SÖn Trung
‘Vua Gia Long Çã hûy diŒt m†i di tích Tây SÖn, trong Çó có ng†n c© Quang Trung, nay h† muÓn làm sÓng låi ng†n c© chi‰n th¡ng ñÓng ña. H† nghï r¢ng c© Quang Trung có màu ÇÕ vì ca dao vùng Bình ñÎnh có câu:
Giúp dân, d¿ng nܧc bi‰t bao công trình.
Giúp dân d¿ng nܧc bi‰t bao công trình!
Nghïa tôn phù v¢ng v¥c bóng dÜÖng!
Giáo sÜ Phåm Væn ñang trong cuÓn Væn H†c Tây SÖn cÛng Çã chÜng hình c© Tây SÖn nŠn ÇÕ tròng vàng nhÜng ông không giäi thích tåi sao, có lë ông tin vào thuy‰t cûa HÒ H»u TÜ©ng. (2)
Thuy‰t này trܧc h‰t không có tính khách quan, và trung th¿c vì ông HÒ H»u TÜ©ng là ngÜ©i ÇÙng sau ban t° chÙc d¿ng lên giä thuy‰t này, mà ông HÒ H»u TÜ©ng là nhà ti‹u thuy‰t và chính trÎ, thÜ©ng tuyên bÓ ông là hÆu duŒ cûa Ng†c Hân, Quang Trung.
LÎch sº là m¶t th¿c tåi, không phäi là m¶t tác phÄm do trí tܪng t܆ng sáng tåo. Nh»ng dÅn chÙng trên không có sÙc thuy‰t phøc.
Ngày nay, các quÓc gia ÇŠu có quÓc hiŒu, quÓc kÿ, quÓc ca, quÓc huy. Trܧc Çây thÆt lâu, các nܧc Tây phÜÖng thÜ©ng có quÓc hiŒu, kÿ hiŒu và huy hiŒu.( M‡i lãnh chúa có c© hiŒu và huy hiŒu riêng) . Phong tøc cûa ta và Trung quÓc không có quÓc kÿ, không có kÿ hiŒu nhÜ th‰. LÀn ÇÀu tiên nܧc ta có quÓc kÿ là Ç©i T¿ ñÙc. Ngày 16-5-1862, phái b¶ Phan Thanh Giän, Lâm Duy HiŒp vào Nam thÜÖng thuy‰t v§i Pháp vŠ ba tÌnh Biên Hòa, Gia ñÎnh, ñÎnh TÜ©ng bÎ Pháp chi‰m. Phái Çoàn xuÓng tàu Häi Bàng, trÜÖng quÓc kÿ màu vàng, tØ Hu‰ t§i cºa Hàn , rÒi theo tàu ñan Loan nh© tàu Forbin kéo vào Gia ñÎnh. Vì nܧc ta không có quÓc kÿ nhÜ ngÜ©i Pháp Çòi hÕi cho nên Phan Thanh Giän m§i phäi dùng cái th¡t lÜng màu vàng cûa ông làm quÓc kÿ vì ông nghï màu vàng là màu cûa nhà vua.
Chúng ta không có quÓc kÿ nhÜng chúng ta có nhiŠu loåi c©. C© ÇÜ®c dùng trong dân chúng và trong quân Ƕi. Ngày t‰t, ngày lÍ, ngày h¶i, ngày gi‡ h† Çåi tôn ngÜ©i ta treo c© ngÛ s¡c và c© tÙ linh tåi Çình, mi‰u, chùa, nhà th© h† Ç‹ cho long tr†ng. Trong nh»ng cu¶c lÍ l§n, ngÜ©i ta treo m‡t lá Çåi hÒng kÿ ª gi»a sân, xung quanh sân, d†c hàng rào, ngoài c‡ng là c© ngÛ s¡c hay c© tÙ linh. ThÜ©ng c© ngÛ s¡c hình vuông, hay tam giác, xung quanh có tua l܆n sóng , và giäi dài.
Trong phø ÇÒng ch‡i, trÈ con cÛng dùng c© :
ñÒng ca có bài:
Th°i l°i mà lên.. .
. . . . . . . . . . .
ñ¶i mÛ Çi t‰ ,
Là quan chܪng Çô
ñánh trÓng phÃt c©,
Là phø ÇÒng ch°i!
Và c© chÌ ÇÖn thuÀn là th‰, không có m¶t bi‹u tÜ®ng nào gi»a là c©. Có th‹ gi»a c© ÇŠ ch» Ç‹ nói rõ danh xÜng hay møc Çích cûa chû nhân lá c©. C© cûa TrÀn quôc Toän không biêt màu gì nhÜng ÇŠ ch»:’ Phá cÜ©ng ÇÎch, báo hoàng ân’. Có th‹ c© cûa Lê L®i trong th©i kháng Minh thêu ch» Bình ñÎnh VÜÖng.
C© ÇÜ®c dùng Ç‹ chÌ huy, Ç‹ ban hiŒu lŒnh. Bình ñÎnh vÜÖng Çã ra nghiŒm lŒnh cho quân Çi có Çoån nhÜ sau:
3. Lúc lâm trÆn, nghe trÓng Çánh, thÃy c© phÃt mà chùng chình không ti‰n.. .
4. ThÃy kéo c© dØng quân mà không dØng...Thì phäi t¶i chém.
Trong dân chúng và quân Ƕi , ngÜ©i ta thÜ©ng dùng c© ÇÕ Ç‹ chÌ huy. Trong dám ma ª thôn quê, ngÜ©i ta dùng Çòn có chåm hình rÒng làm kiŒu khiêng quan tài, vÎ Çô quan ÇÙng trên kiŒu Çánh trÓng, phÃt c© chÌ huy, ra lênh nhÃc lên, lùi xuÓng, ti‰n lên. Khi báo ân báo oán cho Thúy KiŠu, TØ Häi Çã dùng c© ÇÕ:
ñåo ra Vô Tích, Çåo vào Lâm Tri.
VÆy c© Çào, c© th¡m cûa vua Quang Trung cÛng chÌ là c© chÌ huy cûa quân Çi, không phäi là quÓc kÿ nhÜ quan niŒm bây gi©. Và tròng vàng ª gi»a chÌ là s¿ tܪng tÜ®ng ho¥c giäi thích quá xa. Ai TÜ vãn có câu:
Bóng dÜÖng ª Çây là nói chính nghïa sáng ng©i.
Nói tóm låi, thuy‰t cûa HÒ H»u TÜ©ng là mÖ hÒ, võ Çoán. Chú Thích
1.HÒ H»u TÜ©ng, Hoà ñÒng sÓ 6, tháng 2-1965, tr.1-2.
2. Phåm Væn ñang, Væn H†c Tây SÖn, Lºa Thiêng, Sàigon, 1973, tr.48-49. Giáo sÜ Phåm Væn ñang là giäng sÜ trÜ©ng ñåi H†c SÜ Phåm và ñåi Hoc Væn Khoa Sàigòn Çã ch‰t cùng ti‰n sï TrÀn Quang Huy, giäng sÜ trÜ©ng ñåi H†c Vænkhoa Saigon trên bi‹n cä trong khi vÜ®t biÈn tìm t¿ do khoäng 1985.
3. TrÀn QuÓc Giám, Cuc ñ©I Phan Thanh Giän(1796-1867) TÆp San SÜ ñÎa . Saigon, sÓ 7-8, 1967,tr. 96-148.
4.TrÀn Tr†ng Kim, ViŒt Nam Sº LÜ®c, Tân ViŒt, Saigon, in lÀn 6, 1958. tr. 507.
5. Ibid, tr. 218
No comments:
Post a Comment