SƠN TRUNG * THƠ NGUYỄN TRÃI

*
QUỐC ÂM THI TẬP

Thủ vĩ ngâm(0)
Nguyễn Trãi

Góc thành Nam, lều một gian
No nước uống, thiếu cơm ăn
Con đòi(1) trốn, dễ ai quyến
Bầy ngựa gầy thiếu kẻ chăn
Ao bởi hẹp hòi, khôn thả cá
Nhà quen xuế xóa(2), ngại nuôi vằn(3)
Triều quan chẳng phải, ẩn chẳng phải
Góc thành Nam, lều một gian.

(0) Thể thơ có câu đầu và câu cuối giống nhau
(1) Đứa ở gái
(2) Xuều xòa, giản dị
(3) Chó vằn

Ghi: Sau khi chia tay cha (bị giặc Minh bắt về Tàu), Nguyễn Trãi quay về tìm kế đuổi giặc, cứu nước. Giặc Minh giam lỏng ông ở “góc thành Nam” và dụ ông ra làm quan nhưng ông không chịu. Đây là bài thơ trong tình cảnh đó. Sau ông trốn thoát theo Lê Lợi.

Vô đề
Nguyễn Trãi

Đã mấy thu nay để lề nhà(1)
Duyên nào đeo đẳng khó chăng tha.
Một thân lẩn quất đường khoa mục
Hai chữ mơ màng việc quốc gia.
Tài liệt lạt nhiều(2) nên kém bạn,
Người mòn mỏi hết, phúc còn ta(3)
Quân thân(4) chưa báo, lòng canh cánh,
Tình phụ(5) cơm trời áo cha.

(1) theo nếp nhà
(2) kém cỏi
(3) người thân, bạn bè mất mát, xiêu dạt nhiều, nay còn lại ta
(4) vua và cha mẹ
(5) phụ bạc

NGÔN CHÍ 3

Am trúc hiên mai ngày tháng qua,
Thị phi nào đến cõi yên hà.
Bữa ăn dù có dưa muối,
Áo mặc nài chi gấm là.
Nước dưỡng cho thanh trì thưởng nguyệt,
Ðất cày ngõ ải luống ương hoa.
Trong khi hứng động vừa đêm tuyết,
Ngâm được câu thần dắng dắng ca.

THƠ CHỮ HÁN
ỨC TRAI THI TẬP

Sơn Trung dịch


亂後感作

神 州一自起干戈，
萬姓嗷嗷可奈何。
子 美孤忠唐日月，
伯仁雙淚晉山河。
年來變故侵人老，
秋越他鄉感客多。
卅 載虛名安用處，
回頭萬事付南柯。


Loạn hậu cảm tác

Thần châu nhất tự khởi can qua,
Vạn tính ngao ngao khả nại hà.
Tử Mỹ cô trung Đường nhật nguyệt,
Bá Nhân song lệ Tấn sơn hà.
Niên lai biến cố xâm nhân lão,
Thu việt tha hương cảm khách đa.
Tạp tải hư danh an dụng xứ,
Hồi đầu vạn sự phó Nam Kha.

SAU LOẠN CẢM TÁC

Thần châu từ độ nổi can qua,
Khắp chốn nhân dân phải xót xa.
Tử Mỹ thương Đường lòng quặn thắt,
Bá Nhân thương Tấn lệ chan hòa.
Mỗi năm xuân đến lòng thêm hận
Cứ độ thu sang tuổi một già.
Ba chục năm trời danh tiếng hảo,
Cuộc đời chỉ một giấc Nam kha.

Từ khi xẩy ra chiến tranh trên đất tổ (thần châu)
Muôn dân rên xiết, chẳng biết làm sao được
Tử Mỹ giữ lòng trung một mình với nhà Đường qua ngày tháng
Bá Nhân buồn cho sơn hà nhà Tấn
Mấy năm lại đây biến cố khiến cho người chóng già hơn
Trải qua mùa thu nơi đất khách khá nhiều cảm xúc
Ba chục năm hư danh có dùng được gì?
Quay đầu lại, vạn sự phó cho giấc mộng Nam Kha

聽 雨

寂寞幽齋裏，
終宵聽雨聲。
蕭 騷驚客枕，
點滴數殘更。
隔竹敲窗密，
和鐘入夢 清。
吟餘渾不寐，
斷續到天明。

THÍNH VŨ

Tịch mịch u trai lý,
Chung tiêu thính vũ thanh.
Tiêu hao kinh khách chẩm!
Điểm trích sổ tàn canh.
Cách trúc xao song mật,
Hoà chung nhập mộng thanh.
Ngâm dư hồn bất mị,
Đoạn tục đáo thiên minh.

NGHE MƯA

Phòng tĩnh mịch, lẻ loi.
Suốt đêm nghe mưa hoài.
Bên gối mãi trằn trọc,
Thánh thót từng giọt rơi

Tre cọt kẹt bên ngoài
Trong mộng chuông ngân dài
Ngâm thơ càng khó ngủ
Cứ chập chờn mãi hoài!

偶成

世 上黃梁一夢餘
覺來萬事總成虛
如今只愛山中住
結屋花邊讀舊書。

NGẪU THÀNH

Thế thượng hoàng lương nhất mộng dư,
Giác lai vạn sự tổng thành hư.
Như kim chỉ ái sơn trung trú,
Kết ốc hoa biên độc cựu thư

NGẪU THÀNH

Cuộc đời giấc mộng mà thôi,
Tỉnh ra muôn sự có rồi lại không.
Ta nay muốn ở trong rừng,
Bên hoa đọc sách ung dung tháng ngày.