàn
vöøa tieâu dieät thaønh phaàn ñoái laäp trong caùc thaønh phoá lôùn) ñeå trôû
thaønh “Baùc”, moät hình aûnh “cha giaø daân toäc”. (Chöông trình
tuyeân truyeàn naøy quaû laø sieâu vieät, vì theo tieáng ta, “baùc” coøn
coù quyeàn uy hôn “cha” moät baäc, duø sao “baùc”
laø ngöôøi anh cuûa “cha”). Nhôø ñoù, “Baùc” ñaõ naém trong tay
moät chuùt quyeàn uy, nhaát laø trong ñaùm ngöôøi yeâu nöôùc moät
caùch raát ö laø laõng maïng – “chæ bieát yeâu thoâi, maø chaúng bieát gì”
(thô).
Sau khi tieâu dieät caùc ñaûng
phaùi “Quoác Gia” ôû caùch thaønh phoá moät caùch deã daøng vì caùc ñaûng naøy
thieáu laõnh ñaïo, thieáu toå chöùc, thieáu ñoaøn keát, thieáu söï uûng hoä
quaàn chuùng, “Baùc” trôû thaønh laõnh tuï toái cao, vaø “Ñaûng”
trôû thaønh moät toå chöùc ñoäc nhaát naém ñoäc quyeàn “choáng thöïc daân”. Khi
chieán tranh buøng noå, thaønh phaàn tieåu tö saûn thaønh thò taûn cö veà noâng
thoân, tieáp tuïc hoà hôûi giuùp “Baùc” toå chöùc coâng cuoäc chieán ñaáu
daønh ñoäc laäp. ÔÛ ñaây, “Baùc” phaûi caïnh tranh quyeàn
uy vôùi giôùi ñòa chuû vì nhoùm ngöôøi naøy coù uy tín truyeàn thoáng
trong ñaùm noâng daân ñaõ bao nhieâu theá kyû nay (tuy raèng giôùi ñòa chuû vaø
phuù noâng thaúng tay lôïi duïng coå tuïc phong kieán ñeå boùc loät caùc noâng
daân ngheøo ñoùi). Vì khoâng ñuû haäu thuaãn, “Baùc” ñaønh phaûi döïa
vaøo giôùi tieåu tö saûn thaønh thò ñaõ taûn cö veà laøng ñeå thöïc hieän chöông
trình ñaùnh ñoå löïc löôïng “cöôøng haøo aùc baù”. Caùc coâ, caùc caäu
töø tænh veà soáng nôi buøn laày nöôùc ñoïng töï nhieân caûm thaáy coù boån
phaän phaûi theo “Baùc” ñeå giaûi quyeát naïn “Lyù Toeùt” vaø
“Xaõ Xeä” maø nhoùm Töï Löïc Vaên ñoaøn ñaõ nhieàu naêm boâi nhoï trong
baùo Phong Hoùa vaø Ngaøy Nay tröôùc hoài 1945.
Sau khi ñaäp tan neàn moùng
quyeàn löïc coå truyeàn ôû noâng thoân, “Baùc” duøng quyeàn töôûng
thöôûng ñeå loâi cuoán ñaùm baàn coá noâng: “Baùc” tòch thu
ruoäng ñaát vaø nhaø cöûa cuûa caùc ñòa chuû vaø phuù noâng, roài mang ra chia
cho ñaùm noâng daân ngheøo ñoùi. Theá löïc cuûa “Baùc” caøng ngaøy caøng
maïnh, thì chöông trình caûi caùnh ruoäng ñaát ôû noâng thoân baét ñaàu ñi vaøo
giai ñoaïn quyeát lieät sau khi Mao Traïch Ñoâng naém quyeàn thoáng trò ôû Trung
Quoác (1949-1954). Moät soá trí thöùc phaûn ñoái moät caùch tích cöïc thì bò
“Baùc” thuû tieâu (cho ñi “moø toâm”, hoaëc ñaày aûi vaøo traïi Ñaàm
Ñuøn). Coøn moät soá phaûn ñoái tieâu cöïc thì boû noâng thoân chaïy vaøo
“thaønh”, theo Baûo Ñaïi, hoaëc ñoùng vai “chuøm chaên”. Theá laø “Baùc”
naém toaøn quyeàn thoáng trò ôû noâng thoân vì luùc naøy noâng thoân khoâng coøn
moät löïc löôïng naøo choáng ñoái “Baùc”, tröø moät soá baàn coá noâng
coøn nuoâi hoaøi baõo tö saûn noâng nghieäp – töùc laø loøng ham muoán töï löïc
caùnh sinh baèng caùch töï mình canh taùc maûnh ñaát ñaõ ñöôïc Nhaø Nöôùc caáp
phaùt. Sau khi “Baùc” ñöôïc ngoaïi bang tieáp söùc ñeå toaøn trò Mieàn
Baéc, “Baùc” beøn thaúng tay baét giôùi baàn coá noâng vaøo khuoân pheùp
trong chöông trình “hôïp taùc xaõ” daäp theo kieåu maãu beân Trung Quoác
(1954-1956). Theá laø noâng daân trôû thaønh moät thöù phu ñoàn ñieàn taän löïc
keùo caày nuoâi döôõng caùc toå chöùc quyeàn löïc cuûa “Baùc”. Noùi toùm
laïi, “Baùc” duøng tuyeân truyeàn vaø nhaát laø quyeàn tröøng
phaït ñeå phaùt huy quyeàn löïc cuûa mình, roài laïi coøn
töôùc quyeàn “töï löïc caùnh sinh” cuûa noâng daân ñeå taïo ra ñoäc quyeàn
nuoâi daân cho chính mình. Ñeán giai ñoaïn naøy, noâng thoân hoaøn toaøn
bò ñaët döôùi quyeàn toaøn trò cuûa “Baùc”![15]
Sau khi thaønh thò rôi vaøo tay
cuûa “Baùc” (1954), “Baùc” beøn thöïc hieän chöông trình “noâng
thoân hoùa” thaønh thò, duøng quyeàn tröøng phaït vaø ñoäc
quyeàn nuoâi daân ñeå caûi hoùa daân thaønh thò thaønh moät ñaùm ngöôøi
nhaãn nhuïc vaø sôï haõi, khoâng khaùc gì ñaùm baàn coá noâng soáng trong caùc
hôïp taùc xaõ noâng nghieäp. Cheá ñoä “hoä khaåu” vaø “bao caáp”
giuùp “Baùc” toå chöùc nhaân daân thaønh moät ñaøn cöøu ngoan ngoaõn
döôùi söï daãn daét cuûa “Baùc”. Ña soá vaên ngheä só tröôùc kia theo
“Baùc” vì yeâu nöôùc, chöù khoâng phaûi vì muoán duy trì quyeàn toaøn trò
cuûa “Baùc”. Vì theá moät soá chöa bieát sôï “Baùc”, neân khoâng
chòu duøng khaû naêng cuûa mình ñeå ca tuïng “Baùc”. Theá laø
“Baùc” thaúng tay haønh haï moät caùch voâ nhaân ñaïo nhöõng ngöôøi ñaõ
hy sinh cho “Baùc” hôn 10 naêm trôøi: ngöôøi thì bò tuø ñaày, ngöôøi thì
maát heát nguoàn sinh soáng (vuï “Nhaân Vaên-Giai Phaåm”).[16] Ngoaøi ra, moät
soá caän thaàn lieàu lónh manh nha muoán “Baùc” veà höu ñeå hoï leân thay
theá, thì bò “Baùc” thanh loïc hoaëc tröøng trò moät caùch raát
laø khaéc nghieät (vuï aùn “Xeùt Laïi”).[17] Tuy vaäy, “Baùc” vaãn coøn
sôï nhöõng coâng thaàn coù uy tín vaø coù khaû naêng cöôùp quyeàn toaøn trò cuûa
“Baùc”. “Baùc” khoâng daùm gieát nhöõng ngöôøi coù danh tieáng,
nhöng “Baùc” khoâng cho hoï coù dòp naém thöïc quyeàn laõnh ñaïo. Nhöõng
teân “maõ taáu raêng ñen” hoaëc “voâ danh tieåu toát” (nhö Leâ Duaån) thì ñöôïc
“Baùc” caát nhaéc leân naém quyeàn ñieàu haønh coâng vieäc Ñaûng vaø Nhaø
Nöôùc. Kyõ thuaät laõnh ñaïo cuûa “Baùc” laø luoân luoân ngoài ñaèng sau
giaät daây, neáu thaønh coâng thì “Baùc” coù theâm uy tín (theâm
quyeàn uy), neáu thaát baïi thì teân thi haønh yù muoán cuûa
“Baùc” trôû thaønh vaät hy sinh ñeå “Baùc” chaïy toäi vaø giöõ
nguyeân veïn uy tín cuûa “Baùc” (thí duï nhö Tröôøng Trinh sau vuï caûi
caùch ruoäng ñaát vaø ñaáu toá ñaãm maùu vaø nöôùc maét).
Ñeán giai ñoaïn naøy thì toaøn
daân Mieàn Baéc ñeàu sôï “Baùc”. Tuy vaäy, “Baùc” vaãn coøn caûm
thaáy mình chöa coù ñuû uy tín (chöa ñuû quyeàn uy) ñoái vôùi
toaøn daân. “Baùc” thaáy truyeàn thoáng Vieät
Nam troïng thô vaên, “Baùc”
beøn dôû troø laøm thô vôùi hy voïng lôïi duïng uy tín cuûa truyeàn thoáng naøy
ñeå naâng cao uy tín cuûa mình. Leõ dó nhieân nhöõng caâu veø cuûa “Baùc”
khoâng ai daùm pheâ bình hoaëc ngôïi khen moät caùch quaù loä lieãu. Bieát vaäy,
“Baùc” ñaønh giôû troø ñaïo vaên, töùc laø töï gaén cho mình laø taùc giaû cuoán
“Nguïc Trung Nhaät Kyù” – moät taäp thô raát hay do moät thi só
ngöôøi Hoa saùng taùc.[18] Theá laø ñaùm vaên noâ coù dòp ca tuïng taøi thô phuù
cuûa “Baùc” maø khoâng sôï ngöôïng moàm. Tuy theá, “Baùc” vaãn
coøn caûm thaáy laø mình chöa coù ñuû uy tín. “Baùc” sôï ít ngöôøi bieát
ñeán coâng trình ñi tìm ñöôøng cöùu quoác cuûa “Baùc”. “Baùc” beøn
taïo ra moät caùn boä töôûng töôïng, vaø keå chuyeän ñôøi cuûa “Baùc” cho
ngöôøi töôûng töôïng naøy vieát vaø in thaønh saùch laøm taøi lieäu cho toaøn
daân hoïc taäp.[19] Leõ dó nhieân, taùc giaû töôûng töôïng chæ coù theå vieát
nhöõng chuyeän “Phong Thaàn”, neân trong cuoán tieåu söû cuûa
“Baùc”, ngöôøi ta thaáy chi tieát thaàn thoaïi thì nhieàu, maø söï thaät
thì chaúng coù bao nhieâu! Nhöõng caän thaàn cuûa “Baùc” ñeàu bieát taùc
giaû cuoán naøy chính laø “Baùc”, maõi sau naøy môùi loä ra raèng “Baùc”
duøng teân moät “caùn boä ma” ñeå töï mình naâng boác uy tín cuûa mình.
Nhôø vaäy, “Baùc” naém
ñöôïc quyeàn toaøn trò cho ñeán luùc cheát. Sau ñoù, ñaùm ñaøn em cuûa
“Baùc” tieáp tuïc duøng quyeàn toaøn trò maø “Baùc” ñaõ taïo ra
ñeå huy ñoäng toaøn daân chieán ñaáu choáng Myõ “cho ñeán gioït maùu cuoái
cuøng”. Taäp ñoaøn laõnh ñaïo môùi leân naém chính quyeàn khoâng coù ñuû uy
tín, neân phaûi döïa vaøo uy tín cuûa “Baùc” (reâu rao laø theo ñuùng
“di chuùc cuûa Baùc”). Ñaùm thöøa keá “Baùc” thöøa bieát raèng
“Baùc” caøng “vó ñaïi” bao nhieâu, thì “caùc chaùu ngoan cuûa
Baùc” caøng coù quyeàn uy nhieàu baáy nhieâu. Vì vaäy, moät
chöông trình tuyeân truyeàn nhaèm taêng uy tín xaùc cheát cuûa “Baùc”
ñöôïc phaùt ñoäng raát ö laø troïng theå, ngay töø ngaøy “Baùc” naèm
xuoáng vaø keùo daøi cho ñeán taän baây giôø. Cuoái cuøng, “Baùc” ñaõ
cheát roài maø toaøn daân vaãn coøn sôï “Baùc”, neân khoâng ai daùm
“choái boû coâng lao cuûa Baùc”.
Khi chieám ñöôïc Mieàn
Nam, taäp ñoaøn laõnh ñaïo Haø Noäi
thaáy döïa vaøo quyeàn uy cuûa “Baùc” cuõng khoâng ñuû laøm
Mieàn Nam meán phuïc. Nhö daân Caàn Thô
ñaõ truyeàn khaåu cho nhau nghe hai caâu thô vònh “Baùc” nhö
sau:
Chieàu chieàu ra beán Ninh
Kieàu,
Sau löng töôïng “Baùc”, ñó
nhieàu hôn daân!
Trong
moät xaõ hoäi thieáu “ñaïo ñöùc caùch maïng” nhö vaäy, Haø Noäi chæ coøn
caùch duøng quyeàn tröøng phaït vaø ñoäc quyeàn nuoâi
daân ñeå baét daân Mieàn Nam vaøo khuoân pheùp XHCN. Mieàn
Nam ñaõ phaûi soáng trong kinh
hoaøng gaàn moät thaäp nieân (vaán ñeà naøy toâi seõ trình baøy trong moät soá
baùo tôùi). Sau khi ñaõ keùo caû Mieàn Baéc vaø Mieàn Nam vaøo khuoân pheùp,
theá laø ñaát nöôùc bò “thoáng nhaát” trong voøng sôï haõi. Tuy vaäy, nhoùm
laõnh ñaïo Haø Noäi vaãn coøn quaù lo sôï maát quyeàn toaøn trò,
neân laøm nhöõng haønh ñoäng ñieân khuøng khoâng ai hieåu noåi. Vieäc gì phaûi
ñaøn aùp toân giaùo ñeå mang tieáng vôùi theá giôùi? Phaûi chaêng vì quaù sôï
maát quyeàn cai trò neân töôûng raèng vaøi vò tu só hay muïc sö truyeàn ñaïo coù
ñuû khaû naêng laät ñoå cheá ñoä coâng an trò. Vieäc gì phaûi trieät haï ñaøi
töôûng nieäm caùc thuyeàn nhaân xaáu soá? Phaûi chaêng vì quaù meâ saûng neân
nghó raèng haønh ñoäng baát nhaân naøy seõ laøm cho cheá ñoä veû vang hôn, vöõng
vaøng hôn, vaø Vieät Kieàu seõ göûi veà nöôùc nhieàu tieàn hôn. OÂi, truyeàn
thoáng “cöôøng haøo, aùc baù” naøy bieát bao giôø môùi trieät tieâu ñöôïc.
Chuù Thích
[1] Trong soá nhöõng taøi lieäu
choáng coäng, noåi tieáng nhaát laø cuoán saùch xuaát baûn ôû Phaùp do naêm taùc
giaû Steùphane Courtois, Nicolas Werth, Jean-Louis Panneù, Andrzej Paczkowski,
Karel Bartosek vaø Jean-Louis Margolin, töïa ñeà laø Le Livre Noir du
Communism, Crimes, terror, reùpression (Paris: Editions Robert Laffont,
1997) ñöôïc Joanathan Murphy vaø Mark Kramer dòch ra tieáng Anh döôùi töïa ñeà
The Black Book of Communism, Crime, Terror, Repression (Cambridge,
Massachusetts: Harvard University Press, 1999). Chæ tieác laø phaàn vieát veà
Vieät Nam chæ voûn veïn coù hôn 10 trang
(tr. 565-575), hieån nhieân laø quaù sô saøi. Buø vaøo ñoù, xin ñoïc Traàn Gia
Phuïng, AÙn Tích Coäng Saûn Vieät Nam
(Toronto: Non Nöôùc, 2001).
[2] Saùch noùi veà cheá ñoä
coäng saûn Vieät Nam noùi chung, vaø Hoà Chí Minh
noùi rieâng thì quaù nhieàu, neân toâi khoâng lieät keâ ra ôû ñaây. Veà thö
tòch, saùch ñaùng duøng ñeå tham khaûo thö tòch laø cuoán daøy gaàn 800 trang,
töïa ñeà laø Hoà Chí Minh, Nhaän Ñònh Toång Hôïp (Virgnia: Tieáng
Queâ Höông, 2003) trong ñoù taùc giaû Minh Voõ ñaõ coù coâng giôùi thieäu vaø
pheâ bình haøng chuïc cuoán saùch do nhöõng taùc giaû quen bieát vieát veà Vieät
Nam. Ngoaøi ra, trong cuoán saùch daøy gaàn 700 trang töïa ñeà laø Phaûn
Tænh, Phaûn Khaùng, Thaät Hay Hö (California: Thoâng Vuõ, 1999), taùc
giaû Minh Voõ cuõng phaân tích vaø nhaän ñònh gaàn 20 cuoán saùch khaûo luaän
vaø kyù öùc cuûa nhöõng taùc giaû ñaõ töøng coù kinh nghieäm soáng trong cheá
ñoä coäng saûn Vieät Nam.
[3] “So long as the virtue of
respectable women is regarded as a matter of great importance, the institution
of marriage has to be supplemented by another institution which may really be
regarded as a part of it – I mean the institution of prostitution… She, however,
poor woman, in spite of the undoubted service she performs, in spite of the fact
that she safeguards the virtues of wives and daughters, is universally despised
…” Bertrand Russell, Marriage and Morals (New York: Liverright
Publishing Corporation, 1929), tr. 145-146
[4] Rokeach,
Milton, Beliefs, Attitudes, and Values; a Theory of
Organization and Change, (San
Francisco: Jossey-Bass., 1972).
[5] Coù raát nhieàu saùch veà
lyù thuyeát phaân taâm hoïc ñaõ ñöôïc xuaát baûn töø ñaàu Theá Kyû 20 ñeán giôø.
Ñeå coù moät khaùi nieäm caên baûn veà vaán ñeà naøy, xin ñoïc C. S. Hall,
A Primer of Freudian Psychology (Cleveland: World Pubplishing Co.,
1954). Muoán bieát theâm, xin ñoïc nhöõng saùch sau ñaây cuûa Freud: A
General Introduction to Psychoanalysis (Garden City, N. Y., Garden City
Publishing Co., 1943), New Introductory Lectures of Psychoanalysis
(New York: Norton, 1933), vaø An Outline of Psychology (New York:
Norton, 1949).
[6] Döông Thu Höông,
Nhöõng Thieân Ñöôøng Muø (Haø-Noäi: Nhaø Xuaát Baûn Phuï Nöõ,
1988).
[7] Traàn Troïng Kim, Nho
Giaùo (Saøi-goøn, Boä Quoác Gia Giaùo Duïc, 1971), tr.
39
[8] Phan Khoang, Trung
Dung (Saøi-goøn, Nhaø Saùch Mai Lónh, 1959), tr. 18, 844-885. Nhöõng
chöõ trong ngoaëc […] do toâi theâm vaøo cho roõ nghóa.
[9] Nhöõng ngöôøi voã ngöïc töï
haøo mình laø ngöôøi “Maùc-sít” thöïc ra laø nhöõng ngöôøi traéng trôïn lôïi
duïng hoïc thuyeát Karl Max ñeå thöïc hieän tham voïng caù nhaân cuûa mình. Ngay
Karl Max cuõng ñaõ thuù nhaän raèng: “Toâi, Karx Max, khoâng phaûi laø ngöôøi
Marxiste”. Toâi xin caùm ôn Baïn Nguyeãn Hoaøi Vaân ñaõ tìm ra nguoàn goác
caâu noùi baát huû naøy khi vieát moät baøi khaûo cöùu raát xuaát saéc veà
“Nhöõng Ngoä Nhaän Veà Hoïc Thuyeát Marx”, Theá Kyû 21, soá
194, June 2005, tr. 80-86.
[10] Xin ñoïc Vuõ Thö Hieân,
Ñeâm giöõa Ban Ngaøy (California: Vaên Ngheä, 1997). Nhöng taùc
giaû khoâng ñöôïc soáng gaàn “Baùc” haøng giôø haøng phuùt, neân chæ
bieát loái xöû taøn aùc cuûa “Baùc” ñoái vôùi caùc “coâng thaàn”, nhöng
khoâng nhìn thaáy noãi sôï haõi aâm æ trong loøng “Baùc”. Traùi laïi,
oâng
Li Zhisui laø moät vò baùc só ngaøy ñeâm phaûi lo soùc söùc khoeû cho Mao Traïch
Ñoâng, neân coù dòp nhaän thaáy teân ñoäc taøi naøy bò aùm aûnh bôûi noãi sôï
haõi trieàn mieân, neân nghi ngôø heát taát caû moïi ngöôøi, tröø moät soá nöõ
caùn boä sinh ñeïp ñöôïc löïa choïn vaøo “haàu haï” thuù nhuïc duïc cuûa “Mao
Chuû Tòch”. Xin ñoïc cuoán The Private Life of Chairman Mao, The Memoirs
of Mao's Personal Physician (New York, Random House,1994).
[11] Clare Hollingworth, Mao and the Men Against Him , (London, Johnathan Cape, 1985), Chöông 12, “Final Purge of Liu”, pp 196-213; Chöông 13 “The Fall of Lin Biao”, pp. 214-255, Chöông 19, “Notes on the Ten Men Who Rose Against Chairman Mao”, pp. 345-357.
[12] Nguyeãn Chí
Thieäp, Traïi Kieân Giam
[13] Nguyeãn Hieán Leâ,
Haøn Phi Töû : (California: Vaên Hoùa), tr.
439.
[14] Amitai Etzioni coi “tuaân haønh”
(compliance) laø neàn taûng cuûa moïi toå chöùc. Muoán moïi ngöôøi trong moät
toå chöùc naøo ñoù phaûi tuaân haønh, thaønh phaàn laõnh ñaïo phaûi aùp duïng
“quyeàn löïc” (power). OÂng phaân bieät 3 loaïi quyeàn löïc:
“coercive power”, “remunerative power”, vaø “normative power”. Xin
ñoïc cuoán A Comparative
Analysis of Complex Organizations; On power, Involvement, and Their
Correlates, (New
York: Free Press of Glenco, 1971), tr. 5-6.
[15] Traàn Gia Phuïng, AÙn
Tích Coäng Saûn Vieät Nam, op. cit. ,
109-148
[16] Hoaøng Vaên Chí,
Traêm Hoa Ñua Nôû Treân Mieàn Baéc (Saøi-goøn: Maët Traën Baûo Veä
Töï Do Vaên Hoùa, 1959); Traàn Gia Phuïng, AÙn Tích Coäng Saûn Vieät
Nam, op. cit. tr. 149-216.
[17] Traàn Gia Phuïng, AÙn
Tích Coäng Saûn Vieät Nam, op. cit.
217-270.
[18] Hoïc giaû Leâ Höõu Muïc
(tröôùc ñaây laø giaùo sö tieáng Vieät vaø Chöõ Noâm kieâm tröôûng ban Vieät
Haùn taïi Ñaïi Hoïc Vaên Khoa) ñaõ döïa vaøo söû lieäu ñeå phanh phui haønh
ñoäng giaûn traù cuûa Hoà Chí Minh trong cuoán Hoà Chí Minh Khoâng Phaûi
Laø Taùc Giaû “Nguïc Trung Nhaät Kyù” (Toronto: Vaên Buùt Vieät Nam Haûi
Ngoaïi, 1990).
[19] Traàn Daân Tieân heát mình
ca tuïng loøng hy sinh vaø taøi sieâu vieät cuûa “Baùc” trong cuoán Nhöõng
maåu Chuyeän Veà Ñôøi Hoaït Ñoäng cuûa Hoà Chuû Tòch . Sau naøy moïi
ngöôøi môùi ñöôïc bieát caùn boä “ma” Traàn Daân Tieân chính laïi laø “Baùc”.
Muoán bieát “vaên chöông … loaïng quaïng” vaø taøi khoaùc laùc khoâng maïch laïc
cuûa “Baùc”, xin ñoïc cuoán saùch pheâ bình cuûa Kieàu Phong, töïa ñeà laø
Chaân Dung “Baùc” Hoà (San Diego, Calif.: 1989).
No comments:
Post a Comment