TRƯƠNG TẤN SANG NHẬN VƠ

Năm ngoái, một cô du sinh Việt Nam theo học chương trình tiến sĩ ở Hoa Kỳ phỏng vấn tôi cho luận án của cô ấy với đề tài: Cách nào để chính quyền Việt Nam đến với Việt kiều ở Mỹ.
“Trước hết hãy ngưng gọi chúng tôi là Việt kiều,” tôi trả lời. Thấy cô ấy lúng túng, tôi giải thích: “Chúng tôi là công dân Mỹ gốc Việt, không phải công dân của Cộng Hoà Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam.”
Chính quyền Việt Nam muốn xem người Việt ở hải ngoại là công dân Việt mang “hộ chiếu” nước ngoài.
Cứ xem thái độ của Ông Chủ Tịch Nước Trương Tấn Sang của họ thì rõ. Khi gặp Tổng Thống Mỹ Barack Obama ở Toà Bạch Ốc hồi tháng 7 năm ngoái, Ông Sang cảm ơn chính phủ Mỹ đã chăm lo cho các người Việt ở Hoa Kỳ. Đây là lời cám ơn không đúng cương vị. Chính phủ Mỹ lo cho dân Mỹ là việc đương nhiên; hà cớ gì Ông Sang cảm ơn nếu không là muốn nhận vơ chúng tôi là dân của ông ấy?
Nhận vơ như vậy không ổn, vì nhiều lý do.

Trước hết, rất nhiều người chưa hề một ngày là công dân của nhà nước cộng sản Việt Nam: những người ngoài Bắc di cư vào Nam trước khi đảng cộng sản lập ra Việt Nam Dân Chủ Cộng Hoà, và những người trong Nam bỏ nước ra đi trước khi đảng cộng sản ấy xâm chiếm miền Nam.
Kế đến là những người bỏ nước đi tị nạn. Theo định nghĩa của Liên Hiệp Quốc, tị nạn có nghĩa từ bỏ sự bảo vệ của chế độ cầm quyền ở quốc gia nguyên quán. Theo nguyên tắc này, khi chúng ta đang xin hay còn mang quy chế tị nạn mà đặt chân về Việt Nam, dù chỉ để thăm gia đình, thì xem như tự đặt mình trở lại dưới sự bảo vệ của chế độ cầm quyền và sẽ tự động mất tư cách tị nạn. Pháp áp dụng đúng nguyên tắc này trong khi một số quốc gia khác thì nhân nhượng hơn.

Dù không thuộc các thành phần trên, một khi giơ tay tuyên thệ nhập quốc tịch Hoa Kỳ, mỗi người trong chúng tôi đã chính thức từ bỏ quốc tịch Việt Nam. Trước luật pháp Hoa Kỳ, chúng tôi là công dân Mỹ chứ không là công dân của Cộng Hoà Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam.

Cô sinh viên tiến sĩ xem chừng hiểu ra câu trả lời: chúng tôi không là Việt kiều. Chúng tôi là người Mỹ gốc Việt,.”
Tôi giải thích thêm: “Cái gốc Việt ấy cho phép chúng tôi lên tiếng về các vi phạm nhân quyền và một số vấn đế khác nữa ở Việt Nam. Chúng tôi có thân nhân bị đàn áp. Chúng tôi có tài sản bị cưỡng chiếm. Đó là những vấn đề quyền lợi của công dân Mỹ, khi bị xâm phạm thì chính quyền Mỹ có nhiệm vụ can thiệp. Hơn nữa, chúng tôi có sự hiểu biết sâu sắc về hiện tình xã hội Việt Nam để giúp cho sự can thiệp ấy đạt hiệu quả.”
Nói đi thì cũng phải nói lại. Khi nhà nước cộng sản Việt Nam nhận vơ thì lỗi của họ chỉ có phân nửa. Phân nửa còn lại là lỗi của chúng ta.

Gần đây, cộng đồng Việt ở vùng Hoa Thịnh Đốn xôn xao về cuộc phỏng vấn video của một người Việt bị chặn ở phi trường, không được nhập cảnh, khi về thăm nhà ở Việt Nam. Cuộc tranh luận đã bỏ sót một yếu tố quan trọng: Cả hai phía của cuộc tranh luận đứng trên cương vị Việt kiều hay trên cương vị công dân Mỹ?
Khi công dân Mỹ bị gây khó dễ ở phi trường, thì người ấy dứt khoát đòi liên lạc với toà lãnh sự Mỹ ở Việt Nam; nếu bị công an câu lưu “làm việc” thì người ấy tuyệt nhiên không hợp tác cho đến khi đã nói chuyện được với toà lãnh sự Mỹ; nếu bị tống tiền, chèn ép bởi giới chức chính quyền Việt Nam thì cũng báo ngay cho toà lãnh sự Mỹ. Khi về lại Hoa Kỳ thì nạn nhân phải báo động ngay với Bộ Ngoại Giao.
Chính quyền Mỹ có nhiệm vụ bảo vệ công dân Mỹ. Khi nhận được nhiều báo cáo từ các công dân Mỹ bị sách nhiễu, thì chính quyền Mỹ sẽ phải đặt vấn đề với phía Việt Nam.
Nhà nước Việt Nam có dám đối xử tệ với những công dân Mỹ khác đâu, mà chỉ sách nhiễu người Mỹ gốc Việt. Chẳng qua chúng ta cho phép họ làm vậy. Lỗi ấy là của chúng ta.

Thành ra, muốn khẳng định “chúng tôi không là Việt kiều” với nhà nước Việt Nam thì trước hết chúng ta phải tự nhủ và nhắc nhở lẫn nhau:“Chúng ta không là Việt kiều”. Khi người người trong chúng ta ý thức điều này và hành xử đúng cương vị thìnhà nước Việt Nam sẽ phải thay đổi theo. Tôi tin là vậy

THÔNG TIN & BÌNH LUẬN QUỐC TẾ

Thượng đỉnh Mỹ - ASEAN và vấn đề Trung Quốc

Việt Hà, phóng viên RFA
2016-02-12

Nghe hoặc Tải xuống

Tổng thống Obama và lãnh đạo các nước tham dự thượng đỉnh Mỹ - ASEAN tại Kuala Lumpur vào ngày 21 tháng 11 năm 2015

AFP photo

Từ ngày 15 đến 16 tháng 2, Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama và lãnh đạo các nước thuộc ASEAN sẽ có cuộc gặp thượng đỉnh ở Sunnylands, California, Mỹ. Theo giới chức Hoa Kỳ, đây là cuộc gặp nhằm thắt chặt hơn quan hệ giữa Mỹ và ASEAN trong chiến lược tái cân bằng về châu Á Thái Bình Dương của Mỹ. Cuộc gặp diễn ra giữa lúc Trung Quốc đang có những hành động bồi đắp các đảo nhân tạo tại khu vực quần đảo Trường Sa đang tranh chấp với một số nước ASEAN, gây quan ngại cho Hoa Kỳ và các nước trong khu vực về khả năng Trung Quốc sẽ quân sự hóa khu vực biển Đông. Vấn đề Trung Quốc sẽ được đề cập thế nào tại thượng đỉnh lần này?

Không chống Trung Quốc

Đại diện chính phủ Hoa Kỳ nhiều lần khẳng định, cuộc họp thượng đỉnh giữa Mỹ và ASEAN vào giữa tháng hai tại Sunnylands không nhằm chống lại Trung Quốc và cuộc gặp hoàn toàn không phải về Trung Quốc.

Phát biểu trong buổi họp báo tại Washington DC vào hôm 10 tháng 2, ông Daniel Kritenbrink, Giám đốc cao cấp phụ trách khu vực châu Á thuộc Hội đồng An Ninh quốc gia của Mỹ nói

Thượng đỉnh này không vì Trung Quốc. Thượng đỉnh này là về Mỹ và ASEAN và quan hệ đối tác chiến lược sâu rộng hơn giữa hai bên.

Câu trả lời này cũng khẳng định lại câu trả lời mà ông Daniel Russel, trợ lý Ngoại trưởng Mỹ nói với các hãng tin quốc tế trước đó rằng cuộc gặp thượng đỉnh giữa hai bên không nhằm chống lại Trung Quốc.

Dù khẳng định cuộc gặp không phải về Trung Quốc, nhưng đại diện chính phủ Hoa Kỳ cũng cho biết Trung Quốc sẽ được đề cập đến. Ông Krintenbrink nói tiếp

Chúng tôi sẽ đề cập đến Trung Quốc bởi vì đây là về châu Á và Trung Quốc là người chơi chính ở khu vực châu Á.

Trước đó, trong cuộc họp báo vào ngày 9 tháng 2, ông Dan Krintenbrink cho biết tại thượng đỉnh lần này Tổng thống Mỹ sẽ kêu gọi các bên đòi chủ quyền ở biển Đông phải ngừng ngay các hành động xây lấp, ngừng việc xây dựng các cơ sở và không thực hiện quân sự hóa các tiền đồn ở khu vực biển Đông.

Trung Quốc hiện là nước đòi chủ quyền phần lớn khu vực biển Đông và đang có tranh chấp tại khu vực này với các nước Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei và Đài Loan. Báo cáo của Bộ Quốc phòng Mỹ công bố hồi năm ngoái cho thấy Trung Quốc là nước đang cho xây lấp nhiều nhất ở khu vực quần đảo Trường Sa đang tranh chấp với các nước.

Theo báo cáo này, quá trình xây lấp trên 7 đảo và bãi đá được Trung Quốc bắt đầu tiến hành từ tháng 12 năm 2013 và nước này đã bồi đắp được hơn 1,170 hecta đất tính đến tháng 6 năm 2015, nhiều hơn 17 lần trong vòng 20 tháng so với tổng cộng đất đai được bồi đắp bởi các quốc gia có tranh chấp khác trong khu vực trong suốt 40 năm qua. Trung Quốc cũng đã cho tiến hành xây cất 3 đường băng tại khu vực quần đảo Trường Sa và vào ngày 2 tháng giêng vừa qua đã cho thực hiện chuyến bay đầu tiên đến bãi chữ thập. Những hành động này của Trung Quốc khiến Hoa Kỳ và các nước trong khu vực lo ngại Trung Quốc sẽ tiến hành quân sự hóa khu vực biển Đông trong thời gian không xa.

Trợ lý Ngoại trưởng Daniel Russel cho biết thượng đỉnh lần này sẽ cho các nước ASEAN và Mỹ cơ hội thảo luận thực sự về nhiều vấn đề liên quan đến biển Đông và vì vậy lãnh đạo các quốc gia có thể tự quyết định đưa ra các tuyên bố riêng liên quan đến tranh chấp biển Đông và hành động của Trung Quốc.

Đây là cơ hội cho một thảo luận thực sự. Không giống như một thượng đỉnh theo tiêu chuẩn hay một thượng đỉnh Đông Á. Sẽ không có một áp lực nào cụ thể để tìm một công thức chính xác cho một tuyên bố để gửi đi một thông điệp. Các lãnh đạo sẽ có những thảo luận riêng của họ và quyết định những thông điệp cho công chúng nào mà họ sẽ đưa ra tại các cuộc họp báo hay các cách khác.

Hoa Kỳ sẽ trợ giúp ASEAN thế nào

Liên quan đến vấn đề tranh chấp biển Đông, bước vào thượng đỉnh lần này, Hoa Kỳ và ASEAN cũng phải đối mặt với một loạt những thách thức cần phải giải quyết bao gồm bế tắc trong đàm phán giữa ASEAN và Trung Quốc về Bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC), khả năng đối phó với sức mạnh của Trung Quốc của các nước thuộc ASEAN, và sự không thống nhất của ASEAN trong việc tìm giải pháp cho tranh chấp này.

Theo ông Murray Hiebert, chuyên gia cao cấp về Đông Nam Á của Trung Tâm Chiến lược và Nghiên cứu Quốc tế tại Washington DC, những thảo luận để nhằm đạt được COC sẽ chiếm nhiều thời gian của thượng đỉnh lần này:

Theo tôi phần lớn các cuộc thảo luận với ASEAN sẽ là các hợp tác bao gồm cả hợp tác với Trung Quốc để tìm ra giải pháp nhằm đạt được bộ quy tắc về ứng xử đã được đàm phán hơn 10 năm qua mà chưa đạt được bước tiến gì.

Trợ giúp của Hoa Kỳ đối với các nước thành viên ASEAN trong vấn đề an ninh biển cũng được cho là phần thảo luận quan trọng tại thượng đỉnh lần này. Theo chuyên gia Murray Hiebert, những trợ giúp này chính là những đề nghị mà Tổng thống Mỹ và Bộ Trưởng Quốc phòng Mỹ đưa ra với ASEAN tại Kualar Lumpur, Malaysia vào năm ngoái.

Một trong những đề nghị mà Hoa Kỳ đã đưa ra cho ASEAN mà đã được Tổng Thống Mỹ và Bộ trưởng Quốc PHòng Mỹ Carter nói đến cuối năm ngoái là Hoa Kỳ giúp cải thiện khả năng đối với các nước ở ASEAN liên quan đến Bộ Nhận thức về các vấn đề hàng hải. Họ có thể bàn về vấn đề này liên quan đến việc Hoa Kỳ trang bị rada, tàu cho lực lượng tuần duyên. Những trang bị này không chỉ nhằm đối phó với Trung Quốc mà còn giúp các nước ASEAN trong việc đối phó với cướp biển.

Chuyên gia Hiebert hy vọng Tổng thống Obama sẽ làm rõ chi tiết về sáng kiến an ninh biển Đông Nam Á trị giá khoảng 250 triệu đô la mà Bộ trưởng Quốc phòng Ashton Carter công bố lần đầu tiên tại đối thoại Shangri-la ở Singapore hồi tháng 5 năm ngoái, trong nỗ lực nhằm giúp tăng cường khả năng của hải quân và tuần duyên các nước Việt Nam, Philippines, Malaysia, và Indonesia.

Ảnh hưởng của Trung Quốc với ASEAN

Ảnh hưởng của Trung Quốc đến ASEAA, chia rẽ trong khối xung quanh những hành động của Trung Quốc, và cách thức giải quyết các xung đột với Trung Quốc được cho là một thách thức không nhỏ tại thượng đỉnh lần này.

Trong khi Việt Nam và Philippines là những nước lên tiếng mạnh mẽ nhất trước các hành động của Trung Quốc ở biển Đông, các nước có tranh chấp khác thuộc ASEAN như Malaysia và Brunei dường như ít có hoặc không có những phản ứng mạnh mẽ với Trung Quốc.

Trước thượng đỉnh, trong chuyến công du châu Á vào cuối tháng 1, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã nhận được lời hứa từ lãnh đạo mới của Lào, nước Chủ tịch luân phiên của ASEAN trong năm nay, rằng nước này phản đối những hành động quân sự hóa khu vực biển Đông. Tuy nhiên Thủ tướng Campuchia, Hun Sen, hôm 5 tháng 2 vừa qua đã lên tiếng khẳng định lập trường một lần nữa của Campuchia cho rằng vấn đề tranh chấp ở biển Đông phải được giải quyết song phương giữa Trung Quốc và các nước có tranh chấp vì ASEAN không có thẩm quyền giải quyết tranh chấp lãnh thổ. Campuchia là nước được cho là ngả về phía Trung Quốc. Hồi năm 2012 khi Campuchia là Chủ tịch luân phiên của ASEAN, khối này đã không thể đưa ra một tuyên bố chung về vấn đề biển Đông có liên quan đến Trung Quốc.

Tuy nhiên, Hoa Kỳ khẳng định nước này sẽ tiếp tục chính sách hỗ trợ và tôn trọng sự độc lập của ASEAN thay vì can thiệp trực tiếp. Trợ lý ngoại trưởng Daniel Russel phát biểu tại họp báo hôm 10 tháng 2

Chính sách của Hoa Kỳ là hỗ trợ và khuyến khích sự đoàn kết, hiệu quả của ASEAN.

Không chỉ đích danh Trung Quốc nhưng ông Daniel Russel tự tin cho rằng vì ASEAN đã vượt qua những khác biệt để làm việc cùng nhau nên nhữn nỗ lực từ bên ngoài nhằm chia rẽ và suy yếu ASEAN cuối cùng sẽ thất bại.

http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/how-cn-behavior-in-scs-be-addressed-at-us-asean-summit-vh-02122016111251.html

Thủ tướng Dũng 'đổi ý giờ chót, sẽ gặp Obama'

Image caption Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cùng các lãnh đạo Asean và Hoa Kỳ trong một kỳ họp năm 2014

Tin cho biết Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng sẽ dự hội nghị thượng đỉnh Asean ở California, sau nỗ lực ngoại giao của Mỹ.

Trước đó BBC được cho biết ông Dũng sẽ không dự hội nghị thượng đỉnh Asean, lần đầu do Tổng thống Mỹ Barack Obama tổ chức tại Sunnylands, California ngày 15 và 16/2.

Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh được cử tham dự hội nghị.

Nhưng đến cuối ngày thứ Sáu 12/2, các nguồn tin tiết lộ Việt Nam thông báo với phía Mỹ rằng Thủ tướng Việt Nam sẽ dẫn đầu đoàn.

Theo phóng viên Lê Quỳnh, đã có các hoạt động ngoại giao dồn dập vào phút chót do Mỹ muốn lãnh đạo cao cấp của Việt Nam dự hội nghị.

Image caption Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng xuất hiện hai tuần trước khi chủ trì phiên họp thường kỳ của Chính phủ

“Được biết một quan chức ngoại giao cao cấp của Mỹ đã điện đàm với Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh hôm 12/2. Trước đó, Đại sứ Mỹ Ted Osius cũng xin gặp phía Việt Nam để thuyết phục.

“Đến cuối giờ chiều ngày thứ Sáu 12/2, Việt Nam xác nhận với Mỹ sẽ có thay đổi, để Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng dẫn đầu đoàn,” theo phóng viên Lê Quỳnh.

Một nguồn tin khác nói Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh sẽ đi cùng Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng.

Trung tâm Sunnylands ở bang California là nơi thường tổ chức các sự kiện cấp cao của chính phủ Mỹ ngoài thủ đô Washington.

Đây sẽ là lần đầu tiên Mỹ đón tiếp các lãnh đạo Asean tại một hội nghị thượng đỉnh ở Mỹ.

Tuy vậy, Myanmar nói Tổng thống Thein Sein, người sắp mãn nhiệm, sẽ không dự.

Phó Tổng thống Nyan Htun sẽ thăm Hoa Kỳ thay Tổng thống Thein Sein.

Trước đó cùng ngày 12/2, Myanmar đã nói họ nghe tin ông Dũng không dự hội nghị.

Bộ trưởng Thông tin Myanmar Ye Htut cho biết Tổng thống Thein Sein không dự hội nghị, mà cử phó tổng thống đi dự.

Image caption Tổng thống Myanmar Thein Sein không dự hội nghị

Ông Ye Htut cũng nói ông được biết Thủ tướng Việt Nam không dự hội nghị.

"Tổng thống Obama sẽ hiểu tại sao tổng thống chúng tôi không thể dự. Chúng tôi cũng biết Thủ tướng Việt Nam sẽ không dự."

Việc Việt Nam thay đổi kế hoạch vào phút chót, sau nỗ lực ngoại giao của Mỹ, chứng tỏ quan hệ ngày càng thắt chặt giữa hai nước cựu thù.

Tổng thống Mỹ Barack Obama đang có năm cuối cùng tại vị.

Hội nghị Sunnylands là cơ hội để ông khẳng định Mỹ xem trọng Đông Nam Á trong chiến lược tái cân bằng ở châu Á.

http://www.bbc.com/vietnamese/vietnam/2016/02/160212_pm_dung_sunnylands_summit

Mỹ muốn gia tăng thao dượt quân sự ở Biển Đông

Đô đốc Harry Harris - Tư lệnh Bộ tư lệnh Thái Bình Dương (PACOM) của Hoa Kỳ.

12.02.2016

Người đứng đầu các lực lượng Mỹ ở Thái Bình Dương hôm thứ Tư nói các cuộc hành quân khẳng định tự do hàng hải của Mỹ ở Biển Đông có mục đích làm giảm căng thẳng trong khu vực. Đô đốc Harry Harris, Tư lệnh Bộ tư lệnh Thái Bình Dương (PACOM) của Hoa Kỳ, cũng nhấn mạnh rằng Mỹ muốn mở rộng các cuộc thao dượt quân sự ở Biển Đông.
Ông Harris đưa ra nhận định vừa kể tại cuộc gặp một nhóm nhà báo của các nước Đông Nam Á đang trên đường đến Mỹ đưa tin về hội nghị thượng đỉnh tuần tới ở California giữa tổng thống Mỹ và các nhà lãnh đạo ASEAN, trong đó có Việt Nam.
Tại trụ sở của PACOM ở Hawaii, Đô đốc Harris nói: “Những cuộc tuần tra chúng tôi thực hiện, đơn phương hay chung với nước khác, không chỉ ở Biển Đông mà cả trong khu vực, giúp giảm căng thẳng và cải thiện sự ổn định vì việc đó củng cố cho khái niệm là tự do hàng hải thật quan trọng”.
Ông nói ông hoan nghênh các nước vùng Thái Bình Dương tham gia các cuộc hành quân với Mỹ khẳng định tự do hàng hải, điều được xem như là việc Mỹ thách thức lời tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc đối với gần 3,5 triệu kilomet vuông diện tích Biển Đông.
Việt Nam, Malaysia, Brunei, Philippines và Đài Loan cũng tuyên bố chủ quyền về một số phần trong vùng biển này.
Tư lệnh PACOM Harris tuyên bố với đoàn nhà báo Đông Nam Á:“Tôi ủng hộ quyền của tất cả các nước được tuần tra ở Biển Đông vì theo nghĩa rộng Biển Đông không thuộc về bất cứ nước nào cả. Tôi hoan nghênh triển vọng Nhật Bản sẽ tuần tra ở Biển Đông, tôi cũng hoan nghênh Ấn Độ và khả năng hải quân của các nước của các bạn tuần tra ở đó”.
Tuy nhiên tại cuộc gặp, ông Harris từ chối xác nhận tin tức về việc Mỹ và Ấn Độ lên kế hoạch thực hiện tuần tra chung ở Biển Đông. Còn Philippines đã đề xuất tiến hành tuần tra chung với Mỹ và một nhà ngoại giao Mỹ nói trong tháng này đó là một khả năng.
Đề cập đến Trung Quốc, Đô đốc Harris nói: “Chúng tôi ý thức rõ về các hoạt động của Trung Quốc ở Biển Đông. Tôi tin rằng các hoạt động của họ có tính khiêu khích. Tôi nghĩ rằng các việc đó góp phần vào căng thẳng trong khu vực”, và ông đưa ra nhận xét rằng: “Các bạn phải làm việc mạnh mẽ hơn cùng nhau với tư cách là khối ASEAN. Tôi khen ngợi các nỗ lực của Việt Nam và Philippines buộc Trung Quốc phải có trách nhiệm giải trình”.
Philippines, đồng minh của Mỹ, đã đưa vụ tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông với Trung Quốc ra Tòa trọng tài Thường trực Liên Hiệp Quốc ở La Haye để giải quyết. Việt Nam, đối tác chiến lược của Mỹ và Philippines, đã củng cố cho vụ kiện của Philippines với văn kiện nêu quan điểm gửi đến tòa. Dự kiến tòa sẽ đưa ra phán quyết vào tháng 6.
Giữ chức vụ chỉ huy Bộ tư lệnh Thái Bình Dương hồi năm 2013, ông Harris lưu ý rằng những diễn biến ở Biển Đông đòi hỏi phải hoàn tất một bộ quy tắc ứng xử có tính ràng buộc pháp lý đối với tất cả các bên có tuyên bố chủ quyền để đảm bảo hòa bình và ổn định trong khu vực.
Tháng trước, Trung Quốc cáo buộc Mỹ vi phạm luật Trung Quốc và mưu tìm chiếm bá quyền hàng hải sau khi một khu trục hạm Mỹ thực hiện hành quân khẳng định tự do hàng hải ở vùng biển tranh chấp.
Theo Inquirer.net, Todayonline, Channel News Asia.

http://www.voatiengviet.com/content/my-muon-gia-tang-thao-duot-quan-su-o-bien-dong/3188131.html

Mỹ bố trí trên 50% tàu ngầm hạt nhân bao vây Trung cộng, sẵn sàng khai chiến

VietTimes -- Gần 6 tháng nay, các tàu ngầm hạt nhân của Mỹ liên tiếp xuất hiện ở chuỗi đảo thứ nhất, công tác bố trí binh lực tại Thái Bình Dương tăng lên rõ rệt. Hơn 50% tàu ngầm hạt nhân tấn công của Mỹ đang ráo riết hoạt động tại vùng biển gần Trung cộng, sẵn sàng khai chiến khi cần.

Huy Long - /Chủ Nhật, ngày 7/2/2016 - 04:08

Ảnh minh họa

Một số chuyên gia quân sự của Trung cộng cho biết, tần suất hoạt động của tàu ngầm hạt nhân tấn công của Mỹ tại Tây Thái Bình Dương rõ ràng là nhằm vào Trung Quốc, là sự đe dọa lớn đối với Trung cộng. Do đó, lực lượng tàu ngầm thông thường của hải quân Trung cộng cũng cần áp dụng các biện pháp theo dõi, giám sát và chống tiếp cận.

Tàu ngầm hạt nhân Charlotte của Mỹ xuất hiện tại thành phố Yokosuka của Nhật Bản ngày 23/12/2015

Theo nguồn tin, ngày 5/1/2016, tàu ngầm hạt nhân tấn công Texas thuộc lớp Virginia hiện đại nhất của Mỹ có mặt tại vịnh Subic của Philippines. 6 tháng trước đó, liên tiếp xuất hiện thông tin tàu ngầm hạt nhân của Mỹ ra vào ở chuỗi đảo thứ nhất, như ngày 23/6/2015, tàu ngầm hạt nhân SSGN-727 của Mỹ có mặt ở Busan (Hàn Quốc), ngày 15/7/2015, tàu ngầm hạt nhân lớp Los Angeles mang ký hiệu Houston của Mỹ có mặt tại Singapore; ngày 27/7/2015, tàu ngầm Jacksonville thuộc lớp Los Angeles cũng xuất hiện ở Singgapore; ngày 4/11/2015 tàu ngầm hạt nhân tấn công Key West SSN-722 có mặt tại vịnh Subic.

Ngày 5/11/2015, tàu ngầm hạt nhân tấn công North Carolina thuộc lớp Virginia của Mỹ có mặt tại thành phố Yokosuka của Nhật Bản; ngày 23/12/2015, tàu ngầm hạt nhân tấn công mang ký hiệu Charlotte của Mỹ xuất hiện tại thành phố Yokosuka. Hiện tại, số lượng tàu ngầm hạt nhân mà Mỹ bố trí tại Thái Bình Dương đã chiếm một nửa trong tổng số tàu ngầm của quân đội nước này.

Tàu ngầm hạt nhân tấn công lớp Los Angeles của Mỹ

Theo nguồn tin, quân đội Mỹ đã bổ sung tên lửa hành trình tấn công mặt đất – hạt nhân Tomahawk. Tomahawk nổi tiếng với khả năng tiêu diệt quân địch ở cự ly hàng nghìn dặm. Đây là một loại vũ khí tấn công thọc sâu từ vòng ngoài hỏa lực phòng thủ của địch do Mỹ phát triển, với tầm bắn hiệu quả lên đến 2.500 km, có thể phóng đi từ các hệ thống phóng mặt đất, chiến hạm mặt nước hoặc tàu ngầm hạt nhân.

Ngoài khả năng tấn công các mục tiêu trên mặt đất ra, tên lửa hành trình Tomahawk có thể tấn công cả tàu chiến, là tên lửa “phóng ngoài vùng phòng không”có uy lực nhất của quân đội Mỹ. Trong các hoạt động quân sự của Mỹ, tấn công chính xác mục tiêu quan trọng ở cự ly hàng nghìn dặm chính là “vai diễn” sở trường của Tomahawk.

Tomahawk cũng nổi tiếng là một sát thủ vô hình. Toàn thân tên lửa được bao phủ bởi một lớp hấp thụ sóng radar, có tính năng như một chiếc áo tàng hình. Tiết diện phản xạ sóng radar của nó tương đối nhỏ, chỉ bằng 0,1% diện tích phản xạ hữu hiệu radar của máy bay ném bom B-52H, nên trở thành “vô hình” trước các radar tìm kiếm của đối phương.

Tên lửa hành trình tấn công mặt đất – hạt nhân Tomahawk nổi tiếng với khả năng tiêu diệt quân địch ở cự ly hàng nghìn dặm.

Hơn nữa, động cơ của Tomahawk cho phép tên lửa này có khả năng kiểm soát luồng khí phụt để có thể tự điều chỉnh độ cao và tốc độ khi bay, thậm chí nó có thể bay rất thấp và linh hoạt như một máy bay, cùng với kích thước nhỏ gọn nên nó rất khó bị phát hiện bởi các radar mặt đất.

Tomahawk vẫn còn giữ được “phong độ” vì liên tục được cải tiến về mọi mặt từ phương thức dẫn đường đến hệ thống đạn dược, hệ thống kiểm soát, hệ thống động cơ

Từ khi ra mắt đến nay, các thành viên của “gia đình Tomahawk” không ngừng lớn mạnh, và đã phát triển thành 7 loại biến thể như tên lửa tấn công mặt đất mang đầu đạn hạt nhân, tên lửa tấn công mặt đất đầu đạn thông thường, tên lửa chống hạm...

Ngoài ra, tàu ngầm hạt nhân lớp Los Angeles còn có thể thực hiện nhiều nhiệm vụ tác chiến như chống ngầm như phong tỏa rải mìn.

Chuyên gia quân sự Doãn Trác của Trung cộng cho biết, tần suất hoạt động của tàu ngầm tấn công hạt nhân Mỹ ở Thái Bình Dương – đặc biệt là những vùng biển gần Trung cộng tăng lên rõ rệt. Hiện tại, tàu ngầm tên lửa hạt nhân tên lửa của Trung cộng đã đưa vào hoạt động trong quân đội nước này để đối phó với năng lực đe dọa hạt nhân của nước Mỹ???

Mỹ rất quan tâm đến điều này, do đó bình thường đã nghiên cứu quy luật hoạt động của tàu ngầm hạt nhân Trung cộng. Nhờ có thế mạnh tĩnh tâm và hành trình dài, tàu ngầm hạt nhân tấn công của quân đội Mỹ có thể đảm nhận nhiều nhiệm vụ trinh sát khi hoạt động ở các vùng biển gần Trung cộng, đồng thời cũng đang chuẩn bị cho chiến lược tác chiến chống ngầm có thể xảy ra trong tương lai.

Phó viện trưởng Viện nghiên cứu các vấn đề quốc tế của Trung cộng Nguyễn Tông Trạch cho rằng, Mỹ nâng cao tần suất hoạt động của tàu ngầm hạt nhân tấn công tại khu vực Tây Thái Bình Dương là xu thế tất yếu. Hiện tại ba tàu ngầm hạt nhân loại lớn của Mỹ đều đang có mặt tại khu vực này.

Tàu ngầm hạt nhân tấn công của Mỹ xuất hiện tại vùng biển gần Trung cộng là để “dằn mặt” tham vọng bành trướng của Bắc Kinh trong thời gian qua. Mỹ sẽ cải tiến tàu ngầm hạt nhân tên lửa chiến lược thành tàu ngầm hạt nhân tên lửa hành trình, mỗi tàu ngầm có thể mang theo hơn 150 tên lửa hành trình đối đất, khi xảy ra chiến tranh có thể phát động tấn công bất cứ lúc nào.

H.L

Chứng khoán toàn cầu thêm một ngày bi đát

Một bảng hiển thị cho thấy sự sụt giảm chỉ số Hang Seng Index trong phiên giao dịch sáng vào ngày giao dịch đầu tiên sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán tại Sở Giao dịch Chứng khoán Hồng Kông ngày 11/2/2016.

12.02.2016

Thị trường toàn cầu hôm nay tiếp tục tuột dốc, giới đầu tư rút qua các quỹ đầu tư an toàn hơn trong lúc giá dầu rớt xuống dưới 30 đô la/thùng.
Tính tới giữa ngày hôm nay, các chỉ số chứng khoán ở Frankfurt, London, và Paris đều được giao dịch thấp hơn từ 2% tới 3%, mở rộng xu hướng khởi nguồn từ Châu Á. Chỉ số Hằng Sinh của HongKong mất 742 điểm, gần 4%, đóng ở mức 18,545.80 trong khi chỉ số Kospi của Hàn Quốc mất gần 3%, đóng ở 1,861.54. Đây là ngày giao dịch đầu tiên đối với cả hai chỉ số Hằng Sinh và Kospi sau 3 ngày nghỉ Tết nguyên đán.
Thị trường Thượng Hải và Đài Bắc vẫn còn đóng cửa nghỉ Tết trong khi chỉ số Nikkei ở Nhật tạm ngưng giao dịch vì một ngày lễ riêng.
Tình trạng bán tống bán tháo hôm nay tại Châu Á và Châu Âu có phần chắc sẽ lan sang Wall Street, với chỉ số S&P 500 mất gần 2 điểm trước khi thị trường chứng khoán ở New York rung chuông.
Đồng đô la Mỹ rớt xuống mức thấp nhất so với đồng Yen của Nhật kể từ cuối năm 2014 tới nay sau khi Chủ tịch Qũy Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ tỏ dấu trước Quốc hội cho thấy cơ quan này có thể sẽ trì hoãn việc tăng lãi suất thêm nữa.

Các vấn đề toàn cầu có thể làm chậm nền kinh tế Mỹ

Bà Yellen nói mặc dù rủi ro tăng, có phần chắc Qũy Dự trữ Liên bang sẽ không cần phải đảo ngược quyết định tăng lãi suất hồi tháng 12 và cắt giảm lãi suất thêm một lần nữa.

11.02.2016

Người đứng đầu ngân hàng trung ương Mỹ khuyến cáo tình trạng thị trường tài chính giảm sút và cơn suy thoái kinh tế toàn cầu có thể làm chậm lại đà tăng lãi suất của Hoa Kỳ.
Xuất hiện tại tòa nhà quốc hội trước giới lập pháp Hoa Kỳ hôm 10/2, lần đầu tiên kể từ khi Qũy Dự trữ Liên bang tăng lãi suất lần đầu trong gần một thập kỷ hồi tháng 12 năm ngoái, Chủ tịch Qũy Dự trữ Liên bang Janet Yellen đã trình bày về chính sách lãi suất của ngân hàng trung ương.
Bà Yellen phát biểu: "Ủy ban kỳ vọng rằng với những điều chỉnh dần dần trong quan điểm về chính sách tiền tệ, hoạt động kinh tế sẽ mở rộng với tốc độ vừa phải trong những năm tới và các chỉ số thị trường lao động sẽ tiếp tục tăng."
Bà Yellen nói mặc dù rủi ro tăng, có phần chắc Quỹ Dự trữ Liên bang sẽ không cần phải đảo ngược quyết định tăng lãi suất hồi tháng 12 và cắt giảm lãi suất thêm một lần nữa.
Bà cho biết tính bất ổn trong chính sách tiền tệ của Trung Quốc và triển vọng kinh tế của Bắc Kinh góp phần trong tình trạng biến động gia tăng trên thị trường toàn cầu.

http://www.voatiengviet.com/content/cac-van-de-toan-cau-co-the-lam-cham-nen-kinh-te-my/3186556.html

Nhà ngoại giao Mỹ: Hợp tác quốc tế là thiết yếu cho việc chế tài Bắc Triều Tiên

Bà Wendy Sherman - Cựu thứ trưởng ngoại giao Hoa Kỳ, đặc trách các vấn đề chính trị.

13.02.2016

Một nhà cựu ngoại giao Hoa Kỳ nói tranh thủ được sự hợp tác quốc tế là thiết yếu cho các nỗ lực chế tài Bắc Triều Tiên do hành động hạt nhân mới nhất của Bình Nhưỡng.
Mới đây Bình Nhưỡng đã thực hiện một loạt hành động khiêu khích bất chấp các biện pháp chế tài quốc tế. Tiếp theo vụ thử nghiệm hạt nhân hồi tháng trước, Bình Nhưỡng lại phóng một phi đạn tầm xa hôm Chủ nhật vừa qua, khiến cả thế giới lên án.
Bà Wendy Sherman là một nhà cựu ngoại giao với chức vụ gần đây nhất là Thứ trưởng Ngoại giao đặc trách các vấn đề chính trị. Hôm 11/2, bà Sherman nói với đài VOA rằng Washington cần phải “quốc tế hóa” các biện pháp chế tài mà Hoa Kỳ nhắm vào Bình Nhưỡng.
Cần có nỗ lực quốc tế
Đề cập đến những biện pháp chế tài mới vừa được Thượng viện thông qua hôm thứ Tư, bà Sherman nói: “Một mình Hoa Kỳ không thể tạo ra tất cả tác động cần thiết”.
Dự luật của Thượng viện nhắm mục đích hạn chế việc phát triển phi đạn và hạt nhân của Bình Nhưỡng và nhắm mục tiêu vào các giao dịch tài chính hỗ trợ cho nỗ lực đó. Hạ viện đã chấp thuận dự luật về chế tài Bắc Triều Tiên hồi tháng trước.
Nhà ngoại giao Mỹ nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc thuyết phục Bắc Kinh kiềm chế Bình Nhưỡng.
Bà nói:
“Chắc chắn Trung Quốc có ảnh hưởng lớn nhất đối với Bắc Triều Tiên, và Trung Quốc vẫn do dự trước việc sử dụng toàn bộ ảnh hưởng đó”.
Trong khi Quốc hội Hoa Kỳ tìm cách siết chặt việc chế tài đối với Bắc Triều Tiên, chính quyền Obama đang thúc đẩy các biện pháp mạnh tại Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc.
Tuy nhiên, giới phê bình lập luận rằng chế tài quốc tế sẽ không gây thiệt hại bao nhiêu cho Bình Nhưỡng trong bối cảnh nước này chỉ giao tiếp rất hạn chế với cộng đồng quốc tế.
Chưa rõ tác động chế tài
Bà Sherman nói “phản ứng quyết liệt” của Liên Hiệp Quốc trước hành vi khiêu khích của Bình Nhưỡng là cần thiết, và bà nói thêm rằng liệu phản ứng đó có làm thay đổi cách hành xử của Bình Nhưỡng hay không vẫn là điều chưa rõ.
Trước mối đe dọa hạt nhân của Bình Nhưỡng ngày càng tăng, chính quyền Obama đang đối mặt với những chỉ trích cho rằng chính sách kiềm chế “kiên nhẫn sách lược” đang gây trở ngại cho các cuộc đàm phán với Bình Nhưỡng.
Bà Sherman bác bỏ lời chỉ trích này. Bà nói:
“Washington vẫn luôn sẵn sàng nối lại đàm phán nếu chủ đề là phi hạt nhân hóa và Bắc Triều Tiên đến bàn hội nghị với thái độ nghiêm túc”.
Không có thiện chí đàm phán
Khi được hỏi liệu Hoa Kỳ có nên nhắm mục tiêu vào một thỏa thuận với Bắc Triều Tiên tương tự như thỏa thuận hạt nhân mới đây với Iran hay không, bà Sherman tỏ ý hoài nghi về khái niệm này.
Là người từng giao dịch rất nhiều về các vấn đề hạt nhân của cả Bắc Triều Tiên lẫn Iran, bà Sherman đáp: “Đây là một tình hình hoàn toàn khác với Iran. Chính phủ Iran quyết định đến bàn đàm phán với sự nghiêm túc và có mục đích. Bắc Triều Tiên chưa có quyết định đến bàn thương nghị.
Bắc Triều Tiên đã không đồng ý với cộng đồng quốc tế về vấn đề phát triển hạt nhân của họ từ đầu thập niên 1990. Các cuộc đàm phán đa quốc với sự tham dự của Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nga, Nhật Bản và hai nước Triều Tiên vẫn còn bị đình trệ từ cuối năm 2008.

http://www.voatiengviet.com/content/nha-ngoai-giao-my-hop-tac-quoc-te-la-thiet-yeu-cho-viec-che-tai-bac-trieu-tien/3188742.html\

BS. TRẦN MỘNG LÂM * RÙA & RẮN

Rùa Và Rắn
(Cần Thơ, 40 năm về trước).

BS Trần Mộng Lâm

Tết nhứt, nói chuyện nhậu là hay hơn hết.
Tôi tuổi Song Nam (Gémaux), một hôm tò mò xem tử vi tây , thấy những người sanh trong tuổi này, có đặc tính là dễ thích nghi hoàn cảnh, ví như nước hay không khí, chứa vào trong bình tròn, thì nó tròn, còn chứa vào một đồ đựng hình ống, thì nó hình ống. Đại loại như vậy, bởi thế cho nên khi xuống Cần Thơ và ở trong quân ngũ tại đây, thì tôi trở thành đệ tử của môn phái ăn nhậu, vì xuống đến Miền Tây, không ăn nhậu mới là lạ.

40 năm về trước, Cần Thơ rất hiền hòa, là một nơi đã đến rồi, ít ai quên được. Quân Y Viện Phan Thanh Giản, nơi tôi phục vụ, nằm trên con đường Lý Thái Tổ. Đường này dẫn ra Sân Banh, đi xa hơn nữa, tới Cái Răng. Trong Quân Y Viện, có nhiều sỹ quan độc thân, chúng tôi tụ tập nhau, sau những giờ làm việc mệt mỏi, săn sóc, chữa trị cho các thương bệnh binh. Buổi tối, chúng tôi ra phố chơi, và phần nhiều là ra các quán nhậu. Những buổi tối của dĩ vãng, còn nhớ mãi đến ngày nay, và nhất là nhớ tới những món ăn mà 40 năm nay, tôi không còn cơ may được thưởng thức. Tại thành phố Montréal này, ăn các món đó, sẽ bị SPA ( Cơ Quan Bảo Vệ Súc Vật) hỏi giấy ngay.Những gì viết trong bài này, là kinh nghiệm sống, nhưng cũng là tham khảo thêm các bài viết trên mạng của các đệ tử đệ nhất khoái này.

Quán ăn đầu tiên tôi nhớ lại là quán Vĩnh Ký, nằm tại khu Cầu Xéo, ở cua quẹo vào nhà thờ Chánh Tòa, cạnh bờ sông Cần Thơ.Chúng tôi thường đến đó khi có khách phương xa tới viếng, hay khi có các phái đoàn của Cục Quân Y đến thanh tra, đãi khách cũng có, mà để nói theo tụi VC, «tự bồi dưỡng» cũng có.

Trước khi các món nhậu được đem ra, để quan khách khỏi chờ đợi, nhà hàng cho người hầu bàn bưng đến đậu phọng rang, bánh phồng tôm, nem chua Cái Răng ngon nổi tiếng, vài miếng soài tượng chấm với mắm «bà giáo thảo» để thực khách trám răng. Rượu mạnh đưa ra thường là các thứ rượu được ưa thích, như ông già đi bộ, nhãn đỏ, nhãn đen, Napoléon uống với sô đa, hay xoàng ra, cũng bia 33 uống với nước đá.Những món ăn được gọi nhiều nhất xin kể ra sau đây :

1) Rùa rang muối.Vĩnh ký nổi tiếng về món này. Rùa phải là rùa có yếm vàng.

Rùa được đem ra sau khi thực khách đã được ấm lòng qua tua rượu sơ khởi như đã nói ở đoạn trên. Ông chủ quán trổ tài tách rùa ra từng miếng, từng đùi rất đẹp mắt. Tùy theo số người tham dự, có thể có từ 3 đến 4 con rùa rang muối. Ông khoan thai, làm rất đẹp mắt, phân chia cho đủ các người trong bàn tiệc, không thiếu một miếng, và ai có phần nấy, rất công bằng. Trong khi chờ đợi ông chủ quán chia phần, thực khách thấy thực vị đã tiết ra trong bao tử, và nước miếng ứa ra trong miệng không tiện nuốt trước mặt quan khách bá quan. Những miếng rùa trông rất hấp dẫn, nhất là các trứng rùa mầu vàng. Thịt rùa rất nóng, bốc khói, vì nếu để lâu, sẽ tanh. Thường thì bàn tròn, có tám chỗ ngồi, như vậy mỗi bàn phải có 2 con rùa. Ngoài thịt rùa, còn có lòng rùa, trứng rùa.Rùa ăn với nước mắm, nhưng là nước mắm pha, mà kỹ thuật chỉ dân Miền Tây mới làm được. Dân Miền Bắc ưa ăn nước mắm nguyên chất, nhưng người sành điệu phương Nam làm nước mắm me.Me chín tách hột ra, cho vào tô hay chén.Dùng nước chín để nguội thêm vào. Dầm me lấy nước chua. Sau đó chế nước mắm nhĩ vào, khuấy cho đều. Cho thêm tỏi, ớt đâm nhuyễn, đường cát trắng, ít bột ngọt. Nước mắm me ăn rùa được người làm bếp cho thêm món sả phi vàng. Sả phi vàng làm tăng sự hấp dẫn của thịt rùa, a
i quên món này thì không thể gọi là biết làm món rùa rang muối.

Người ăn cũng không phải chỉ đem thịt rùa vào miệng nhai là đủ đâu. Khách sành điệu phải biết chấm thịt rùa vào nước mắm me, mà phải chấm ngập nước, để cho nước mắm ngấm đủ vào miếng thịt. Một cách ăn khác là ăn bằng tay : Tay cầm đùi rùa chấm vào nước mắm rồi đưa vào miệng, sau đó nhắp rượu đưa cay. Chấm mút kiểu này mới gọi là dân chơi điệu nghệ. Tiếng ly va chạm nhau nghe rất vui tai. Sau khi đã thưởng thức xong món rùa rang muối, chủ nhà hàng cho trình diện món ăn đặc biệt thứ hai :

2) Món Rắn Ri Voi xào .
Rắn ri voi là một loại rắn nước, có con cân nặng tới 7, 8 ký. Ngày nay người ta nuôi loại rắn này làm đồ nhậu cho các quán ăn, kiếm bộn tiền.
Theo những lượm lặt tôi có được trên mạng, thì cách làm rắn như sau : Rắn để nguyên con trong túi cho an toàn, sau đó nhúng vào nước sôi, vớt ra, cạo vẩy. Chặt bỏ phần đầy, phần hậu môn. Mổ bụng theo chiều dọc, bỏ hết ruột, sau đó cho vào nước sôi luộc. Vớt ra, gỡ xương rồi dùng dao nhỏ lọc thịt rắn và da rắn . Thịt và da rắn sau đó được bằm ra cho nhuyễn, với sả, hành, tỏi. Tất cả được trộn vào với nước mắm, đường, bột ngọt, dầu mè đen, dầu điều. Để chừng 20 phút cho thấm rồi đem chiên trong chảo. Người đầu bếp phải đảo nhanh tay khoảng 3,4 phút rồi đem rưới lên thịt rắn đang xào một dung dịch gồm có nước súp hầm xương gà, dầu điều, sa tế. Xào xong, đậy vung để nhỏ lửa chừng 2 phút, sau đó mở vung, đảo nhanh tay cho cạn khô nước, cho hành lá, ngò gai, ngò rí, trộn với đậu phọng rang, rắc mè rang lên trên.Có thể thêm vào bún tầu, nấm mèo, kim châm và tiêu sọ để nguyên hạt. Đem ra bàn nhậu, mùi thơm bốc lên ngào ngạt.

Món thịt rắn Ri Voi xào này ăn với bánh tráng. Bánh tráng có nhiều mè đen, nướng lên vàng thơm. Bẻ ra từng miếng, xúc thịt rắn bầm, cho vào miệng nhai, rồi tợp một ngụm Johnny Walker (Hồi đó ở VN là sang rồi !) nhãn đỏ hay nhãn đen, sướng gì đâu.
Vĩnh Ký cũng có món đặn biệt nữa là «Lươn um với rau ngổ», nhưng bài viết đến đây đã quá dài, xin hẹn khi khác, sẽ lục lọi trên mạng viết tiếp.
Tết Dương lịch năm nay, tôi nhận được một cú téléphone gọi từ San Jose. Người gọi hỏi tên tôi rồi tự giới thiệu. Anh là một cựu Đại Úy trợ y cũng ở Quân Y Viện Phan Thanh Giản với tôi hồi đó, anh em nhận ra nhau, thật cảm động.Anh bạn tên Mười, một cái tên rất Nam Kỳ. Mới đó mà đã trên 40 năm rồi. Anh Mười khi nói chuyện với tôi, nhắc lại chuyện ngày xưa :
- Anh có nhớ hồi đó chúng mình ở Cần Thơ vui quá không. Nếu không có ngày 30 tháng tư…..

Nếu không có ngày 30 tháng Tư, thì giờ này, chắc tôi không ngồi tại Montréal nhìn tuyết rơi qua cửa sổ. Nếu không có ngày 30 tháng Tư, thì tôi đâu có chịu cái lạnh -25 độ C như ngày hôm nay. Cuộc đời như một dòng sông, ít khi ta được tắm lại trong cùng dòng sông của dĩ vãng, dù chỉ một lần !!.

Trần Mộng Lâm.
Tham Khảo : .Internet, Wikipedia.
.Chuyện Đồng Quê của Trần Văn

NGUYÊN THẠCH * NÓI CHUYỆN KHỈ

Bính Thân 2016 nói chuyện khỉ rừng xanh

Nguyên Thạch (Danlambao) - Dư âm ba ngày Tết vẫn còn lảng vảng, nàng Xuân cùng những bước ngập ngừng e ngại đã không đến với đất nước từ lâu. Bao năm Xuân xa vắng trong sự mòn mỏi đợi chờ của biết bao tâm hồn chơi vơi nổi trôi theo vận nước. Nhân sĩ trí thức đợi chờ, Sinh viên Học sinh đợi chờ, doanh nhân buôn bán đợi chờ, tầng lớp công nhân, nông dân đợi chờ. Tất cả đợi chờ mùa Xuân trở lại trên quê hương Việt Nam cho cuộc sống được êm ấm hài hòa, cho đất nước thăng hoa... Mẹ chờ, cha chờ, anh chờ, em chờ, chờ đến bao giờ?.

Chờ Xuân này, ta nhớ xuân xưa hoặc để khơi lại những kỷ niệm như những chiếc gối êm đềm của dĩ vãng, hoặc nhớ lại những hình ảnh đau thương của một thời đã qua. Từ dạo ấy, mây mùa thu của cái gọi là "Cách mạng tháng Tám" mây đen vần vũ đã che chắn trùm phủ khắp mọi nẻo đường Tổ Quốc. Cũng từ dạo ấy, đất nước đã chìm trong nghèo khó đọa đày mà giờ đây theo một nhà thơ, một người lính miền Bắc Bùi Minh Quốc:

"Quay mặt vào đâu cũng phải ghìm cơn mửa

Cả một thời đểu cáng đã lên ngôi".

Và nhà thơ ấy cũng đã ôn lại một thời lính của mình:

"Nhớ chăng em cái mùa mưa đói quay đói quắt

Mỗi bữa chia nhau nửa bát măng rừng

Em xanh gầy, gùi sắn nặng trên lưng

Môi tái ngắt mái tóc mềm đẫm ướt."

Xuân Bính Thân 2016, người ta cũng xót xa thắp nén hương lòng cho khoảng 6.000 oan hồn, trong số đó có đàn ba, con nít đã bị Việt cộng tàn sát dã man ở Huế trong trận Mậu Thân 1968.

Người dân miền Nam cũng chưa quên những trận chiến tàn khốc của "Mùa Hè đỏ lửa 1972" mà quân sử VNCH còn ghi đậm nét những chiến công của các chiến binh kiêu hùng thuộc QL/VNCH:

"An Lộc địa sử ghi chiến tích

Biệt cách dù vị quốc vong thân."

30 tháng Tư 1975 - 1985 thập niên của sự khủng hoảng toàn diện về kinh tế dưới sự cầm nắm vận mệnh đất nước của những tên chăn trâu thiến ngựa, du côn láu cá noi theo bước đường của tên trùm đảng cướp Hồ Quang - Hồ Chí Minh. Người dân miền Nam đã trổi nên bao căm hận trút những cái nhìn đầy khinh bỉ đến đám cộng sản Bắc Việt như những lũ khỉ rừng.

Nhớ xưa vào khoảng những năm cả nước cùng ăn chung món canh "toàn quốc" (toàn nước), cuộc sống vô cùng khốn khó khiến dân cả nước muốn treo cổ tự tử tập thể, trong cảnh khốn cùng và thù hận đó, ở miền Nam người ta đã thấy xuất hiện mấy câu ca dao thời đại như sau:

Trai miền Nam như chim Oanh Vũ.

Trai miền Bắc như lũ khỉ rừng xanh.

Gái miền Nam như cành liễu rũ.

Gái miền Bắc như củ khoai lang.

Chim Oanh Vũ đậu cành liễu rũ.

Lũ khỉ rừng xanh ngậm củ khoai lang.

Hôm nay khách quan mà nhìn lại khoảng thời gian xuất hiện những câu ca dao trên, chúng ta hoàn toàn thông cảm cho người dân vào bối cảnh lúc ấy, tuy lời thơ có chứa tính so sánh, phân biệt hay nặng hơn là kỳ thị nhưng người dân miền Nam không nhắm vào chủ đích ấy, họ chỉ muốn nêu ra hai lối sống, hai phong thái khác nhau của hai xã hội hoàn toàn dị biệt, một bên là XHCN, một bên là Tự Do Nhân Bản. Những cú sốc của một xã hội cùng cuộc sống rừng rú đần độn đã tạo nên những phản ứng như đã nêu trên.

Ai đã đặt ra câu ca dao này? Và nếu buộc tội (to accuse) thì buộc tội ai? Nếu chiếu theo nội dung thì chả lẽ đổ tội cho người miền Bắc đã chê dân miền Nam (miền Tây Nam bộ) đĩ nhiều?

Chiều chiều ra bến Ninh Kiều

Dưới chân tượng Bác đĩ nhiều hơn dân.

Hãy trích dẫn vài nhận định sau đây từ báo chí quốc tế chỉ trích về sự KỲ THỊ của ông Nguyễn Phú Trọng:

Tuy nhiên, theo Nikkei, nhiều đảng viên miễn cưỡng, không muốn chấp nhận người đứng đầu đảng từ miền nam. Tờ báo viết rằng từ thời ông Hồ Chí Minh, tất cả 8 tổng bí thư đều xuất thân từ miền bắc hoặc miền Trung.

Tờ báo của Nhật Bản nhận xét rằng theo "luật bất thành văn, một quan chức từ miền nam không thể đứng đầu đảng, và đó là trở ngại không chỉ riêng đối với ông Dũng".

Nikkei viết thêm: "Quan điểm chung cho rằng Bắc Việt đã giải phóng miền nam Việt Nam nên nhiều người Việt nghĩ rằng sự thịnh vượng hiện nay là nhờ các lực lượng miền bắc".

Ngoài ra, theo tờ báo, nhiều người cũng chấp nhận rằng "con cái của những ai chiến đấu trong quân đội miền bắc phải nhận được nhiều đãi ngộ hơn về các cơ hội giáo dục cũng như việc làm". (2)

Tuy nhiên, những câu ca dao trên nếu đem ví von với lối suy nghĩ và dám bày tỏ trắng trơn của một người với cương vị đứng đầu một nước thì nó lại mang những ý nghĩa hoàn toàn khác. Nguyễn Phú Trọng đã "phán" rằng: "Người vào chức Tổng bí thư cùng các tiêu chí bắt buộc như phải là người miền Bắc, phải là người có lý luận...". Dưới cơ chế cộng sản, chúng ta nên hiểu một thứ luật bất thành văn: "Khi lãnh đạo đảng phát biểu về một vấn đề nào đó thì hãy xem như những "CHỈ THỊ" bằng miệng. Đó là một trong những lý do tại sao người ta thường ví von người cộng sản hay xài LUẬT RỪNG.

Rõ ràng ông Nguyễn Phú Trọng (3) có nói câu trên một cách trịnh thượng để bộc lộ rõ tính kỳ thị và phân biệt vùng miền Nam Bắc, thì thôi cứ để những con khỉ rừng ngậm củ khoai lang vậy. Ngậm cho đến hết thế kỷ 21 này để mong chờ tiến đến xã hội XHCN, một con đường duy nhất cho Việt Nam mà con KHỈ đầu đàn đã chọn.

Nguyên Thạch

danlambaovn.blogspot.com

SỔ TAY TƯỞNG NĂNG TIẾN

Nhìn Tuyết Nhớ Ba Sàm

Wed, 02/10/2016 - 11:08 — tuongnangtien

S.T.T.D Tưởng Năng Tiến

Một nền báo chí mà không có tiếng nói phản biện và những phân tích độc lập, thì phải nói là một nền báo chí buồn chán, nếu không muốn nói là một nền báo chí chết lâm sàng.
Nguyễn Văn Tuấn
Mới đầu năm/đầu tháng mà blogger Nguyễn Văn Tuấn đã nói chuyện chết chóc (nghe) thấy ghê chết mẹ:
Theo dõi báo chí chung quanh sự kiện Đại hội đảng CSVN, tôi thấy nền báo chí bên nhà (hình như gọi là “báo chí cách mạng”) thật là u ám. Thuở đời nay một sự kiện tương đối quan trọng và có ảnh hưởng đến tương lai đất nước, mà báo chí không hề có một bài bình luận chung quanh sự kiện. Không hề có một bài phân tích các ứng viên. Không có tranh luận công khai. — đành rồi. Nhưng cũng chẳng có một diễn thuyết nào của bất cứ một ứng viên nào về viễn kiến và tương lai của đất nước.
Thay vào đó là những cái tít mang tính thông cáo hơn là phân tích, như “Hôm nay bầu Bộ Chính trị, Tổng bí thư khoá mới”, “Nhiều ủy viên Bộ Chính trị được giới thiệu tái cử”, rồi giả bộ “Trung ương giới thiệu ông Nguyễn Xuân Phúc làm Thủ tướng” hay “Trung ương giới thiệu ông Nguyễn Phú Trọng ở lại làm Tổng Bí thư” trong khi báo lề trái ai cũng đã tỏ tường!
...
Một nền báo chí mà không có tiếng nói phản biện và những phân tích độc lập, thì phải nói là một nền báo chí buồn chán, nếu không muốn nói là một nền báo chí chết lâm sàng.
Làm gì có chuyện “phản biện” và “phân tích độc lập” tại Việt Nam, hả Trời? Ở xứ sở này, tuyết mà còn phải rơi đúng lề và đúng hướng luôn nữa đó – theo như tin loan của TTXVN:
Sáng 24/1 tại Sa Pa, băng tuyết đã phủ trắng thị trấn kéo dài từ khu vực Trạm tôn đến địa phận xã Trung Chải dài khoảng 25km, độ dày tuyết phủ có nơi lên tới 10cm.

Du khách thích thú ngắm tuyết rơi tại Sa Pa. Chùm ảnh: Lê Phú
Theo quan sát của phóng viên, hiện tuyến đường 4D từ thành phố Lào Cai đi Lai Châu, giao thông đi lại khó khăn một phần do tuyết trơn, một phần do lượng người và các phương tiện đổ xô lên Sa Pa ngắm tuyết rơi quá đông, gây tắc nghẽn cục bộ nhiều đoạn. Đặc biệt lưu ý đối với những du khách di chuyển bằng phương tiện xe hơi cá nhân nên di chuyển chậm tránh những đoạn đường xấu bị băng tuyết đóng dày khá nguy hiểm.
Hiện chính quyền địa phương đã huy động tối đa lực lượng cảnh sát giao thông, công an xã tham gia giữ trật tự an toàn giao thông để hướng dẫn các phương tiện, nhất là những du khách đến từ các tỉnh xa.

Ai ai cũng muốn lưu lại cho mình một tấm ảnh đẹp giữa trời tuyết trắng. Chùm ảnh: Lê Phú
Bên lề kia, lề trái – còn gọi là lề dân, hay Thông Tấn Xã Vỉa Hè – cảnh tuyết rơi (hơi) khác.

JB Nguyễn Hữu Vinh:

Những ngày cuối đông này, khi thời tiết Tây Bắc giá lạnh đến mức đổ tuyết, đóng băng với nhiều hình ảnh thương tâm, chúng tôi đã đến thăm một xóm nhỏ người H'Mông tại Tây Bắc.
Câu chuyện được kể qua hình ảnh.

Ảnh: JB Nguyễn Hữu Vinh

Nông Đức Giỏi:

Thời tiết khắc nghiệt, nhiều nơi khí hậu xuống dưới 0 độ, tuyết rơi dầy đặc khiến cho trâu bò lợn gà chết hàng loạt, hoa màu tan nát, trẻ em ko có đủ tấm áo ấm để mặc đến trường, tấm chăn ấm để đắp... Cuộc sống của người dân vốn vất vả, thiếu thốn trăm bề nay năm hết tết đến rồi lại trở nên cơ hàn hơn.
Ấy vậy mà ở đâu đó cs tốt đẹp hơn, một bộ phận giới trẻ lại tỏ ra rất hào hứng, phấn khích với hiện tượng thiên nhiên khắc nghiệt đó và hò reo nhau bỏ tiền bỏ của, bỏ công bỏ việc, bỏ học hành đi để...ngắm, để cười đùa thỏa thích bên cạnh những gương mặt khắc khổ cơ hàn.
Thiết nghĩ nếu các bạn ấy thấu hiểu được nỗi đau của đồng loại, cũng với chuyến đi đó, cũng với tinh thần đó nhưng là đi để hỗ trợ, giúp đỡ cho đồng bào mình dù chỉ là manh áo cũ, tấm chăn mỏng hay vài đôi dép cho con đường đến trường của các em nhỏ bớt lạnh hơn,...chắc hẳn chuyến đi của các bạn sẽ ý nghĩa hơn và tình người cũng sẽ ko bị rơi theo những bông tuyết lạnh giá ấy!

Ảnh: Nông Đức Giỏi
Cảnh “thương tâm” ở Tây Bắc (“trâu bò lợn gà chết hàng loạt, hoa màu tan nát, trẻ em ko có đủ tấm áo ấm để mặc đến trường, tấm chăn ấm để đắp”) có thể làm mờ nét “ưu việt” của XHCN nên không thể lọt vô ống kính của nhà báo thuộc Thông Tấn Xã Việt Nam. Họ tác nghiệp có định hướng mà.
Cũng vì cái “hướng” này nên, đôi lúc, “các nhà báo cách mạng” của ta đã đi quá xa sự thực. Cách đây chưa lâu, TTXVN đi tin tỉnh rụi:
Việt Nam đối thoại thành công về chống phân biệt chủng tộc.
rong các ngày 21 - 22.2, tại Ủy ban Công ước chống phân biệt chủng tộc (CERD) ở thành phố Geneva (Thụy Sĩ), đoàn đại biểu Chính phủ Việt Nam và Ủy ban Công ước chống phân biệt chủng tộc đã có hai phiên đối thoại rất bổ ích, cởi mở và thẳng thắn về báo cáo của Việt Nam thực hiện Công ước quốc tế xóa bỏ mọi hình thức phân biệt chủng tộc giai đoạn 2000-2009.
Ông Hà Hùng, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, Trưởng đoàn đại biểu Chính phủ Việt Nam cho biết, đoàn Việt Nam đã trả lời hơn 40 câu hỏi của các thành viên Ủy ban Công ước chống phân biệt chủng tộc, xoay quanh vấn đề đảm bảo các quyền của người dân tộc thiểu số do công ước quy định. Nhiều câu hỏi đề cập đến các biện pháp xóa đói giảm nghèo, phát triển kinh tế xã hội cho người dân tộc thiểu số trong thời gian tới, những khó khăn thách thức khi thực hiện các chương trình, chính sách cho họ, việc bảo tồn văn hóa các dân tộc thiểu số trong hội nhập kinh tế và hiện đại hóa, giáo dục…

Ảnh: baoquangngai.vn Ảnh: soha
Cùng sự kiện trên nhưng BBC và VOA loan tin khác hẳn.
BBC: VN bị chất vấn về chính sách dân tộc.

VOA: Việt Nam bị chỉ trích tại phiên họp của Hội đồng Nhân quyền LHQ.

Vụ này khiến blogger Thiên Lý phải vò đầu, bứt tóc:

“Đọc những tin như thế, người đọc dù IQ thấp cở nào cũng có thể phán đoán tin nào là tin chính xác. Hậu quả là hiện nay báo lề Đảng ngày càng giảm số lượng người đọc, từ dạng báo in cho đến báo mạng...

Nhà báo Nguyễn Công Khế cũng than phiền tương tự: “Tôi thấy chính sách thông tin như hiện nay, ta chỉ từ thua đến thua.”

Thua me gỡ bài cào!

Ta (bèn) bắt giam “đối thủ cạnh tranh” của mình cho ...đỡ tức. Một trong những nạn nhân của vụ “gỡ gạc” này là ông Nguyễn Hữu Vinh và bà Nguyễn Thị Minh Thúy, theo tin của báo Pháp Luật – số ra ngày 10 tháng 5 năm 2014:

“Như đã đưa tin, ngày 5/5, Cơ quan An ninh điều tra (Bộ Công an) đã thực hiện lệnh bắt, khám xét khẩn cấp đối với Nguyễn Hữu Vinh và Nguyễn Thị Minh Thúy về hành vi ‘Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân’.

Khoảng năm 2009, trên mạng Internet lần đầu tiên xuất hiện một trang blog có tên ‘anhbasam’ mà ngay khi vừa xuất hiện, trang blog này đã thu hút sự chú ý của nhiều người thường xuyên truy cập Internet, thậm chí có ngày đã đạt lượng truy cập hàng trăm nghìn lượt...”

Chính vì trang “anhbasam” có “hàng trăm nghìn lượt truy cập” nên những người điều hành Thông Tấn Xã Vỉa Hè mới bị bắt giam vô thời hạn, không có ngày xét xử. Hôm 13 tháng 1 vừa qua, BBC vừa (buồn bã) cho hay:

Blogger Nguyễn Hữu Vinh bị bắt ngày 5/5/2014 với cáo buộc từ trang thông tin của Bộ Công An là "đã có hành vi đăng tải các bài viết trên mạng Internet nội dung xấu, thông tin sai lệch làm giảm uy tín, mất lòng tin trong nhân dân về cơ quan Nhà nước, tổ chức xã hội, công dân, quy định tại Điều 258 – Bộ Luật Hình sự nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam."

Tòa án Nhân dân TP Hà Nội thông báo hoãn phiên xử ông Nguyễn Hữu Vinh và bà Nguyễn Thị Minh Thúy trong tuần tới "sang một ngày khác".

Trước đó cũng tòa này thông báo sẽ xét xử blogger Anh Ba Sàm, tức ông Vinh, và bà Thúy vào sáng 19/1, một ngày trước Đại hội Đảng XII. Thời điểm thông báo đã gây ra nhiều đồn đoán về các phe cánh trong Đảng dùng phiên tòa được dư luận chú ý để sát phạt lẫn nhau.

Đại Hội Đảng XII đã qua nhưng phiên toà “xét xử Anh Ba Sàm, tức ông Vinh, và bà Thúy” vẫn tiếp tục bị trì hoãn. Chắc tòa án Nhân dân TP Hà Nội vẫn chưa “nghĩ ra” được tội danh cho hai nhân vật này. Thôi, tôi đề nghị cứ mang họ ra xử (đại) đi. Làm mất hết độc giả của TTXVN cũng là một trọng tội chớ bộ, đúng không?

HÌNH SEX ĐỀN THỜ ẤN ĐỘ = TẾT

ĐỀN THỜ ẤN ĐỘ VÀ HÌNH SEX

Những đền chùa đậm nét sex của Ấn Độ

Charukesi Ramadurai

13 tháng 2 2016

1. Image caption Những tượng có bản chất tình dục (Ảnh: Charukesi Ramadurai)

Tháng 12/2013, cộng đồng LGBT của Ấn Độ gặp lực cản nghiêm trọng khi Tòa Tối Cao đã coi quan hệ đồng giới là một tội hình sự. Mới gần đây vào tháng 8/2015, chính phủ Ấn Độ ra lệnh cấm (được bãi bỏ có điều kiện sau vài ngày) hơn 800 trang mạng được cho là khiêu dâm với lý do đối phó với nạn phim ảnh ấu dâm và bạo lực tình dục.

2. Trong số 85 ngôi đền nguyên thủy chỉ còn lại có 20 ngôi đền. (Ảnh: Charukesi Ramadurai)

Ấn Độ là nước đặc biệt bảo thủ trong vài thế kỷ qua do ảnh hưởng của chủ nghĩa thuần khiết của nhiều nhóm, kể cả các triều đại hồi giáo, các thống lĩnh người Anh và chính đặc giới thầy tu Brahmin của Ấn Độ. Nhưng Ấn Độ không phải luôn như vậy. Những quy ước tình dục trước thế kỷ 13 là thoáng đãng hơn nhiều, coi thể tục và tâm linh là như nhau.

3. Một phụ nữ đi lễ ở đền (Ảnh: Charukesi Ramadurai)

Tình dục là chủ để được giáo dục chính thức, và Kamasutra (luận thuyết tình dục đầu tiên của thế giới) được viết ra ở Ấn Độ cổ đại, trong khoảng thế kỷ thứ 4 Trước Công nguyên đến Thế kỷ thứ 2 Sau Công nguyên.

4. Những tượng khắc bao kín tường phía ngoài (Ảnh: Charukesi Ramadurai)

Thực tế nếu xem xét kỹ ta có thể thấy những lưu kỷ của thời kỳ thoáng đãng hơn này trên khắp đất nước. Chúng được khắc đẽo khắc trên đá dưới dạng các chủ đề tình ái ở trên tường phía dưới của Đền Mặt Trời thế kỷ 13 ở Konark, ở phía Đông của tỉnh Orissa của Ấn Độ. Khỏa thân là điểm nổi bật ở các tranh và tượng các nàng tiên tại các hang tu viện phật giáo đục sâu trong đá ở Maharashtra, hang Ajanta (thế kỷ thứ 2 Trước Công nguyên) và hang Ellora (Thế kỷ thứ 5 tới 10 Sau Công nguyên).

Những thí dụ rõ nét nhất của nghệ thuật tình ái ở đền chùa

Một người viếng thăm đền đứng ngắm tranh khắc trên tường (Ảnh: Charukesi Ramadurai)

Tuy nhiên ta có thể thấy thí dụ được lưu giữ tốt nhất và thể hiện rõ nhất của nghệ thuật tình dục ở đền là ở thị trấn nhỏ ở Khajuraho tỉnh Madhya Pradesh miền trung Ấn Độ. Những đền Ấn giáo được đẽo rất đẹp bằng đá đã được công bố là Di Sản Thế Giới của Unesco năm 1986. Triều đại Chandela đã tạo ra các đền này khoảng từ năm 950 đến 1050, trong số 85 đền chỉ còn 22 đền.

Khi tôi vào tới khu 6 km2 này lúc hoàng hôn mùa hè thì đá sa thạch ánh lên mầu vàng rực rỡ. Các phụ nữ người địa phương mang theo hoa tươi và hương để cầu nguyện, trong khi du khách đi dạo ở hành lang phía ngoài, trố mắt nhìn vô số các tượng được bao kín hết tường và được tạc một cách phức tạp. Đó là tượng nam và nữ thần, lính chiến và nhạc sĩ, súc vật và chim chóc. Có thể đó là cảnh thấy ở bất kỳ đền nào ở Ấn Độ.

(Ảnh: Charukesi Ramadurai)

Nhưng nếu nhìn kỹ hơn thì thấy nhiều tượng rất gợi tình với hình đàn ông, đàn bà và súc vật. Chúng mô tả các cảnh yêu đương cặp ba cùng lúc, truy hoan và hành vi mất nhân tính. Mặc dù tôi đã được biết trước nhưng tôi vẫn sững sờ trước tượng các cô gái và đàn ông ôm quấn lấy nhau trong các tư thế làm tình khó tả ngay sát cạnh các thần thánh mỉm cười hiền dịu và thánh thiện. Tuy một số tượng đã bị sứt mẻ và rụng chân tay nhưng tượng còn hết sức nguyên sơ nếu xét về thực tế là những đền này đã từ hơn 1000 năm tuổi.Có nhiều luận điểm khác nhau về sự tồn tại của của những chủ đề gợi tình này. Một trong những luận điểm kỳ lạ cho rằng do các vua chúa ở Chandela là môn đồ của giáo thuyết Tantric theo đó chi phối sự cân bằng giữa sức mạnh của đàn ông và đàn bà. Do đó các vua chúa cổ súy tín ngưỡng của họ tại các đền mà họ kiến tạo.

Image caption (Ảnh: John McCabe/Getty)

Các luận điểm khác giải thích vai trò của chính các đền vào thời bấy giờ là đền là nơi để học hỏi và để thờ phụng, đặc biệt đối với nghệ thuật cần nhiều kỹ năng, kể cả nghệ thuật làm tình. Ngoài ra một số người tin rằng việc mô tả các hoạt động tình dục ở đền được cho là điềm lành vì chúng đại diện cho sự khởi đầu mới cũng như cuộc sống mới.

(Ảnh: Charukesi Ramadurai)
Ngoài ra, Ấn giáo vẫn quan niệm theo truyền thống rằng tình dục là một phần rất cần thiết của cuộc sống, nó giải thích tại sao tượng tình dục đặt xen lẫn với các tượng mô tả các hoạt động đa dạng khác như cầu nguyện và chiến tranh. Việc chúng được đặt ở nơi công khai mà không ở nơi kín đáo có thể cho chúng ta thấy rằng những người tạo ra chúng cố ý để cho mọi người trông thấy.

Sự cô lập giúp cho chủ đề gợi cảm này tồn tại.

Điều kỳ lạ là ta không thấy lý do vì sao những đền này lại được xây dựng ở Khajuraho vì không thấy sử sách nói về một triều đại nào đã từng ở đây. Sự tồn tại của các mô-típ gợi dục này rất có thể là do sự cách biệt hàng trăm năm ở một vùng đã có thời là rừng rậm và chỉ được viên chỉ huy quân đội người Anh là TS Burt phát hiện vào năm 1883.

Thực tế chính Burt cũng phải được người tùy tùng thuyết phục để thực hiện chuyến tìm kiếm này, ông đã không tin rằng sẽ tìm thấy điều gì thú vị ở điểm hẻo lánh này. Những ngôi đền quyến rũ này cũng tránh được sự thịnh nộ của giới cảnh sát tư tưởng Ấn Độ mà trong những năm gần đây đã cấm hoặc phá hủy một loạt các tạo tác văn hoá, từ các cuốn sách của Salman Rushdie cho tới các tranh vẽ của MF Hussain.

Nhưng điều mà tôi thấy hay hơn cả các tượng và lịch sử về chúng là sự việc mà toàn bộ gia đình lặng lẽ nuốt lấy từng lời của người hướng dẫn viên du lịch khi phân tích các họa tiết gợi cảm ở trên tường của ngôi đền Kandariya Mahadeva tráng lệ. Không một ai trố mắt, không một cái liếc nhìn ngượng ngùng, không một tiếng cười khúc khích.
Có lẽ nghệ thuật này là không thể chê trách khi nó nằm trong khung cảnh tôn giáo. Tuy nhiên tôi tin rằng ở trong phạm vi đền Khajuraho còn có một bài học to lớn hơn về sự khoan dung của Ấn Độ.

mage caption (Ảnh: Indian Photography/Getty)

Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Travel

http://www.bbc.com/vietnamese/culture_social/2016/02/160213_indias-temples-of-sex_vert_tra

XUÂN BÍNH THÂN 2016

Tết ở Little Saigon “quá là vui luôn!”

Ngọc Lan, thông tín viên RFA
2016-02-14

Nghe hoặc Tải xuống

Tết của người Việt tại Little Saigon có đủ cây nêu, tràng pháo, trống lân.

RFA PHOTO

Trong khi nhiều người cho rằng Tết Nguyên Đán với người Việt tha hương ngày càng nhạt nhòa, thì ngay tại Little Saigon, dù muốn dù không vẫn không thể phủ nhận không khí đón Xuân về trên khắp phố chợ từ rằm Tháng Chạp và bắt đầu nhộn nhịp hẳn lên từ ngày đưa Ông Táo về trời, rồi cứ thế râm ran cho đến ngày Giao Thừa, Mùng Một và đặc biệt là vào cuối tuần này, với nào là Hội Chợ Tết, diễn hành Tết, như một nét văn hóa không thể thiếu nơi này trong thời khắc đón tân niên.

Chị Bùi Thị Lan, một người đến từ Na Uy, lần đầu tiên ăn Tết tại Little Saigon, không giấu được sự xúc động của mình:

“Tết ở đây quá là vui luôn, ấn tượng tốt như thời xưa mình còn ăn Tết ở Việt Nam, chưa bao giờ được như thế này. Từ ngày mình ra nước ngoài chưa bao giờ có được cái Tết nào vui như ở đây, ở Cali này. Mình đi nước ngoài 26 năm rồi, đây là lần đầu tiên đến Cali, đến đây thấy ôi vui quá, chỗ nào cũng người Việt Nam mà diễn hành như thế này thì chưa bao giờ thấy, chưa ở đâu có, ở Việt Nam cũng không được như thế này. Ở đây quá thích, quá tốt.”

Cũng là một người Việt đến từ Na Uy, bà Cao Thị Mỹ Hồng cho biết:

Từ ngày mình ra nước ngoài chưa bao giờ có được cái Tết nào vui như ở đây, ở Cali này. Mình đi nước ngoài 26 năm rồi, đây là lần đầu tiên đến Cali, đến đây thấy ôi vui quá, chỗ nào cũng người Việt Nam mà diễn hành như thế này thì chưa bao giờ thấy, chưa ở đâu có, ở Việt Nam cũng không được như thế này.
- Chị Bùi Thị Lan

“Trước đây tôi đến đây rất nhiều lần và tôi ao ước được một lần ăn Tết Cali bởi vì em ruột tôi ở đây, ở Los Angeles. Ăn Tết ở đây quá vui. Bên Na Uy không có cảnh này, bên đó rất ít người Việt. Tôi đi qua 3 chị em.

Ấn tượng của tôi với Tết Cali là có rất nhiều người Việt Nam, cảm thấy rất là thích.”

Đó là cảm nhận của những người lần đầu tiên sau bao năm xa xứ được chứng kiến không khí Tết tại Little Saigon, nơi được xem là chiếc nôi tinh thần của người Mỹ gốc Việt tại Hoa Kỳ. Với người sống lâu năm ngay tại mảnh đất này thì Tết cũng không phải đã là “nhàm chán” như một số người suy nghĩ, trái lại, cứ nhìn hình ảnh người người đi sắm Tết, chuẩn bị Tết từ Rằm Tháng Chạp trở đi và nhộn nhịp hẳn lên từ ngày đưa Ông Táo về Trời sẽ thấy được Tết trong lòng người Việt nơi đất khách rộn rã ra sao.

Cô Nguyễn Nguyệt Hằng, một cư dân của Little Saigon cho biết:

“Ở bên này cộng đồng mình cứ Tết đến thì cũng xôn xao đi mua sắm như ở bên Việt Nam vậy. Đi mua cây, mua hoa, mua mứt, mua trái cây chưng mâm ngũ quả ngày Tết. Em cũng chuẩn bị đầy đủ, chỉ còn mua thêm trái cây để chưng thôi.

Tết năm nào cũng vui cũng đầy đủ vì gia đình em ở bên này hết rồi, cho nên năm nào cũng vui như nhau.

Nói về không khí Tết ở Little Saigon này so với những cái Tết trước đây khi còn ở Việt Nam thì ở Việt Nam chắc xôm tụ hơn nhưng ở đây vẫn vui, đi đâu cũng thấy đông hết, mọi người mua sắm nhiều lắm. Chợ Việt Nam rất là đông, em không có xe đẩy đi chợ luôn. Thấy mọi người chuẩn bị cho Tết ráo riết luôn. Rồi pháo, bên này được đốt pháo chứ bên kia hết được đốt rồi, nên bên này có thể còn vui hơn bên kia.”

Cũng trong tâm tình đó, cô Đoàn Quế Anh, sống tại thành phố Westminster, chia sẻ:

“Nói chung thì năm nay cũng được vì có mấy ngày em nghỉ, bữa nay, ngày mai Giao Thừa và Mùng Một em nghỉ, thành thử cũng chuẩn bị chút đỉnh.

So với nhiều gia đình khác thì nhà em cũng không xôm tụ bằng, chỉ chút đỉnh cho có không khí Tết thôi. Như một chút bánh chưng, một chút dưa món, em không biết nấu ăn nên không làm giống như người khác làm bánh chưng, làm mứt ở nhà, em thì chỉ có đi mua chút xíu đồ, mua trái cây, hoa.

Diễn hành mừng Xuân Bính Thân ở Little Saigon.

Mấy đứa nhỏ nhà em thích đi chợ hoa chung với các chị em họ vui hơn. Cúng ông Táo thì mấy năm nay cũng có cúng, đến ngày Giao Thừa cũng đón ông Táo về. Những điều đó, em nghĩ với những người xa xứ, những người thuộc thế hệ thứ hai như tụi em bây giờ cũng có con cái thì Tết giống như một hình thức mình duy trì phong tục tập quán của người Việt Nam để lớp trẻ họ biết, nhìn thấy, dù chỉ đơn giản thôi chứ không thể giống như bên Việt Nam hồi xưa. Nhưng nói chung em nghĩ những điều đó có một giá trị văn hóa để cho lớp trẻ có thể biết được và nhớ.”

Trong trang phục áo dài truyền thống, gia đình bà Nguyễn Thị Thu Thủy, gồm cả ba thế hệ, ở Santa Ana, đến xem diễn hành Tết Bính Thân trên đại lộ Bolsa do tổ chức Cộng Ðồng Người Việt Quốc Gia Nam California thực hiện, cũng không giấu được nét vui trên gương mặt từng người trong những ngày đầu năm mới.

Bà Thủy cho biết:

“Năm nay gia đình đón Tết khác những năm trước là mới có thêm một cháu bé, một thành viên mới trong gia đình. Cũng đi những khu vui chơi mở ra ở đây. Mình thì mới qua đây thôi, còn các cháu thì ở đây lâu rồi, mới qua thấy không khí ở đây vui hơn ở Việt Nam, ở Việt Nam thì không được đốt pháo, ở đây thì có đốt pháo diễn hành.”

Như một nét văn hóa không thể thiếu của người Việt, gia đình bà Thủy cũng đón Giao Thừa theo truyền thống, nghĩa là tất cả các thành viên trong gia đình tụ tập về nhà của ông bà để chúc Tết, từ lớn xuống đến nhỏ, cũng đi nhà thờ ngày đầu năm, cũng chọn “mặc áo dài để giữ lại được nét gì của Việt Nam thì ráng giữ,” như bà Thủy nói.

Với người ở Cali, nhưng lại không thật gần nơi có đông cộng đồng Việt Nam như khu Little Saigon, thì không khí Tết nơi đây vẫn là một điều ao ước của bao người, như bà Hoa Nguyễn, ở Merced gần Fresno, cách Little Saigon khoảng 5 tiếng lái xe, cho biết:

“Đây là lần đầu tiên thấy, ngay cả ở Fresno cũng không bao giờ thấy cảnh như thế này đâu, lần đầu tiên tôi mới được hưởng cái Tết ở đây. Những ngày qua chuẩn bị cho Tết bằng cách đi mua bông, mua bánh chưng, bánh tét, chả lụa, mua đủ thứ hết. Vui lắm! Chợ bông quá đẹp! Chợ ở đây có đầy đủ phong tục Việt Nam mình, bán đầy đủ hết, thích lắm.”

Có thể nói, cho đến hết ngày Chủ Nhật, Mùng 7 Âm Lịch, khi Hội Chợ Xuân tại OC Fair & Event Center ở thành phố Costa Mesa và tại công viên Mile Square thuộc thành phố Fountain Valley kết thúc thì không khí Tết Bính Thân 2016 mới thật sự chấm dứt trong lòng người dân Việt sống quanh Little Saigon, dù đây đó xác pháo, mùi pháo vẫn còn vương trong gió.

http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/tet-little-saigon-nl-02142016090337.html

Tết của người Việt tại Úc

3 Tha 2011 08:20 GMT

Nguyễn Vy Túy

Viết từ Sydney-Australia

Mặc dù nước Úc mới bị một trận đại hồng thủy, có thể nói trận lụt kinh hoàng ở tiểu bang Queensland đã không đe doạ gì đến không khí mừng Xuân của Cộng đồng người Việt tại Úc.
Tiểu bang Queensland là nơi có số người Việt định cư tương đối khiêm nhượng, so với hai tiểu bang đông người Việt nhất là NSW (Sydney) và Victoria (Melbourne).
Cộng đồng tại hai tiểu bang Victoria và NSW đã và đang chuẩn bị rốt ráo cho những ngày Hội Xuân sẽ diễn ra vào cuối tuần này, mỗi nơi kỳ vọng sẽ có từ 50 đến 70 ngàn lượt người đến tham dự. Nhưng thực tế con số này không chỉ thuần là người Việt, mà còn có các sắc tộc và người dân bản xứ đến chung vui.
Năm nay, nhiều cửa hàng buôn bán trong vùng đông người Việt ở Cabramatta, Bankstown và Marrickville đều treo bảng nghỉ Tết. Nhiều cửa hàng ăn uống và thực phẩm Á châu tưởng sẽ mở cửa liên tục trong những ngày cận Tết, lại đăng báo nghỉ từ 2 đến 3 tuần lễ. Hỏi họ tại sao lại nghỉ lâu đến như vậy? Một chủ tiệm Phở trong vùng Bankstown nói: “Làm cả năm rồi, phải nghỉ để đi đây đi đó một chút chớ! Không nghỉ bây giờ thì tới bao giờ mới nghỉ...”.
Về quê
Hỏi ra, rất nhiều chủ shop người Việt đã đóng cửa tiệm để... về quê ăn Tết, bởi những người làm của họ cũng đòi hỏi phải được nghỉ trong những ngày cận xuân. Giá vé “đường bay thẳng” từ Sydney hay Melbourne về Việt Nam trong dịp này không hề rẻ, từ 1,600 đến 1,800 AUD một vé, thế mà cũng chẳng có vé để mua. Nhiều người đã phải dùng “đường bay cong” để tiết kiệm, cũng như tìm được vé đi và về đúng thời điểm mà mình mong muốn.
Đường bay từ Úc vào Việt Nam chỉ mất có 8 tiếng. Tiền Úc lại đang có giá ngang ngửa, và có lúc còn cao hơn cả đồng Mỹ kim, đó là hai lý do chính khiến số người Việt từ Úc về quê nhà ăn Tết trong năm nay, đã tăng nhiều hơn so với bất cứ quốc gia nào khác.
Bà Lê Thị Hoa, đã mười năm theo chồng định cư ở vùng Chester Hill, cho rằng Tết này nhất định về Saigòn thăm gia đình. Bà nói: “Tết ở Úc nóng quá! Nhà phải mở một lúc 2, 3 cái máy lạnh mới thấy mát! Tiền Úc lại đang có giá, mấy người trong nhà đều khuyến khích tôi là về Việt Nam ăn Tết đi. Nhớ nhà muốn chết mà còn bày đặt... tiết kiệm làm gì!”
Chính vì thế, mà nhiều người buôn bán ở các khu đông người Việt đều cảm nhận chuyện “vắng khách”, bởi các khuôn mặt khách hàng quen thuộc của họ đều... biến đi đâu mất cả!
Mâm cúng
Năm nay, do ảnh hưởng nhiều vùng nông thôn của Úc bị lũ lụt, nên các loại thức ăn, nhất là hoa quả, đều lên giá. Chủ nhân nhà hàng Bạch Đằng tại Canley Vale cho biết: “Một ký gừng trước đây chỉ mươi đồng, nay đã lên tới 25 đồng một ký! Các loại cá tươi sống cũng vậy!”. Một bà nội trợ đứng tần ngần trước cửa một tiệm thực phẩm Á châu, muốn mua mấy bó rau muống mà không dám, bởi mỗi bó chỉ có mươi cọng mà giá đã lên tới 2 đồng rưỡi một bó. Muốn cả nhà cùng ăn, phải mua tới 6 bó mới đủ!
Các loại thức ăn ngày Tết như Bánh Chưng, Bánh Tét cũng không mấy được ưa chuộng, vì trời nóng dễ làm hư bánh. Ngoại trừ những người phải mua bánh để biếu Tết đành phải ép lòng mua mỗi cặp có giá từ 20 đến 25 đồng, mà không thể nào biết phẩm chất ở bên trong ra sao! Tuy nhiên, các loại hoa cúc và vạn thọ năm nay lại bán rất chạy, dù giá lên tới 60 đồng một cặp hay hơn, thế mà “dân tóc đen” vẫn tranh nhau mua. Các loại hoa mai, hoa đào giả được sản xuất từ Trung Quốc cũng đắt hàng, bởi giá quá rẻ so với hoa thật!
Mặc dù các tư gia ở Úc không được đốt pháo, nhưng người Việt ở Úc rất dễ dàng được nghe tiếng pháo, nhiều khi kéo dài cả tuần lễ, nếu họ xuống các khu phố của người Việt trong những ngày lễ Tết. Tại đây, các cửa hàng thường treo tiền quấn trong rau diếp để đoàn lân đến múa, đốt pháo, và công kênh nhau lên để lấy tiền thưởng. Lễ Hội Tết Nguyên Đán ở Úc nay đã không còn là đặc quyền tổ chức của các Hội Đoàn nữa, mà nhiều Hội Đồng Thành Phố địa phương như ở Bankstown, Cabramatta đã đứng ra tổ chức riêng nhằm thu hút cư dân của nhiều quốc gia, nhưng ăn Tết vào cùng một thời điểm
http://www.bbc.com/vietnamese/mobile/vietnam/2011/02/110203_viet_tet_australia.shtml

Tết 2016 ở các miền đất nước

Gian hàng đồ trang trí Tết Nguyên đán trong khu phố cổ của Hà Nội, ngày 6/2/2016.

Trà Mi-VOA

14.02.2016

Trà Mi kính chào quý vị và các bạn trong chương trình Tạp chí Thanh niên VOA ngày mùng 5 Tết. Cùng với những lời chúc phúc đầu năm, Tạp chí Thanh niên hôm nay sẽ mang đến quý vị không khí đón xuân Bính Thân 2016 ở một số địa phương cũng như chia sẻ với các bạn ước nguyện trong năm mới của một số bạn trẻ tại các miền đất nước qua cuộc trò chuyện với 4 khách mời từ Sài Gòn, Huế, Nghệ An, và Thái Bình.

Tết 2016 ở các miền đất nước

Tết 2016 ở các miền đất nướci

▶|| 0:00:00

⇱

Danh mục
Tải
- MP3 - 32,0kb/s - 3,2MB
- MP3 - 32,0kb/s - 3,2MB

Chí, Sài Gòn: Như mọi năm, ở Sài Gòn nhà nước cũng tổ chức đường hoa Nguyễn Huệ. Năm nay, đại hội đảng vừa xong nên công tác trang trí cũng gắn liền với sự kiện chính trị này. Nói chung, mọi thứ rất tất bật, nhộn nhịp hơn so với năm ngoái.
Trà Mi: Người dân ở đây đón Tết với tâm trạng thế nào đầy đủ sung túc hay có phiền muộn lo âu gì không?
Chí, Sài Gòn: Cũng khá lo âu, bức bối vì có nhiều vấn đề cũ vẫn tồn tại trong khi chính quyền cố tô vẽ cho đẹp hơn. Nói chung có nhiều mảng đối lập lắm.
Trung, Nghệ An: So với mọi năm, ra đường ở đây thấy có nhiều ô tô hơn. Tôi không có điều kiện thấy được nhiều mặt trái.
Quốc, Huế: Không khí Tết ở Huế năm nay so với mọi năm quá buồn do đời sống kinh tế khó khăn. Bà con làm ăn, buôn bán rất ế ẩm. Nhiều người chưa thoát nghèo được. Tôi có đi nhiều chuyến thiện nguyện thì thấy bà con thật sự quá khó khăn.
Vinh, Thái Bình: Kinh tế Thái Bình chỉ có nông nghiệp. Dân ở đây cũng khó khăn. Tết qua ngày mùng một là phải bắt đầu nghĩ xem ngày mai mình phải làm gì và như thế nào. Cách đón Tết của dân cách biệt với chính quyền. Các chương trình cổ động, tuyên truyền về Tết của chính quyền người dân cảm thấy không thực tế với họ.
Trà Mi: Tết là dịp thể hiện các truyền thống văn hóa nhiều nhất. Tới nay các hoạt động đó được gìn giữ tới mức nào?
Chí, Sài Gòn: Gia đình tôi vẫn cố gắng gìn giữ nguyên truyền thống ông bà truyền lại. Thật buồn khi thấy các chương trình trên TV của nhà nước lại bóp méo hoặc thương mại hóa vấn đề này. Hiện nay người ta cứ tập trung vào chủ đề ‘đảng’ , còn những phong tục truyền thống lịch sử thì hoặc không làm hoặc làm cho có phong trào. Câu khẩu hiệu ‘Mừng đảng, mừng xuân’ không đúng với mong muốn của rất nhiều người. Có đảng là có tiến thân, có cơ cấu, được vô này vô kia. Cái gì cũng bắt nguồn từ đảng. Cái gì tốt là do đảng, cái gì chưa tốt là do mặt trái của cơ chế thị trường, do thế lực này thế lực kia. Đã 40, 50 năm rồi, mình không tự nhận ra vấn đề mà cứ đổ thừa cho thế lực nào khác. Nhân danh ánh sáng, sự tiến bộ, tầm cao gì gì đó để lãnh đạo rồi đổ thừa hậu quả cho thế lực khác. Đó là không nên. Các bản sắc văn hóa Việt dần dần mất. Các hoạt động, sinh hoạt văn hóa đều là thương mại hóa hoặc trá hình, không có gì thực chất.
Trung, Nghệ An: Tết ở đây ngoài không khí truyền thống được giữ gìn trong gia đình, chứ ra ngoài chẳng còn một trò chơi dân gian nào cả. Đến thời điểm lắng đọng nhất là giao thừa thì loa phường tuyên truyền mở lên inh ỏi.
Trà Mi: Người bạn ngoài Bắc có tìm được cho mình những địa điểm vui chơi, giải trí lành mạnh trong ba ngày Tết?
Vinh, Thái Bình: Ngoài Bắc, đầu năm, mọi người thường lễ chùa hay tham quan thắng cảnh. Năm nay mọi sinh hoạt hầu như cũng ít. Chương trình TV hầu như là các talk show và các chương trình ca nhạc, phần lớn tuyên truyền và ‘kể công’.
Trà Mi: Cảm giác an toàn, an ninh trong ngày Tết năm nay thế nào?

Chí, Sài Gòn: Ra đường bây giờ thật sự rất sợ. Giờ đây người ta tìm đến bia rượu rất nhiều, nên ra đường chạy xe cũng rất ẩu. Bây giờ sức mạnh quyền-tiền lấn áp tất cả mọi thứ.
Quốc, Huế: Tuổi trẻ bây giờ không biết trong lòng họ có nét văn hóa, truyền thống thế nào chứ ra đường chỉ biết đua xe, nẹt bô, mở nhạc..

Trà Mi: Tình hình ẩm thực ngày Tết năm nay ra sao?
Chí, Sài Gòn: Năm nay, nhìn chung hàng Trung Quốc bị tẩy chay. Nhưng hàng Thái lại lên ngôi, từ mứt bánh tới quần áo, giày dép, nhưng không biết phải đồ Trung Quốc đội lốt hay không. Đồ cúng thì gọi điện thoại là có dịch vụ lo hết, nói chung là ‘đậm đà bản sắc dân tộc, nhưng không biết dân tộc nào.’
Trung, Nghệ An: Người dân đã mất niềm tin vào các loại thực phẩm bày bán trên thị trường, thật sự không dám mua gì.
Trà Mi: Còn các sinh hoạt từ thiện hướng tới người nghèo nhân dịp Tết ra sao, giới trẻ quan tâm nhiều không, xã hội đặt nặng vấn đề đó hay không?
Quốc, Huế: Bây giờ người ta sống cho bản thân nhiều hơn là quan tâm đến cộng đồng. Nhiều bạn trẻ ăn chơi phung phí trong khi có nhiều người rất khổ. Nếu các bạn trẻ bớt một buổi nhậu để san sẻ với người nghèo thì tốt biết bao, nhưng sự quan tâm đó hầu như không có.
Chí, Sài Gòn: Tôi tham gia nhiều hoạt động từ thiện. Năm nay, tôi có tham gia một phái đoàn từ thiện xuống trao nhà cho người nghèo ở Tiền Giang. Những người từ thiện quốc doanh họ làm theo phong trào. Tôi làm trong cơ quan nhà nước nhưng không muốn đóng vào các quỹ từ thiện quốc doanh đâu vì không biết nguồn tiền đó sẽ đi về đâu.
Trà Mi: Từ những gì ghi nhận, chia sẻ, các bạn có ước nguyện gì cho năm mới Bính Thân?
Quốc, Huế: Tôi mong năm 2016 đất nước sẽ có thay đổi, sẽ có bước tiến tốt trong quan hệ quốc tế, giảm bớt sự độc quyền lãnh đạo của đảng cộng sản để có thể hòa nhập vào sự phát triển của các nước trên thế giới. Tôi mong sao người dân đỡ khổ và có được những quyền cơ bản của con người. Nếu Việt Nam vẫn giữ độc tài lãnh đạo như thế này thì người dân sẽ còn khổ nữa.
Vinh, Thái Bình: Tôi hy vọng ngày càng có càng nhiều doanh nghiệp tư nhân.
Trung, Nghệ An: Tôi cũng mong đất nước thay đổi và hội nhập, nhất là sau khi tham gia TPP với Mỹ và FTA với Châu Âu. Nhiều người hiện còn quá khổ, không có miếng cơm, manh áo đàng hoàng. Với những người làm cho các cơ quan nước ngoài hay các cơ quan nhà nước, cái khổ không ở vấn đề cơm gạo nhưng khổ ở các mặt điều kiện khác trong xã hội. Mong đất nước thay đổi để người dân bớt khổ.
Chí, Sài Gòn: Ngày nay, các bạn trẻ mình tiếp xúc đã giác ngộ được những gì cách mạng mang lại. Năm nay và những năm sau nữa sẽ là những năm thay đổi rất lớn vì khi các lực lượng trẻ hiểu được những gì đang trải qua, họ sẽ thay đổi nó theo hướng có lợi cho dân tộc chứ không phải vì một lý tưởng gì đó quá xa vời, không thực tế kéo theo nhiều lỗi lầm mà vẫn cố giữ. Tôi hy vọng các bạn trẻ sẽ đẩy nhanh quá trình đó hơn nữa để lấy lại danh hiệu ‘Hòn Ngọc Viễn Đông’ của Sài Gòn.
Trà Mi: Cảm ơn các bạn đã dành thời gian chia sẻ với chương trình hôm nay. Xin chúc các bạn cùng quý thính giả đài VOA một năm mới nhiều niềm vui, bình an, như ý. Trà Mi rất mong được quý vị đón nhận và chia sẻ những câu chuyện trên Tạp chí Thanh Niên VOA mỗi tuần.
http://www.voatiengviet.com/content/tet-o-cac-mien-dat-nuoc/3189900.html

Năm mới với những gia đình có người thân đi lao động nước ngoài

Nhóm phóng viên tường trình từ VN
2016-02-12

ttvn021216.mp3

Đường vào xóm có nhiều con đi lao động ở Nhật tại Quảng Xương, Thanh Hóa.

RFA

Người ra đi mưu cầu cơm áo, người ở nhà trông ngắn trông dài và thấp thỏm mong đợi ngày người đi trở về… Đó là tâm lý chung của nhiều gia đình có con em đi lao động nước ngoài. Đặc biệt, trong dịp Tết, dịp đại đoàn tụ gia đình của mọi nhà trên đất nước, cảm thức xa vắng và trống trải lại tăng lên gấp bội đối với những người ở nhà cũng như người đi xa. Tết về, hai tiếng ấy làm trống vắng và hụt hẫng với nhiều người làm cha làm mẹ có con đi lao động nước ngoài, nếp nhà trở nên đơn chiếc. Câu chuyện đón Tết của những gia đình có người thân đi lao động nước ngoài ở Thanh Hóa là một câu chuyện buồn.

Tết vắng con và thiếu gạo

Ông Mười, có người con trai duy nhất đi lao động ở Nhật, đây là cái Tết đầu tiên hai ông bà phải ăn Tết với nhau vì thiếu vắng bóng con, chia sẻ: “Nó ở bên đó không có Tết, nó ăn Tết Tây nên bây giờ có nhớ cũng phải đi làm bình thường thôi! Bây giờ nó bên đó đang đi làm chứ không có Tết gì đâu. Nói chung là vì kinh tế nên có nhớ cũng phải đi làm thôi!”

Nó ở bên đó không có Tết, nó ăn Tết Tây nên bây giờ có nhớ cũng phải đi làm bình thường thôi! Bây giờ nó bên đó đang đi làm chứ không có Tết gì đâu.
-Ông Mười

Ông Mười cho biết thêm là Tết năm nay gia đình ông không những không vui mà còn thấy rất buồn. Buồn vì thiếu vắng bóng đứa con yêu dấu trong mái ấm ba ngày Tết, mọi thứ trở nên lạnh lẽo, nhất là khi thời tiết cũng lạnh lẽo chẳng kém. Hơn nữa, buồn vì cảnh gia đình thiếu gạo, thiếu tiền để mua sắm Tết. Bởi vì hai vợ chồng nghĩ đến tương lai của con, muốn con có chút vốn liếng để làm ăn sau này nên đã thế chấp sổ đỏ để vay tiền cược cho con đi lao động ở Nhật.
Vì người con mới sang làm việc được vài tháng, chưa giúp đỡ gì được cho ông bà, vì ông phải lo đóng tiền lãi theo quí tiền đã vay để lo cho con đi. Ngày hết Tết tới, hai ông bà chỉ còn vỏn vẹn chưa đầy năm trăm ngàn đồng trong túi, chẳng biết mua sắm thứ gì, thôi thì mua vài hộp bánh thờ cúng gia tiên và mua vài ký gạo, vài lạng thịt để ăn qua quýt ba ngày Tết, để gọi là có Tết.
Ông Mười cho biết thêm là không riêng gì gia đình ông, có rất nhiều gia đình vì kinh tế khó khăn, hy vọng đổi đời cho con nên đã thế chấp sổ nghiệp chủ đất đai để vay tiền cho con đi lao động nước ngoài. Và có nhiều trường hợp số tiền người con mang về sau nhiều năm làm thuê ở xứ người chỉ vừa đủ để trả cả lãi lẫn vốn cho ngân hàng mà chuộc cuốn sổ đỏ về, có giỏi lắm thì dư được vài ba chục triệu đồng, chẳng làm nên tấm nên mẻ gì được!

Một xóm lao động nước ngoài ở Quan Hóa, Thanh Hóa. RFA PHOTO.

Và đây cũng là nỗi lo chung của nhiều gia đình có con đi lao động nước ngoài bởi thời gian gần đây, người đi lao động nước ngoài trở về nước với số vốn ít ỏi, đánh mất cơ hội phát triển trong nước ngày càng tăng. Trong khi đó, các loại chi phí mà một người lao động nước ngoài phải đóng là khá cao. Nhưng các chính sách cho người lao động trong nước cũng như người Việt Nam làm thuê ở nước ngoài có vẻ không có gì thay đổi sau nhiều năm. Mà người Việt lại mỗi ngày càng khó kiếm việc làm ở nước ngoài do mất uy tín.
Ông Mười nói rằng hiện tại, ông vừa buồn vừa lo bởi nếu như người con trai của ông sang Nhật làm việc không tốt hoặc thất nghiệp thì mọi tai ương sẽ đổ ập lên gia đình ông. Vì không biết sử dụng máy vi tính, không biết gì về internet nên ông ít có cơ hội trò chuyện với con trai mình, ngoại trừ những lúc tranh thủ, con trai ông gọi điện về thăm cha mẹ.
Cũng theo ông Mười, ông cảm thấy lo lắng sau mỗi lần nghe điện thoại bởi giọng nói của người con trai rất buồn và có vẻ mệt mỏi. Linh cảm của một người cha mách bảo với ông rằng con ông đang gặp nhiều khó khăn nơi xứ người. Chỉ riêng chuyện này thôi cũng đủ làm cho cái Tết gia đình ông Mười trở nên hiu quạnh hơn bao giờ hết.

Vợ xa chồng và chồng xa vợ

Tình trạng phụ nữ có con nhỏ nhưng đã giấu nhẹm để đăng ký tham gia lao động nước ngoài không phải là ít, ngược lại, cánh đàn ông khai sụt tuổi để đi lao động nước ngoài cũng xảy ra khá nhiều. Sở dĩ có chuyện tréo ngoe như vậy bởi một phần do cái nghèo và mong muốn đổi đời của người lao động, và phần khác do sự chểnh mãng, thậm chí vô trách nhiệm của chính quyền địa phương.
Và hầu hết những người lao động đang có con nhỏ nhưng giấu nhẹm này đều rơi vào những đường dây đưa người đi lao động không có uy tín, thậm chí bất hợp pháp. Những phụ nữ có con thường bị đưa sang Đài Loan để làm ô sin, gần đây có một số người được đưa sang Nhật để làm ô sin. Vì luôn trong tình trạng thấp thỏm lo âu nên những người lao động giấu thông tin cá nhân thường chịu nhiều thiệt thòi, bị ép lương, ép giờ làm việc, thậm chí bị ép những chuyện tế nhị khác.

Tết đến mọi người, mọi nhà vui vẻ, sum họp. Còn mình thì vợ còn đang ở xa để đi làm, đôi khi mình cảm thấy có lỗi với vợ. Tết này, mình xin cầu chúc vợ được mạnh khỏe, bình an, làm việc vui vẻ để mau chóng về với chồng con, gia đình...
-Anh Hương

Anh Hương, quê ở Thọ Xuân, Thanh Hóa, có vợ và con nhỏ chưa đầy ba tuổi. Hiện nay vợ anh đã làm việc tại Nhật Bản được hơn hai năm, cho biết: “Thì Tết đến mọi người, mọi nhà vui vẻ, sum họp. Còn mình thì vợ còn đang ở xa để đi làm, đôi khi mình cảm thấy có lỗi với vợ. Tết này, mình xin cầu chúc vợ được mạnh khỏe, bình an, làm việc vui vẻ để mau chóng về với chồng con, gia đình...”
Anh Hương cho biết thêm là nếu còn một cơ hội để lựa chọn trở lại, anh sẽ chọn để vợ ở nhà dù có nghèo như thế nào chăng nữa vẫn tốt hơn là vợ đi làm một nơi, chồng đi làm một nẻo, con nhỏ bơ vơ vì thiếu vắng cha mẹ, nhà thì bỏ hoang. Bởi anh Hương đang làm nghề thợ hồ quanh quẩn ở thành phố Thanh Hóa, cách Thọ Xuân chừng 30kilomet nên không phải ngày nào cũng có thể sáng đi chiều về với con. Con gái của anh phải sống với ông bà nội.
Những bữa trời quá lạnh hoặc mưa nắng thất thường, anh ngủ lại công trình qua đêm. Và những lúc như vậy, nỗi nhớ vợ, nhớ con dày vò anh khiến anh không thể chợp mắt. Trước đó vì do quá nghèo, có người quen môi giới và chỉ cách để sang lao động ở Nhật, nhưng anh thì đã quá tuổi, còn vợ anh vẫn trong độ tuổi, vậy là người môi giới đã tìm cách lập một bộ hồ sơ để vợ anh được đi lao động tại Nhật Bản với lý lịch chưa có chồng con gì.
Ban đầu vì muốn thoát nghèo, cả hai vợ chồng hăng hái trút hết số tiền dành dụm bấy lâu nay cộng với việc thế chấp sổ đỏ ngôi nhà của cha mẹ để vay tiền nhà nước. Chị đi được hơn hai năm nay, gởi về số tiền kha khá, anh cũng dành dụm được một ít tiền lương thợ hồ, vậy là quyết định xây nhà. Nhà xây xong càng thấy trống vắng hơn. Nhất là hai tháng nay chị không có liên lạc gì với anh, anh không hiểu chuyện gì đang xảy ra với vợ mình.
Tết về, căn nhà mới xây trở nên quạnh quẽ, đơn lạnh và thiếu vắng tiếng nói của người mẹ, đứa bé chưa đầy ba tuổi trở nên tội nghiệp đến lạ lùng trong bộ áo quần mới. Và năm mới, điều làm anh suy nghĩ nhiều nhất lại là tương lai, hạnh phúc của vợ chồng anh sau khi chị mãn hạn lao động trở về nước. Thậm chí, đôi khi anh mơ hồ không biết có còn ngày ấy như anh chị đã hứa với nhau nữa hay không?! Một cái Tết vắng vẻ nữa đang ghé đến nhà nhiều gia đình có người thân đi lao động nước ngoài!
Nhóm phóng viên tường trình từ Việt Nam.

http://www.rfa.org/vietnamese/reportfromvn/tet-s-in-the-families-have-someone-working-overseas-02122016132000.html

Bánh tổ, bánh tét với người xứ Quảng

Nhóm phóng viên tường trình từ VN
2016-02-08

Nghe hoặc Tải xuống

Bánh tổ mang biểu tượng yoni, tượng trưng cho người mẹ, nơi khai sinh và tạo tác ra sự sống.

Courtesy of quangnamtourism.com.vn

Với người xứ Quảng, đặc biệt là Quảng Ngãi và Quảng Nam, Tết là dịp mọi người nấu bánh tét và bánh tổ để thờ cúng ông bà, tổ tiên, sau ba ngày Tết người ta dự đoán vận mạng của một năm thông qua chiếc bánh tổ. Có thể nói rằng chỉ có người Quảng Nam và Quảng Ngãi mới biết rõ ý nghĩa của chiếc bánh tổ cũng như kĩ thuật nấu và lòng thành kính dâng lên tổ tiên khi nấu chiếc bánh này. Hai chiếc bánh tổ và bánh tét ở Quảng Nam, Quảng Ngãi rất đặc biệt so với nơi khác.
Phối ngẫu âm dương trong bánh tổ, bánh tét
Một người thợ nấu bánh tổ lâu năm ở Đại Lộc, Quảng Nam, tên Phúc, chia sẻ: “Ngày Tết cổ truyền thì mình đúc bánh để tưởng nhớ ông bà tổ tiên nên người ta gọi là bánh tổ. Đổ bánh tổ rất khó, vì nhiều khi cũng chừng đó lửa mà khi thì nó chín, khi thì không chín, tỷ lệ đường và bột cũng vậy. Tôi đi nhiều nơi, thì miền Trung đa số đúc bánh tổ, Phú Yên, Bình Định cũng có nhưng từ Huế trở ra thì ít có hơn.”
Cũng theo ông Phúc, chiếc bánh tét thì ba miền đều có, nếu như miền Nam có bánh tét nhân đậu xanh, đậu đen, thịt heo và cả nhân chuối, miền Bắc có bánh tét nhân đậu xanh và bánh chưng nhân thịt lợn thì đặc biệt, chiếc bánh tét miền Trung chỉ có duy nhất nhân đậu xanh. Và chiếc bánh tét miền Trung tối kị nhân chuối, bởi khi đi với bánh tổ, một chiếc bánh tét nhân chuối trở nên lạc điệu, không liên quan gì với nhau.
Ông Phúc cho rằng sở dĩ người Quảng Nam và Quảng Ngãi có thêm chiếc bánh tổ đi kèm với bánh tét và bánh tổ đóng vai trò chủ đạo trong mâm lễ bởi nó mang tính Mẹ. Giữa bánh tổ và bánh tét có mối quan hệ hỗ tương, bổ trợ cho nhau. Nếu như bánh tét đóng vai trò đàn ông, mang tính dương và đâu đó mang biểu tượng linga trong quan niệm phồn thực của tổ tiên xứ Quảng gồm cả người Chăm và nguời Việt thì bánh tổ lại mang biểu tượng yoni, tượng trưng cho người mẹ, nơi khai sinh và tạo tác ra sự sống. Sự phối ngẫu giữa bánh tét và bánh tổ trên bàn thờ gia tiên của người xứ Quảng mang đậm dấu vết của văn hóa phồn thực.
Và theo ông Phúc, đây là một chuyện rất dễ hiểu, bởi hiện tại, đất Quảng Nam và Quảng Ngãi vẫn còn rất nhiều tộc họ thực sự là người Chăm nhưng lấy họ theo người Việt, ví dụ như một số chi phái của tộc Trần, Lê, Đinh, Nguyễn, Phạm… Họ là những người Chăm Pa lẻ loi trên cố hương của họ và do những biến chuyển lịch sử, để trụ lại mảnh đất khắc nghiệt này, họ phải làm thuê, ở đợ cho một vị quan người Việt nào đó có lòng nhân từ để sau đó xin nhập họ với vị quan đó, được vị quan đó đỡ đầu mà tồn tại. Và họ mang họ của người Việt cho đến nay.

Sự phối ngẫu giữa bánh tét và bánh tổ trên bàn thờ gia tiên của người xứ Quảng mang đậm dấu vết của văn hóa phồn thực.

Và bánh tổ được những người Chăm này làm, người Việt bắt chước, sau này, trở thành một nét văn hóa không thể thiếu của người Việt. Có một chuyện lạ là hình như người Chăm hiện tại không biết gì về bánh tổ hoặc số người biết về loại bánh này rất ít. Nhưng theo cụ tổ của ông Phúc truyền lại với con cháu thì bánh tổ do người Chăm làm và họ mới là tổ tiên của chiếc bánh tổ. Chuyện chiếc bánh tổ cũng giống như thơ lục bát vậy!
Và cũng chỉ có đất Quảng Nam và Quảng Ngãi, nơi mà trước đây kinh thành, cư dân của người Chăm sống đông đúc mới có bánh tổ. Giữa bánh tổ và bánh tét phối ngẫu trên bàn thờ sẽ tượng hình năm đại gồm Đất, Nước, Gió Lửa và Hư Không. Năm đại này tương đương với ngũ hành trong quan niệm triết học Trung Hoa. Nhưng năm đại này không phải là quan niệm của Trung Hoa mà là quan niệm của Hindu Giáo, xuất phát từ Ấn Độ.
Bởi khi nấu bánh tét, yếu tố hợp thành của nước, lửa, gió và đất đã hội tụ. Nhưng đợi đến lúc hấp bánh tổ thì đại hư không mới xuất hiện. Bởi bánh tổ có qui trình nấu rất đặc biệt, từ việc chọn nếp thơm, sạch sẽ, trồng nơi đất linh cho đến xay bột, giã nhuyễn bột với đường thắng và lót lá vào rọ, tra bột bánh vào rọ. Sau đó đưa bánh vào chiếc nồi hấp có nước đã đun sôi, tiếp tục thổi cho lớn lửa và đậy nắp. Nắp nồi hấp bánh tổ rất đặc biệt, đây là chiếc nón bằng lá rừng hình chóp bên trong không gồ ghề để tránh những giọt nước ngưng tụ nhỏ lên mặt bánh.
Bánh được hấp trong vòng ba tuần nhang, nghĩa là thắp liên tiếp ba cây nhang, cây này cháy xong thì đốt cây khác, đến cây thứ ba, lúc này đại hư không đã ngưng tụ trong chiếc bánh, người thợ sẽ vái ba lạy trước bếp để dập lửa và lấy bánh. Cũng xin nói thêm là bánh tổ tối kị những người đang có tang và phụ nữ trong kì kinh nguyệt đến gần trong lúc làm và nấu bánh.
Chiếc bánh tổ với bề mặt khô ráo, màu bồ quân hoặc cánh gián và không bị bỏng nước bên trong là xem như thành công. Ngược lại, nếu mặt bánh bị trơn láng như mặt quan tham và ruột bánh lỏng bỏng, phệ to như bụng quan tham thì xem như mẻ bánh đó hỏng, người làm bánh hết thời, phải bỏ nghề.
Bánh tét cũng vậy, ruột bánh phải trắng, da bánh phải xanh và bánh phải chín đều, không bị ngấm nước trong quá trình nấu là xem như thành công. Một chiếc bánh tét ruột trắng, da xanh, nhân đậu xanh thơm phức, có vị thơm bùi và dẻo cộng với một chiếc bánh tổ ruột vàng đất, da bồ quân, mặt rỗ, săn chắc kết hợp trên bàn thờ gia tiên là điều may mắn đầu tiên của năm mới đối với người xứ Quảng.
Bánh tổ bánh tét thời Trung Quốc đô hộ
Một người làm bánh tổ khác tên Thị, sống ở huyện Châu Ổ, tỉnh Quảng Ngãi, chia sẻ: “Bánh tổ thì bột nếp mới dẻo, mới thơm được. Thường thì mình thắp hương, thắp ba cây cháy xong là vớt bánh ra được. Bánh tổ năm nay ế hơn mọi năm, chắc là do tình hình kinh tế khó khăn nên việc ăn Tết cũng co cụm lại…”
Theo bà Thị, với mọi người thì Tết vẫn bình thường, vẫn vui vẻ nhưng với người làm bánh tổ gia truyền như bà thì Tết Việt Nam hiện tại là Tết bị đô hộ, kẻ đô hộ đó chính là Trung Quốc chứ không ai khác. Bởi bánh tổ là chiếc bánh truyền thống, mang dấu ấn tâm linh đối với những người làm bánh như bà. Nhưng hiện tại, bánh tổ và bánh tét đã trở nên vô hồn, không còn dấu vết Việt Nam trong đó, nó hoàn toàn mang phong vị Trung Quốc.

Chiếc bánh tét miền Trung chỉ có duy nhất nhân đậu xanh

Bởi trước đây, người ta nấu bánh tét tốn ít nhất cũng mười hai giờ đồng hồ và tốn nhiều công phu từ gói bánh đến nấu bánh, thay nước trong lúc nấu và bỏ cây bù ngót để tạo màu cho da bánh. Hiện tại, người ta chỉ cần nấu bánh trong vòng ba giờ đồng hồ với một cục pin bỏ vào nồi bánh cho bánh mau chín và bỏ một gói bột màu Trung Quốc thì bánh có ruột trắng, da xanh và mềm rục.
Bánh tổ cũng vậy, thay vì hấp bằng ba tuần nhang và làm bánh với lòng thành kính, thanh sạch thì người ta chỉ cần trộn bột gạo, bột mì và bột sắn với đường, sau đó bỏ một gói phụ gia do Trung Quốc sản xuất vào trộn đều, bỏ vào rọ và thả luôn vào thùng nước đang sôi, mười phút sau vớt bánh ra, để chừng mười phút nữa thì bánh tự khô ráo, mặt bánh rỗ và màu bánh khá bắt mắt. Như vậy, yếu tố tập trung năng lượng hay tính tâm linh khi làm bánh hoàn toàn không có.
Bà Thị cho rằng trên thực tế, cũng không nhất thiết phải tập trung năng lượng cao độ để nấu bánh hay hấp bánh bởi thời thị trường, mọi sự có thể biến tấu để được năng động. Nhưng vấn đề cần đặt ra là ngoài ẩn số về độ nguy hiểm, tính vệ sinh an toàn thực phẩm ra, có một ẩn số tâm linh nào đó trong chiếc bánh chế tác theo kĩ nghệ Trung Quốc? Và đó có phải là một kiểu đô hộ về tâm linh?
Nhưng bà Thị cũng tỏ ra tin tưởng vào những chiếc bánh của nhiều người còn giữ sự tử tế làm ra. Những chiếc bánh tổ, bánh tét nấu công phu, đổi mồ hôi, nước mắt và cả sự cần cù của kẻ nghèo để lấy vài đồng, để góp thêm chút hơi ấm cho ngày Tết. Đó mới là ý nghĩa đích thực của ngày Tết Việt!
http://www.rfa.org/vietnamese/reportfromvn/traditional-cakes-for-tet-and-quang-people-ttvn-02082016111648.html

Chợ đêm cuối năm ở miền Trung

Nhóm phóng viên tường trình từ VN
2016-01-29

Nghe hoặc Tải xuống

Một phụ nữ vừa mang cải đến khu nông sản ở chợ đêm để chuẩn bị bỏ hàng

RFA photo

Cuối năm, những phiên chợ đêm càng thêm đậm đặc bởi tiếng người mua kẻ bán và tiếng thở của người nghèo, tiếng van vỉ của người ăn xin và tiếng kì kèo của người bán mớ rau, ký đậu không đủ mua nửa ký gạo… Đó là không khí chung của chợ đêm, chợ đầu mối ở miền Trung. Đặc biệt, các chợ đêm ở Quảng Nam, Quảng Ngãi và Huế càng cho cảm giác cuối năm mạnh hơn bởi giá thành ở đây đang tuột dốc mà nông dân lại trúng vụ.
Trúng vụ nhưng rớt giá
Bài ca trúng vụ mà rớt giá, được giá lại mất vụ hầu như là bài ca chung của nông dân cả nước. Nhưng nó còn thê thiết hơn nhiều khi được thốt ra từ miệng của người nông dân miền Trung. Ông Ba Hạn, một nông dân Duy Xuyên, Quảng Nam, chia sẻ:
“Thì chừ mức độ đó để tiêu thêm thôi chứ không có nhiều. Phải có phân, có thuốc chứ. Hễ gần đến kì thu hoạch thì cai thuốc. Mình không có điều kiện đễ làm sau sạch. Muốn làm rau sạch phải có vốn để mua lưới, làm nhà lồng thôi. Ở mình nói chung là rau không an toàn vì thời gian cai thuốc cho rau quá ngắn. Người nông dân trồng manh mún trên ruộng và phải bơm thuốc trừ sâu nên khó bán rau lắm…”.
Theo ông Ba Hạn, năm nay thời tiết thuận lợi, không có lụt lội nên việc trồng rau màu, các loại thực phẩm Tết diễn ra khá suông sẻ. Tuy nhiên, vì ai cũng làm được nên rau xanh năm nay rẻ hơn mọi năm và người nông dân phải chịu thua lỗ.
Có một nguyên nhân khác dẫn đến tình trạng nông dân miền Trung bị thua lỗ nặng nề đối với rau xanh là vấn đề trồng rau sạch. Công nghệ trồng rau sạch vẫn còn quá xa lạ đối với người nông dân mặc dù với việc chăn nuôi kết hợp ao cá và vườn rau, muốn có một qui trình trồng rau sạch không phải là khó. Nhưng theo ông thì hầu như người nông dân chưa bao giờ được ai giúp đỡ để tự trồng một vườn rau sạch, mọi chuyện vẫn phải dựa vào kinh nghiệm nhà nông.
Mà một khi công nghệ trồng rau sạch còn xa lạ thì người nông dân vẫn phải dùng phân, dùng thuốc để nuôi dưỡng cây rau. Và hệ quả của việc này là hầu hết rau xanh của người nông dân trồng ra đều không an toàn vì dùng phân hóa học và thuốc dưỡng cây quá nhiều.
Và đây là chỗ bế tắc của người nông dân bởi một khi cả hệ thống ruộng đồng đều dùng phân hóa học và thuốc trừ sâu, nếu như đơn lẻ một gia đình nông dân nào đó không dùng phân hóa học và không dùng thuốc trừ sâu thì đó sẽ là nơi tập trung của sâu bọ và bệnh tật. Chính vì vậy, người nông dân không còn lựa chọn nào khác là phải dùng đến thuốc độc để bơm.
Và lượng rau tiêu thụ của người nông dân trên thị trường bị giảm đáng kể, phần lớn người dân thành phố tự mua thùng xốp, tự trồng rau để ăn. Mặc dù việc tự trồng rau này có thể tốn kém lên gấp vài chục lần mua rau chợ nhưng người ta vẫn chọn giải pháp này nhằm đảm bảo sức khỏe.
Chợ đêm miền Trung chủ yếu là tiêu thụ các loại rau củ quả, đặc biệt, lượng rau xanh đưa ra các thành phố mỗi ngày có thể lên đến hàng trăm tấn. Nhưng rất tiếc là rau được mua với giá hết sức rẻ rúng. Ví dụ như hiện tại, một chục rau cải gồm mười hai kẹp được mua với giá chưa đến mười ngàn đồng, có đêm chỉ còn năm ngàn đồng. Một gánh rau cải nặng muốn gãy vai chứa gần sáu chục, bảy chục kẹp cải phải kẹp từ lúc năm giờ chiều và bán lúc mười hai giờ đêm, số tiền thu được chưa tới ba chục ngàn đồng. Đây là những con số làm cho người nông dân chết đứng giữa chợ nếu như nghĩ đến Tết, nghĩ đến tương lai học hành của con cái.
Và theo ông Hai Hạn, sở dĩ có chuyện thu nhập của người nông dân trở thành nỗi lo và một thứ gì đó tựa như tai ương trong dịp sắp Tết bởi vì hơn bao giờ hết, người nông dân Việt Nam rơi vào thảm cảnh thị trường thành phố bỏ rơi họ và ngay trên đám ruộng, muốn có một đám rau tốt họ phải đối mặt với nhiều thứ dịch vụ.
Như trường hợp rau cải chỉ còn dao động từ bảy ngàn đồng đến mười ngàn đồng, người nông dân vuốt mặt không kịp vì lỗ. Chỉ có một cách duy nhất để họ tồn tại là chấp nhận nhắm mắt xuôi chân, được đến đâu hay đến đó. Và bài ca trúng vụ thì rớt giá, được giá thì mất vụ vẫn mãi là bài ca không bao giờ quên của người nông dân thời kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Tết như một lời nói thách
Ông Hiên, một nông dân lâu năm ở Đại Lộc, Quảng Nam, chia sẻ: “Ô chu choa không ra chi hết trơn, rẻ lắm. Chừ bên bãi họ làm nhiều lắm. Mình làm chừ không ăn đâu. Chủ yếu làm ngò, xà lách, tần ô và họ làm cả một bãi, làm chừ không ăn đâu. Đồ ở Gia La về cũng nhiều lắm!”.
Ông Hiên nói rằng với một nông dân như ông, trong suốt mười lăm năm nay, Tết bao giờ cũng là một lời thách thức. Thay vì vui mừng vì một năm cũ khép lại, năm mới mở ra trước mắt, hình như hầu hết người nông dân đều phải thức trắng đêm với vườn rau và những phiên chợ đêm. Và ở những phiên chợ cuối năm, nếu chịu khó quan sát, căn tính của dân tộc hiện ra rất rõ.
Mọi nỗi lo toan, eo sèo hay tính khờ khạo, mặc cảm của người nhà nông biểu hiện trong từng bó rau, kẹp cải hay trong từng tiếng thở dài khi cầm những đồng bạc lẻ sau khi bán rau. Theo ông Hiên, chính những nhà buôn Việt Nam giết chết người nông dân chứ không ai khác. Nghĩa là hiện tại, trên thành phố không phải người nào cũng trồng được rau xanh ở gia đình để có rau an toàn mà ăn. Phần lớn cư dân thành phố cũng đến chợ và siêu thị.
Trong khi đó, có một số nhà buôn chuyên mua rau của người nông dân đem đi bỏ các siêu thị. Và ở các siêu thị, rau được bán theo giá rau sạch. Ông Hiên nhấn mạnh là chuyện này chỉ có trong dịp Tết, khi mà nhu cầu tăng vọt trong khi đó lượng cung không đáp ứng kịp. Và có một kinh nghiệm dễ thấy nhất là rau của người nông dân dù trồng bằng thuốc hóa học vượt mức cho phép cỡ nào đi nữa thì cũng không gây ra cái chết ngay trước mắt. Chính vì vậy mà một số siêu thị đã qua mặt người tiêu dùng trong dịp Tết.
Nhưng đó cũng là chuyện hãn hữu. Và vấn đề chính mà ông Hiên muốn nói đến là không khí chợ đêm của thời buổi bây giờ khác xa với không khí chợ đêm trước đây chừng mười lăm năm. Nếu như chợ đêm trước đây làm cho người ta cảm thấy yêu cuộc sống, hy vọng vào tương lai và nỗ lực để năm sau khá hơn năm trước thì chợ đêm bây giờ nhiều tiếng thở dài.
Tiếng thở dài của người nông dân không dừng ở giá rau bị rớt mà còn kéo dài ra tận Hà Nội, nơi đang diễn ra đại hội 12 đảng Cộng sản Việt Nam. Tiếng thở dài của lòng hụt hẫng, không còn tin vào ngày mai và nhắm mắt xuôi chân, được tới đâu hay tới đó. Bởi vì người nông dân đã sống quá lâu trong một đất nước mà niềm hy vọng chỉ là thứ xa xỉ, tương lai chưa bao giờ thôi xám xịt và mỗi cái Tết như một lời thách thức.
Tết lại về, những tiếng thở dài và lời bàn ra tán vào về đại hội 12 càng làm cho cái Tết trở nên ngột ngạt, buồn tẻ!

http://www.rfa.org/vietnamese/reportfromvn/year-end-night-bazzars-in-central-vn-ttvn-01292016123813.html

Saturday, February 13, 2016

BS. VĨNH CHÁNH * MÙA XUÂN CHIẾN TRANH VÀ TÌNH YÊU

MÙA XUÂN CHIẾN TRANH VÀ TÌNH YÊU

Tác giả là một y sĩ thuộc hội Ái Hữu Y Khoa Huế Hải Ngoại, hiện là cư dân Mission Viejo, CA. Tốt nghiệp Y Khoa Huế năm 1973, thời chiến tranh, Vĩnh Chánh là Y Sĩ Trưởng binh chủng Nhảy Dù cấp tiểu đoàn và gắn bó với đơn vị chiến đấu cho tới giờ phút cuối tại vành đai Sàigon ngày 30 tháng Tư. Với bài "Không Bỏ anh em, không bỏ bạn bè" viết Tháng Tư 2013, Bác sĩ Vĩnh Chánh đã nhận giải danh dự Viết về nước Mỹ cùng năm. Trong thư kèm bài mới nhất, Vĩnh Chánh cho biết “Tết Bính Thân không thể quên Tết Mậu Thân 1968 tại Huế. Trong giai phẩm Tết của Binh chủng Dù VNCH tại Hoa Kỳ năm nay có đăng lại bài nói chuyện của Nhã Ca tại đại học UC Berkeley hôm đầu năm, “Tiếng Kêu Tết Mậu Thân.” Từ bài nói chuyện này, tác giả góp phần hồi ký từ chuyện Tết quê hương, tuy không phải chuyện trên đất Mỹ, những vẫn là chuyện trong ký ức của người Việt tại Mỹ.

* * *

Sáng Mùng Một Tết Nguyên Đán, gia đình bác, các cô chú và gia đình Măng tôi đồng tụ tại nhà ông bà Nội. Một truyền thống của đại gia đình qua bao nhiêu năm, kể từ khi tôi bắt đầu có trí nhớ. Nghe kể lại, ông Nội dậy sớm nhất bước ra khỏi nhà, tự đạp đất nhà mình trước khi tất cả con cháu đến chúc Tết. Gia đình nào đến trước sẽ vào thăm bàn hoa quả bánh mứt của Bà Nội ở nhà chính, hoặc đứng ngoài sân chờ đợi, chuyện trò rộn ràng với nhau trong khi những đứa con nít cùng trang lứa tranh nhau chạy chơi trong sân vườn rộng lớn. Khi mọi gia đình có mặt đầy đủ, tất cả đồng kéo qua tập trung truớc căn nhà riêng của ông Nội, nằm chéo góc bên cạnh nhà lớn.

Khi ông bà Nội đồng an vị vào 2 chiếc ghế dựa lớn để ngay ở cửa chính được mở rộng, mặt mày rạng rở trong áo gấm đỏ, lể Mừng Tuổi bắt đầu bằng tràng pháo nổ tưng bừng từ dây pháo dài treo trên cây. Riêng tôi bắt đầu ngất ngây với tiếng pháo nổ chát tai, xác pháo đỏ văng tung toé và mùi thuốc súng. Trong không khí trang nghiêm của ngày đầu xuân, Bác của tôi bao giờ cũng là người đầu tiên mở đầu cho buổi lể, khúm núm đứng trước ông bà Nội xướng to những lời chúc mừng, trước khi cả 2 vợ chồng cùng quỳ trên chiếu vái lạy thân sinh. Tôi vẫn còn nhớ rỏ Bác tôi kêu ông bà Nội bằng Thầy Mạ. Sau Bác là đến phiên các chú các cô, bao gồm luôn cả rể và dâu, trong đó có Măng tôi, cùng tiến đến quỳ lạy Thầy Mạ. Bấy giờ, ông Nội mới từ tốn ban lời mừng Tân Xuân cho từng người con, cũng theo thứ tự, từ con trai trưởng cho đến cô út.

Sau thế hệ con đến thế hệ cháu với mỗi gia đình theo thứ tự lần lượt bước vào chiếu hoa. Thông thường người con lớn nhất hiện diện tại chổ đứng giới thiệu tên từng đứa em trong gia đình mình với ông bà Nội trước khi tất cả đều quỳ lạy mừng tuổi ông bà. Ông Nội thường hay hỏi từng đứa cháu về chuyện học hành, gia cảnh nếu đã lập gia đình, trước khi nói lời chúc đầu năm. Có những năm, tất cả các cháu được cho đứng sát với nhau và đồng quỳ lạy chúc mừng ông bà Nội một lần, sau khi một cháu lớn nhât đại diện mở đâu lời Mừng Tết ông bà Nội..

Kế thế hệ cháu đến thế hệ chắc, cùng quỳ lạy chung một lúc trong khi chắc lớn tuổi nhất trong đám nói lời cầu chúc ông bà Cố, với sự nhắc lời, trợ giúp của bậc cha mẹ bên ngoài. Trong những cái Tết trước khi ông Nội tôi mất vào năm 1962, ông bà Nội tôi đã có trên cả chục đứa chít.

Xong lễ mừng tuổi ông bà Nội, các người con cùng dâu rể bước đến gần trò chuyện thân mật hơn, rót trà rượu đưa mời Thầy Mạ của mình. Đó là lúc tôi thoáng thấy các phong bì đỏ được đưa vào tay ông Nội và cả bà Nội. Sau đó, Bà Nội mới thủng thỉnh mời tất cả mọi người vào nhà lớn thưởng thức các món Tết. Tôi nhìn thấy đủ loại mứt, từ mứt hột sen, mứt thơm, mứt dừa, mứt gừng, mứt mãng cầu, mứt kim quật, mứt khoai, mứt củ sen, đậu phụng ngào, hột dưa… cho đến các món mặn như nem, chả heo, chả bò, chả thủ, tré, thịt quay, gà nấu đậu, vịt nấu măng khô, cải xanh nấu với giò heo, xôi lập xưởng & tôm khô, xôi gấc, rồi bánh tét dưa món, bánh tét chiên, củ hành dầm nước mắm, củ kiệu, bánh chưng, bánh su sê, bánh thuẫn, bánh bột nếp, bánh hột sen và đậu xanh cái tròn cái vuông gói trong giấy kiếng nhiều màu sặc sở…

Bao nhiêu món ngon vật lạ dọn bày trên mấy cái bàn khiến tôi nhìn vào thấy no mắt, và no luôn cả bụng vì mãi ham rượt đuổi nhau bên ngoài. Bao nhiêu hương vị ngọt ngào, hiếm quý và cổ truyền của một cái Tết Âm Lịch do chính tay bà Nội làm cùng các người con trong gia đình đem đến từ ngày hôm trước. Khi lớn hơn và ở xa hơn, tôi cũng đã từng đạp xe đạp đem đồ Tết của nhà mình đến biếu ông bà Nội.

Buổi ăn chấm dứt, đại gia đình xúm xít lập sòng chơi đổ tam hường, chơi bài cartê (5 lá bài), bài xì lắc, tứ sắc, bài xịp…Tiếng la hét của người hên bạc kẻ thua tiền, tiếng reo hò vui cười, chọc ghẹo hòa cùng với tiếng xoang xoảng của những con súc sóc đổ trong tô sứ, tiếng pháo lẻ nổ đì đùng ngoài sân từ lũ con nít chúng tôi làm không khí Mùng Một Tết thêm hào hừng. Sau phần chúc Tết ông bà Nội, các gia đình lần lượt kéo nhau đến đạp đất từng nhà một, nhà Bác trước rồi đến nhà các cô, chú, lập lại màn chúc Tết nhau, rồi ăn uống, và lì xì cho con nít. Truyền thống này vẫn tiếp nối dù sau này chỉ còn có bà Nội, vẫn trang trọng và ấm cúng dù mức độ nhỏ hơn vì số con cháu thưa dần với các anh chị con bác và cô chú vì sinh kế, lập gia đình và đi học nơi xa nên khó về.

Đó là những năm tháng thanh bình tại Huế, nơi tôi được nuôi dưỡng, lớn lên và đến trường, trước cuộc Cách Mạng tháng 11 năm 1963. Tiếp theo là những năm của phong trào sinh viên Phật Giáo tranh đấu bạo động, những chỉnh lý chính trị ở trung ương, sự hiện diện của quân đội Mỹ đưa đến những biến động trong quần chúng và dấu hiệu leo thang dần của chiến cuộc, nhất là vào năm cuối của tôi ở Trung Học và năm đầu tiên ở Đại Học.

Tuy nhiên, do ở thành thị, đa số học sinh sinh viên như chúng tôi vẫn thờ ơ hưởng thụ, vẫn ngây thơ với sách vở, chưa hề có khái niệm chính chắn về cuộc chiến dù có theo dỏi tin tức chiến sự, dù nhìn thấy lính tráng xe tăng máy bay, hay có bà con mình ở trong quân đội hoặc thỉnh thoảng nghe tin người quen nầy tử trận, người bà con nọ bị thương… Chúng tôi vẫn nghĩ cuộc chiến xa lạ này không phải của mình và đang xẩy ra ở miền quê hay núi rừng xa xôi, hay tại những địa danh hẻo lánh. Cho đến Tết Mậu Thân, 1968.

Nhớ Huế Tết Mậu Thân 1968, hình từ trái: Cầu Tràng Tiền bị cộng quân phá xập khi cố thủ tại Huế. Tiếp theo, cô Tường Loan, hiệu trưởng Đồng Khánh (thứ hai từ bên phải) hướng dẫn nhà văn Nhã Ca thăm trường cũ sau Tết Mậu Thân.

Đúng vậy. Có ai ngờ quân CS đã mưu mô xé lệnh hưu chiến, đem chiến tranh đến tận các thành phố trong những ngày thiêng liêng đất nước trong Tết Nguyên Đán năm Mậu Thân 1968. Biết bao nhiêu người đã sống lo âu sợ hải khi nhìn thấy chiến tranh với bom đạn và chết chóc đến ngay tận làng xóm mình, ngay tận nơi nhà mình? Đã nhìn thấy cảnh đổ nát kinh hoàng của thành phố, đã bị kẹt giữa hai lằn đạn? Đã chứng kiến sự dã man tàn ác của phe gọi là giải phóng? Có bao nhiêu người là chứng nhân cho sự thảm sát Tết Mậu Thân tại Huế khi người thân trong gia đình, người quen trong khu phố bị giết chết, bị bịt mắt đem đi thủ tiêu, bị tra khảo, đập vào đầu trước khi bị xô xuống khe suối hay bị cột chùm chôn sống với 2 tay bó chặt đàng sau lưng bằng giây điện thoại? Ở đâu ra những hố chôn tập thể tại trường Gia Hội, Gò Cát, Bãi Dâu, Tây Lộc, Phú Thứ, Đá Mài…? Và biết bao ngàn người đã ai oán khóc trong căm hờn và đã chít khăn tang?

Biến cố Tết Mậu Thân 1968 xẩy ra khi tôi đang học giữa năm Thứ Nhất Trường Y Khoa Huế. Vào đêm 30, gia đình 3 người Măng tôi, chị tôi và tôi đang ở trong căn phòng lớn trên lầu 3 của trường Đồng Khánh, có cửa sổ lớn phía sau nhìn về Lao Thừa Phủ ở sau lưng Toà Hành Chánh Tỉnh. Đêm ấy, chúng tôi thức khuya chuẩn bị các món Tết cho ngày Mùng Một. Vào giao thừa, tiếng nổ xa xa của pháo Tết nghe hơi khác thường và càng lúc càng dồn dập chen với những tiếng nổ lớn hơn. Vài giờ sau, tôi nghe tiếng chân người chạy thình thịch trên thang gổ bên ngoài phòng, rồi hàng loạt tiếng súng nổ chan chát, cùng với tiếng súng bắn trả từ Lao Thừa Phủ trúng vào tường và cửa sổ căn phòng chúng tôi khiến tiếng dội nghe ghê rợn và mãnh gổ văng tung tóe. Chúng tôi nằm yên trên sàn nhà, dưới bộ ván dày, tránh gây tiếng động, đọc kinh cầu nguyện.

Qua ngày hôm sau, khi tiếng súng lắng dịu, tôi rón rén bò đến cửa sổ phía trước, nhìn xuống sân trường Đồng Khánh. Cả trăm lính VC, với nón cối và quân phục màu xanh lục, đang đóng quân, đào hầm, đặt súng lớn trên bải cỏ, hay dưới các gốc cây phượng. Biết không thể làm gì hơn, gia đình tôi đành mở cửa đi xuống lầu, mang theo chút áo quần và thức ăn Tết như bánh tét, và đến tạm trú trong phòng học cùng với những gia đình quen thuộc khác trong trường và sau đó những gia đình dân từ Bến Ngự hoặc Ga chạy đến.

Tôi nhận thấy đơn vị CS đóng ngay đây có lẻ chính quy, với đa số lính nói giọng Quảng Bình. Nhiều toán lính đi đi về về, cáng theo hàng loạt đồng đội tử thương và bị thương. Có lẽ trường ĐK nằm giữa mặt trận, nên tiếng súng nhỏ lớn nghe liên tục, khi từ hướng bờ sông Hương, khi từ hướng đường Lê Lợi của Tòa Hành Chánh Tỉnh. Các khẩu súng phòng không thường xuyên bắn nổ rền trời nhắm vào những chiếc trực thăng bay trên cao. Mức độ trận chiến có vẻ dữ dội trong suốt gần cả mười ngày. Cho đến sau một đêm bổng dưng hoàn toàn yên tỉnh, sáng hôm sau khuôn viên trường ĐK hoàn hoàn vắng lặng, không một hình bóng của người lính CS, họ đã lặng lẻ rút đi trong đêm. Đến trưa toán lính TQLC Mỹ tiến dần về phía chúng tôi, giải tỏa hoàn toàn trường ĐK và hướng dẫn tất cả mọi người di tản về hướng an toàn.

Liền sau đó, nhóm chúng tôi gồm chừng bốn năm chục người im lặng dắt nhau bước đi thật vội trên đường Lê Lợi hướng về trường Kiểu Mẫu, dưới bầu trời xám xịt có mưa phùn. Cũng con đường hàng ngày tôi thường qua lại bao nhiêu lần nay trông thật điêu tàn và xa lạ, im lặng một cách rùng rợn và phản phất mùi tử khí. Bên kia sông Hương và cột cờ, khung cảnh vẫn mờ dại trong mây mù. Chiến tranh đang thực sự ở trước mắt và xung quanh tôi, với hiện trường y như trong cảnh phim. Lá cây và cành cây gảy tràn ngập lối đi. Đây đó những cột đèn và thân cây nằm nghiêng ngữa, như muốn che đậy những xác chết, quân có dân có, ta có địch có. Có những xác nằm ngay trên mặt đường, bên lề đường. Có những xác nằm sấp hay cong queo trong các hầm cá nhân dưới các gốc cây, nhất là ở gần phía bờ sông. Rải rác đây đó là xác xe Jeep, xe cứu thương dân sự và các xe honda, lổ chổ vết đạn với xác người bên cạnh. Nhiều biệt thư to lớn trên con đường bị đổ nát, hư hại nặng. Khi đến gần khu Morin, tôi lặng người nhìn thấy cầu Trường Tiên bị gãy một nhịp.

Và tôi thấy chiếc cầu gãy nhịp

Trong đạn bom khói lửa chiến trường

Dòng sông yêu dòng sông máu đỏ

Áo em màu trắng áo tang thương*

Sau vài ngày tạm trú ở trường Kiểu Mẫu, khi biết tin gia đình người tôi yêu đang lánh nạn tại Dòng Chúa Cứu Thế, tôi tức tốc tìm đến thăm dù đường đi còn vắng hoe, nguy hiểm với dấu tích tàn phá và chết chóc hai bên đường… chỉ để kịp nhìn gặp nàng vài ba phút, thăm hỏi đôi ba câu trước khi nàng vội vã quay vào với gia đình. Hình ảnh xanh gầy của nàng với đầu tóc ngắn thân thuộc trong một buổi sáng đầy gió lạnh và mây xám trên trời mãi mãi ám ảnh tôi từ dạo đó.

Nàng là một cô bé nhỏ nhắn mặc áo đầm vàng đi dạo cùng Mẹ và các em trong công viên trước trường Đồng Khánh tôi đã tình cờ nhìn thấy trong một chiều óng ánh đầy nắng vàng vào cuối hè 1967. Vài ngày sau tại nhà tôi, tim tôi đập lỗi nhịp khi bất ngờ gặp chính cô bé đó đem bánh của Mẹ làm đến biếu “Bà Vú”, tiếng nàng gọi Măng tôi, vì Măng tôi là Vú Đỡ Đầu cho Mẹ nàng khi Ba Mẹ nàng làm đám cưới. Đây cũng là nhân vật trong bức ảnh gia đình, một món quà tặng của Mẹ nàng cho Măng tôi từ bao năm trước, được treo trên tường, gần bàn học của tôi. Mỗi khi nhìn đến, tôi thường liên tưởng rằng có ngày tôi sẽ có được nàng, như một ước mơ thầm kín, một nguyện cầu vu vơ. Dù bấy giờ nàng chỉ là một cô bé tuổi 13, đang học lớp Đệ Ngũ trường Đồng Khánh.

Do sự quen biết giữa hai gia đình, thỉnh thoảng tôi đến thăm nàng tại nhà, làm quen với gia đình và chơi đùa với các em nàng, ngoài sân trước, trong phòng khách, hay dưới nhà bếp. Nhờ đó tôi có dịp nhìn thấy nết đoan trang và sự chu đáo của nàng khi phụ giúp Mẹ săn sóc các em. Có lần, ngồi dựa lưng trên thành cửa sổ nhỏ phòng nàng, tôi hát bài “Mưa Hồng” vì tôi thích câu “cuộc đời đó có bao lâu mà hững hờ”, do xúc động giọng của tôi xuống thấp không hát tiếp được, nàng im lặng không dám cười, nhưng tôi liều mạng xin hát lại lần thứ hai.

Khi một phần nhỏ của Hữu Ngạn Huế vừa được giải tỏa, và Bệnh Viện Huế vẫn còn bỏ trống, cùng với vài đàn anh trong Y Khoa, chúng tôi tình nguyện phụ giúp ngày đêm một Bác Sĩ giải phẫu người Mỹ từ Đà Nẳng được trực thăng chở thẳng đến Bệnh Viện. Đó là thời gian tôi đã nhìn thấy, tiếp thu học hỏi nhiều nhất khi trực tiếp làm việc dưới sự điều động của Y Sỹ Thiếu Tá Thomas Herod cùng với các đàn anh. Từ cách nhận bệnh nhân cả quân sự lẫn dân sự với các vết thương chiến tranh, săn sóc họ, chuyền nước biển trước khi khiêng họ vào phòng mổ, đưa lên bàn mổ rồi khiêng về giường bệnh sau mỗi ca giải phẩu hoàn tất, giúp rửa sạch các vết thương trước khi băng bó, theo dỏi tình trạng hậu giải phẩu, lau chùi phòng mổ, lau chùi và hấp dọn các dụng cụ giải phẩu, phụ đưa dụng cụ trong phòng mổ…

Toán 7-8 người chúng tôi ngủ ngay sát bên phòng giải phẩu, kể luôn cả một chị y tá chuyên đánh thuốc mê, tự nguyện làm tất cả những công việc cần thiết, từ y công cho đến y tá, cùng chia nhau tâm trạng vui buồn theo diễn tiến tốt hay xấu của các bệnh nhân và chia nhau phần lương khô C Ration.

Bẳng đi cũng vài ba tuần hăng say phụ giúp trong bệnh viện, tôi không đến nhà cô bé dù lòng luôn hướng về nàng. Mãi cho đến khi tình hình an ninh Huế tốt dần, bấy giờ tôi mới đến thăm nàng được vài lần, kể vội cho nàng nghe một vài câu chuyện trong phòng mổ, những điều tôi học hỏi được hay môt vài cảnh khổ của người dân bị thương tật. Bao giờ nàng cũng chỉ im lặng ngồi nghe, hiếm khi có thêm ý kiến trong câu chuyện.

Vào cuối mùa Xuân 68, đến ngày kề cận phải rời Huế vào Saigon học tiếp nữa năm còn lại, tôi lấy hết can đảm viết cho nàng một lá thư không viết nháp, không soạn thảo, không nắn nót, không trau chuốt, nghĩ sao viết vậy. Đó là lá thư tình đầu đời và duy nhất của tôi. Ngang tàng, mang tính hài hước nhưng rất chân thật, không có giọng chìu lụy, van xin tình cảm.

Dĩ nhiên thư tôi không được hồi âm.

Trong suốt mùa hè năm 1968, sau khi từ Saigon trở về Huế để tham dự chương trình Huấn Luyện Quân Sự Học Đường, tôi tiếp tục đến thăm và đưa nàng những đoản văn, không phải thư tình, mà những bài viết của tôi bày tỏ quan điểm yêu thương đất nước, mang tính chất hào hùng của người trai, hoặc những bản dịch ra tiếng Việt từ những bài hay trong cuốn Les Grand Coeurs mà hầu như tôi nằm lòng khi học trung học chương trình Pháp. Tuy về sau tôi biết có bản dịch tiếng Việt là Những Tâm Hồn Cao Thượng, tôi vẫn không nghĩ mình đã phí công khi những bản dịch thuật của mình gián tiếp chứng minh tính cương trực và lòng chân thành của tôi. Nhưng ở nàng vẫn là một im lặng…đáng sợ!

Sau hè 1968, tôi lại rời Huế vào Saigon học tiếp năm thứ Hai Y Khoa. Vài ngày trước Tết năm 1969, từ Saigon về Huế thăm nhà, Măng tôi cho biết gia đình nàng sẽ rời Huế trong vài ngày sau Tết vì Ba nàng nhận nhiệm sở mới ở Nha Trang. Tôi suy nghĩ và quyết định không đến thăm, nói lời tạm biệt với nàng, dù ngậm ngùi cảm giác cuộc tình đang xa dần. Tôi quyết định chờ đợi, cho mình chín chắn hơn. Cho một thời cơ thuận tiện tốt đẹp. Hay để cho nàng lớn thêm hơn vài tuổi!?

Những năm sau biến cố Mậu Thân, chiến tranh leo thang dần. Biết bao đồng môn, người thân quen nhận giấy tờ trình diện nhập ngũ. Lớp học vắng dần những khuôn mặt quen thuộc sau mỗi tựu trường. Truyền hình, tin tức, báo chí nhắc đến những trận chiến càng ngày càng khốc liệt, tên của những trận đánh như Ben Hét, Khe Sanh, Dak Tô, Pleime, Đức Cơ, Đồng Xoài…dần dần đi vào lòng dân. Chị thứ ba của tôi bỏ học dù đang là sinh viên năm cuối của phân khoa CTKD của ĐH Đà Lạt, và quyết định lấy chồng là Tiểu Đoàn Trưởng TĐ11 BĐQ khi tiểu đoàn đến giải toả thị x Đà Lạt trong vụ CS tấn công vào Tết Mậu Thân. Lần chị đem người yêu về trình diện gia đình, tôi thích anh liền. Không những vì anh cao ráo và điển trai mà anh trông rất điềm đạm và thật hào hùng trong bộ đồ rằn ri. Có lẻ cũng từ đó tôi có suy nghĩ nếu muốn lấy cảm tình một người đẹp, chắc tôi phải tạo cho mình một hình ảnh sắc đá oai hùng của một chàng trai đúng nghĩa của thời chiến. Đúng với hình ảnh “Em là gái trong khung cửa, Anh là mây bốn phương trời…”

Do sự đổ nát điêu tàn của thành phố Huế trong Tết Mậu Thân, Chính Phủ trung ương thành lập ủy ban trùng tu và tái thiết Huế để xây dựng lại các cơ sở bị tàn phá cũng như để tạo thêm niềm tin cho dân Huế nói riêng và toàn dân trong nước nói chung. Linh Mục Cao Văn Luận, trước đây là Viện Trưởng viện Đại Học Huế, nhận lãnh trách nhiệm khó khăn đó.

Khoảng gần cuối tháng 2 của mùa Xuân 1970, nhà văn Nhã Ca cùng một phái đoàn văn nghệ sĩ từ Sà Gòn ra thăm Huế, cùng đi với Linh Mục Cao Văn Luận ghé đến trường Đồng Khánh trong một ngày mưa và lạnh, tặng hai trăm ngàn đồng cho trường xây dựng lại phòng thí nghiệm hóa học và vạn vật bị hư hại nặng. Hồi đó tôi vẫn ở trong trường với Măng tôi nên đã chứng kiến nhiều cảnh cảm động.

Trong buổi lễ nhận khoản hiến tặng từ nhà văn Nhã Ca cho trường Đồng Khánh, cô Hiệu trưởng Tường Loan đã trân trọng giới thiệu Linh Mục Cao Văn Luận từng là giáo sư Quốc Học, Đồng Khánh và là vị thầy cũ của chính cô cũng như các thầy cô khác. Phát biểu của Linh Mục Luận trước thầy trò Đồng Khánh hôm ấy được mở đầu bằng câu nói vui, “Hôm nay ông nội trở lại trường thăm các con, các cháu…”

Trong phái đoàn thăm trường Đồng Khánh hôm ấy còn có nhà văn Doãn Quốc Sỹ và nhạc sĩ Cung Tiến là hai người rất được dân Đồng Khánh ngưỡng mộ. Cho tới nay, tôi vẫn nhớ hình ảnh ngày ấy, khi chị Nhã Ca khoác tay người em gái là học sinh tại trường đi dưới mưa với Cô Hiệu Trưởng Tường Loan và cô phụ tá giữa rừng vỗ tay cám ơn ngập trời của các học sinh toàn trường.

Qua ngày hôm sau, Nhã Ca đến trường Y Khoa Huế của tôi, cũng trao tặng hai trăm ngàn đồng trong một buổi lễ đơn sơ nhưng trang trọng gồm có sự hiện diện của GS. Viện Trưởng Viện ĐH Huế, GS. Khoa Trưởng Trường Y Khoa, ban Giáo Sư, ông Tỉnh Trưởng và một số thân hào nhân sĩ cùng đại diện Sinh Viên. Trong cùng năm, giải Nhã Ca với năm mươi ngàn đồng được trao tặng lần đầu tiên cho BS. Hà Thúc Như Hỷ khi trình luận án Tiến Sĩ Y Khoa về một đề tài Y Học Dân Tộc. Qua năm sau, người nhận giải là BS. Trần Nhơn. Cả hai hiện đang hành nghề tại Quận Cam. Giải Nhã Ca cho Luận Án Tiến sĩ xuất sắc hàng năm của Y Khoa Huế còn được tiếp tục cho tới ngày miền Nam sụp đổ. Người liên lạc, điều hợp giải thưởng hàng năm này là Giáo sư Nguyễn Thanh Trang, phụ tá Giáo sư Viện trưởng Lê Thanh Minh Châu hiện định cư tại San Diego.

Cũng từ những ngày đầu xuân năm ấy, khi nhắc đến biến cố Mậu Thân 68 hầu như ai cũng biết “Giải Khăn Sô Cho Huế”, hồi ký của một nhân chứng cho thành phố thân yêu những ngày tang thương nhất, khi hàng ngàn người dân Huế vô tội bị thảm sát. Riêng với y khoa Huế, việc những cựu sinh viên trốn vào rừng nay trở về trường cũ, gây ra vụ thảm sát 4 vị Giáo sư Y Khoa người Đức ngay trong sân chùa Tường Vân là một vết chàm ô nhục không bao giờ phai mờ.

Tôi và nàng vẫn kẻ ở Huế, người Nha Trang. Không một thư từ, không một trao đổi tin tức. Tôi vẫn tiếp tục lên lớp cao dần ở trường YK và gián tiếp theo dỏi tin tức nàng đang ở những năm cuối trung học. Sau gần 3 năm xa cách nàng, tôi tự hỏi mình nhiều lần đây có phải là tình yêu?? Người ta thường nói cách mặt xa lòng! Dù là tình yêu một chiều, tình tôi không nhận thêm nuôi dưỡng nào ngoại trừ những nhung nhớ, những kỷ niệm và những hoài bảo!? Trong tôi, càng muốn quên thì lại càng quay quắc nhớ. Càng muốn chôn vùi kỷ niệm hiếm quý bên nàng thì hình bóng nàng càng khắc ghi sâu đậm. Càng xa vắng nàng lại càng nhận hiểu trái tim tôi chỉ biết nhung nhớ một mình nàng. Thế mới biết “kỷ niệm vẫn còn là lòng vẫn còn yêu”! Thế mới biết “yêu là mộng mơ- yêu là sầu nhớ”!

Không lẻ chỉ có một thời để thương, để nhớ để yêu rồi mãi mãi xa nhau, mất nhau sao?! Dù không một tin tức trực tiếp của nàng, tôi vẫn quyết định đến thăm nàng vào mùa Xuân 1972 khi nàng đang theo học năm thứ Nhất khoa CTKD ở Đại Học Đà Lạt.

Này tư tưởng có linh chăng tá

Trở về đây cho thỏa lòng chờ

Trở về cảnh cũ lối xưa

Cho cung cầm khỏi ngẩn ngơ tiếng đàn

Tôi đến Đà Lạt với tư cách một cộng sự viên của Sinh Viên Vụ quay phim chụp hình cho phái đoàn SV Viện Đại Học Huế tham dự Đại Hội Thể Thao Liên Viện do ĐH Đà Lạt đứng ra tổ chức. Đến nơi, tôi trao hết đồ nghề cho một bạn khác, và trong suốt 3 ngày liên tục của Đại Hội, tôi không làm gì hơn ngoài việc tìm thăm nàng, người tôi yêu và đeo đuổi trong nhiều năm qua, từ Huế vào đến Nha Trang và nay Đà Lạt. Sáng tôi đón nàng ở Kiêm Ái, chiều đến tôi trả nàng về lại cư xá. Nàng và tôi đã đi bộ qua bao con đường quanh thị xã, cùng ngồi chuyện trò ở sân Cù trong nắng ban mai, ngắm Hồ Xuân Hương, dạo phố Hòa Bình, đưa nhau đi ăn sáng, ăn trưa, ăn tối…Với tôi, đó là 3 ngày hạnh phúc nhất trong quãng đời, dù ngắn ngủi, nhưng đã ghi sâu trong tim tôi những kỷ niệm đậm đà không hề phai. Ba ngày le lói bên nàng, để bù lại, thêm một lần nữa, trên 3 năm “bonjour tristesse” khi ở nơi xa, tôi chỉ cầu mong nàng trong những “đêm mai cô đơn đi về, xin người hãy nhớ tình tôi.” (2)

Vào các mùa Xuân năm 1971,1972, chiến tranh sôi động với các chiến dịch Toàn Thắng 42 đánh qua Mỏ Vẹt, Lưỡi Câu, đến sát hang ổ của Cục R ở Cao Mên, với cái chết của Tr. Tướng Đổ Cao Trí, vị tướng quân mà trên ngôi mộ có mang hàng chử “sống giữa ba quân, chết giữa ba quân”; chiến dịch Lam Sơn 719 hành quân vào Hạ Lào, với những tên quen thuộc như Đồng Hà, Khe Sanh, xa lạ như Đường số 9, Bản Đông, Tchepone, Đồi 31, Đồi 30 với bản nhạc bất hủ “Anh Không Chết Đâu Anh”; Không Quân Mỹ xữ dụng thường xuyên B 52 bên cạnh kế hoạch từ từ rút quân và Việt Nam hóa chiến tranh.

Giữa mùa Xuân 1972, CS vượt vĩ tuyến và tấn công vào Đồng Hà và Quảng Trị, đồng thời mở rộng chiến tranh ở Bắc Tây Nguyên và Miền Đông Nam của vùng III bao gồm Lộc Ninh, Bình Long, với trận chiến “Bình Long Anh Dũng, An Lộc Kiêu Hùng”; trận thư hùng của BĐQ ở đồi Chu Pao để lại nhân gian câu thơ khí khái “Chu Pao ai oán hờn trong gió- một chiếc khăn tang một tấc đường”, trận tử chiến Đồi Charlie của TĐ 11 ND với bản nhạc hào hùng ghi ơn “Người ở lại Charlie”, và sau đó Tân Cảnh, sân bay Phượng Hoàng, Ben Hét và…

Hai tuần trước khi Quảng Trị rơi vào tay giặc thù vào cuối mùa Xuân, 1972, một số anh em của trường YK Huế gồm có tôi trong đó tình nguyện ra phụ giúp cho BV Quảng Trị trong 10 ngày. Thêm một lần nữa tôi đã xúc động khi thấy được sự tàn khốc của chiến tranh gây ra bởi quân xâm lược CS qua những vết thương, lổ đạn trên cơ thể của các bệnh nhân. Đó là chưa kể về sau là những hình ảnh khủng khiếp và câu chuyện đau lòng của hàng ngàn người vừa dân vừa quân bị phơi thây vì pháo và phục kích không thương tiếc trên “Đại Lộ Kinh Hoàng” khi trốn chạy về hướng Nam. Rồi đến phiên người dân Huế, trong đó có cả Măng tôi vừa kịp đến tuổi về hưu, quá sợ vì đã chứng kiến việc giết người, chôn người không gớm tay của bọn VC trong Mậu Thân, tức thời bỏ Huế ra đi không chần chờ.

Ngồi trên lầu của Câu Lạc Bộ Thể Thao, mấy anh em chúng tôi trong nhóm SV YK tình nguyện ở lại phục vụ BV Huế, nhìn cảnh người bồng bế chen lấn, xe cộ nối đuôi nhau đông như kiến trên cả 2 cầu Trường Tiền và Hương Giang trong suốt một ngày trời mà lòng quặn đau, xót xa cho dân nước mình chịu cảnh chinh chiến trong bao năm qua. Những ngày sau đó, tôi thật xốn xang khi nhìn thấy thị xả Huế và lân cận hầu như bỏ phế, ngoài đường chỉ vài bóng người thất thần bước vội. Thành phố bỏ trống im lặng đến sợ, ngoại trừ tiếng xe quân đội thỉnh thoảng chạy nhanh hoặc tiếng gầm gừ từ những con chó hoang dành ăn chạy trên đường phố không người, tiếng tru ma quái của chúng về đêm và những tiếng nổ đây đó của hỏa tiển 122 ly do CS pháo bừa bải vào thành phố.

Vào khoảng cuối tháng 5, 1972, Quân Đội VNCH bắt đầu đổ quân về Huế chuẩn bị cho việc tái chiếm Quảng Trị với trận chiến rất dữ dội và đẩm máu kéo dài gần 3 tháng với sự tham dự của nhiều đơn vị thiện chiến bao gồm toàn bộ 2 Sư Đoàn ND & TQLC, LĐ 81 Biệt Kích Dù, các liên đoàn BĐQ, Kỵ Binh Thiết Giáp, Pháo Binh, Không Quân…cho đến ngày 16 tháng 9, 1972, lá cờ vàng ba sọc đỏ chính thức phất phới trên nền trời tự do tại Cổ Thành Quảng Trị trong tiếng vang dậy của cả nước qua các bản hùng ca “Cờ Bay, Cờ Bay Trên Cổ Thành Quảng Trị” và “Trên Đầu Súng Ta Đi”. Cũng vào thời điểm, không quân Mỹ bắt đầu gia tăng đánh phá Miền Bắc, nhất là vào cuối năm với B 52 trải thảm bom ngay tại Hà Nội, như một áp lực lên đàm phán hòa bình đang diễn ra ở Paris.

Chiến tranh Việt Nam bước qua một giai đoạn khác sau khi Hiệp Định Paris được ký kết vào tháng Giêng 1973, nối tiếp là những đơn vị quân đội Mỹ lần lượt rời VN, và những trao trả tù binh. Tôi có mặt trong phái đoàn sinh viên tham dự lần trao trả tù bình Việt Nam tại sông Thạch Hản vào giữa mùa Xuân 1973. Nhìn thấy trên cả ngàn tù binh Bắc Việt được nuôi ăn nuôi mặc tươm tất sạch sẻ với xách tay mới trên tay, chỉ để đổi lấy có vài trăm quân nhân của ta xơ xác, yếu ốm…mới hãnh diện nhìn thấy lòng nhân đạo và tinh thần đánh giặc cao thượng của VNCH, ngay cả trong cách cư xữ với tù nhân chính trị hay tù binh chiến tranh. Một sự thật mĩa mai sau này tôi mới càng thấm thía khi ở trong trại tù cải tạo CS.

Tưởng như cuộc chiến sẽ tốt đẹp hơn sau Hiệp Định Paris. Không ngờ chỉ sau vài tháng tạm yên tỉnh, CS leo thang dấy lại cuộc binh đao, quyết tâm dồn mọi sức lực tấn công Miền Nam trong tư thế thượng phong với toàn bộ chủ lực quân vẫn nằm ém tại Miền Nam, chiếm đất dành dân, lợi dụng thể chế tự do dân chủ của Miền nam để xúi dục các thành phần thứ Ba biểu tình, các nhóm dân biểu đối lập liên tục gây áp lực đã phá chính quyền, các linh mục “tiến bộ” như Chân Tín, Nguyễn Ngọc Lan, Trương Bá Cần, Phan Khắc Từ… công khai gián tiếp nối giáo cho giặc. Chiến cuộc dần xoay chiều và có vẻ bất lợi cho phía ta.

Chính trong bối cảnh điên đảo này, tôi tốt nghiệp YK tháng 6, 1973, sau 7 năm miệt mài với sách vở, luôn mang trong lòng một bầu nhiệt huyết với đất nước, sẳn sàng lên đường làm nhiệm vụ bất cứ nơi đâu, bất cứ trong vị trí nào khi đất nước kêu gọi. Song song với giấc mơ dài của trai thời loạn, tôi vẫn giữ kín cho mình niềm mơ ước có ngày tôi sẽ trùng phùng với người tôi vẫn mãi yêu thương và nhung nhớ, dù cho nàng ở xa ngoài tầm với, như một thôi thúc diệu kỳ và mãnh liệt không dứt trong tâm tưởng.

Sau 6 tháng làm việc tại trường YK trong bộ môn giải phẩu, tôi nhận giấy tờ nhập ngũ vào cuối năm 1973 và trình diện vào đầu năm 1974 tại Trung Tâm 3 Tuyển Mộ Nhập Ngũ ở Saigon, nằm ngay đường Tô Hiến Thành, gần Cư Xá Sĩ Quan Chí Hòa nơi Măng tôi dọn đi từ trường ĐK Huế vào trong thời điểm của Mùa Hè Đỏ Lửa 1972. Vì lứa chúng tôi đã có học qua chương trình Quân Sự Học Đường trong 2 mùa hè liên tiếp của 1968/69, nên sau khi nhập ngũ, nhận số quân và trang bị tối thiểu, chúng tôi tự gắn lon Tr. Úy lên 2 cầu vai và đi thẳng về ghi danh ở Trường Quân, theo học khóa 16 YND Trưng Tập gồm hơn 160 học viên.

Sau vài tuần học tại đây, chúng tôi được tin Hải Quân VNCH vừa đánh một trận hải chiến với Trung Quốc tại quần đảo Hoàng Sa vào ngày 19, tháng Giêng 1974. Thêm một lần nữa, tình yêu nước trong chúng tôi có dịp dâng cao hơn. Ngày tốt nghiệp khóa 16 Trưng Tập, vì có chủ ý trước, tôi chọn Quân Y Nhảy Dù không một do dự, liền ngay sau người bạn thân Bùi Cao Đẳng. Tất cả chúng tôi gồm 9 người trong đó có 7 BS là Bùi Cao Đẳng, Lê Quang Tiến, Nguyễn Văn Thắng, Nguyễn Thành Liêm, Nguyễn Đức Vượng, Nguyễn Tấn Cương và tôi, NS Tùng và DS Khánh, đồng trình diện TĐQYND và theo học khóa Dù cùng lúc với nhau.

Gần 2 tháng tập luyện, rèn dũa thể xác, thách thức sức chịu đựng và vượt qua sự sợ hải tại Trung Tâm Huấn Luyện Nhảy Dù với 7 sauts, kể cả 1 saut nhảy đêm và 1 saut nhảy trận với đầy đủ quân trang súng ống đạn dược, cuối cùng tôi được trao nhận Bằng Dù. Cầm Bằng Dù trong tay, tôi thật sự xúc động và hãnh diện, biết mình đã qua được một giai đoạn quan trọng của đời lính chiến trong rèn luyện thể xác vững mạnh, trong chuẩn bị và xây dựng bước đầu của tinh thần Nhảy Dù Cố Gắng trước mọi hoàn cảnh thách đố cũng như tạo cho mình niềm tự tin, sự tự hào bắt buộc có của một người lính Nhảy Dù làm nghề bác sĩ. Hay đúng hơn, của một Thiên Thần Mũ Đỏ.

Chưa kịp ăn mừng với nhau về Bằng Dù gắn trên ngực ngày hôm trước thì ngay ngày hôm sau, nhóm chúng tôi được điều động ra Đà Nẳng trình diện Tướng Lê Quang Lưỡng, Tư Lệnh SĐ Dù và Th.Tá Trần Đức Tường, TĐT/ TĐQY ND tại Bộ Chỉ Huy Tiền Phương ở căn cứ Non Nước. Vào đầu tháng 7, 1974, tôi chính thức trở thành một y sĩ tiền tuyến khi nhận lãnh trách nhiệm làm Y Sĩ Trưởng cho TĐ1ND. Như con chim nhỏ được mẹ dắt dìu chập chững tập những đập cánh đầu tiên, tôi được TĐ1ND thân ái ôm choàng, che chở và giúp tôi mở rộng đôi cánh Thiên Thần bay vút vào bầu trời đầy lửa đạn, để từ đó dấn thân vào chinh chiến cùng với đơn vị lừng danh hàng đầu này trong suốt trận đánh Thường Đức & Đại Lộc và Đồi 1062.

Trên bước đường chinh chiến với TĐ1ND, tôi quen dần với những di hành trong im lặng tuyệt đối quanh co trên các sườn đồi hay trong rừng rậm, quen dần với những dừng quân ngắn, những đóng quân nhanh gọn nhưng an toàn qua đêm, những vui đùa với binh sĩ. Tôi cũng quen dần với mức độ trận chiến càng lúc càng dữ dội, với những trận pháo 130 ly và hỏa tiển 122 mỗi ngày 3 cử, với những cơn mưa rừng suốt tuần, những ly cà phê pha với đế, những điếu thuốc chia nhau hút chung và đi ngủ lạnh run với giày saut dưới chân và áo quần trận ướt trong tư thế sẳn sàn tác chiến bất cứ lúc nào. Và quen dần với những tiếng rè rè suốt đêm của máy vô tuyến, những tiếng lóng truyền tin. Hoặc phân biệt được hướng của ta và địch, định hướng pháo ta pháo địch, hơi thở của trực thăng tản thương trong rừng rậm…

Bên cạnh học hỏi thực tế quân sự, tâm hồn tôi chùng lại khi nhìn ngắm những triền đồi tràn ngập bởi màu tím hoa sim, những ghềnh suối đẹp, những chùm hoa phong lan màu sắc rực rở nở rộ trên cành cao, tận hưởng cái đẹp thiên nhiên của rừng già nguyên thủy, của đất nước sơn hà…

Đã bao lần tôi đau đớn bó tay trước những vết thương quá nặng của thương binh, hay âm thầm nhỏ lệ trước những xác chết của cả quan lẫn quân gói chặt trong poncho nằm hai hàng bên bải đáp chờ được bốc đi (3). Phải có một cái gì linh thiêng, một niềm tin bất khuất, một tình đồng đội cùng sống cùng chết, cùng tiến cùng lùi với nhau, một tinh thần dũng cảm của Nhảy Dù Cố Gắng, mới khiến các chiến sĩ ND coi nhẹ thân mình, đội pháo trên đầu liên tục xung phong hay tạm lùi trước áp lực địch để sau đó phản công như vũ bảo đánh chiếm các công sự địch ẩn núp trên các ngọn đồi, lúc đầu thấp rồi cao dần. Những ngọn đồi không tên. Những ngọn đồi với con số cao độ vô cảm. Đơn giản thế đó nhưng là nơi bao thân người nằm xuống! Bao máu chảy thịt rơi!

Tôi rời Tiểu Đoàn 1 Dù vào Saigon trước Tết 1975, lãnh nhiệm vụ mới làm Y Sĩ Trưởng TĐ15ND Tân Lập. Như định mệnh được an bài, tôi vui mừng biết gia đình nàng nay cũng ở Saigon. Đúng vào chiều Mùng Một Tết, hiên ngang trong bộ hoa dù mũ đỏ, và chững chạc trong phong cách, hạnh phúc dồn dập đến với tôi khi tôi tìm đến thăm nàng tại nhà, sau trên 3 năm xa cách. Mối tình tôi từ từ chuyễn hướng thuận lợi theo thời gian. Dưới mắt nàng, tôi không còn là một bạch diện thư sinh mà một con người dày dạn phong sương, tự tin và lạc quan. Trong suốt cả tháng 2, hầu như chiều nào tôi cũng nhảy lên xe ôm đến thẳng nhà nàng tiếp tục chinh phục nàng, trao nàng những lá thư tình đậm đà thương nhớ viết từ trong trại hay từ chổ hành quân, hoặc trổ tài miệng lưởi chiếm cảm tình của gia đình họ hàng nàng, đưa em nàng đi nhổ răng tại phòng Nha Khoa của TĐQYND, đưa nhau đi ăn hàng quà, kể cả “đi dạo phố mùa xuân” hoặc cùng nhau về thăm bên ngoại nàng ở Thủ Đức…

Mùa xuân 1975, nàng đến tận đơn vị thăm tôi tại vòng đai Sài gòn. Ba ngày sau khi Saigon sụp đổ, trước thảm họa tù đầy, tan nát, là “đám cưới chạy tang mất nước” của chúng tôi. Tiếp theo, là hình ảnh 41 năm sau tại cuộc họp mặt kỷ niệm của Binh Chủng Dù ở California.

Mùa Xuân 1975 là một mùa Xuân tràn ngập yêu đương của tôi trong niềm vui riêng. Nhưng là một mùa Xuân thảm họa cho đất nước đang từ từ tan vở với những di tản chiến thuật, những bỏ ngỏ bỏ của chạy lấy thân. Những câu chuyện bi hùng của quân và dân từ Cao Nguyên, từ Miền Trung Huế, Đà Nẳng đến dần Nha Trang, Phan Rang, Xuân Lộc... Những trận đánh đẩm máu bất cân xứng trong những giờ thứ 25.

Theo thời gian, tình hình chính trị xấu dần, tình hình quân sự càng bi đát hơn. Dân chúng ùn ùn kéo nhau đổ về Saigon. Người quyền thế và giàu có bắt đầu di tản ra khỏi nước. Tôi đi vào trận cuối đời lính của mình thanh thản và hạnh phúc trong sự tuyệt mỹ của tình yêu. Không một níu kéo vị kỷ, không một đắn đo do dự. Hoàn toàn phó mặc trong tay Chúa. Những căng thẳng của tuần cuối. Những bồn chồn mất ngủ của những ngày và đêm 27, 28 và 29 tháng 4. Dù vậy tinh thần chiến đấu của TĐ15ND vẫn bất diệt. Cá nhân tôi vẫn bình tỉnh làm phận sự của mình và vẫn theo sát chân TĐ15, vẫn chiến đấu tại cầu Bình Triệu, khu nhà thờ Fatima. Cho đến ngày cuối cùng: 30 tháng 4. Giờ cuối cùng: sau khi được lệnh buông súng. Nghẹn ngào trong sững sờ. Bàng hoàng trong đau đớn. Xót xa trong tủi nhục!

Chiều cùng ngày, tôi về đến nhà nàng trước khi về nhà Măng tôi. Như muốn tìm một nơi an ủi duy nhất để bám víu. Với quyết định không để lạc mất nhau trong những năm tháng đen tối sắp đến, nàng can đảm nhận lấy tôi, dang rộng tay ôm choàng tôi, che chở tôi khi đôi cánh thiên thần của tôi vừa sụp gảy, giấc mơ dài bị tan vỡ. Chúng tôi trở nên vợ chồng 3 ngày sau khi mất nước, trong ngôi nhà nguyện nhỏ tại nhà thờ Dòng Chúa Cứu Thế ở đường Kỳ Đồng. Một đám cưới thật đơn sơ chạy tang cho đất nước. Chắt chiu hạnh phúc trong cơn lốc đổi đời.

Cho dù giờ đây cầu Trường Tiền được chiếu sáng đèn màu mỗi đêm, hình ảnh chiếc cầu gảy trong Tết Mậu Thân vẫn là một chứng tích mãi mãi tồn tại trong tim óc những người con Huế! Cho dù các ngôi mộ những nạn nhân trong biến cố Mậu Thân bị chính quyền mới bắt dời chổ, thay đổi mộ bia trong cố gắng xóa đi những bằng chứng phạm tội diệt chủng, ở trong nước hay hải ngoại, trên khắp thế giới tự do, ngoài những kỵ giổ vào mỗi dịp Tết hàng năm, con dân gốc người Huế chọn thêm ngày 23 tháng Năm Âm Lịch mỗi năm, nguyên thủy là ngày Kinh Đô Huế bị thất thủ vào tay quân ngoại xâm Pháp vào năm 1885, để tưởng nhớ và cầu siêu cho bao ngàn vong linh bị giết hại trong biến cố Mậu Thân.

Xin thắp những nén nhang cho bao anh hùng đã gục ngã vì bảo vệ chính nghĩa tự do của quốc gia Việt Nam. Cho bao đồng đội, chiến hữu đã nằm xuống vì Tự Do. Xin tưởng nhớ đến bao triệu sinh linh vô tôi bị giết chết trong cuộc chiến và hàng trăm ngàn người bỏ xác trên các đường di tản, vượt biên, vượt biển. Xin dâng lời cầu nguyện cho một Mùa Xuân vĩnh cữu đến với Việt Nam trong Tự Do, Dân Chủ và Nhân Ái.

Bên bờ hồ Mission Viejo, CA. Tháng Giêng 2016

Vĩnh Chánh

NGUỒN GỐC DÂN TỘC VIỆT NAM

Một vài ghi chép thêm về văn minh cổ và nguồn gốc dân tộc Việt Nam

Cung Ðình Thanh
Nguyễn văn Tuấn
Nguyễn Ðức Hiệp

I.

Có lẽ, phát biểu rằng thế kỷ 21 là thế kỷ của văn hóa chắc không quá đáng, bởi vì một khuynh hướng chung hiện nay là các quốc gia trên thế giới đang (hay sắp) qui tụ với nhau thành nhiều nhóm dựa trên văn hóa, mà không dựa trên ý thức hệ (như Chủ nghĩa Cộng sản và Chủ nghĩa Tư bản trong thời gian qua). Trong thế kỷ 21, người ta sẽ hỏi "Anh là ai", thay vì "Anh thuộc phe nào" trong thế kỷ vừa qua. Tức là một sự chuyển biến về nhận dạng từ ý thức hệ sang văn hóa.

Nhưng câu hỏi "Chúng ta là ai" tuy đơn giản, câu trả lời thì không đơn giản chút nào. Tổ tiên chúng ta xuất phát từ đâu, họ đến Việt Nam bằng cách nào, vẫn còn là những vấn đề khoa học, đòi hỏi nhiều nghiên cứu về di truyền học, khảo cổ học, và ngôn ngữ học. Từ thập niên 60 thế kỷ trước, nhiều người, nhất là giới trẻ, đã khao khát muốn tìm về nguồn gốc dân tộc. Nhiều đoàn thể đã tự chọn cho mình cái mục tiêu "về nguồn". Đến khi chiến tranh trên quê hương chấm dứt năm 1975, rồi cả triệu người phải bỏ nước ra đi, sự khao khát tìm về cội nguồn trong những người xa quê hương này lại có phần gia tăng, dù người ta đã phải vất vả nhiều hơn cho cuộc sống mới.

Nhưng khi tìm trong cổ sử Việt, về đời sống tinh thần của người xưa, để thực hiện việc về nguồn này, người ta chỉ gặp một cảnh hoang sơ: ngoài một số truyền thuyết, và những lời răn thực tế trong tục ngữ ca dao, những tác phẩm để lại, phần lớn do người ngoại quốc viết, thường đã bị khoa học ngày nay vượt qua từ lâu, không kể một số không ít đã được sáng tác với dụng ý xuyên tạc sự thực, bôi bác nguồn gốc dân tộc, hạ thấp giá trị văn hóa cổ truyền. Trong cảnh tiêu sơ đến thảm hại đó, cũng đã xuất hiện vài quyển sách có thiện ý muốn viết lại cho trung thực nguồn gốc dân tộc mình (1). Nhưng được thực hiện trong hoàn cảnh tư liệu thiếu thốn, các sách này chưa đạt được mục đích, vả cũng đã nhanh chóng bị khoa học ngày nay vượt qua. Ở trong nước, nhờ có đội ngũ những nhà biên khảo khoa học xã hội đông đảo, có những cơ quan chuyên nghiên cứu về triết học, văn hóa và khoa học xã hội có tổ chức, nên có được nhiều biên khảo chuyên ngành và công phu hơn. Nhất là về phương diện khảo cổ, từ thập niên 60 (thế kỷ trước), ngành này đã đạt được những kết quả vô cùng ngoạn mục. Nhưng những tác phẩm nghiên cứu có hệ thống và khoa học vẫn còn cực kỳ ít, ngoại trừ tập một vài tác phẩm mới xuất bản gần đây (2). Đặc biệt về phương diện triết học tư tưởng, nhiều hội nghị đã được triệu tập, nhưng vẫn đi đến kết luận hết sức lạ lùng là: trong hoàn cảnh tài liệu hiện tại, còn quá sớm để có thể hình thành một tác phẩm loại này(3).

Trong bối cảnh như vậy, chúng tôi, một nhóm tư nhân rất thiếu phương tiện, nhưng đã quyết tâm làm việc trong hoàn cảnh thiếu thốn, không có tài trợ từ bất cứ nguồn nào, đã tự cho mình trách nhiệm góp phần trong việc soạn thảo những tài liệu cung ứng cho khát vọng tìm về cội nguồn, mà chúng tôi biết trước là rất khó khăn, này. Một tập san mang tên Tư Tưởng, với mục đích phi thương mại, chỉ lưu hành trong nhóm thân hữu và các nhà biên khảo có lòng với văn hóa dân tộc, sống rải rác khắp mọi nơi trên thế giới, đã được phát hành từ đầu năm 1999 để làm cây cầu nối những ai muốn thực hiện con đường tìm về cội nguồn. Đến nay Tập san đã ra được 19 số.

Cách đây không lâu, Giáo sư Stephen Oppenheimer, một nhà nghiên cứu y học nhưng từng nghiên cứu về thời tiền sử, có xuất bản quyển sách "Eden in the East" bàn về văn minh Đông Nam Á. Cuốn sách làm chấn động giới nghiên cứu tiền sử Đông Nam Á. Nhận thấy quyển sách có tầm quan trọng đặc biệt đối với việc tìm hiểu nguồn gốc dân tộc, nên một người trong nhóm chúng tôi (Gs. Tiến sĩ Nguyễn Văn Tuấn) có viết một bài điểm sách, và nhân đó, đưa đề nghị "Đặt lại vấn đề nguồn gốc dân tộc và văn minh Việt Nam" đăng trên Tập San Tư Tưởng số 15 tháng 8 năm 2001. Bài điểm sách đã được nhiều tạp chí trong và ngoài nước in lại, và chúng tôi đã nhận được khá nhiều góp ý cũng như phê bình. Vấn đề đặt ra được sự hưởng ứng nồng nhiệt của nhiều người ở trong cũng như ngoài nước. Trong số những tác giả đã khai triển thêm đề tài này bằng những bài phê bình hết sức xây dựng, Tác giả Nguyễn Quang Trọng, trong bài "Về nguồn gốc dân tộc Việt Nam và ?Địa đàng ở phương Đông? của ppenheimer" (Hợp Lưu, số 64) là đáng bàn thảo thêm, và đó cũng là đề tài chính của bài viết này của chúng tôi.

Chúng tôi cám ơn tác giả Nguyễn Quang Trọng và các tác giả khác đã bỏ công viết những bài thảo luận có giá trị về vài điều mà chúng tôi đã nêu ra một cách vắn tắt trong bài điểm sách. Bởi bài viết trước của chúng tôi nằm trong dạng "điểm sách", nên chúng tôi không có cơ hội khai triển thêm những điều đã phát biểu. Trong bài này, chúng tôi muốn trình bày thêm một vài quan điểm chung quanh những ý kiến của tác giả Nguyễn Quang Trọng, và chắc cũng là ý kiến của một số bạn đọc quan tâm khác. Cố nhiên, có một số điểm chúng tôi sẽ không đề cập đến, không phải vì chúng tôi đồng ý (hay không đồng ý) với tác giả, mà chỉ vì muốn hạn chế trong phạm vi những điều có liên quan đến bài điểm sách của chúng tôi.

II.

Trước hết, chúng tôi muốn bàn và phát triển thêm những điểm trong bài viết của Nguyễn Văn Tuấn mà tác giả Nguyễn Quang Trọng cho rằng có thể gây ngộ nhận :

Thứ nhất, về giả thuyết người Hòa Bình tràn lan về phía Nam (Indonesia), lên hướng Bắc (Trung Hoa) và sang hướng Tây (Thái Lan), tác giả Nguyễn Quang Trọng, tuy không bác hẳn, nhưng tỏ vẻ không đồng ý với quan điểm này vì có hàm ý văn hóa Hòa Bình (Bắc Việt) còn trẻ hơn các văn hóa kể trên. Dụng cụ đá ở Hòa Bình có niên đại trẻ hơn dụng cụ đá ở Úc Châu, và "Theo tôi (NQT), chữ ?người Hòa Bình? dùng cho các di tích ở nơi khác không có nghĩa là người Hòa Bình - Bắc Việt - vào thời điểm đó (7.000 đến 12.000 năm trước) đã tràn lan đến những nơi khác như Thái Lan, Indonesia, Úc, Trung Hoa".

Thực ra, niên đại văn hóa Hòa Bình là một vấn đề đương đại, vì cho đến nay các nhà nghiên cứu vẫn chưa nhất trí. Cụm từ "Văn hóa Hòa Bình" được giới khảo cổ học chính thức công nhận từ ngày 30-01-1932, do đề xuất của Madeleine Colani, sau khi đã được Đại hội các nhà Tiền sử Viễn Đông họp tại Hà Nội thông qua. Khởi thủy, cụm từ này được dùng để nói đến nền văn hóa cuội được ghè đẽo trên khắp chu vi hòn cuội để tạo ra những dụng cụ từ thời đá cũ đến thời đá mới (Choppers, hay chopping tools). Qua thời gian, tất nhiên cụm từ này đã được đề nghị mang những tên khác nhau và có những ý nghĩa cũng khác nhau. Lúc đầu, nó chỉ nói về nền văn hóa có khoảng không gian là Bắc phần Việt Nam, và khoảng thời gian không quá 5.000 năm trước đây (4). Nhưng khoảng không gian lẫn thời gian trên được nới rộng dần. T. M. Matthews có lẽ là người đầu tiên đã đem Văn hóa Hòa Bình vượt khỏi lãnh thổ Việt Nam đến các vùng Đông Nam Á, và rồi người ta nói đến Văn hóa Hòa Bình ở Miến Điện, Kampuchia, Lào, Mã Lai Á, Sumatra, Thái Lan, Ần Độ, Tứ Xuyên ... Nhưng có lẽ không ai mở rộng ảnh hưởng của Văn hóa Hòa Bình bằng Gs. W. G. Solheim II. Về không gian, ông đã đưa Văn hóa Hòa Bình, phía Đông Bắc đến Phi Luật Tân, Nhật Bản, phía Tây đến Thái Lan, phía Nam đến tận Úc Đại Lợi và phía Bắc bao trùm cả hai nền văn hóa cổ của Trung Hoa là Ngưỡng Thiều (Yan Shao) và Long Sơn (5). Về thời gian, ông không định rõ, nhưng tuyên bố không ngạc nhiên nếu thấy việc thuần hóa cây lúa nước đã có tại Hòa Bình từ 15.000 năm trước Công Nguyên, và những dụng cụ đá mài có lưỡi bén tìm thấy ở Bắc Úc Châu có tuổi khoảng 20.000 năm trước Công Nguyên đo bằng C14 có nguồn gốc từ nền Văn hóa Hòa Bình. Đấy là chưa kể đến dự phóng của ông về niên đại Hòa Bình lên đến 50.000 năm trước khi ông viết "Đông Nam Á và tiền sử học thế giới" đăng trong Viễn Cảnh Châu Á, tập XIII năm 1970 (6). Riêng trong phạm vi nước Việt Nam ngày nay, Văn hóa Hòa Bình được khoa học khảo cổ phân chia thành ba thời kỳ:

• Hòa Bình sớm hay Tiền Hòa Bình, có niên đại tiêu biểu là di chỉ Thẩm Khuyên (32.100 ± 150 trước Công Nguyên (TrCN)), Mái Đá Điều, Mái Đá Ngầm (23.100 ± 300 TrCN).

• Hòa Bình giữa hay Hòa Bình chính thống, tiêu biểu bởi di chỉ Xóm Trại (18.000 ± 150 BC), Làng Vành (16.470 ± 80 TrCN).

• Hòa Bình muộn, tiêu biểu bằng di chỉ ở Thẩm Hoi (10.875 ± 175), Sũng Sàm (11.365 ± 80 BP, BLn - 1541/I).

Tính cách rộng lớn và phức tạp của Văn hóa Hòa Bình đã đến độ có đề nghị đổi tên Văn hóa Hòa Bình thành Phức hợp Kỹ thuật Hòa Bình (7). Chúng tôi đồng ý cụm từ "Văn hóa Hòa Bình" nay được dùng để chỉ nền văn hóa đá mới có đặc tính chung rộng khắp tại Đông Nam Á, Bắc lên đến Nhật Bản, Nam xuống tận Úc Châu, và không nhất thiết nó phải phát xuất từ Hòa Bình, Việt Nam. Nhưng văn hóa thiên di theo con người, và gần đây đã có dữ kiện di truyền học cho thấy có lẽ người Đông Nam Á, gần gốc Phi Châu hơn Đông Bắc Á và người Việt Nam có lẽ là sắc dân cổ nhất của Đông Nam Á (chúng tôi sẽ bàn thêm về điểm này trong phần sau).

Thứ hai, có phải kỹ thuật làm đồ đồng thau (dụng cụ, vũ khí) của cư dân Đông Sơn có trình độ cao nhất, nhì thế giới? Tác giả Nguyễn Quang Trọng không đồng ý với phát biểu này của chúng tôi, ông cho rằng trình độ đúc đồng của cư dân Đông Sơn (từ 700 năm trước CN về sau) quả rất cao, nhưng không thể nói là cao hơn các nơi khác, nhất là những nơi này đã có kỹ thuật đúc đồng xưa hơn Đông Sơn rất nhiều. Tác giả nêu một thí dụ về kỹ thuật đúc đồng ở Sanxingdai (Bắc Trung Hoa) cổ hơn Đông Sơn mấy ngàn năm, Thái Lan, xưa hơn Đông Sơn 1.000 năm, và ở các nơi khác như Irak, Ai Cập, vùng Cận Đông cũng sớm hơn Đông Sơn rất nhiều.

Rất tiếc là tác giả không dẫn chứng được những niên đại chính xác ("mấy ngàn năm" là mấy ngàn? Sớm hơn là sớm như thế nào?), và nguồn gốc của những dữ kiện được nêu ra. Nhưng chúng ta cứ giả thiết kỹ thuật đồng của những nơi này đã có trước mấy ngàn năm, cái niên đại 700 năm trước CN (mà ông gắn cho là niên đại của văn minh Đông Sơn) đi nữa, thì cũng không chắc đã có trước kỹ thuật của văn minh Đông Sơn, bởi một lẽ giản dị, niên đại 700 trước CN chỉ là niên đại của Đông Sơn trễ, Đông Sơn trẻ nhất.

Như sẽ được dẫn chứng dưới đây, Văn hóa Đông Sơn kể từ thời Phùng Nguyên cho đến nay, vẫn có thể coi là nền văn hóa đồng thau có niên đại xưa nhất so với niên đại văn hóa đồng thau ở các nơi khác trong vùng Đông Nam Á và Đông Bắc Á. Bốn nhà nghiên cứu có uy tín khác viết về Văn hóa Đông Sơn đầu tiên ở Việt Nam là V. Gouloubew, R.H. Geldern, B. Karlgrenvà O. Jansé, đều lầm khi cho nền văn minh độc đáo này có nguồn gốc ngoại lai, từ nơi khác truyền đến. Người thì cho nó bắt nguồn từ Trung Hoa; người đi xa hơn, cho nó bắt nguồn từ văn minh Hallstatt ở Ấu Châu, truyền qua vùng thảo nguyên Ấu Á, đến Trung Hoa trước khi truyền vào Đông Sơn (8). Có người lại dựng lên một nguồn gốc xa xôi từ văn minh Mycèle Hi Lạp và theo một hành trình rất nhiêu khê qua trung gian các nền văn minh Trung Ấu, rồi Trung Á, đến đây mới chia hai ngả, một theo đường Tế Xuyên, Vân Nam truyền vào Việt Nam, và một theo lưu vực sông Hà, sinh ra văn hóa đồng thau đời nhà Thương ở Trung Hoa (9). Những nhận xét này tuy có tính ngạo mạn, nhưng có thể hiểu được, bởi lúc đó chưa phát hiện được những nền văn hóa đồng thau nội địa xưa hơn và là tiền thân của văn hóa đồng thau ở Đông Sơn, kể từ Phùng Nguyên, nên các nhà nghiên cứu trên cứ nghĩ, văn hóa đồng thau tìm thấy ở Đông Sơn, là văn hóa đồng thau duy nhất tại Việt Nam. Thực ra, đồng thau tìm thấy ở Đông Sơn chỉ là giai đoạn chót của một nền văn hóa đồ đồng đã có lâu đời ở Việt Nam kể từ Phùng Nguyên. Hơn nữa, thời đó khoa học chính xác chưa tiến bộ, văn minh Tây phương đang hồi cực thịnh, văn minh đồng thau Đông Sơn lại quá rực rỡ, chứng tỏ nó phát xuất từ một nền văn minh tối cổ cực kỳ cao. Những nhà nghiên cứu gốc Tây phương này, có thể do niềm tự tôn làm lu mờ sự khách quan của mình, nên không thể ngờ một nền văn minh lớn, đã để lại những di vật hoành tráng như vậy lại do tổ tiên những người mà dưới mắt họ, thấy đang bị ngoại bang đô hộ, sống lam lũ, nghèo khổ, thiếu văn minh - đã sáng chế ra!

Nhưng sự hiểu lầm đó đến nay đã thuộc về dĩ vãng, ít nhất là sau Hội nghị Quốc tế họp ở Berkeley bàn về Nguồn gốc văn minh Trung Hoa năm 1978, mà các bản tham luận, sau khi các dữ kiện được kiểm nghiệm, so sánh với ý kiến của các học giả khác, đã được xuất bản năm 1980 (10). Cho đến lúc này (tức 1980), người ta thấy đồ đồng Đông Sơn có niên đại xưa nhất (đồ đồng tìm thấy được ở Tràng Kênh thuộc Văn hóa Phùng Nguyên có niên đại C14 = 1425 ± 100BC [BLn - 891] so với đồ đồng cổ nhất của Trung Hoa ở Anyang có niên đại C14 = 1300 BC theo Anderson hay 1384 BC theo Lichi) (11); đồ đồng Đông Sơn cũng có kỹ thuật cao nhất vì đã biết pha với chì khiến hợp kim có độ dai bền đặc biệt (hợp kim đồng ở Thái Lan hay nhiều nơi khác có thể pha chế đồng với sắt, thiếc, antimoin như Đông Sơn nhưng không có chì) (12).

Có lẽ Nguyễn Quang Trọng đã hiểu đồ đồng Đông Sơn theo nghĩa hẹp là đồ đồng tìm thấy ở làng Đông Sơn, Thanh Hóa. Tuy đồ đồng tìm thấy ở đây đầu tiên, nhưng tuổi của nó không phải sớm nhất mà trẻ nhất trong nền văn hóa mang tên Đông Sơn. Người ta đã chứng minh được nó là hậu duệ của những sản phẩm đồng từ Phùng Nguyên, Đồng Đậu, Gò Mun trước khi đến vùng Đông Sơn, Thanh Hóa. Bốn nền văn hóa này, mỗi nền văn hóa có những nét độc đáo riêng, nhưng cùng thuộc một chủng tộc làm chủ. Chúng kế thừa nhau một cách chặt chẽ, liên hệ với nhau một cách khắng khít. Bởi vậy khoa học ngày nay gọi chúng một tên chung là Văn hóa Đông Sơn. Như trên đã nói, Đông Sơn là nơi tìm ra đồ đồng ở Việt Nam đầu tiên nhưng lại là giai đoạn sau cùng của văn minh đồng thau này, kéo dài hơn 2.000 năm, khởi đầu từ Phùng Nguyên khoảng 4.000 năm cách ngày nay (C14 Gò Bông = 1850 ? 60 BC [BLn - 3001]).

Đây là một hiểu lầm đến nay thì không còn nhiều người mắc phải và cũng không tai hại như sự hiểu lầm ở điểm 3 dưới đây mà nhiều nhà nghiên cứu về cổ học Việt Nam còn đang lúng túng chưa có câu giải đáp minh bạch.

Thứ ba, về đồ gốm Việt Nam xuất khẩu khắp Đông Nam Á, đến tận Malanesia, trước khi có ảnh hưởng của Ần Độ, tác giả Nguyễn Quang Trọng viết "tôi e rằng có sự nhầm lẫn về điểm này", vì theo tác giả, "Hòa Bình là văn hóa không có đồ gốm, hay có rất ít vào thời kỳ cuối (Bắc Sơn)". Có lẽ tác giả viết như thế vì ông đã căn cứ vào mẫu đồ gốm tìm được ở Hang Đắng thuộc rừng Cúc Phương, có niên đại C14 = 7.665 năm trước đây, mà các nhà khảo cổ Việt Nam cho thuộc thời kỳ Văn hóa Bắc Sơn hay Văn hóa Hòa Bình muộn. Viết như thế là rất thận trọng, cũng giống như sự thận trọng của những nhà khảo cổ học Việt Nam, những người đã đích thân đào những di tích khảo cổ trên đất nước mình và khai quật được những di vật - ở đây là đồ gốm - và khi định niên đại thì những gốm này, ngay cả những gốm cổ nhất, cũng có niên đại trẻ hơn niên đại của gốm ở các nơi khác (Nhật Bản, Trung Hoa, Thái Lan, cả một số những đảo Thái Bình Dương), nghĩa là những nơi mà những ngành khác đã chứng minh được do người thuộc văn hóa Hòa Bình di cư đến đem theo cả văn hóa của mình.

Sự bất lực không giải thích được điều mâu thuẫn này dẫn đến những hiểu lầm đáng tiếc. Gốm là một di vật rất quan trọng nếu không muốn nói là quan trọng nhất trong ngành khảo cổ, vì nó phản ảnh rõ nhất, đầy đủ nhất nếp sống, tư duy, nói chung, văn hóa của người xưa. Vậy thì, dù các ngành khoa học khác cho thấy người thuộc văn hóa Hòa Bình có thể là nguồn gốc của nhân loại Đông Á, mà gốm Hòa Bình lại có niên đại trẻ hơn gốm các nơi khác cũng sẽ làm cho nguồn gốc nhân loại Đông Á từ người thuộc văn hóa Hòa Bình trở thành có tì vết!

Chính vì hiểu rõ sự quan trọng của gốm trong vấn đề giải thích đời sống tiền sử và sự mâu thuẫn có tính sinh tử này mà chúng tôi đã cố công tìm hiểu. Và chúng tôi nghĩ là chúng tôi đã tìm ra được câu trả lời cho vấn đề khó khăn này bằng bài "Gốm cổ tại Việt Nam và vai trò của nó trong văn hóa tiền sử", đăng trong Tập San TƯ TƯỞNG số 12 tháng 2 năm 2001. Những ý kiến đã giúp chúng tôi tìm được câu giải đáp, ngoài những di vật khảo cổ rất phong phú mới tìm thấy ở Việt Nam và Nam Trung Hoa trong những năm gần đây, trước hết, phải kể đến kiến giải của GS. W. G. Solheim II, khi ông giả thiết gốm Văn Thừng, đặc trưng của gốm Hòa Bình phải có niên đại 15.000 năm cách ngày nay dù ông chưa có trong tay tài liệu để chứng minh. Tiếp đến, ý kiến của GS. S. Oppenheimer trong sách "Địa đàng tại phương Đông" giả thiết về một sự hiện hữu của vùng Sundaland coi như nguồn gốc của nhân loại Đông phương, có thể của cả thế giới. Rồi thuyết về ngôn ngữ học của nhà ngữ học Johana Nichols và các nhà ngôn ngữ mới khác chứng minh ngôn ngữ Đông Nam Á Austronesian và Austro - Asiatic từ miền biển, miền thấp, ngược các con sông tiến lên miền cao, miền núi, chứ không phải từ miền núi xuôi xuống miền biển theo dọc dòng sông (13). Quan trọng nhất là các bằng chứng về di truyền học khẳng định rằng nguồn gốc người Hiện Đại (Homo Sapiens - Sapi-ens) từ Đông Phi Châu đến Đông Nam Á, rồi từ đó mới thiên di đi các nơi khác (14).

Việc tìm hiểu về đời sống tiền sử, đời sống thời chưa có chữ viết, chúng ta không thể chỉ trông cậy vào một ngành khảo cổ học mà phải phối hợp các ngành đó để tiếp cận sự thực. Và một khi những lý thuyết này có điều gì chồng chéo, mâu thuẫn nhau thì bổn phận của nhà viết cổ sử, các nhà phân tích nói chung phải so sánh, cân nhắc và thực hiện một sự tổng hợp các khoa ngành một cách thận trọng. Nếu sự tổng hợp này vẫn còn khó khăn để rút ra một kết luận, phải biết trong trường hợp này khoa học nào nói tiếng nói quyết định. Ngày nay, di truyền học DNA, tuy sinh sau đẻ muộn, nhưng có độ chính xác cao nhất, và thường nói tiếng nói quyết định khi những mâu thuẫn trong những ngành cổ học khác không giải quyết được vấn đề. Có lẽ cũng nên nói thêm về một điểm nhỏ, Nguyễn Quang Trọng đã nói đến là gốm Lapita nổi tiếng nhất Đông Nam Á tìm được ở các đảo Thái Bình Dương, cụ thể đó là vùng bờ biển phía Tây đảo New Caledonia. Không thấy Stephen Oppenheimer hay Peter Bellwood đề cập đến trong các thuyết "Chuyến tầu nhanh, chậm" hay "chuyến tầu nhanh" của ông là do từ gốm Phùng Nguyên mà ra. Chúng tôi xin nói ngay rằng gốm Phùng Nguyên không phải là gốm cổ nhất ở Việt Nam (Phùng Nguyên nay thuộc vùng Vĩnh Phú, sâu trong đất liền). Những gốm cổ nhất, sau Hang Đắng, là gốm tìm thấy ở bờ biển từ Hạ Long, Cái Bèo, Đa Bút, Quỳnh Văn vào đến Bầu Tró, Sa Huỳnh. Đây là một điều trái với qui luật bình thường của khảo cổ, như đã trình bày trong bài viết trên nên xin miễn nói lại ở đây. Chỉ xin nhấn mạnh rằng khảo cổ học đã chứng minh được gốm Lapita mà Nguyễn Quang Trọng nói ở trên có nguồn gốc từ gốm trong hang động ở Thường Xuân (Thanh Hóa), Quỳ Châu (Nghệ An), Xóm Thân (Quảng Bình), là con đẻ của các gốm Đa Bút, Quỳnh Văn, Bầu Tró nói ở trên (15).

Thứ tư, về quê hương của kỹ thuật trồng lúa mà chúng tôi phát biểu là ở quanh vùng Đông Nam Á đã được giới khoa học trên thế giới bàn luận đến từ lâu, đã tạm thời đi đến kết luận trong đại hội bàn về nguồn gốc dân tộc Trung Hoa ở Berkeley như nói ở trên. Riêng Tập San TƯ TƯỞNG cũng đã nhiều lần bàn đến, cụ thể là trả lời mục Bạn Đọc Góp Ý trong TƯ TƯỞNG số 12 (trang 27 - 28). Chúng tôi xin không bàn vào chi tiết nữa. Trong phần trên, Nguyễn Quang Trọng có nhắc đến bữa cơm tiền sử nấu với gạo của lúa mọc hoang tìm thấy ở hang Diaotonghuan 13.000 năm trước, và một số địa danh đã biết thuần hóa lúa nước từ 9.000 năm trước trở lại đây. Chúng tôi mong sẽ có dịp bàn lại về vấn đề này. Ở đây, chỉ xin nói ngay vào chủ đề điều 4, rằng đề tài này hầu như đã được giới khoa học quốc tế, kể cả khoa học gia hàng đầu Trung Hoa đồng thuận : quê hương lúa nước ở vùng Đông Nam Á.

Quê hương lúa nước ở vùng Đông Nam Á là một sự thực, dù còn nhiều chi tiết cần tìm hiểu, bàn luận thêm. Nay nếu cứ đem những tiểu tiết che lấp đại thể thì vấn đề chỉ thêm rối rắm. Ngay sự thực trước mắt ngày nay cũng cho thấy người Hoa Hán ăn mì, người Hoa Nam, cả Nhật Bản, Đại Hàn và các dân Đông Nam Á khác ăn gạo.

Chính thuyết trình viên người Trung Hoa, GS. Te-Tzu-Chang, phát biểu trước hội nghị quốc tế cũng trình bầy rõ, xét theo lịch sử Trung Hoa, lúa mạch là thực phẩm chính từ thời tiền sử đến nhà Chu, lúa tắc, mạch và đậu nành là thực phẩm thời Xuân Thu - Chiến Quốc, lúa nước chỉ là thực phẩm phổ biến tại Trung Hoa từ đời Hán về sau. Như vậy, phải chăng ông đã khẳng định lúa nước thuộc văn hóa phương Nam, chỉ trở thành thực phẩm chính ở Trung Hoa khi đất đai phương Nam thuộc tộc Bách Việt đã sát nhập vào Trung Hoa (16).

Ngay cả tác giả Nguyễn Quang Trọng sau khi đã nêu ra một số những địa danh từ Trường Giang trở về Nam có niên đại lúa nước xưa hơn vùng châu thổ sông Hồng, cũng xác nhận người Cổ Việt, nhưng đây là U Việt ở vùng Cối Kê (Hemedu ngày nay) đã dậy Hoa Hán trồng lúa nước (chứ không phải dân Lạc Việt ở châu thổ sông Hồng, mà di vật liên quan đến lúa nước tìm được ở Sũng Sàm mới chỉ không quá 3.500 năm cách ngày nay). Mặt khác, ông lại quay sang phía Tây để phát biểu di tích hạt lúa ở Thái Lan tuy xưa hơn ở Việt Nam, nhưng không xưa bằng ở Nam Trường Giang (ông không tin vào niên đại C14 = 9260 - 7620 BP đã dẫn trong sách của S. Oppenheimer), nên quê hương lúa nước không phải ở Thái Lan. Những con số tác giả nêu ra đều có cơ sở. Có điều ông không để ý đến yếu tố quan trọng nhất là toàn bộ đồng bằng Bắc Việt ngày nay đã bị nhận chìm dưới làn nước biển suốt từ 8.000 năm đến 5.000 năm trước đây (5.500 năm trước nước biển mới bắt đầu rút). Đấy là nói đồng bằng ngày nay. So với đồng bằng sông Hồng từ 18.000 năm đến khoảng 30.000 năm trước đây, nó nhỏ hơn nhiều. Lúc ấy, nước biển thấp hơn ngày nay 130m, châu thổ sông Hồng xưa (cứ gọi như vậy) kéo dài đến tận đảo Hải Nam. Vậy nếu lúa nước có được thuần hóa thì di tích phần lớn đã bị hủy hoại (ở phần nước biển đã rút trả lại đất đai như ta thấy ngày nay) hay hãy còn ở sâu dưới lòng biển (ở phần vẫn bị nước biển tràn ngập). Việc không tìm ra di vật lúa nước có niên đại tối cổ (cổ hơn ở phần đất nay là Trung Hoa hay Thái Lan) cũng như việc không tìm ra di vật gốm tối cổ, ngoài lý do nó bị nước biển tàn phá, còn có thể vì nền khảo cổ của ta còn non trẻ lại thiếu phương tiện, nước ta trước đây có chiến tranh lại không quan tâm đến việc kêu gọi các nhà khảo cổ quốc tế tới thực hiện việc thám quật khảo cổ như các nước lân cận, chứ không hẳn vì không có.

Vả lại, dù quê hương cây lúa ở Thái Lan, ở Nam Trường Giang, hay ở châu thổ sông Hồng, vấn đề quê hương của kỹ thuật trồng lúa nước ở quanh vùng Đông Nam Á cũng vẫn đúng, chẳng có gì phải đặt dấu hỏi, đặt nghi vấn cho một sự thực đã được khoa học và dư luận quốc tế chấp nhận như vậy. Theo thiển ý, lý giải như vậy mới không trái với kết quả nghiên cứu di truyền học, hải dương học, ngôn ngữ học như đã trình bày. Và như vậy tưởng mới là tiếp cận sự thực (17).

Thứ năm, về câu phát biểu của chúng tôi rằng trước khi tiếp xúc với người Hán, tổ tiên chúng ta có một nền văn minh rất cao, nếu không muốn nói là cao nhất Đông Nam Á. Thực ra, tổ tiên chúng ta với tổ tiên những người vùng Đông Nam Á, nếu xét tự nguồn gốc thì cũng chỉ là một. Tổ tiên chúng ta và tổ tiên những người thuộc các nước vùng Đông Nam Á chỉ coi như khác nhau trong thời gian sau này mà thôi. Nguyễn Quang Trọng đặt câu hỏi đúng "Thế nào là văn hóa (văn minh) cao nhất Đông Nam Á?" Bởi riêng từ văn minh cũng đã có nhiều nghĩa mà cho đến nay vẫn chưa có nghĩa nào được mọi người cùng chấp nhận, vậy làm sao có thể chấp nhận thế nào là văn minh cao nhất? Nương theo lý luận của tác giả, đại khái ta có thể nói văn minh Tây phương (Western civilization) là cao nhất. Chẳng thế mà suốt hơn bốn thế kỷ qua, nền văn minh này đã thực hiện được những tiến bộ khoa học rất ngoạn mục, chinh phục các phần đất khác trên thế giới, bắt dân các nơi đó làm nô lệ cho họ. Nhưng cũng chính nền văn minh này là nguyên nhân của những cuộc chiến triền miên (thế chiến I, thế chiến II) có thể đưa nhân loại đến chỗ diệt vong. Trong trường hợp này thì văn minh nhất lại đồng nghĩa với man rợ nhất. Nay, nếu lấy tiêu chuẩn của những nhà viết văn minh cổ sử mà xét, thì một xã hội được coi là văn minh khi có được những sáng chế đưa nhân loại thoát khỏi thời kỳ mông muội. Ba sáng chế quan trọng nhất trong tiêu chuẩn này là sự phát minh ra kỹ thuật thuần hóa lúa nước, kỹ thuật hàng hải và kỹ thuật xây dựng đô thị (18). Và theo cái chuẩn này thì những ngưới chủ nhân của Văn hóa Hòa Bình, như các mục trên đã đề cập, được hiểu là những người phát xuất từ Đông Nam Á, tổ tiên của người Bách Việt, đáng gọi là có nền văn minh cao nhất thời ấy, nghĩa là thời mà nhân loại mới bước từ đời sống mông muội sang đời sống văn minh.

Đó mới chỉ nói đến nền văn minh vật chất, chưa nói đến văn minh tinh thần. Khảo về văn minh tinh thần, về triết học tư tưởng của người cổ Việt, thì hiện tại, gần như chưa có ai nói tới một cách có hệ thống. Những tư tưởng Đông phương rất cao thâm như Nho, Lão, Phật . đều nói là hoặc của người Trung Hoa, hoặc của người Ần Độ, không có gì là của tổ tiên người Việt. Nhưng nếu đã khẳng định bằng di truyền học DNA, ngôn ngữ học, hải dương học, khảo cổ học, dân tộc học, tập tục truyền thống học... rằng người Hòa Bình, tức người Bách Việt ở Đông Nam Á đã có sớm nhất và là nguồn gốc của văn minh Đông phương thì cũng phải khẳng định tư tưởng đầu tiên, nền văn minh tinh thần đầu tiên của nhân loại Đông phương cũng do người Hòa Bình này khởi động. Điều này đến nay không có văn bản nào nói như vậy vì từ khi con người sáng chế được ra chữ viết đủ để ghi chép lại thành sách, người thuộc Đại tộc Bách Việt đã mất độc lập về tay người Hoa Hán, vì vậy những văn minh văn hóa của người Bách Việt, nếu có, (và chắc phải có), đều đã trở thành văn minh Trung Hoa. Nằm trong khung "văn minh" đó, tư tưởng của người Cổ Việt cũng đã được mang nhãn hiệu Trung Hoa cả. Tuy nhiên, vẫn còn có nhiều thứ như di vật khảo cổ, văn minh truyền khẩu, tập tục truyền thống . nếu biết "đọc" chúng, biết khai thác thì chúng sẽ cho ta biết nền văn hóa, văn minh tinh thần đó gốc gác nó từ đâu, nội dung chân chính của nó như thế nào. Nay chỉ nói về hoa văn trên trống đồng Đông Sơn, nếu biết giải mã, ta sẽ thấy chúng thuộc một nền văn minh tinh thần rất cao, gần với văn minh hậu nguyên tử, văn minh lượng tử như điều Giáo sư F. Capra đã nói đến (19). Nhưng đó không phải là đối tượng của đề tài này. Nói như vậy chỉ để làm cơ sở để phát biểu rằng, trước khi tiếp xúc với người Hoa Hán, quả người Hòa Bình, tổ tiên chúng ta đã có một nền văn minh rất cao. Còn việc nghi ngờ văn minh này không chắc là "cao nhất", bằng cớ là đã bị người Hoa Hán đánh thua vì họ có kỹ thuật quân sự dựa trên văn minh đồ sắt cao hơn văn minh đồng thau của tổ tiên ta thì lại là một vấn đề khác. Nó không hề phủ định đã có thời tổ tiên ta có nền văn minh cao nhất.

III.

Bây giờ, chúng tôi muốn phát biểu vài điều về vấn đề nguồn gốc dân tộc Việt. Phải nói ngay rằng đây là một vấn đề phức tạp, vì chúng ta vẫn còn thiếu thốn dữ kiện khoa học liên quan đến người Việt để phát biểu một cách khẳng định. Vì thế, người ta vẫn còn suy đoán, và có khi suy đoán thiếu cơ sở. Có thể nói hai giả thiết phổ thông liên quan đến vấn đề này: một là giả thiết [có lẽ chiếm đa số quần chúng] cho rằng người Việt có nguồn gốc từ người Trung Hoa; và giả thiết hai [có lẽ phần thiểu số] cho rằng người Việt có nguồn gốc từ Mã Lai (tức là kết luận của Bình Nguyên Lộc). Chúng tôi cho rằng cả hai giả thiết này đều cần phải xét lại, bởi một lý do đơn giản: hai giả thiết đó thiếu dữ kiện khoa học làm cơ sở, và chưa được phản nghiệm.

Giả thiết về nguồn gốc Mã Lai của dân tộc Việt phần lớn dựa vào các dữ kiện khảo cổ và ngôn ngữ. Những dữ kiện về đặc tính cơ thể và các chỉ số nhân trắc (như màu da, xương, sọ, khuôn mặt, v.v..) từng được dùng làm các đơn vị thông tin để nghiên cứu nguồn gốc dân tộc và sự tiến hóa của loài người. Nhưng các đặc tính này thay đổi theo thời gian, và chịu ảnh hưởng vào môi trường sinh sống. Chẳng hạn như chiều cao của con người trong vòng 200 năm qua đã tăng một cách đáng kể do những cải thiện về dinh dưỡng và môi trường sinh sống. Ngay cả cấu trúc xương cũng thay đổi theo thời gian và môi trường. Do đó các đặc tính nêu trên không phải là những thông tin lý tưởng cho việc nghiên cứu lịch sử di truyền của con người.

ững dữ kiện về ngôn ngữ cũng có nhiều khiếm khuyết, vì mức độ tương đương về từ ngữ không thể nói lên một cách đầy đủ khuynh hướng di cư của các sắc dân. Ngay cả việc xác định mức độ tương đồng từ ngữ giữa các ngôn ngữ cũng là một vấn đề mang tính kỹ thuật mà các nhà nghiên cứu vẫn chưa đồng ý về phương pháp làm. Vả lại, sự tương đồng giữa các ngôn ngữ có thể là một hằng số mang tính văn hóa, chứ không hẳn do các cơ chế sinh học và di truyền. Nói tóm lại, những bằng chứng khảo cổ và ngôn ngữ không phải là những loại thông số đáng tin cậy để xác định nguồn gốc dân tộc.

Trong quá khứ, giới khảo cổ học và nhân chủng học dựa vào các bằng chứng về khảo cổ, xương, hóa thạch, v.v. để phát triển lý thuyết, nhưng những đối tượng này hàm chứa nhiều hạn chế thông tin về tiến hóa, vì mối quan hệ phức tạp giữa môi trường và tiến hóa. Hậu quả của sự tập trung vào các đối tượng như thế trong một thời gian dài đã làm cho chúng ta xao lãng các dữ kiện cho chúng ta nhiều thông tinhơn: đó là gien (20). Không giống như xương sọ, những thay đổi trong gien thường xảy ra theo những qui luật mà chúng ta hiểu khá rõ, và vì thế gien và các đặc điểm của gien, như tầng số gien, cấu trúc DNA, phân phối gien, v.v... cho chúng ta những thông tin cực kỳ quí giá về sự tiến hóa của con người. Ngày nay, những tiến bộ phi thường trong ngành di truyền học và sinh học phân tử (molecular biology) trong mấy năm gần đây đã cung cấp cho ngành nhân chủng học một phương tiện cực kỳ quan trọng trong việc xác định lịch sử tiến hóa của con người và mối liên hệ giữa các dân tộc. Giá trị của di truyền học trong việc truy tầm nguồn gốc dân tộc đã được đánh giá cao về mức độ tin cậy. Di truyền học là một cửa sổ để chúng ta nhìn lại quá khứ của chúng ta.

Tuy nhiên, những nghiên cứu về di truyền học trong người Việt còn cực kỳ khiêm tốn, nếu không muốn nói là không đáng kể. Trong thời gian khoảng 10 năm trở lại đây, đã có một số bằng chứng, tuy gián tiếp, nhưng cũng đủ để chúng ta có lý do để xem xét lại lịch sử tiến hóa của dân tộc Việt. Những bằng chứng này là:

• Trong một nghiên cứu trên 103 người ở Hà Nội, các nhà nghiên cứu Việt - Pháp phân tích DNA trong hai gien (HLA-DR và DQB1), và so sánh kết quả này với các sắc dân thuộc châu Đại Dương (Oceania) và Đông Á. Sau khi ước tính khoảng cách di truyền (genetic distance) giữa các sắc dân, các nhà nghiên cứu kết luận rằng cấu trúc di truyền của hai gien này trong người Việt gần với người Thái và người Hoa. Các nhà nghiên cứu này kết luận rằng dữ kiện của họ phù hợp với giả thuyết người Việt có nguồn gốc từ người Trung Hoa và Thái-Nam Dương (21). Tuy nhiên, sau khi xem xét kỹ phần phương pháp nghiên cứu, chúng tôi cho rằng kết luận này rất có thể không đúng, vì : (a) nghiên cứu này chỉ dựa vào hai gien mà thôi (con người có khoảng 35 đến 39 ngàn gien), và với những yếu điểm của mtDNA, các ước đoán về khoảng cách di truyền không ổn định; (b) ngay cả trong bài báo các nhà nghiên cứu không xây dựng được một cây di truyền nào, và cũng chẳng phân tích phát sinh chủng loại thì không thể phán đoán về chiều hướng di cư hay nguồn gốc dân tộc được.

• Khoảng hai năm sau, các nhà nghiên cứu này lại tiến hành một nghiên cứu khác trên 50 người cũng ở Hà Nội, và cũng qua dùng kỹ thuật PCR (polymerase chain reaction) họ phân tích 6 "restriction enzymes", và ghi nhận khoảng cách di truyền (22) giữa người Việt và người Hoa rất thấp (chỉ 0.0022), nhưng giữa người Việt và Ần Độ thì tương đối cao hơn (0.0468), có nghĩa là quan hệ giữa giống người Việt và Hoa gần nhau hơn so với quan hệ Việt và Ần (23). Nghiên cứu nàycũng có những yếu điểm như nghiên cứu trình bày phần, tức là số lượng gien quá ít (trong trường hợp này chỉ có một gien), và tác giả cũng không tính toán mức độ biến thiên của chỉ số khoảng cách di truyền, nên không thể nào phát biểu khoảng cách giữa Việt - Hoa gần hơn khoảng cách giữa Việt - Ần. Thực ra, sau khi tính toán lại, chúng tôi thấy hai khoảng cách di truyền (Việt - Hoa và Việt - Ần) không có sự khác biệt đáng kể (non-significant)! Tuy nhiên, một nghiên cứu khác trên 5 gien trong nhiễm sắc thể Y trong hai nhóm dân: Bắc Á (Bắc Trung Quốc, Nhật, Hàn Quốc, và Mông Cổ), và Nam Á (Nam Dương, Phi Luật Tân, Thái, và Việt Nam) cho thấy người Việt gần với các nhóm dân Bắc Á (nhất là Hàn Quốc) hơn là các nhóm dân Nam Á (24)! Chúng ta biết rằng, qua nghiên cứu của Giáo sư Chu (14), người Hoa phía Bắc Trung Quốc có cấu trúc di truyền khác với người Hoa phía Nam Trung Quốc. Do đó, phát hiện này quả rất khó giải thích. Càng khó giải thích hơn nữa khi phần lớn những người Việt trong nghiên cứu này là cư dân ở Hà Nội, tức gần miền Nam Trung Quốc.

• Trong một nghiên cứu dùng mtDNA, Ballinger và đồng nghiệp (24) ghi nhận rằng chỉ số biến thiên (trong di truyền học gọi là Fvalue) trong người Việt cao nhất trong các sắc dân vùng Đông Nam Á. Tuy nhiên, các tác giả kết luận một cách mơ hồ rằng các dữ kiện này cho thấy "người Á châu có nguồn gốc từ nhóm dân Nam Mông" (nguyên văn : "The greatest mtDNA diversity and the highest frequency of mtDNA with HpaI/HincII morph 1 were observed in the Vietnamese suggesting a Southern Mongoloid origin of Asians") (25). Thực ra, các dữ kiện mà tác giả trình bày không cho phép họ kết luận như thế, bởi vì họ chỉ 7 nhóm dân Á châu mà thôi, và cũng chỉ nghiên cứu trên vài mẫu gien rất nhỏ. Nhưng qua số liệu của các nhà nghiên cứu này, chúng tôi có thể phát biểu rằng trong hai gien mà họ nghiên cứu, người Việt có lẽ là một sắc dân cổ nhất trong vùng Đông Nam Á.

• Năm 1998, Giáo sư Chu và đồng nghiệp (thuộc Trường Đại học Texas (14)) phân tích 15 đến 30 mẫu "vi vệ tinh" DNA (microsatellites) để thử nghiệm sự khác biệt di truyền trong 24 nhóm dân từ nhiều tỉnh khác nhau ở Trung Quốc, 4 nhóm dân vùng Đông Nam Á (hai thuộc thổ dân Mỹ, một thuộc thổ dân Úc châu, và một thuộc Tân Guinea), 4 nhóm dân da trắng (Caucasian), và 3 nhóm dân Phi châu. Bằng một phương pháp phân tích thống kê có tên là "phân tích phát sinh chủ?g loại" (Phylogenetic analysis)", một số kết quả đáng ghi nhận như sau:

(i) hai nhóm dân có sự khác biệt rõ ràng nhất là Phi châu và các dân không thuộc Phi châu;

(ii) tất cả các nhóm dân Đông Nam Á "tập hợp" thành một nhóm, và nhóm dân có đặc tính di truyền gần họ nhất là người thổ dân Mỹ châu, kế đến là thổ dân Úc châu, và Tân Guinea (Những kết quả này cũng phù hợp với thời gian định cư ở Úc châu (khoảng 60,000 đến 50,000 năm trước đây, và thời gian định cư ở Mỹ châu (từ 30,000 đến 15,000 năm trước đây);

(iii) các nhóm dân miền nam Trung Quốc phân phối thành ba nhóm, gọi là S1, S2, và S3 (ngoại trừ nhóm S2 là người Hán từ tỉnh Henan, phần còn lại (S1 và S3) gồm các sắc dân trong vùng Yunnan); và

(iv) các sắc dân miền bắc Trung Quốc phân phối thành hai nhóm, gọi là N1 và N2. Nhóm N1 gồm 6 sắc dân nói tiếng Altaic, một nhóm Hán tộc miền bắc từ tỉnh Yunnan. Nhóm N2 gồm 4 sắc tộc thiểu số có lịch sử sinh sống lâu đời ở miền bắc, trong đó có một sắc tộc từ tỉnh Ninxia [6].

Từ những phát hiện trên, chúng ta có thể đặt ra một số mô hình để giải thích, nhưng mô hình thích hợp với dữ kiện của Giáo sư Chu và đồng nghiệp là các dân tộc miền Bắc Á được tiến hóa từ các dân tộc Đông Nam Á châu. Các dữ kiện liên quan đến răng, sọ [26-27] cũng nhất quán với mô hình này. Do đó, Giáo sư Chu và đồng nghiệp kết luận rằng: "Tổ tiên của các nhóm dân Đông Á ngày nay có nguồn gốc từ Đông Nam Á."

• Nhưng nghiên cứu của Giáo sư Chu và đồng nghiệp có một điểm yếu, đó là họ dựa vào vi vệ tinh DNA, một chất liệu di truyền rất "nhạy" (sensitive) và dễ bị đột biến (mutation [28]). Để khắc phục nhược điểm này, một nhóm nghiên cứu khác đã tiến hành một nghiên cứu độc lập và qui mô hơn để xác định nguồn gốc Đông Nam Á của dân tộc Trung Hoa. Nhóm nghiên cứu Mỹ - Trung Quốc phân tích DNA trong nhiễm sắc thể Y [29] trong các nhóm dân Hán (thuộc 22 tỉnh của Trung Quốc), 3 nhóm dân Đông Bắc Á (Buryat, Đại Hàn, và Nhật Bản), 5 nhóm dân Đông Nam Á (Cambốt, Thái Lan, Mã Lai, Batak, và Java), và 12 nhóm dân ngoài Á châu (3 nhóm từ Phi châu, 3 từ Mỹ châu, 2 từ Ấu châu, và 4 từ châu Đại dương). Các nhà nghiên cứu ghi nhận rằng mức độ biến thiên đa hình thái (polymorphic variation) trong các nhóm dân Đông Nam Á cao hơn trong các nhóm dân thuộc vùng Bắc Á. Điều này có nghĩa là các sắc dân ở Đông Nam Á có một quá trình định cư lâu dài hơn là các nhóm dân Bắc Á. Dùng các phương pháp phân tích di truyền quần thể (population genetics), các nhà nghiên cứu kết luận rằng con người thời đó đã di cư từ Phi châu sang đến Đông Nam Á [30] vào khoảng 60 ngàn năm về trước, và sau đó đã di chuyển lên phía Bắc Á (kể cả Trung Quốc ngày nay) và Siberia [29]. Ngoài ra, còn có bằng chứng di truyền cho thấy các nhóm dân Polynesians cũng có nguồn gốc từ Đông Nam Á [31].

Những dữ kiện di truyền học mà chúng tôi tóm lược trên đây tuy chưa hoàn toàn đầy đủ để chúng ta khẳng định nguồn gốc dân tộc Việt, nhưng đủ để chúng ta phát biểu rằng: xác suất mà người Việt có nguồn gốc [hay di dân] từ Trung Quốc là cực kỳ thấp, nếu không muốn nói là con số gần zêrô.

Bây giờ chúng tôi muốn nhân cơ hội này để bàn thêm vài điều chung quanh vấn đề nguồn gốc dân tộc và văn minh Việt Nam. Theo Nguyễn Quang Trọng, dân Đài Loan ở trên núi, ít bị Hán hóa, có thể coi như nhóm dân tiêu biểu cho người nói tiếng Nam Đảo vì họ còn giữ được gien nguyên thủy và còn sống theo văn hóa cổ. Mặt khác, những cư dân sống ở vùng Phúc Kiến, Kim Môn, Quảng Đông, Bắc Việt có thể cũng cùng một gốc với dân cổ Đài Loan này, và quê hương của họ có thể là thềm lục địa chung quanh đã bị biển tràn ngập. Vì vậy, [tác giả viết] "tại sao không thể xem vùng thềm biển này, trước khi hồng thủy đến, là một trung tâm văn hóa lớn của dân nói tiếng Nam Đảo". Dữ kiện ông đưa ra để minh chứng cho thuyết này là chày đập vỏ cây cho mềm để làm khố che thân đã tìm được ở bờ biển Nam Trung Hoa từ Hồng Kong đến Bắc Việt. Về điểm này chúng tôi cũng đã từng đề nghị, ngoài vùng đất Sundaland, đồng bằng Nanhailand, châu thổ sông Hồng xưa, là trung tâm văn minh Đông Nam Á thời đó, cũng có thể là nguồn gốc của văn minh toàn cầu (32). Có điều chúng tôi không khẳng định đây là trung tâm văn hóa của dân nói tiếng Nam Đảo (Austronesian) vì chúng tôi nghĩ, cũng như W. Solheim II, dân thời đó còn nói chung tiếng Austric chưa chia hai Nam Đảo và Nam Á.

Về quá trình tiến triển dân tộc Việt, Tác giả Nguyễn Quang Trọng đưa ra vài đề nghị rất đáng bàn thêm, mà theo cách hiểu của chúng tôi, như sau :

Bước 1: Người cổ thiên di từ Phi Châu đến Đông Nam Á, khi gặp biển Đông ngăn chặn, họ chia theo hai hướng : một lên phía Bắc đến sống ở miền Nam Trung Hoa, và càng ngày càng tiến về Bắc đến tận Mông Cổ; một đi về phía Nam đến thềm Sunda, khi đó còn nối liền lục địa với các đảo phía Nam, đến tận Úc Châu. Tất cả đều là người chủng tộc Australoid (da đen, tóc quăn, mũi to...)

Bước 2: Lớp di dân lên phía Bắc Đông Á, đổi dần nhân dạng vì môi trường lạnh, gió, ít nắng. Khoảng 15.000 năm trước giống này lai với chủng Altaic thiên di từ Tây Á đến đổi thành chủng Bắc Mongoloid (da trắng vàng, mắt hí, tóc thẳng ...)

Bước 3: Chủng Bắc Mongoloid này bành trướng về phía Nam lai với chủng Australoid vào khoảng giữa đất Trung Hoa (nay) để tạo thành chủng Nam Mongoloid (da ngăm đen, tóc gợn sóng ...) Theo tác giả, chủng lai Nam Mongoloid này chính là tổ tiên của người Cổ Việt, Khmer, Thái, Miến, Mã Lai, Nam Dương, cả những người ở hải đảo Thái Bình Dương.

Bước 4: Xin trích nguyên văn của tác giả: "Trên đất Việt Nam, vào thời đồ đá, cư dân thuộc chủng Australoid ban đầu nói cùng tiếng gốc Austric, dần dần phân thành hai nhóm dân nói tiếng khác nhau theo vùng họ ở, vì cách sinh sống khác nhau. Nhóm nói tiếng tiền Nam Á sống phía trong lục địa, trú trong hang động vùng cao (văn hóa Hòa Bình). Nhóm thứ hai nói tiếng tiền Nam Đảo, sống vùng đồng bằng ven biển, vào lúc ấy mức biển thấp, vùng này lan ra xa ngoài đường biển hiện tại trên vịnh Bắc Việt do thềm lục lài thoai thoải. Tại vùng vịnh Bắc Việt, dọc từ bờ biển Móng Cái tới Quảng Ngãi qua đến đảo Hải Nam", và ông kết luận : "Trong chừng mực nào đó, vùng vịnh Bắc Việt, kể cả (đảo) Hải Nam có thể xem là lãnh thổ của một phần tổ tiên người Việt, thuộc thành phần nói tiếng Nam Đảo, từ 15 ngàn năm trước ! Văn hóa Hạ Long và các văn hóa tiền Nam Đảo khác sau đó đã góp phần quan trọng vào sự hình thành văn hóa và con người Việt Nam".

Bước 5: Bắt đầu từ thời đá mới, dân nói tiếng Nam Á trong đất liền và dân nói tiếng Nam Đảo dọc bờ biển đều tăng nhanh nên cùng tràn về châu thổ các sông. Sự hợp chủng của hai sắc dân này có lẽ xẩy ra khoảng 4.000 năm cách ngày nay. Và tác giả đặt câu hỏi phải chăng sự gặp gỡ này đưa đến truyền thuyết Lạc Long Quân Nam Đảo từ phía biển lên và Ấu Cơ Nam Á từ vùng núi xuống, và đi đến kết luận : "Như vậy Tiên Ấu Cơ Nam Á và Rồng Lạc Long Quân Nam Đảo là tổ tiên Lạc Việt lẫn Bách Việt (phía Nam Trường Giang), và những Viêm Đế, Thần Nông của huyền thoại Hán xa xưa, nếu có, có lẽ không dính dáng đến tổ tiên tộc Việt". Cũng theo tác giả: "Cuộc phối hợp văn hóa hoàn tất vào thời Đông Sơn tạo thành một văn hóa chung cho cư dân bản địa".

Bước 6: Cũng xin trích nguyên văn : "Như đã nói ở trên, cuộc sống chung này tương đối hòa bình vì các di tích khai quật cho thấy tại Đồng Đậu, cư dân ?đột nhiên? biết chế tạo vũ khí. Để tự vệ ? Để giải quyết những tranh chấp về quyền lợi và ảnh hưởng ? Từ đó đưa đến những khủng hoảng mất mát chia lìa (năm mươi con theo cha, năm mươi con theo mẹ ?) hoặc đến lúc suy vi sau thời kỳ sung mãn". Và để kết luận, ông cho rằng người dân Việt đã lai nhiều suốt thời tiền sử và trong thời Hoa thuộc, nhưng văn hóa Việt thành hình từ văn hóa bản địa của những tộc nói tiếng tiền Nam Á trong lục địa và tiền Nam Đảo vùng thềm lục địa nên giữ được độc lập quốc gia trong khi toàn vùng Trường Giang đều bị Hán hóa.

Trong những giai đoạn này, ba giai đoạn sau có nhiều điều khó hiểu cần bàn lại, nhiều chỗ hình như chưa được thống nhất, và về thời gian hình như có nhiều chỗ chồng chéo. Có điểm chúng tôi đồng ý (ba giai đoạn đầu), và cũng đã từng chủ trương như vậy, nhưng cũng có điểm chúng tôi không đồng ý.

Nguyễn Quang Trọng giả thiết người Đông Nam Á đi ra hải đảo Thái Bình Dương hay lên phía Bắc đều thuộc chủng Australoid (da đen, tóc quăn, mũi to), rồi vì sống trong môi trường lạnh, gió, ít nắng ở miền Bắc, họ biến đổi nhân dạng với chủng Altaic mà dần dần thành chủng Bắc Mongoloid (tóc thẳng, mắt hí, da vàng trắng). Chủng Bắc Mongoloid này khi bành trướng về phương Nam một lần nữa lại lai với chủng Australoid đã sống trước ở đó mà tác giả gọi là giữa đất Trung Hoa, để thành người Nam Mongoloid (da ngăm đen, tóc dợn sóng ...). Theo tác giả, đây là tổ tiên của người Việt, Khmer, Thái, Miến, Mã Lai, Nam Dương, cả những người ở hải đảo Thái Bình Dương. Điều này cũng tương đồng với một giả thiết mà các nhà nghiên cứu về nguồn gốc người Trung Hoa đã tranh cãi nhau về ba mô hình (33):

• Mô hình 1: Giả thiết người Hoa Nam là từ Hoa Bắc di xuống pha trộn với dân bản địa mà hình thành.

• Mô hình 2: Ngược lại, giả thiết người Bắc Trung Hoa là hậu duệ của người phương Nam.

• Mô hình 3: Dân cư ở cả hai miền tiến hóa và phát triển độc lập.

Như đã thấy, Nguyễn Quang Trọng theo mô hình 1. Mô hình này có ưu điểm là nó có vẻ phù hợp với bản đồ ngôn ngữ ở Trung Quốc, đã một thời được nhiều nhà ngôn ngữ học công nhận. Chúng tôi sẽkhông đi vào chi tiết bởi nó rất phức tạp mà cũng không cần thiết. Nhưng qua phân tích DNA của nhóm Giáo sư Chu (mà chúng tôi đề cập trên đây), mô hình này không còn thích hợp nữa. Nói một cách khác, các dữ kiện di truyền học cho thấy tổ tiên của những người nói tiếng Altaic từ Đông Á đã di cư vào Á châu từ ngã Đông Nam chứ không phải từ ngả Trung Á (14). Nghiên cứu của các nhà nhân chủng học uy tín khác Lugi Luca Cavallli-Sforza (Đại học Stanford), Li Yin (Đại học Stanford và nhiều học giả khác cũng nhất quán với mô hình này (34).

Liên quan đến sự khác biệt về đặc tính cơ thể (người hải đảo da sậm, tóc quăn, trong khi người sống trong lục địa có da vàng, tóc đen, không quăn), chúng tôi thấy có vài điều cần thảo luận như sau:

Thứ nhất, không có gì chứng minh được người Australoid da đen, tóc quăn, mũi to đã lên phía Bắc đến tận Mông Cổ ngày nay. Nếu tại đất nay thuộc lãnh thổ Bắc phần Việt Nam, trong 70 xương sọ mà ta sưu tầm được cho đến ngày nay, 38 xương sọ thuộc thời Đồ Đá (cũng không xác định được niên đại rõ ràng), phần lớn do học giả Pháp tìm ra trước 1945 (29 sọ trên 38 cái) cho là thuộc chủng Australoid, Indonesian, Malanesian Ẫ và 32 sọ, đa số do học giả Việt tìm thuộc thời Đồng Sắt ngược lại, phần lớn là chủng Mongoloid vào những năm chưa có sự chứng minh ngược lại của di truyền học, đã một thời là nguyên nhân cho thuyết nguồn gốc người Việt tại đất liền là do cư dân hải đảo Thái Bình Dương di cư vào (35).

Chúng ta không thấy bảng xương sọ tương tự như ở Trung Quốc. Những xương cốt thường được nói đến nhiều nhất và được coi là tổ tiên của người Trung Hoa là 3 bộ xương do J. Anderson tìm được ở Chu Khẩu Điếm (Chou-Kon-Tien). Thời đó, vì thiếu những phương tiện khoa học đo đạc chính xác nên có người đã cho xương này là tổ tiên của người Hoa có từ rất xa xưa! Sau này nhờ có phương tiện định tuổi bằng C14, Noel Bernard đã chứng minh được niên đại của xương đó chỉ là 16.922 năm trước CN (2k - 136-0; Bernard 1980) (36). Cũng có người chứng minh được đó chẳng phải là xương của một gia đình vì ở ba tầng lớp khác nhau trong hang (Weiderich, 1939), lại thuộc ba chủng khác nhau và chẳng liên hệ gì đến người Trung Hoa hiện nay cả (Wu, 1961) (27). Sở dĩ có hiện tượng đó vì phương pháp cổ điển để tìm chủng tộc và niên đại của các sọ thời trước chỉ là phương pháp so sánh (so cái chưa biết với mẫu đã biết gốc tích). Trong trường hợp đó, giá trị của các kết luận rất tương đối. Xương cốt cổ đào được nhiều nhất ở Yang-Shao là xương thuộc chủng Nam Mongoloid, giống với người Hoa hiện đại mà cũng giống cả với người Việt và các chủng Đông Nam Á khác. Vậy lấy gì để khẳng định người Australoid da đen, tóc quăn, mũi to đã di cư đến tận cực Bắc Trung Hoa ngày nay ?

Thứ hai, giả thiết người Australoid đến Bắc Đông Á, rồi vì sống trong môi trường lạnh, gió, ít nắng nên dần dần thay đổi nhân dạng là cho con người thay đổi hình dạng chỉ do yếu tố môi sinh ngoại tại. Thực sự, muốn có sự thay đổi hình dạng phải có sự đột biến di truyền (28). Đó là một sự kiện sinh học xẩy ra trong tế bào, do sự tương tác giữa môi trường và sinh học. Giả thiết rằng người Australoid lai với người Altaic (các dân tiêu biểu là Buryat, Yakut, Uyghur, Mãn Châu, Hán, Đại Hàn, Nhật) thì lại càng khó hiểu vì người Altaic, theo di truyền học đã chứng minh cũng do người Đông Nam Á di lên chứ không phải từ Trung Á đi lại như trên vừa trình bầy. Có thể họ lai với một sắc dân đến muộn hơn từ Trung Á và Ấu Châu, như sẽ nói rõ hơn ở sau, nhưng đó là chuyện xẩy ra về sau khi băng hà lần cuối cùng đã tan.

Thứ ba, chủng Bắc Mongoloid vì nhu cầu bành trướng, tràn xuống phương Nam, gặp chủng Australoid đã cư ngụ sẵn nơi đây, lai giống mà thành người Nam Mongoloid. Đây là tổ tiên của chủng Bách Việt. Ý kiến này rất mới, chỉ tiếc tác giả đã không đưa dữ kiện chứng minh để có thể kiểm nghiệm lại một cách khoa học. Mặt khác, những dữ kiện khoa học có được đến ngày hôm nay hình như không hỗ trợ cho giả thiết của tác giả. Về phương diện di truyền học, phân tích di truyền của Giáo sư J. Y. Chu và đồng nghiệp, cộng với nhiều phân tích DNA gần đây như trên vừa trình bầy, đã cho thấy ngược lại phát biểu của Nguyễn Quang Trọng rằng người Nam Mongoloid đã từ Đông Nam Á, phía Nam Trung Hoa, bành trướng lên phía Bắc. Nói rõ hơn, người Hoa Bắc là hậu duệ của người Hoa Nam. Cây hệ di truyền từ cuộc nghiên cứu của Giáo sư Chu cũng cho thấy đã không có sự hợp chủng giữa dân Hoa Nam (Nam Mongoloid) với dân Altaic. Chỉ có sự hợp chủng giữa dân Altaic với các dân cư đến muộn hơn từ Trung Á và Ấu Châu, sau thời băng hà cuối cùng (15.000 trở lại đây). Về phương diện khảo cổ học, hầu hết xương cốt tìm thấy được ở văn hóa Ngưỡng Thiều đều thuộc chủng Nam Mongoloid, giống người Trung Hoa hiện đại, cũng giống với những người hiện đại tại các quốc gia Đông Nam Á khác, đặc biệt ở Việt Nam. Không thấy dấu hiệu hợp chủng có tính toàn diện giữa Bắc Mongoloid và Australoid như Nguyễn Quang Trọng phát biểu.

Nói tóm lại, qua các dữ kiện di truyền học gần đây, tuy còn hạn chế (vì những nghiên cứu về di truyền học trong vùng Đông Nam Á, nhất là với người Việt, còn ít), nhưng chúng tôi thấy có thể phát biểu rằng người hắc chủng từ Phi Châu di cư đến Đông Nam Á lục địa, khi tiếp cận biển Đông, thì một phần đi thẳng ra các hải đảo Thái Bình Dương và Úc Châu, lúc đó vẫn còn là hắc chủng; phần khác trụ lại tại Đông Nam Á, ở địa điểm đâu đó, có thể là lưu vực con sông nay mang tên sông Hồng, vì may đã hội đủ cơ duyên nên có đột biến di truyền, và do đó, từ giống hắc chủng (da ngăm, tóc xoăn) đã biến đổi thành giống hoàng chủng (da vàng, tóc đen, sợi thẳng). Từ đó, họ mới bắt đầu di chuyển lên hướng Bắc, nay là đất Trung Hoa. Giả thiết của chúng tôi dựa trên ba cơ sở như sau :

Một, mực nước biển lên xuống. Trước thập niên 60 thế kỷ trước, người ta chỉ biết có độ 5 thời kỳ bằng hà (nước biển xuống), gián băng (nước biển tăng), nhưng ngày người ta đã biết được có đến 20 kỳ trong khoảng 2 triệu năm qua. Riêng trong hậu kỳ Pleistocène khoảng từ 125.000 năm đến 10.000 năm trước ngày nay, nghĩa là khi loài người Hiện Đại (Homo Sapiens Sapiens) đã xuất hiện thì mực nước biển ở Đông Nam Á cũng đã 5 lần lên xuống. Những lần xuống đó là vào khoảng 115.000 năm, 90.000 năm, 55.000 năm, 35.000 năm và lần cuối cùng 18.000 năm cách ngày nay (37). Ở 90.000 năm trước khi nước biển xuống thì người Hiện Đại chưa đến vùng Đông Nam Á. Họ đến khoảng 60.000 năm trước đây, vậy khi nước biển xuống khoảng 55.000 năm trước, chính là lúc người Hiện Đại Đông Nam Á đất liền bắt đầu thiên di ra các hải đảo Nam Thái Bình Dương, vì lúc đó nước biển cạn dần, đã nổi lên những triền đất nối liền với đại lục. Vậy gần như người Hiện Đại từ Đông Phi Châu thiên di đến Đông Nam Á đã có dịp tiến thẳng ra hải đảo vì khí hậu thích hợp và vì thuận đường lui tới. Lúc đó họ vẫn còn thuộc dân hắc chủng. Khảo cổ học đã có dấu tích của người Hiện Đại ở Úc Châu, khoảng 50.000 năm trước đây, ở New Guinéa 40.000 năm .

Hai, điều kiện môi trường và khí hậu. Người Hiện Đại Đông Phi tiến được ra hải đảo Thái Bình Dương nhưng lại chưa thể tiến ngay lên phía Bắc vì lúc đó miền Bắc đang trong thời băng hà. Không khí chỉ ấm dần từ 40.000 năm trước cho đến 21.000 năm trước lại bắt đầu thời kỳ băng hà cuối cùng thường gọi là băng hà Wurm. Sau lần băng hà cuối cùng này, không khí ấm lại dần cho đến nay khoảng từ 15.000 năm trước (34). Chính trong thời kỳ ấm lại giữa hai khoảng băng hà (- 400.000 đến - 21.000 năm) người Hiện Đại đã tiến lên phía Bắc là đất Trung Hoa ngày nay. Khảo cổ học cho thấy dấu tích của họ ở đại lục khoảng 35.000 năm trước, ở Đài Loan khoảng - 30.000, họ vượt eo biển Beringa khoảng - 30.000 (lúc đó nước biển xuống như trước lần biển xuống cuối cùng nên eo biển đã thành một giải đất liền). Ta thấy dấu tích người Hiện Đại ở bờ biển Tây Mỹ Châu khoảng - 30.000. Họ là tổ tiên của văn hóa Maya, còn dấu vết ở Nam Mỹ ngày nay (38). Tất cả những điều trên đã được khoa di truyền hiện đại ngày nay xác định là đúng : người da đỏ ở Mỹ Châu, người thổ dân ở Úc Châu có yếu tố di truyền giống với người Đông Nam Á, và Đông Á (đều thuộc chủng Nam Mongoloid) và khác với người Bắc Á (thuộc Bắc Mongoloid).

Ba, hội đủ tính đột biến di truyền. Về điểm này, còn cần thêm nhiều phân tích, nhiều chứng cớ, mới có thể trở thành một giả thuyết có tính khoa học. Tuy nhiên, khảo cổ học đã chứng minh được những người thiên di lên phía Bắc, cả những người sang Mỹ Châu, không còn hay còn rất ít yếu tố hắc chủng. Không thể kết luận họ lên phía Bắc vì lạnh, vì ánh sáng mặt trời hay nhiều gió mà biến đổi đi như vậy (như từ da đen, tóc xoăn thành da vàng hay trắng, tóc thẳng, mũi nhọn), dù không ai phủ nhận môi trường bên ngoài có làm thay đổi hình dạng con người. Nhưng để thay đổi cả hình dáng, màu da, râu tóc một cách triệt để như da đang đen trở thành trắng hay vàng, tóc đang quăn trở thành thẳng, mắt đang nâu trở thành xanh . thì phải có sự thay đổi nhiễm sắc thể DNA trong gien mà giới di truyền học gọi là có sự đột biến di truyền. Sinh học phân tử cho chúng ta biết rằng đột biến di truyền là một quá trình chậm, do nhiều yếu tố (trong đó có yếu tố môi trường, như tia sáng mặt trời, và tiến hóa) gây nên. Đột biến DNA dẫn đến nhiều thay đổi (và bệnh tật), trong đó có cả những thay đổi về hình dáng cơ thể như tóc, tai, da, mắt.

Tác giả Nguyễn Quang Trọng cho rằng vào thời kỳ Đồ Đá (không minh định đá cũ, đá giữa hay đá mới) dân Cổ Việt lúc ấy thuộc chủng Australoid nói tiếng Austric vì cách sinh sống khác nhau, dần dần phân chia thành hai nhóm: nhóm nói tiếng Nam Á (Austro-Asiatic) sống trên đất liền và nhóm nói tiếng Nam Đảo (Austranesia) sống ở vùng đồng bằng ven biển. Bắt đầu thời đá mới, trước là vì nhu cầu dân số gia tăng, sau vì biển tiến, hai tộc đã phân chia, lại cùng tìm về đồng bằng các sông nay thuộc Bắc Việt, sống đan xen với nhau và kết hợp lại với nhau. Tác giả đã ví sự kết hợp này, mà ông gọi là kết hợp yếu tố văn hóa Biển - Lục Địa, với chuyện Ấu Cơ kết hợp với Lạc Long Quân, một cuộc kết hợp êm thắm vì là kết hợp giữa hai tộc người vốn cùng một chủng tộc và một ngôn ngữ. Chuyện đó xẩy ra vào khoảng 4.000 năm cách ngày nay và ông kết luận "Cuộc phối hợp văn hóa hoàn tất vào thời Đông Sơn (850 trước CN đến 280 sau CN), tạo thành một văn hóa chung cho cư dân bản địa". Về điểm này, chúng tôi xin được nhắc lại quan điểm của chúng tôi đã phát biểu trước đây.

Thứ nhất, vào thời điểm trước khi có nạn Đại hồng thủy cuối cùng (từ 18.000 năm trước, nước biển bắt đầu dâng mỗi năm 1cm, đến 8.000 năm trước nước biển đột ngột dâng cao nhận chìm toàn bộ đồng bằng Nanhailand đến tận Việt Trì ngày nay), dân cư đồng bằng Nanhailand còn thống nhất, nói tiếng Austric chứ chưa chia làm hai Austronesian và Austro-Asiatic.

Thứ hai, vào lúc này (từ 18.000 năm đến khoảng 50.000 năm trước) chắc đã có sự đột biến di truyền, và người nói tiếng Austric ấy chắc đã là da vàng, tóc thẳng mà khảo cổ học gọi là Nam Mongoloid, chứ không còn da đen, tóc quăn, mũi rộng thuộc Hắc chủng, mà khảo cổ học gọi là Australoid. Sự đột biến di truyền xẩy ra vào thời điểm nào thì còn cần có thêm những cuộc sưu khảo, nhất là những thí nghiệm về di truyền học DNA mới có thể khẳng định được.

Thứ ba, khi nước biển dâng, chia Đông Nam Á ra thành Đông Nam Á hải đảo và Đông Nam Á đất liền thì lúc đó người nói tiếng Austric cũng bắt đầu chia hai : phần ở hải đảo và ven biển nói tiếng Austronesian và phần ở sâu trong lục địa nói tiếng Austro-Asiatic.

Thứ tư, chỉ khi nước biển bắt đầu rút (khoảng 5.500 năm cách ngày nay), trả dần lại đồng bằng sông Hồng mới thì người đã di tản đi nơi khác vì nạn Đại hồng thủy nay mới đổ về tái htiết đồng bằng này, và đó cũng là thời kỳ dựng nước Văn Lang. Lạc Long Quân Nam Đảo và Ấu Cơ Nam Á kết hợp với nhau vào lúc này. Và đây là điểm khác biệt giữa chúng tôi với tác giả. Lạc Long Quân gặp Ấu Cơ khoảng từ 5.500 năm trước, từ lúc nước biển bắt đầu lui chứ không phải vào 4.000 năm trước đây khi biển tiến. Nhưng tại sao Lạc Long Quân và Ấu Cơ lại chia lìa, người đem 50 con lên núi, người đem 50 con xuống biển? Sự chia lìa đó xẩy ra vào lúc nào? Truyền thuyết chỉ nhắc lại lời Lạc Long Quân: "Ta là giống Rồng, nàng là giống Tiên, ở lâu với nhau không được, nay phải chia ly". Dù có nói thêm một câu: "Hữu sự bảo cho nhau biết, đừng quên". Cái thông điệp mà truyền thuyết đómuốn gửi đi, qua câu nói của Lạc Long Quân, vẫn còn là một bí ẩn.

Nói tóm lại, về vấn đề nguồn gốc dân tộc Việt Nam, đã đến lúc chúng ta đặt vấn đề với giả thiết Bắc xuống Nam, và nghiêm túc thử nghiệm giả thiết Nam lên Bắc. Thực ra, chúng ta cũng chẳng còn quyền lựa chọn nào khác vì khoa học, nhất là khoa di truyền học, đã lựa chọn dùm chúng ta: Khởi thủy, người Hiện Đại (Homo Sapiens - Sapiens) từ Đông Phi đến Đông Nam Á; rồi từ đó họ tiến lên phía Bắc. Sau vì có sự phối hợp với chủng từ Tây Bắc xuống, họ hợp thành cái cốt lõi của dân sống ở Trung Quốc ngày nay. Đó là giai đoạn Nam lên Bắc. Giai đoạn này khoảng từ sau 40.000 năm cách ngày nay cho đến 3.000 năm cách ngày nay thì Trung Hoa bắt đầu có loạn Xuân Thu Chiến Quốc. Đến khi nhà Tần thống nhất lục quốc, nhất là từ khi nhà Hán cai trị Trung nguyên, những dân thuộc Đại tộc Bách Việt ở các nước lưu vực sông Dương Tử xuôi về Nam, không chịu sự đồng hóa của người Hoa Hán đã di dần về phương Nam. Một số những người thuộc nhóm này đã sát nhập với dân Lạc Việt. Giai đoạn này kéo dài cũng cả ngàn năm, nhưng những thiên di từ đời Tần đến đời Đông Hán (khoảng 300 năm trước CN đến 100 năm sau CN) có lẽ là quan trọng hơn cả. Chúng tôi tin rằng đó là một phần của kết luận về nguồn gốc dân tộc Việt Nam.

Cung Ðình Thanh
Nguyễn văn Tuấn
Nguyễn Ðức Hiệp

Tài liệu tham khảo và chú thích:

1. Nguyễn Khắc Ngữ, "Nguồn gốc Dân tộc Việt Nam", Nhóm Nghiên cứu Sử Địa Việt Nam xuất bản, Montréal: 1985; Bình Nguyên Lộc, "Nguồn gốc Mã Lai của Dân tộc Việt Nam", Nhà xuất bản Lá Bối, Sài Gòn: 1971.

2. Gần đây mới thấy có "Tìm về bản sắc văn hóa Việt Nam" của Trần Ngọc Thêm - Nhà xuất bản Thành Phố Hồ Chí Minh, tháng 3/2001.

3. Đọc "Một số vấn đề lý luận về Lịch sử Tư tưởng Việt Nam", sách lưu hành nội bộ, Hà Nội: 1984 - Ủy ban Khoa học Xã hội Việt Nam, Viện Triết học xuất bản.

4. Phạm Huy Thông, "Năm mươi năm tìm hiểu văn hóa Hòa Bình", Khảo cổ học, số 1 & 2/1984.

5. W. G. Solheim II, "Thắp sáng lại quá khứ bị lãng quên", Tạp chí National Geographic số tháng 3/1971, bản dịch của Hoài Văn Tử & Vĩnh Như, trong Tập San TƯ TƯỞNG số 2, tháng 4/1999.

6. W. G. Solheim II - Bài đã dẫn [5].

7. Ngô Thế Phong ,"Dấu vết văn hóa Hòa Bình ở Đông Nam Á", Khảo cổ học, số 1 & 2/1984. Chữ Phức hợp Kỹ thuật Hòa Bình (Techno-complex) là đề nghị của C. F. Gorman, học trò của W. G. Solheim II. Xem thêm "The Hoabinhnian and after : subsistence pattern in S.A. during the Latest Pleistocene and Early Recent periods" - Word Archaeology 2: 300-320, 171; "Hoabinhnian: A pebble-teal complex with Early Plant association in S.A.", Science, CL XIII No.3868, 14 Feb 1969.

8. Higham C, "The Bronze Age of Southeast Asia", Cambridge University Press, 1966.

9. R. H. Geldern, "Research on Southeast Asia : Problems and Suggestions", American Anthropologist, No.4, New York, 1996.

10. David N. Keightly (biên tập), "The Origins of Chinese Civilization", University of California Press, Berkeley, Los Angeles: 1983.

11. Li Chi, "The Beginnings of Chinese Civilization", Seattle: 1957.

12. I. R. Solin Khanov, 1979 : 37. Theo Trịnh Sinh, "Những hiện vật đồng đỏ trong văn hóa Đông Sơn", Khảo cổ học số 1/1992; "Nhận dạng trống giả cổ", Khảo cổ học, số 4/1997. Đọc thêm "The Cradle of the East" của Ping-Ting- Ho, phần Appendix I", "Excavation at Non Nok Tha, Northeastern Thailand, 1968", Interim Report, Asia Perapective XIII (1970), p.139; "Early Bronze in Northern Thailand", 1968 của W.G. Solheim II.; "Further Evidence to Support the Hypothesis of Indigenous Origins of Metallurgy in Ancient China" do Noel Barnard đọc trong Hội nghị Berkeley 1978 và in trong The Origins of Chinese Civilization - University of California Press, 1980.

13. "It will use the big rivers as language conduct, but the direction of dipersal is the exact reverse of the Himalaya centrifugal radiation hypothesis" - "Linguistic Diversity in Space and Time" - Johana Nicols, trích theo Eden in the East, trang 138-139.

14. J. Y. Chu và đồng nghiệp, "Genetic relationship of populations in China", Proc. Natl. Acad. Sci, USA 95, 11763-11768, 1998.

15. Cung Đình Thanh, "Gốm cổ tại Việt Nam và vai trò của nó trong văn hóa tiền sử", Tập San TƯ TƯỞNG số 12 tháng 2/2001.

16. Đọc "The Origins and Early Cultures of The Cereal Grains and Food Legumes" của Te-Tzu Chang, Chương 3 trong "The Origins of Chinese Civilization" - sđd [10].

17. Cung Đình Thanh, "Khái niệm về biển tiến ở Việt Nam" và bài "Sự thuần hóa cây lúa nước và ảnh hưởng của nó đối với tư duy người Việt Cổ", Tập San TƯ TƯỞNG số 3, tháng 7/1999.

18. Trích Eden in the East (trang 70-71) của Stephen Oppenheimer: "The prime "home" the most likely of rice - where climatically, the least manipulation is required to grow it - are in tropical Indo-China down to the Malay border Burma Bangladesh and the extreme South coast of China" - Peter Bellwood - "The Prehistory of Southeast Asia and Oceania" - Collins, Auckland, 1978; "Rice, though, was clearly pivotal t the Neolithic stay-athome mainland Indo-China from a very early stage, that is, if the Sakai cave findings are confirmed we now have a strange new image : Instead of the sinocentric model with the Chinese inventing rice cultivation, we have Austro- Asiatic speaking "Southern Barbarians" from Indo-China teaching the knowhow about rice to the Chinese".

19. Fritjof Capra, "The Tao of Physics", Fontana Paperbacks, London, 1983.

20. Con người được cấu tạo bằng nhiều tỷ tế bào. Tất cả các tế bào đều có cấu trúc giống nhau: trong mỗi tế bào đều có một cái nhân (nucleus) nằm chính giữa. Cái nhân này có chứa những chất liệu di truyền mà ta thường gọi là DNA (viết tắc từ chữ deoxyribonucleic acid). Mỗi nhân thường có hàng triệu DNA. DNA gồm có bốn mẫu tự (yếu tố hóa học): A (adeline), C (cytosine), G (guanine), và T (thymine). Một mảng DNA tạo thành một gien. Và nhiều gien tạo thành một bộ di truyền hay nhiễm sắc thể, còn gọi là chromosome. Con người có 23 nhiễm sắc thể.

21. A. Vu-Trieu và đồng nghiệp, "HLA-DR and DQB1 DNA polymorphisms in a Vietnamese Kinh population in Ha Noi", Tập san European Journal of Immunogenetics, năm 1997, bộ 24, trang 345-356.

22. Khoảng cách di truyền (hay còn gọi là genetic distance) là một thông số di truyền học đo lường mức độ khác nhau giữa các nhóm dân. Chỉ số này có giá trị tối thiểu là 0 (tức hai nhóm dân giống nhau về mặt di truyền), và giá trị tối đa là 1 (tức hai nhóm dân hoàn toàn khác nhau).

23. R. Ivanova và đồng nghiệp, "Mitochondrial DNA polymorphism in the Vietnamese population", Tập san European Journal of Immunogenetics, năm 1999, bộ 26, trang 417-422.

24. W. Kim và đồng nghiệp, "Y chromosomal DNA variation in East Asian populations and its potential for inferring the peopling of Korea", Tập san Journal of Human Genetics, năm 2000; bộ 45, trang 76-83.

25. S. W. Ballinger và đồng nghiệp, "Southeast Asian mitochondrialDNA analysis reveals genetic continuity of ancient Mongoloid migration," Tập san Genetics, năm 1992, bộ 130, trang 139-45.

26. C. G. Turner, "Major features of Sundadonty and Sinodonty, including suggestions about East Asian microevolution, population history, and late Pleistocene relationships with Australian aboriginals", Tập san American Journal of Physical Anthropology, năm 1990; bộ 82, trang 295-317.

27. T. Hanihara, "Population prehistory of east Asia and the Pacific as viewed from craniofacial morphology: the basic populations in east Asia, VII", American Journal of Physical Anthropology, năm 1993, bộ 91, trang 173-87.

28. Đột biến (mutation) là một sự kiện sinh học xảy ra ở trong tế bào. Gien được cấu trúc bằng một chuỗi DNA gồm 4 mẫu tự A, G, C, T. Khi một chuỗi DNA bị thay đổi, tức đột biến (chẳng hạn như từ GCAATGGCCC thành GCAACGGCCC) thì các đặc tính sinh học liên quan đến gien, chẳng hạn như mật độ xương, có thể bị thay đổi.

29. Bing Su và đồng nghiệp, "Y-chromosome evidence for a northward mi-gration of modern humans into eastern Asia during the last Ice Age," American Journal of Human Genetics, năm 1999, bộ 65, trang 1718-1724.

30. Yuehai Ke và đồng nghiệp, "African origin of modern humans in East Asia: a tale of 12000 Y chromosomes," Science, năm 2001, bộ 292, trang 1151-1153.

31. Bing Su và đồng nghiệp, "Polynesian origins: insights from the Y chromosome," Tập san Proceedings of the National Academy of Science (USA), năm 2000, bộ 97, trang 8225-8228.

32. Xin đọc bài "Các Vua Hùng dựng nước Văn Lang", Tập San TƯ TƯỞNG số 13, tháng 4/2001, trg 7.

33. Alberto Piazza, "Human evolution: toward2. Xin đọc bài "Các Vua Hùng dựng nước Văn Lang", Tập San TƯ TƯỞNG số 13, tháng 4/2001, trg 7.

33. Alberto Piazza, "Human evolution: towards a genetic history of China", Nature, Vol. 395, No. 6703, 1998.

34. Li Yin và đồng nghiệp, "Distribution of halstypes from a chromosome 21 region distinguishes multiple prehistoric human migrations", Proc. Natl. Acad. Sci. USA, Vol. 96, pp. 3796-3800, 1999.

35. Kwang-Chih-Chang, "The Archaeology of Ancient China", New Haven, Conn: 1968.

36. Barnard Noel, "Radiocarbon Dates and Their Significance in the Chinese Archaeological Scene: A list of 420 Entries from Chinese", Sources Published up to Close of 1979, Canberra.

37. Hà Văn Tấn dẫn theo Chapell (1987 - 83), "Năm lần nước biển lên xuống ở Đông Nam Á thời hậu kỳ Pleistocène", Khảo cổ học, số 1/1992; và "Sự biến chuyển từ Pleistocène đến Holocène ở Đông Nam Á" cũng cùng số. Cũng có thể xem thêm Tập San TƯ TƯỞNG các số 2, 3, 4, 7, 12, 13, 18.

38. Dẫn theo "The Cambridge Encyclopedia of Human Revolution", Cambridge University Press.

http://vietsciences.free.fr/vietnam/sudia/vanminhco_nguongocdanvn.htm

NGUỒN GỐC DÂN TỘC VIỆT NAM

Thế Việt

Dân tộc Việt Nam quần tụ trên bán đảo Đông Dương trải qua nhiều ngàn năm với đầy đủ những yếu tố cơ hữu: nòi giống, ngôn ngữ, văn hoá… Điạ bàn sinh sống là một hành lang thuận lợi cuả vùng Đông Nam Á, nơi có sự giao lưu qua lại cuả con người và sự sống trên điạ cầu từ thời tiền sử, theo các chiều Nam-Bắc, Đông-Tây, đại dương và lục điạ.

Sự cạnh tranh quyết liệt cuả các siêu cường hiện nay tập trung mọi phương tiện, mọi chiến pháp, nhằm chiếm đoạt khu vực giữ ưu thế thắng lợi đánh bại địch thủ. Sự sống còn cuả dân tộc Việt Nam và các dân tộc láng giềng đang đứng trước những thử thách vô cùng cam go.

Mới đây, một thanh niên Việt Nam thành công bước đầu trong sự nghiệp chính trị tại điạ phương, có dịp xuất hiện rộng rải trước công chúng, đã phát biểu “Tôi là người Việt Nam cuả Dân Tộc Việt Nam”. – “Tôi là người Việt Nam” là sự kiện đơn giản dễ nhìn thấy, nhưng phần tiếp theo “Dân Tộc Việt Nam” phức tạp hơn.

Tuổi thanh xuân cuả nam nữ Việt Nam dù bất cứ nơi đâu, đang hoà mình vươn lên trong xã hội, dành ra những khoảnh khắc nghĩ đến cội nguồn Dân Tộc, tương lai Dân Tộc, sẽ cảm nhận những rung động thiêng liêng cao quí, những ước mơ vị tha, vị quốc. Họ sẽ vượt qua những cám dỗ vị kỷ, tìm thấy ý nghiã cuộc sống cuả một đời người, trong đó có Lẽ Sinh Tồn cuả Dân Tộc.

Từ trước đến nay đã có rất nhiều sử gia, các nhà khảo cổ học, nhân loại học, tiền sử học, tập trung nghiên cứu về Đông Á và Đông Nam Á. Các học giả dựa vào tài liệu đã có trước, những khám phá đương thời, đưa ra những lý thuyết thuộc các vấn đề liên quan, trong đó có Nguồn Gốc Dân Tộc Việt Nam.

Sau đây là những phần trích dẫn tiêu biểu hoặc tóm tắt đại ý của một số tác phẩm nói về nguồn gốc dân tộc Việt Nam

1./ Việt Nam Sử Lược

Việt Nam Sử Lược được xem như là sách giáo khoa cuả học sinh trung học miền Nam Việt Nam trước 1975. Qua tác phẩm, cụ Trần Trọng Kim nêu lên những yếu tố căn bản :

‘‘Theo ý kiến những nhà nghiên cứu Pháp thì người Việt Nam và người Thái đều ở miền núi Tây Tạng xuống. Người Việt nam theo sông Hồng Hà lần xuống phía Đông Nam, lập ra nước Việt Nam ta bây giờ; còn người Thái thì theo sông Mê Kông xuống, lập ra nước Tiêm La (tức là Thái Lan) và nước Lào.

Lại có nhiều người Tàu và người Việt Nam nói rằng nguyên khi xưa đất nước Tàu có giống Tam miêu ở, sau có giống Hán tộc (tức là người Tàu bây giờ) ở phía Tây Bắc đến đánh đuổi người Tam miêu đi, chiếm giữ lấy vùng sông Hoàng Hà lập ra nước Tàu rồi dần dần xuống miền Nam. Người Tam miêu phải lẩn núp vào rừng hay là xuống ở miền Việt Nam ta bây giờ’’.

2./ Linh mục Lương Kim Định

Linh mục Lương Kim Định, một sử gia cũng là một triết gia. Sau nhiều năm tập trung nghiên cứu, giảng huấn, dưạ trên những công trình cuả Vương Đằng Linh, Chu Cốc Thành, Eberhard và Eickstedt, giáo sư Lương kim Định đã hoàn thành hai mươi ba tác phẩm, tạo nên hai bộ sách Việt Nho và Việt Triết, khai mở một nền tảng về Nguồn Gốc Dân Tộc Việt Nam.

Thuyết của Linh mục Kim Định được tóm tắt như sau: Bách Việt cũng gọi là Viêm Việt gồm có ba nhóm là Âu Việt (Miến Điện, Thái, và Lào), Miêu Việt (Mèo, Mán), và Lạc Việt (Việt Nam và Mường). Giống Bách Việt từ phương Tây tiến vào lục điạ Đông Á dài theo sông Dương Tử, mở rộng lên phương Bắc gần đến sông Hoàng Hà và lan rộng xuống phía Nam. Định cư tại điạ bàn nầy, giống Bách Việt đã tiến vào thời đại nông nghiệp, xã hội được tổ chức nề nếp và ổn định. Họ sinh sống với một trình độ văn minh, văn hóa khá cao do chính họ tạo ra, đó là nền văn hóa Việt Nho.

Tiếp theo, một giống dân du mục khác cũng đến từ phương Tây và lấn chiếm khu vực sinh tồn cuả giống Bách Việt. Sau khi cưởng đoạt đất đai của người Việt, lớp người chinh phục đến sau – người Hoa – sát nhập tất cả những giá trị cuả Việt Nho làm thành văn hóa của Trung Hoa.

3./ Sử gia Phạm Văn Sơn và Việt Sử Toàn Thư.

Sử gia Phạm văn Sơn đã đưa ra nhiều chi tiết trích dẫn từ Cổ thư Trung Hoa đến các tài liệu khoa học:

a- Căn cứ vào các sử sách của Tàu trong đời nhà Chu, ta thấy Bách Việt có mặt ở lưu vực sông Dương Tử rồi sau này tản mác khắp miền Nam bộ Trung Hoa. Nói là Bách Việt, người ta căn cứ vào thuyết truyền kỳ về Lạc Long Quân kết duyên cùng bà Âu Cơ sinh ra trăm con. Sự thực về thời thượng cổ, giống Bách Việt có nhiều nhóm, nhiều bộ lạc sinh sống rời rạc như các dân tộc thiểu số ngày nay tại các miền thượng du. Đến đời nhà Chu, các bộ lạc này đi dần đến chỗ thống nhất do các biến thiên của lịch sử, các bộ lạc nhỏ dần dần bị các bộ lạc lớn kiêm tính và họp lại thành năm nhóm lớn sau đây đã đạt đến hình thức quốc gia là: Đông Việt hay Đông Âu, Mân Việt, Nam Việt, Tây Việt hay Tây Âu, và Lạc Việt.

Việt Sử Toàn Thư cũng nhắc đến sinh hoạt của Việt tộc thời bấy giờ:

nguon-gocVN_bachviet_LeDangHuongDenHung_Nam1905

Về y phục, người Việt dệt bằng sợi gai hay đay và biết dệt vải hoa như người Mường, Thổ, là một thứ sản phẩm rất được người Hán ham chuộng. Người Việt biết pha đồng và thiếc để làm binh khí. Người ta đào được ở Chiết Giang những đồ đồng như đinh ba chân, dao, thương, dao găm, mũi giáo, chuông nhỏ, chuông lớn, nhất là thứ kiếm đồng hai lưỡi là vật quý báu đời Xuân Thu.

Họ sinh hoạt dưới nước nhiều hơn là ở trên cạn nên bơi lội rất giỏi, biết làm các thứ thuyền nhỏ là Linh, và các thứ thuyền nhỏ dài là Đĩnh, thuyền lớn gọi là Tu Lự, thuyền có lầu tức là Lâu Thuyền và thứ thuyền có gắn mũi qua tức là Qua Thuyền. Ba thứ thuyền sau là thuyền chiến. Các sách chép: người Việt rất sở trường về thủy chiến.

Về kiến trúc, hình như họ ở nhà sàn bằng tre và gỗ, tuy họ biết xây mộ và thành bằng đá, gạch. Việt tuyệt thư chép: nước Việt có rất nhiều thành và lăng mộ còn di tích đến đời Hậu Hán.

Về văn hóa, tinh thần của người Việt, chúng ta chưa được nhiều tài liệu để xét đoán, về ngôn ngữ chẳng hạn. Ta chỉ biết rằng, tiếng nói của người Việt khác với tiếng nói của người Hán nhiều, thường một tiếng Việt phải phiên âm bằng hai, ba tiếng Hán.

Về phong tục thì có tục xâm mình, cắt tóc là đặc tục của toàn thể Việt tộc.

Về tính tình, người Hán cho người Man Di (Việt) có tính khinh bạc, hiếu chiến, sắc sảo về việc binh, không sợ chết. Việt tuyệt thư viết: Họ ở núi mà đi đường thủy, lấy thuyền làm xe, lấy chèo làm ngựa, đến thì như gió thoảng, đi thì khó đuổi theo. Sử ký chép: Vì dễ kiếm ăn, họ không lo xa, dành dụm, bon chen. Tóm lại người Hán có ý ghê sợ tinh thần quật cường của Việt tộc, luôn luôn chống trả kịch liệt các cuộc xâm lăng của họ. Ngoài ra, người Việt lại thường hoài vọng phát triển về miền Bắc nữa. Đáng chú ý là cái tinh thần bất úy tử của người Việt mà Câu Tiễn trong khi đánh Ngô đã có dịp phô trương. (Câu Tiễn sai quân đến trước quân Ngô khiêu chiến, la ó om sòm, rồi tự cắt cổ mà chết. Giữa khi quân Ngô ngạc nhiên ngắm cái trò tự sát này thì quân chủ lực của Việt ập đến.)\

b- Dựa vào các tài liệu về chủng tộc, Việt Sử Toàn Thư viết:

Cứ những điều chúng ta biết về đặc tính văn hóa thì Việt tộc vào thời đó có lẽ không thuộc ảnh hưởng chủng tộc Mông-gô-lích một phần nào như người Hán, tuy chưa thể nói thấy tục xâm mình là tục đặc biệt của các dân tộc thuộc giống Anh-đô-nê-diêng ở miền Nam và Tây Nam Á châu (từ người Miêu Tử, Lô Lô, Mán, Lái, Lê, Dao, Xa, Đản, Đông cho đến người Dayak ở đảo Bornéo đều là di duệ của người Man Di). Đám người này, theo các nhà nhân chủng học chia ra hai giống Tạng-Miến (Tibeto-Birman) và Anh-đô-nê-diêng. Nhưng họ không khác biệt nhau mấy, ngay cả về đặc tính kỷ thuật. Theo các nhà bác học Leroy, Gourhan về nhân loại học, người Anh-đô-nê-diêng và giống Tạng-Miến gần nhau quá, nếu có khác nhau thì sự khác biệt đó cũng hết sức mỏng manh, có lẽ vì sự pha trộn tức là sự lai giống. Hai đám dân tộc này phải chăng đã sống gần gủi nhau nên có sự trạng này hay là đã cùng thoát thai ở cùng một gốc? Và chúng tôi nghĩ rằng cái gốc người ta đề cập đó có lẽ là Việt tộc. Các nhà tiền sử học và ngôn ngữ học phát biểu rằng suốt từ miền Axam ở phía Bắc Ấn Độ trải qua Nam bộ Trung Hoa xuống tới Nam Dương quần đảo có một thứ văn hóa hiện nay còn di tích trong các dân tộc Anh-đô-nê-diêng. Chúng ta có thể ngờ rằng người Việt tộc xưa có lẽ là một nhánh của chủng tộc Anh-đô-nê-diêng. Chủng tộc này trong thời thái cổ đã có mặt hầu khắp miền Đông Nam Á châu.

Sự phân vân của các học giả về sự tương đồng rất gần gủi giữa người Tạng-Miến và người Anh-đô-nê-diêng đã được nhà khảo cứu Bình Nguyên Lộc giải quyết trong một công trình biên soạn công phu : Nguồn Gốc Mã Lai của Dân Tộc Việt Nam.

4./ Bình Nguyên Lộc với tác phẩm Nguồn Gốc Mã Lai của Dân Tộc Việt Nam

Học giả Bình Nguyên Lộc hoàn thành tác phẩm với lập luận rằng người Tạng-Miến và người Anh-đô-nê-diêng chỉ là một, thuộc chủng Mã-Lai mà địa bàn phát tích của họ là vùng chân núi Hi-Malaya.

Hi-Malaya có nghĩa là núi của người Malaya. Danh từ Hi này còn thấy được trong ngôn ngữ Nhật Bổn ngày nay. Họ đọc là Khi, nhưng khi cần viết tiếng Khi bằng chữ La tinh, họ vẫn viết là Hi.

(Có lẽ Hi biến thành Hui rồi thành Núi bằng vào những xâu chuỗi biến dạng kỳ dị ở chương Ngôn Ngữ Tỹ Hiệu).

Xuyên qua 892 trang sách, học giả Bình Nguyên Lộc đã nghiên cứu rất nhiều tài liệu của nhiều tác giả viết về con người vào thời thượng cổ và những biến động lịch sử, trải khắp từ Trung Quốc, Ấn Độ, và vùng Đông Nam Á. Ông bổ túc những điều nghi vấn hoặc bỏ sót của một số giả thuyết và đả phá mạnh mẽ hai sử gia Nguyễn Phương (Việt Nam) và Mộng văn Thông (Trung Hoa) với chủ trương của họ : Việt là Tàu và Tàu là Việt.

Tác giả Nguồn Gốc Mã Lai của Dân Tộc Việt Nam cũng dành ra 240 trang sách để viết về Dấu Vết Mã Lai Trong Xã Hội Việt Nam Ngày Nay qua các minh chứng:

a- Việc kính trọng trống đồng được sử gia Lê Quý Đôn ghi chép trong Kiến Văn Tiểu Lục.

b- Về âm nhạc, trên thế giới hiện nay chỉ có ba dân tộc có cây đàn độc huyền, đó là dân Việt Nam, dân Mã Lai ở Indonesia, và dân Malayalam ở Nam Ấn.

c- Lối kiến trúc nhà chữ Đinh, mái nhà cong qướt lên, nhà bếp cách với nhà ở, ngói dẹp, nhà rầm.

d- Tự trị thôn xã và thần làng.

e- Thờ mặt trời và âm dương vật.

f- Đối chiếu chỉ số sọ:

‘‘Theo B.S. Huard và các cộng sự viên, cái sọ không phải chỉ có đặc sắc ở kích thước, mà các chi tiết về sinh vật hình thái (caractères morphologiques) rất có ý nghĩa quan trọng về mặt chủng tộc. Kết quả đối chiếu chỉ số sọ, ta biết bốn điều quan trọng:

-Sọ ta khác sọ Hoa Bắc và Hoa Nam rất nhiều về chỉ số và dung lượng.
-Sọ ta giống hệt sọ Mã Lai.
-Sọ ta có tánh cách brachycephale của Mã Lai trong khi đó đa số sọ người Hoa thuộc loại mesocephale.

Tất cả các dân mà tiền sử học nói là Mã Lai đều có sọ Mã Lai.’’

g- Ngôn ngữ tỹ hiệu: ‘‘Ngữ vựng của dân tộc nào cũng vay mượn lung tung, tuy nhiên các cuộc vay mượn còn để dấu thời gian lại. Nếu phải vay mượn của Tàu, thì ta chỉ vay mượn những tiếng chỉ những ý niệm phức tạp, những dụng cụ và vật dụng lạ, chớ không thể nào ta lại vay mượn một danh từ để chỉ Nước là chất mà ta uống hằng ngày và ta đã phải có tiếng gọi hàng ngàn năm rồi.

Hàng vạn tiếng Hán Việt đã thành hình đủ để làm một ngôn ngữ, nhưng không bao giờ thành ngôn ngữ cả vì không ai mà nói chuyện với nhau bằng loại tiếng đó, các quan đại thần, các nhà trí thức nói chuyện với nhau cũng nói bằng tiếng Việt.’’

Bình Nguyên Lộc đưa ra 200 biểu đối chiếu tiếng nói giống nhau của Việt Nam, Mường, Khả, Chàm, Ba Na, Thái, Cao Miên, Mã Lai Á, v.v…

5./ Ngôn Ngữ

Từ trước, đã có nhiều học giả nghiên cứu và đồng ý về sự tương đồng ngôn ngữ của các sắc dân trong vùng Đông Nam Á.

a- Giáo sư ngữ học Nguyễn Đình Hoà trong một bài khảo luận Cần Đả Phá Một Vài Huyền Thoại Về Tiếng Việt, đã nêu lên ý chính:

‘‘Trước khi đi sâu thêm vào đề tài hôm nay, chúng ta cần đả phá một vài huyền thoại. Mấy người nước ngoài đã hỗn xược nói rằng tiếng Việt là một thổ ngữ của tiếng Trung Hoa. Họ quên rằng tiếng Việt, tiếng Nhật Bản, tiếng Cao Ly, chỉ là những ngôn ngữ đồng văn với Hoa ngữ vì cả bốn đều xử dụng chữ Hán của Trung Quốc chứ bốn ngôn ngữ đó không có quan hệ thân tộc tức họ hàng gì với nhau cả. Ngày nay các nhà chuyên môn đã đồng ý rằng tiếng Việt và tiếng Mường là ngôn ngữ chị em thuộc dòng Môn Khờ Me trong đại ngữ tộc Nam Á (Austroasiatic)’’.

b- Bác sĩ Nguyễn Hy Vọng đã dành suốt cuộc đời nghiên cứu về ngôn ngữ cuả dân tộc, phát hành một công trình biên soạn giá trị : Tự Điển Nguồn Gốc Tiếng Việt (Vietnamese Cognatic Dictionary).

Bác sĩ Vọng giải thích: “Nhưng trên hết là, với 275 ngàn thí dụ đồng nguyên (cognatic correspondence) và hàng chục bản đồ ghi chỗ ở và nơi xuất phát cuả các dân tộc bộ lạc ở khắp vùng Đông Nam Á và bảng so sánh tiếng đồng nguyên cuả hàng chục ngôn ngữ Đông Nam Á với chừng 27 ngàn tiếng Việt cuả cả ba miền Bắc, Trung, Nam, để cho ai cũng thấy, người Việt cũng như người ngoại quốc, hiểu và ý thức được rất rõ ràng là tiếng Việt là tiếng Việt, không phải do Tàu mà ra, trái lại tiếng Việt là anh em họ hàng với bao nhiêu là tiếng nói khác ở Đông Nam Á, mặc dù qua hơn hai ngàn năm, cái chữ viết khác nhau cuả các thứ chữ ĐNA đã làm cho ta lầm tưởng là cái âm, cái tiếng, cái nghiã cuả các ngôn ngữ đó cũng khác nhau luôn ! Thật ra chúng nó đều giống nhau đến mức ngạc nhiên, sững sờ.”

Bác sĩ Vọng cũng nói thêm: “Nên biết rằng từ ngàn xưa, tiếng Việt đã được nói từ Động Đình Hồ qua tới Ấn Độ chân núi Himalaya và xuống tới 10 ngàn hòn đảo cuả Indonesia, theo các nhà ngữ học cuả giòng ngôn ngữ Austronesian.

Tiếng Mường là “tiền Việt”, giống nhau 95% với tiếng Việt. Tiếng Nùng, Thổ, Tày cũng lai 50% Thái Lào, 50% Việt mà đáng kể là họ dùng 100% tiếng Hán Việt.

Dân H’mong ở phiá Tây Nam hồ Động Đình vẫn có khoảng 300 tiếng nói chung với dân Việt. Người Khasi ở chân núi Himalaya vẫn nói cả hàng trăm câu tiếng Việt xưa y hệt như chúng ta (mi shông h.ơ ni # tôi sống ở đây). Dân Indonesia và Malaysia (230 triệu) cũng có cả ngàn tiếng một y như tiếng Việt.

Tiếng Chăm có chung cả 3.500 từ ngữ thông thường giống với tiếng Việt miền Trung. Sao vậy? Là vì tiếng Việt chung dòng với tiếng Chăm đã từ mấy ngàn năm về trước chớ không phải chỉ có từ khi dân Việt mới biết đến dân Chàm, lại càng không phải chỉ mới từ khi Việt đánh nhau với Chàm.

c- Một sơ đồ khảo cứu ngôn ngữ trên thế giơí, nhan đề : ‘‘Language Families of the World’’ phát hành năm 1999 cuả hai giáo sư Joseph Greenberg và Meritt Ruhlen thuộc trường đaị học Stanford (California) đã sắp xếp tiếng Việt và Khmer vào nhóm Austroasiatic cùng ngữ tộc vơí các tiếng Tagalog, Malay, Javanese, Malagasy, Fijian, Samoan, Tahitian, Miaori, Hawaiian, Thai, Lao, Hmong, Miến, gồm 1175 ngôn ngữ và do 293 triệu ngươì xử dụng

6./ Văn Hóa Hòa Bình.

Nền văn minh cổ thời của người Đông Nam Á đã được Tiến sĩ Wilhelm G. Solheim, giáo sư nhân loại học của trường Đại Học Hawaii đúc kết trong một bản nghiên cứu nhan đề: Ánh Sáng Mới Trên Một Quá Khứ Bị Quên Lảng (New Light On A Forgotten Past) với những minh chứng tích cực:

Trước hết giáo sư xác định, Đông Nam Á thời tiền sử gồm có hai phần. Phần thứ nhất là lục địa Đông Nam Á, trải dài từ núi Chin Ling phía Bắc sông Dương Tử đến Singapore và từ biển Nam Hải kéo về hướng Tây xuyên qua Miến Điện vào đến Assam. Phần kia gọi là Đông Nam Á hải đảo là một hình cung từ đảo Andaman phía Nam Miến Điện vòng qua Đài Loan bao gồm Indonesia và Philippines.

Giáo sư và cộng sự viên đã làm công tác khai quật tại Non Nok Tha, một địa điểm biên giới Lào, Thái và đã tìm thấy nhiều di chỉ quan trọng:

Một mảnh gốm vỡ có dấu vết vỏ trấu của hạt lúa Oriza sativa và khi đem xác định niên đại bằng carbon được biết rằng chậm nhất là vào khoảng 3.500 năm trước công lịch. Như vậy hạt lúa này đã hiện diện tại đây hơn 1.000 năm trước các hạt lúa đã tìm thấy tại Ấn Độ và Trung Quốc đã được các nhà khảo cổ ngày trước cho rằng là hai nơi đầu tiên của thế giới biết dùng lúa gạo làm thực phẩm.
Một nông dân người Thái đào được một lọ gốm có hình vẽ giống như lọ gốm ở khu vực Udon Thani, Đông Bắc Thái Lan có niên đại 4.700 năm trước công lịch.
Những vòng đồng hoen rỉ vẫn còn nằm trong xương cánh tay và xung quanh đó những cơ thể khác có ít hoặc không có trang sức, chứng tỏ rằng nơi đây đã hình thành một xã hội được tổ chức hoàn chỉnh từ thiên niên kỷ thứ hai trước công lịch.
Xác định niên đại bằng carbon, chúng ta biết rằng những rìu bằng đồng được đúc bằng khuôn đôi bằng đá đã được chế tạo tại Non Nok Tha vào khoảng 3.000 năm trước công lịch. Như vậy, những dụng cụ bằng đồng này có sớm hơn 500 năm so với những dụng cụ bằng đồng tìm thấy tại Ấn Độ và 1.000 năm trước Trung Quốc. Những khuôn đúc hình chữ nhật được tìm thấy từng cặp, chứng tỏ rằng chúng được đặt sát nhau và những mãnh vỡ của lò đúc và mẫu đồng vụn vươn vãi đó đây làm chúng ta không còn nghi ngờ gì nữa, nơi đây từ ngàn xưa là một xưởng chế tạo rìu.
Những phần cơ thể trâu bò chôn theo những đám táng thời cổ sỏ tại Non Nok Tha được xác định là những gia súc tương tự với giống bò Á châu Zebu (Bos Indicus). Đây là sự tìm thấy về việc nuôi súc vật làm thực phẩm có sớm nhất tại vùng Đông Á.
Chester Gorman, một nghiên cứu sinh, trình luận án tiến sĩ tại Đại học Hawaii đã tìm thấy ở Hang Tử Thần (Cave of Death) gần một con suối đổ vào sông Salween của Miến Điện, những phần của thực vật đã bị carbon hóa gồm có hạt đậu, hạt giẽ, hạt tiêu và những mẫu của quả bầu, quả dưa nằm vươn vãi với những dụng cụ đồ đá kiểu mẫu Hòa Bình.
Những mẫu xương của súc vật bị chặt ra nhưng không bị đốt cháy khiến cho chúng ta nghĩ rằng thịt đã được nấu chín trong những ống tre tươi như người ta vẫn làm hiện nay ở vùng Đông Nam Á. Xác minh niên đại bằng carbon 14 cho thấy rằng các vật liệu này đã xuất hiện từ 6.000 năm đến 9.700 năm trước công nguyên.

Sau khi trình bày thêm nhiều chi tiết khác nữa, Tiến sĩ Wilhelm G. Solheim đưa ra giả thuyết:

a- Đồng ý với Sauer rằng cây trồng dùng làm thức ăn được thực hiện trước tiên bởi cư dân của văn hóa Hòa Bình vào khoảng 15.000 năm trước công lịch.

b- Những dụng cụ bằng đá mài được tìm thấy ở Bắc Úc Đại Lợi, xuất hiện 20.000 trước công lịch, có nguồn gốc xuất phát từ văn hóa Hòa Bình.

c- Thay thế quan niệm cổ điển trước đây cho rằng những di dân từ phương Bắc đã đem những tiến bộ quan trọng đến vùng Đông Nam Á thời tiền sử bằng giả thuyết rằng nền văn hóa đồ đá mới của vùng Bắc Trung Quốc được tìm thấy ở Yangshao là do văn hóa Hòa Bình phát xuất từ Bắc Đông Á và di chuyển lên hướng Bắc vào thiên niên kỷ thứ 6 hoậc thứ 7 trước công lịch.

d- Những thuyền độc mộc được xử dụng trước tiên trên các sông ngòi vùng Đông Nam Á trước thiên niên kỷ thứ 5. Khoảng 4.000 năm trước công lịch, bộ giàn bằng cây gắn chung quanh thuyền được phát minh làm cho thuyền trở nên vững vàng hơn khi vượt biển, đã đưa đến những cuộc hải hành từ Đông Nam Á đến Đài Loan và Nhật Bản, du nhập vào đất Nhật cách trồng cây khoai sọ và một số hoa màu khác.

e- Vào khoảng thiên niên kỷ thứ 3 trước công lịch, những cư dân Đông Nam Á thành thục xử dụng ghe thuyền đã đi vào quần đảo Indonesia và Philippines. Họ mang theo những kiểu mẫu nghệ thuật hình xoắn ốc, hình tam giác, hình chữ nhật dùng trang trí đồ gốm, khắc vào gỗ, xâm mình, quần áo và dệt sợi. Đây là hình thể nghệ thuật tương tự với hoa văn trên đồ đồng Đông Sơn.

f- Người Đông Nam Á cũng đi về hướng Tây, đến tận Madagasca vào khoảng 2.000 năm trước đây. Họ đã đóng góp một số cây trồng hữu ích đối với nền kinh tế Đông Phi châu.

g- Cũng vào thời ấy bắt đầu có sự tiếp xúc giữa Việt Nam và Địa Trung Hải bằng đường biển làm phát triển ngành thương mại. Nhiều dụng cụ đồng thau khác thường xem như có nguồn gốc phát tích từ Địa Trung Hải đã được tìm thấy ở Đông Sơn.

7./ Stephen Oppenheimer và tác phẩm Thiên Đường ở Phương Đông : Lục Điạ Chìm Đắm cuả Đông Nam Á ( Eden in the East : The Drowned Continent of Southeast Asia)

Lý thuyết chính yếu cuả tác phẫm là, lần đầu tiên đặt Đông Nam Á vào trung tâm cuả các nguồn văn hoá và văn minh.

a- Oppenheimer chứng minh rằng khoảng 9.000 – 10.000 năm về trước, cư dân vùng Đông Nam Á không chỉ là ngươì săn bắn và hái lượm ban sơ như giới khảo cổ Tây phương thường mô tả mà là những nhà nông chuyên nghiệp biết trồng luá nước, khoai lang, khoai sọ.

b- Dưạ vào yếu tố và dữ kiện điạ chất học, Oppenheimer cho rằng khoảng 8.000 năm trước đây, mực nước biển dâng cao tràn ngập các vùng đất thấp làm cho những nhà nông đầu tiên trên thế giơí di tản khắp nơi, đến những vùng đất cao hơn để sinh tồn. Họ theo hướng Nam đến Úc Đaị Lơị, hướng Tây đến Ấn Độ và hướng Bắc vào vùng đất liền Châu Á. Trong cuộc di cư vĩ đaị nầy, họ đem theo ngôn ngữ, truyền thuyết, quan niệm tôn giáo, kinh nghiệm thiên văn, tổ chức xã hôị đén cac vùng đất mơí. Những ngươì lánh nạn đaị hồng thuỷ nầy là những hạt giống cho nền văn minh lớn khác mà sau nầy được phát triễn ở Ấn Độ, Mesopotamia, Ai cập và Điạ Trung Hải.

c- Công trình nghiên cứu cuả Oppenheimer còn dựa trên nguồn taì liệu khoa học đáng tin cậy, đó là khoa di truyền học và từ đó tác giả kết luận: ‘‘Tôi cho rằng nhiều ngươì phaỉ rơì bỏ Vùng duyên haỉ cuả họ ở phương Đông vì lụt lôị. Những ngươì lánh nạn nầy đã vun đắp những nền văn minh vĩ đại ở phương Tây’’ .

Trong lãnh vực di truyền học, tháng ba năm 2007, các nhà khoa học thuộc Đaị học Durham và Oxford cuả Anh quốc đã nghiên cứu DNA của heo rừng và heo nhà ở vùng Nam Thaí Bình Dương và nêu giả thuyết mới về nguồn gốc cư dân các đảo ở vùng nầy .

Tiến sĩ Keith Dobney thuộc khoa khảo cổ Đaị học Durham cho biết đã tiến hành nghiên cứu loại gene ít bị biến đổi trên 781 con heo ngày nay và gene heo sống từ thơì xa xưa lấy được từ các Viện bảo tàng. Họ noí rằng do có môí liên quan gene rõ ràng giữa heo hiện nay ở Việt Nam và heo ở các đảo Sumatra, Java, New Guinea, New Oceania cùng nhiều đảo Nam Thaí Bình Dương, nên họ cho rằng phần lớn các cư dân sống trên các đảo nầy có nguồn gốc từ Việt Nam chứ không từ Đài Loan.

Tiến sĩ Greger Larson, tác giả chính cuả nghiên cứu, nhận xét rằng heo tuy bơi giỏi nhưng không đến mức có thể bơi đến tận Hawaìi. Như thế chúng phaỉ được ngươì di cư chuyên chở đến đó và đây là minh chứng tuyệt vời về hoạt động di cư cuả con ngươì. Theo ông, tổ tiên cuả các cư dân trên các hòn đảo xa xôi đã rời Việt Nam cách đây vào khoảng 3.600 năm và họ đã đi qua nhiều hòn đảo trước khi đến các đảo Nam Thaí Bình Dương. Ông hy vọng nghiên cứu nầy sẽ mở ra một cửa sổ mơí về nguồn gốc cư dân vùng nầy .

8./ Giáo sư Cung đình Thanh và tác phẩm Tìm về Nguồn Gốc Văn Minh Việt Nam Dươí Ánh Sáng Mơí của Khoa Học.

Song song vơí lý thuyết cuả Oppenheimer, taị Chương 8 viết về Nguồn Gốc Dân Tộc theo Cổ Sử Nhân Chủng và Khảo Cổ Học, giáo sư Cung đình Thanh đưa ra kêt luận :

‘‘Khi nước biển đã đến thơì kỳ Flandrian, phù hợp với giai đoạn giãn băng cuôí cùng vào khoảng 18.000 năm trươc đây, cho đến lúc đồng bằng sông Hồng bắt đầu bị đe doạ thì ngươì Cổ Vỉnh Phú một phần di cư lên bám trụ ở vùng Tây Bắc và vùng các hang động cao ở Hoà Bình, phần khác, lớp có óc phiêu lưu hơn đã đi lên phiá Bắc qua hai ngả, một ngả đi qua Vân Nam đến Tứ Xuyên, Quế Châu, Thiểm Tây, một ngả đi theo ven biển phiá Đông lên đến Triết Giang, Giang Đông, Sơn Đông và gặp những vùng đất tốt mới, những môi trường thuận lợi, họ đã ở laị sinh sống, phát triển và từng nhóm họ đã tào lập ra những nước nhỏ mơí. Về sau chính những nước nhỏ nầy, khoảng 3.000 nươc, đã qui tụ laị để trở thành những nước lớn, sẽ tham dự vào việc tranh dành quyền làm chủ đất Trung Nguyên ở thơì Xuân Thu, Chiến Quốc (770 – 221 trước Kỷ Nguyên).

Khi nước biển bắt đầu rút và đồng bằng Vĩnh Phú từng bước bắt đầu được taí lập vào khoảng từ 6.000 năm trở laị đây, thì laị thấy có sự hôị tụ những ngươì trở laị đồng bằng đó. Đó là bắt đầu cuả Văn Hoá Phùng Nguyên, cũng là thơì đại đồng thau và thơì kỳ thành lập ra nhà nước Văn Lang cuả Vua Hùng …

Khi ngươì Hoa Hán thống nhất đaị lục dươí triều Tần, Hán khiến những ngươì gốc Bách Việt không chịu đồng hoá phải rời bỏ Trung Nguyên. Bằng cớ nữa là có dấu ấn văn hoá phương Bắc góp phần xây dựng lên Văn Hoá Phùng Nguyên và nhà nước Văn Lang vậy. Đó là chưa kể đến cách đôí xử kỳ thị cuả các chính quyền Hoa Hán từ đời Tần về sau đôí vơí dân bản điạ gốc Hoà Bình.’’

9./ Harold Wiens và tác phẩm Trung Quốc Tiến Quân Vào Vùng Nhiệt Đới (China’s March Toward The Tropics).

Thiên khảo luận nầy xây dựng trên chín Chương gồm trong 352 trang sách và 32 bản đồ phụ lục, chứa đựng những kiến thức uyên bác cuả một giáo sư đại học, Đaị học Yale.

Ngay tại Chương I, giáo sư Harold Wiens (1912-1971) đã nêu lên chủ đề dân tộc: “Người Hoa Hán phát triển văn hoá trong khu vực Hoàng Hà, mở rộng vào vùng Dương Tử và rồi đến Tây Giang. Họ chinh phục và xua đuổi, hoặc tiêu diệt hoặc đồng hoá những bộ lạc đang cư ngụ trên những bình nguyên cuả Dương Tử và Tây Giang (Nguyên văn: The Han-Chinese, developing their culture in the Huang-Ho region, expanded first into the Yang-Tzu and then in the Hsi-Chiang region, conquering, and driving out, or exterminating, or absorbing the tribes peoples occupying the Yang-Tzu and Hsi-River valley)”.

Trên cơ sở nầy, giáo sư khai triển đầy đủ các chứng tích, giải đáp thoả đáng các vấn đề lịch sử, chính trị, văn hoá tồn tại xưa nay trong khu vực:

– Dân tộc nào đã chiếm lỉnh khu vực rộng lớn miền Nam Trung Quốc trước khi ngươì Hoa Hán (Han-Chinese) đến.

– Những yếu tố cơ bản nào làm nên những đợt sóng bất tận cuả ngươì Hoa Hán tràn về phương Nam, phủ ngập các cư dân bản địa và nền văn hoá cuả họ.

– Những gì đã xảy ra cho những sắc dân ở miền Nam Trung Quốc không thuộc giống nòi Hoa Hán.

– Kẻ thống trị đã áp dụng kỹ thuật bành trướng đế quốc như thế nào để củng cố những phần đất chinh phục được ở phương Nam và đồng hoá những dân tộc không thuộc dòng giống Hoa Hán.

– Những chướng ngaị về điạ lý, văn hoá, chính trị nào đã làm chậm bước tiến cuả chủ nghiã đế quốc Hoa Hán.

– Thực chất về môí liên hệ cuả chính quyền trung ương đôí vơí những quốc gia trong vùng Đông Nam Á có chung biên giớí và sự kiện nầy sẽ ảnh hưởng như thế nào vào khu vực Đông Nam Á.

– Cuối cùng, làm thế nào để ngăn chận sự bành trướng của người Hoa Hán vào vùng nhiệt đới.

Mặc dù được phát hành năm 1954 và chỉ còn lưu trử trong các thư viện, nhưng nôị dung cuả sách với những sự kiện lịch sử, địa lý, nhân chủng, văn hoá là những yếu tố đã có từ nhiều ngàn năm trước và liên tục hiện hữu cho đến ngày nay nên tác phẫm vẫn giữ được giá trị bền vững.

Riêng đôí với người Việt Nam chúng ta, đây là tài liệu tham khảo cần thiết vì lý do sau khi rút quân khỏi các tỉnh biên giơí phiá Bắc năm 1979, Đặng tiểu Bình – một lãnh tụ hàng đầu cuả Trung Cộng – không kiềm chế được những cảm xúc sôi nổi, đã bộc lộ ẩn ức lịch sử giữa một cuộc họp báo : ‘‘Việt Nam là vấn đề hàng trăm năm, hàng ngàn năm đôí với Trung Quốc’’!

10./ Phạm việt Châu và tác phẩm ‘‘Trăm Việt Trên Vùng Định Mệnh’’

Tác giả Phạm việt Châu (1932-5/5/1975) xác định rõ ràng vị trí điạ lý, yếu tố văn hoá, chính trị, và lẽ sống còn cuả giống nòi Bách Việt :

“Bàn tiếp đến cái mà chúng tôi goị là vị trí định mệnh, nếu đứng trên bình diện nhân văn, chúng tôi nghĩ đến caí lò pha trộn các món văn hoá, thì đứng trên bình diện nhân chủng, chúng tôi laị nhìn thấy hình ảnh caí hồ lớn nằm kề lục điạ Đông Á để hứng lấy và bao bọc tất cả những bầy cá bị săn đuôỉ từ các dòng suôí, dòng sông tản lạc về; chúng tôi muốn noí tơí các bộ tộc Bách Việt qua nhiều đợt nam thiên dươí áp lực cuả Hán tộc.

Ngày nay, xét về xã hôị Người taị Đông Nam Á, những nhà nghiên cứu nhân chủng không khỏi ngạc nhiên khi thấy một khu vực có vẻ hỗn tạp nhất nếu nhìn thoáng qua bên ngoài, lại cũng là nơi tương đôí thuần nhất nếu đào sâu, bới rễ bên trong. Thật vậy, trừ những sắc dân cổ còn laị rất ít và khôí ngươì Trung Hoa mơí hình thành gần đây, tất cả thành phần dân số chính cấu tạo nên tập thể Đông Nam Á ngày nay đều bắt nguồn từ chủng tộc Bách Việt mà các nhà nhân chủng học Tây Phương khi phân loai thường goị là Indonesian hay Malay.

Vơí hình ảnh cái hồ, chúng tôi cũng nghĩ đến đoạn đường chót cuả cuộc hành trình lịch sử. Thật vậy, chúng ta không còn đường nào, nơi nào để mà thiên di xa hơn nữa. Cửa ngỏ thế giơí đã khép laị trong khi áp lực từ phương Bắc, dươí hình thức nầy hay hình thức khác vẫn tiếp tục đè nặng xuống. Chúng tôi cũng không thể nghĩ khác hơn là ý nghĩ cuả người Thái, anh em ở bên kia bờ sông Cửu về cùng một mối lo chung cuả nhân dân ‘‘Trăm Việt trên Vùng Định Mệnh’’ nầy. Ý nghĩ ấy đã được cựu ngoaị trưởng Thaí, Thanat Khoman phát biểu : Không còn có chỗ nào cho chúng tôi lui thêm được nữa! Do đó vơí chúng tôi nơi đây là kháng điểm đầu tiên và cũng sẽ là kháng điểm cuối cùng !

Là kháng điểm cuối cùng, thật thế ! Cái ý nghĩ bi tráng ấy phải được cảm chiêu sâu sắc để từ đó khơi dậy ý thức đề kháng tự nhiên, chẳng riêng vơí Trung Hoa mà còn cả vơí các cường lực khác’’.

o O o

Loài ngươì tồn taị một cách ưu thế giữa các sinh vật khác nhờ vào khả năng tìm hiểu, suy luận. Từ nhân tính nầy con ngươì không thể chỉ ăn, ngủ, dửng dưng, vô cảm vơí những hiện tượng xảy ra chung quanh, vì vậy họ đã hình thành các tôn giáo, hoặc lao vào khoa học để tìm sự giải đáp cho các câu hỏi : con ngươì từ đâu đến, đang làm gì, và sẽ đi về đâu?

Trường hợp một ngươì Việt Nam cũng mang niềm ưu tư đó vơí những chi tiết rõ rệt hơn: dân tộc chúng ta có nguồn gốc từ đâu, đang sinh sống như thế nào và rôì tương lai sẽ ra sao, thì bài viết nầy được xem như là sự nhắc nhở bước đầu. Con ngươì trong cuộc sinh tồn cũng như chiến binh khi lâm trận, ngoàì những trang bị đầy đủ còn phải xác định vị trí xuất phát hay là điểm đứng cuả mình để di chuyển không lạc lôí, phân biệt bạn thù.

nguon-gocVN_bachviet_Chienthangbachdang_nam938

Những tranh luận sôi nôỉ, những biên khảo công phu về nhân chủng và văn hoá cuả Vùng Đông Á, Đông Nam Á đang được minh định bằng những dữ kiện phức tạp hoặc những khám phá mơí nhất, hầu hết đều đồng ý về một ranh giơí giữa Việt tộc và Hán tộc và sự cạnh tranh sinh tồn giữaViệt và Hán khởi sinh từ nhiều ngàn năm trước taị lưu vực Dương Tử, Hoàng Hà. Các cư dân đã lập nên các quốc gia trong Vùng Đông Nam Á, các sắc tộc trong các khu tự trị taị Hoa Nam đều có chung một cội nguồn phát tích. Họ là những dân tộc trong Đaị Tộc Bách Việt.

Sự sinh tồn cuả Việt tộc trong thời tiền sử đang được tái hiện, phù hợp với nhu cầu cuả nhân loại, đánh trả mưu đồ bành trướng cuả Đế quốc Hoa Hán trong thời đại toàn cầu hoá. Hoa Kỳ và các quốc gia tiếp giáp với Thái Bình Dương đã thoả thuận xây dựng một khu vực liên hiệp kinh tế rộng lớn bằng Hiệp Ước Đối Tác Kinh Tế Chiến Lược Xuyên Thái Bình Dương (Trans-Pacific Strategic Economic Partnership Agreement) gọi tắt là TPP.

Khu Vực Hoá (Regionalisation) là một giai đoạn tất yếu trong tiến trình Toàn Cầu Hoá (Globalisation). Vùng Đông Nam Á Châu văn minh, giàu manh, tự do, dân chủ là một trục quan trọng có đủ khả năng duy trì sự quân bình giữa các thế lực trên thế giới.

Các dân tộc Đông Nam Á kết hợp khắng khít với nhau như một liên minh Bách Việt, một chiến tuyến đa diện (kinh tế, văn hoá, chính trị, quốc phòng) sẽ chận đứng làn sóng chinh phục ồ ạt tiến về phương Nam một lần nữa cuả con cháu Tần Thuỷ Hoàng bằng bất cứ chiến pháp nào: đồng Yuan hoặc hạm đội.

Biển Đông Việt Nam thường được xem là nơi có nhiều nguy cơ xảy ra chiến tranh thế giới. Một vài khuôn mặt quốc tế gốc Trung Đông không phải Á Rập khuyến cáo Mỹ chia đôi Thái Bình Dương với Trung Cộng để giữ lấy hoà bình. Một sáng kiến quái đản và hèn hạ ! Giải pháp Đối Tác Chiến Lược Kinh Tế Xuyên Thái Bình Dương có tính nhân bản và ưu thế tất thắng.

Trong vận hội nầy, mỗi người Việt Nam gạt bỏ tất cả những vị kỷ, thành tâm tìm đến với nhau, tận tâm, tận lực cùng nhau xoay chuyển thời cơ, lật đổ bạo quyền cộng sản toàn trị hiện hành, xây dựng một chế độ tự do, dân chủ thật sự. Đời sống con người có giới hạn, nhưng Dân Tộc trường tồn là danh dự và là trách nhiệm cuả mỗi người Việt Nam.

Chúng ta, những ngươì Việt Nam trong lãnh thổ từ Đồng Văn đến Cà Mau, từ đồng bằng đến miền sơn cước, ngươì Kinh, Thượng, Khmer, Chàm …gọi nhau là đồng bào với ý nghĩa chính xác, thiêng liêng và xúc động.

Thế Việt (2/16)

HỒ CHÍ MINH = LIÊN ÂU = KÝ HUY PHƯƠNG

Tuesday, February 16, 2016

ĐỖ VŨ KỶ HÀ * HỒ CHÍ MINH

Phải lật đổ nó....

Đỗ vũ Kỷ Hà
Khánh Hòa - VN

Nói về tên Hồ chí Minh đúng là không bút giấy nào kể hết "Trúc Nam sơn không ghi hết tội…", khổ nỗi dù căm thù, khinh bỉ, phẫn nộ trước tên đại gian ác này, không mấy người dân dám lên tiếng, vì sẽ bị khép vào đủ thứ tội quái đản cả thế giới không đâu có, như lợi dụng dân chủ, diễn biến hòa bình…, bởi thế, tên đầu sỏ thấy mình được ca ngợi lên tận mây xanh, cho đến nỗi mới ngoài 50 hắn đã tự xưng mình là cha già dân tộc, thì ra…bao nhiêu người dân VN đều là…con cháu hắn hết, thậm chí đến ông bà, cha mẹ hắn cũng là…con cháu hắn luôn. Riêng hắn thì đôi khi hắn cũng tỉnh giấc mơ mà tự hỏi không biết nhân dân đối với hắn thực sự thế nào, có thật lòng tung hô hắn "vĩ đại, sống mãi " như hắn thấy trên màn kịch TV không.

Thế là một ngày kia, hắn quyết định…vi hành một mình để được mắt thấy tai nghe lòng dân đối với "vị lãnh tụ tối cao kính yêu" của dân tộc. Hắn bèn cải trang thành một lão già nghèo khổ. Nhớ ngày nào, cha hắn uống rượu say, đánh chết người hắn phải ra bến tàu Sài gòn đi tha phương cầu thực, mà sau này hắn rêu rao là tìm đường cứu nước nên hắn lại mò ra bến tàu, loay hoay thế nào, hắn rơi tòm xuống sông. may mắn một thủy thủ nhảy xuống, vớt được hắn lên. Ướt sũng và run vì lạnh, hắn nói:

-Cảm ơn chú đã bất chấp nguy hiểm, cứu tôi, tôi muốn đền ơn chú…..

Người thủy thủ nhìn hắn nói:

- Thôi đi ông già ơi, lần sau đi đâu ráng mà cẩn thận…

Già Hồ nói:

- Chú không biết tôi là ai mà sẵn sàng lao xuống nước cứu tôi, thật là quý hóa quá…tôi phải đền ơn chú, chú cứ nói đi, chú muốn tôi đền ơn chú như thế nào…

Người thủy thủ trả lời:

- Thôi ông ơi, ngó ông có cái mạng chành mà đòi đền ơn nỗi gì…

Không biết làm sao, tên già bèn nói thật:

- Nói thật với chú, tôi chính là bác Hồ đây, nào, giờ chú muốn xin điều gì….tôi cũng có thể....

Người thủy thủ hoảng hốt, nhìn trước nhìn sau rồi lật đật quỳ xuống nói nhỏ:

- Ối…vậy cháu chỉ xin bác một điều thôi, bác đừng nói với ai là cháu cứu bác, nếu không dân nó xé xác cháu mất.

Đè nén, áp bức và dối trá dân mãi, một ngày kia, có một người dân chịu hết thấu, anh ta ra giữa đường và la lớn:

- Ta phải nói lên sự thật, Hồ chí Minh là tên tội đồ dân tộc, chính nó tiêu diệt những người yêu nước không chịu theo chủ nghĩa cộng sản quái gở của hắn, chính nó đã giết hàng vạn người trong cải cách ruộng đất, nhân văn giai phẩm, chính hắn viết bài "Địa chủ ác ghê" ký tên CB hô hào giết bà Cát Hanh Long, ân nhân của hắn và của đảng hắn, hắn…bịt râu coi đấu tố bà với gương mặt hể hả rồi vờ đóng kịch ăn năn, nhỏ vài giọt nước mắt cá sấu, hắn dùng đủ mọi thủ đoạn đê tiện nhất, lừa dối nhân dân, hắn viết sách tự ca ngợi minh dưới tên Trần dân Tiên, hắn….

Và dĩ nhiên, anh ta bị bắt. Dù sao anh ta cũng nói lên được những ấm ức trong lòng anh ta, và cũng là lòng mọi người để bao người nghe được cho hả dạ. Một cuộc họp kín, khẩn cấp được triệu tập. Một tên đảng viên phát biểu:

- Phải kết tội tên phản động này thật nặng….các đồng chí coi ta nên ghép nó vào tội gì?

Một tên trả lời

- Đó là tội nói xấu lãnh tụ…

- Không được, tội ấy chỉ bị tù 10 năm thôi

Hội trường im lặng. Bỗng có tiếng nói dõng dạc

- Đó là tội tiết lộ bí mật quốc gia…..

Toàn dân, không ai là không thấy rõ bộ mặt thật chẳng những của tên Hồ ly này mà còn của cả một bầy lũ chóp bu, đạo đức, kiến thức thì thiếu chứ thủ đoạn và nham hiểm lại có thừa, lịch sử sẽ nêu xú danh của bọn chúng: những tên Phạm văn Đồng, Nguyễn Văn Linh, Đỗ Mười.....đã ký tên vào hiệp ước bán nước " Thành đô" để lại hậu quả mất nước ngày nay. Nhữõng tên " Sang, Trọng, Hùng , Dũng....." chỉ lo vơ vét của dân, bán hết tài nguyên tổ quốc, từ rừng vàng biển bạc......những vùng đất trọng điểm biên giới, hết rồi chúng bán cả mặt sông mặt hồ, thậm chí cả cây xanh đường phố, mồm xoen xoét xúi ngư dân ra " bám biển" khi không một tấc sắt trong tay để biết bao oan hồn ngư dân vật vờ bên ngôi mộ gió......

Lần đầu tiên trong lịch sử có một tên thiến heo được đưa lên làm cố vấn. Ta không lạ khi nghe kể câu chuyện về hắn: một đồng chí thiến heo cũ muốn đến thăm hắn mà lính canh không cho gặp, anh ta bèn nghĩ ra một kế, đến trước cổng nhà hắn dõng dạc: " Ta là bạn học đồng chí Đỗ Mười, ta muốn thăm bạn học cũ", nghe tên hầu bẩm báo, hắn đã nói ngay : bắt tên nói láo ấy giao công an cho ta...Người ta phục tài sao hắn biết đó là tên nói láo, hắn bèn cười khà "Tao có đi học ngày nào đâu mà có bạn học..." Bởi....đỉnh cao trí ...tệ như thế nên khi được cử làm cố vấn hắn lo lắm, không biết cố vấn là làm việc gì, hắn bèn đến hỏi kinh nghiệm tên Phạm văn Đồng. Đồng nói "Tôi làm cố vấn khi còn bác, cứ bác nói sao tôi làm vậy nên chẳng có kinh nghiệm nào giúp đồng chí được" . Thất vọng, hắn đến gặp Võ chí Công, Công bảo "tôi làm cố vấn chỉ có mỗi nhiệm vụ là đi gắn huy chương, nhưng cũng có thể cho đồng chí kinh nghiệm này: huy chương luôn được gắn ở ngực trái, mình đứng đối diện người nhận huy chương nên sẽ lẫn lộn lung tung, không biết đâu là trái, đâu là phải cả, gắn lộn thì nguy nên làm cố vấn đồng chí phải luôn nhớ ghi khắc câu này "Phải người trái ta, phải ta trái người, trái ta phải người, trái người phải ta...." Và thời gian làm cố vấn hẳn là hắn thấu đáo câu này lắm. Rồi hắn lại tiếp tục hỏi Nguyễn văn Linh kinh nghiệm, Linh nói: tôi làm cố vấn quả nhiên có viết vài bài lừa dối được..." chúng nó", nhưng nào có dám ký tên thật đâu, chỉ ký tắt NVL rồi ai muốn hiểàu sao thì hiểu ( quả thật, hồi ấy có người hiểu nói và làm, có người hiểu nói và...lờ) nhưng tiếc rằng kinh nghiệm này đông chí không áp dụng được vì tên đồng chí là Đỗ Mười, viết tắt là ĐM. Nguy lắm.
Rồi bằng tất cả mọi thủ đoan gian manh, bọn cs cướp được miền Nam, tên ...ĐM ấy mò vào trước xí phần, choáng ngợp trước sự giàu có, sung túc của người dân, hắn khoái quá, sẵn tiền của cướp được muốn ăn uống cho thỏa thích, bước vào ngồi chễm chệ trong một nhà hàng sang trọng, bồi bàn đưa ra thực đơn toàn bằng ...tiếng lạ, chẳng lẽ nói...thuyết minh thì kỳ quá nên hắn chỉ đại vào một món, bồi bàn bưng ra đĩa cá hấp, hắn ngao ngán nhìn quanh, thấy bàn bên cạnh một thực khách đang ăn con gà quay vàng ươm, thơm lừng, hắn muốn gọi món ấy quá mà không biết gọi làm sao, vốn ma lanh, hắn chờ thực khách kia ăn hết, gọi " one more" và người bồi bàn đưa lên thêm một con gà quay, thế là hắn liền bắt chước, dõng dạc gọi "oan mo...." người phục vụ đủ thông minh để hiểu và bưng thêm cho hắn một con cá hấp nữa.
Than ôi....dù chỉ là những chuyện trà dư, tửu hậu, nhưng hạng vô học ngu dốt ấy lãnh đạo đã đưa đất nước, dân tộc ta đến thảm họa hôm nay, và....chế độ khốn nạn này chỉ có lật đổ nó đi chứ không thể sửa đổi được.

Đỗ vũ kỷ Hà
Khánh Hòa - VN (20-8-2015)

Monday, February 15, 2016

TS.PHANVĂN SONG * LIÊN ÂU

Năm 2016 : Năm Sống Còn Của Liên Âu.
Hay Liên Âu Và Những Mâu Thuẫn Nội Tại

TS Phan Văn Song

Bối Cảnh Liên Âu : Khủng Hoảng Kinh Tế Và Làn Sóng Tỵ Nạn

Trước làn sóng tỵ nạn đang tràn ngập vào Âu Châu, Rộng lượng, Vị Tha, Mở lòng, Nhơn đạo là những lời kêu gọi mở đầu để toàn thể dân chúng Âu Châu mở đôi bàn tay đón nhận những người tỵ nạn đến từ Syrie. Nhơn danh Nhơn đạo là đúng, nhơn danh Nhơn đạo là đạo đức, đó cũng là truyền thống Thiên Chúa Giáo, là truyền thống của nền văn hóa La Hy. Người dân Âu châu đang đáp trả lời kêu gọi nhơn đạo ấy. Tất cả đều nhũn lòng, cảm động, động lòng trắc ẩn, trước hình ảnh em bé chết đuối nằm trên bãi biển, trước hình ảnh cả ngàn nạn nhơn, bồng bế dìu dắt nhau chạy trốn chiến tranh, tránh xa những tên tử đạo, tránh xa những nhà độc tài, tránh xa viễn ảnh nghèo đói, để đi tìm Thiên đàng Địa giới của ngày nay là Âu châu, để đi tìm vùng đất hứa dưới nhãn quan ánh mắt của họ. Âu châu là nơi hiện nay có yên ổn, là nơi có sự trù phú, một nơi để họ làm lại cuộc đời, một nơi đầy hứa hẹn, sẽ một cuộc sống hạnh phúc. Vượt qua những xúc động ban đầu dân chúng Âu châu đã ráng quên nhìn vào thực tế của hiện tình kinh tế bản địa, để mở lòng vị tha tổ chức những tấm lòng thiện nguyện để đón rước những người tỵ nạn. Thế nhưng, vấn đề người tỵ nạn bổng nhiên chẳng mấy chốc biến thành những «đại quốc sự » và cũng bổng nhiên chẳng mấy chốc xuất hiện những trục trặc kỹ thuật. Thoạt đầu trục trặc kỹ thuật bởi kiến trúc vội vàng, thiếu căn bản, đầy bẩm tật, của căn nhà Liên Âu dần dần xuất hiện, rõ nét. Lòng thành, lòng nhơn đạo không đủ, phải có tiền, phải có « thật sự » tổ chức, đằng nầy chỉ có lòng thiện nguyện của các phe phái « cầm quyền âu châu » đứng đầu là Đức với vai trò nổi bật của bà Thủ Tướng Merkel, vài vai trò hoạt náo của ông Tổng Thống Hollande Pháp, phần còn lại các quốc gia khác với nhiều lý do nội tại riêng biệt từ chối nhận người tỵ nạn. Và một cách tự nhiên, trong vội vàng, trong hối hả, cấp bách, những quyết định dĩ nhiên cũng lật đật, vụng về, bất ổn, và rất nhiều cái « mất lòng nhau - thiếu ngoại giao ». Những diễn biến ngày nay là những thử thách cho con đường chánh trị, và tương lai sống còn của Liên Âu. Và đến nay kết quả thấy trước là một sự thất bại.

Thế mà ngày nay vẫn còn có người tiếp tục ngạc nhiên trước những kết quả nầy ! Ấy là chưa kể những hành động phá rối trị an, phá hoại của giặc ngoài, của thù trong. Phá hoại mặt ngoài của giặc ngoài do nhóm khủng bố Nhà Nước Hồi Giáo ISIS hay ISIL hay Daesh, tên gọi theo kiểu Mỹ, kiểu Âu Châu hay kiểu Pháp, tiếp tục gieo kinh hoàng khủng bố để tạo chia rẽ. Tạo khủng hoảng, chia rẽ, tạo cuộc chiến tôn giáo ngay tại Âu châu, bởi công dân Âu châu gốc Hồi giáo. Phá hoại do thù trong, do các nhóm cực hữu « dân tộc chủ nghĩa » bản địa, lợi dụng những bất an, sử dụng sự bất an, khủng bố, và họa khủng bố, hay họa di dân làm luận điệu võ khí tuyên truyền để « cướp chánh quyền ».

Không khí ngày nay khác chi không khí của những năm trước hai Thế chiến của thế kỷ XX. Thế chiến thứ nhứt, cách đây đúng 100 năm, nổ bùng bằng sự cạnh tranh của các khối Đế quốc vùng Trung Âu và Trung Đông : đế quốc Áo Hung, đế quốc Nga và đế quốc Hồi giáo Thổ Ottoman. Thế cân bằng giữa các đế quốc bất an đến nỗi chỉ cần một xúc tác nhỏ đã làm nổ bùng cuộc chiến đẩm máu nhứt của thế kỷ XX qua ! Chỉ do một dữ kiện thật nhỏ ! Một vụ « ám sát », một dữ kiện với một nguồn gốc « dân tộc » của một tiểu quốc : cuộc ám sát ngày 28 tháng sáu tại Sarajevo vợ chồng Thái tử François Ferdinand của đế quốc Áo Hung do một anh « dân tộc chủ nghĩa đòøi độc lập xứ Serbie ». Cuộc Đại Chiến thoạt đầu chỉ do phe Tam Đồng - Triple Entente Pháp Anh Nga chống phe Tam Kết - Triple Alliance Đức, Áo Hung- Thổ Ottoman. Ít lâu sau phe trên kéo thêm Nhựt, Ý, Roumanie và cuối cùng năm 1917 Huê Kỳ, và phe sau Bulgarie. 4 năm giết nhau, tàn phá, day dứt. Ý Thức hệ « Dân tộc » tiếp tục giây dưa ò lơ dí dầu. Trật tự mới sau thế Chiến I không thành công, hoạ đen chủ nghĩa dân tộc nổi dậy tiếp theo họa đỏ chủ nghĩa cộng sản dây dưa đến ngày nay chưa dứt ! Thêm 4 năm chiến tranh những bài học cũng vẫn chưa thuộc. Chỉ cần một tý khủng hoảng kinh tế, những giải quyết vụng về của những anh phù thủy chánh trị mỹ âu, các khối đế quốc từ từ họp lại. Những cái họa đen đang từ từ tượng hình. Đế quốc tạo bởi những cá nhơn Jules Ceasar, Thành Cát Tư Hãn, Napoléon, Attila, … nay chuyển qua những đế quốc với các lý thuyết Dân Tộc Nazi với Hitler, Thái Dương Thần Nữ với Nhựt Hoàng, với lý thuyết chánh trị kinh tế giai cấp Cộng Sản Chủ nghĩa với Lenine, Staline, Mao Hồ… Tất cả đều thất bại khi đi đến tổ chức xã hội. Ngày nay tôn giáo nhảy vào thay thế các lý thuyết dân tộc hay kinh tế chánh trị xã hội giai cấp. Và không gian chiến tranh ngày nay cũng là một không gian thế chiến. Tất cả chống khủng bố Daesh. Thật vậy không ? Thế giới từ từ cũng chuyển qua thành các khối đế quốc khác nhau : Khối Hồi Giáo Daesh đã đành, nhưng còn khối Nga, và khối Tàu. Liên Âu và Mỹ cũng là một khối tuy chưa đồng thuận nhau lắm ! Và các nước Châu Á, Bắc Á với Nhựt và Đại Hàn, Nam Á với Indônêxia và Mã Lai. Và Nam Mỹ ? Và Phi Châu ? … Thôi thử chỉ nhin một mình Liên Âu thôi vì đó là đầu đề của bài viết ngày hôm nay :

1/ Liên Âu, Một Dự Án Đồng Sàn Dị Mộng ?

Một Cuộc Tình Của Những Người Đầy Thiện Chí ? :

Chúng ta phải thật tình nhìn nhận là cái « Dự Án Liên Âu » không bao giờ được định nghĩa rõ ràng, không được định hướng rõ ràng, không có sự lựa chọn rõ ràng.

Ngay từ đầu, ngay từ những ngày đầu tiên từ lúc dự định, ngay từ ngày phôi thai, thai nghén, nghiên cứu đến lúc thành hình khai trương thành lập Liên Âu với Hiệp Ước Roma năm 1957, tất cả đều do thiện chí. Nhưng vẫn còn đầy những mâu thuẩn, những nghịch lý không giải quyết, dù có mặt, ai cũng biết, nhưng để đó, hạ hồi phân giải. Những đòi hỏi có tánh cách quốc gia, những thắc mắc mâu thuẩn về tập tục, những dị biệt về quan điểm thuế vụ, tất cả đều được đè nén, để cho thông qua, mục đích chung là cho thành công cái dự án. Và trong suốt thời gian Liên Âu phát triển, cộng đồng từ 6 thành viên thuở ban đầu nay đà 28, với sức lớn mạnh, với các thành viên đến từ những văn hóa tập tục khác nhau, những nhược điểm ban đầu ấy chẳng những vẫn không giải quyết được, những mâu thuẩn ấy chẳng những vẫn tồn tại và lớn dần theo, và ngày hôm nay tất cả đang, chẳng những hiện rõ lại nổ bùng ra!

Thiển ý, cùng ý kiến, cùng quan điểm của một nhóm anh em đồng ngành, Liên Âu có nhiều khuôn mặt, nhưng đặc biệt rõ nét nhứt, chỉ có hai mẫu nhìn, hai quan niệm, hai định nghĩa rất rõ ràng. Xin tạm gọi : Liên Âu A và Liên Âu B.

Biết rằng không chỉ có vậy, nhưng chúng tôi ráng tổng lược để quý thân hữu nắm rõ :

Liên Âu A= Liên Âu A là Liên Âu Chánh trị : Liên Âu của trung ương tập quyền, Liên Âu của độc quyền. Liên Âu bảo vệ Liên Âu : Liên Âu thành trì, Liên Âu kế hoạch, Liên Âu đầy luật lệ, đầy kiểm soát, khắc khe. Tóm lại, Liên Âu mẫu Jean Monnet, Liên Âu mẫu Jacques Delors.

Liên Âu B = Liên Âu B là Liên Âu Kinh tế : Liên Âu của thương mãi, của Tự do đi lại, của trao đổi, Liên Âu mở. Liên Âu của Thương mãi thông thương, của trao đổi Tự do, xí nghiệp tư doanh tự do. Liên Âu theo mẫu của Shuman, của Adenauer, của Gasperi, của Nữ Thủ tướng Margaret Thatcher.

Ngay trong Hiệp Ước Roma, đã không đặt sự lựa chọn rõ ràng rồi, các khái niệm đều rất mù mờ. Những kết quả ngày nay, đã quá lộ rõ. Thí dụ điển hình, là mâu thuẫn giữa hai quan niệm của hai quốc gia láng giềng là Đức và Pháp : một bên có cái nhìn rất quốc gia, đóng cửa, bảo vệ, của anh nông dân Pháp của Liên Âu A Chánh trị với Chánh Sách Nông nghiệp chung - La Politique agricole commune. Khác với cái nhãn quan quốc tế, thông thoáng mở cửa của anh kỹ nghệ gia Đức của Âu Châu B Kinh tế với chánh sách giá thành chung, (vì khó giải quyết nên đã đi đến thất bại). Cái đụng chạm, mâu thuẫn giữa hai quan niệm A và B ấy đã là đầu đề của cuộc tranh cãi nẫy lửa, lúc Trưng cầu Dân Ý năm 1992 để đi đến ký kết Hiệp Ước Maastricht giữa Delors Pháp và Thatcher Anh rồi !

Liên Âu ? Là một Cường quốc ? Hay chỉ là một Không gian ?

Đây cũng là một chứng minh của cái không định nghĩa, không lựa chọn thứ hai : giữa Liên Âu một Cường quốc, và Liên Âu là một Không gian.

Liên Âu Cường quốc : Liên Âu Cường quốc là Liên Bang các Quốc Gia Âu Châu -Les États-Unis d'Europe - United States of Europe. USE. Các chánh thể Quốc gia biến thành những Tiểu bang, tất cà là những Chánh sách chung, từ nông nghiệp, đến kỹ nghệ, giao thông, thuế vụ, điện lực, năng lượng, ngoại giao thương mại hay ngay cả quốc phòng, nội an.

Liên Âu Không gian : Liên Âu của Tự do đi lại, trao đổi, Thông thương : Năm cái Tự do Thông Thương : 1/Thông thương Con người đi lại, 2/Thông thương Hàng hóa, 3/Thông thương Dịch vụ, 4/Thông thương Xí nghiệp - Liberté des Entreprises, 5/Thông thương Vốn Đầu tư - Liberté des Capitaux. Liên Âu chỉ là một siêu thị khổng lồ, một cái làng thế giới !

Quyền lực của Liên Âu ? Đánh đu giữa Độc đoán, và Bất lực.

Độc đoán, khi tất cả các thành viên nghẹt thở dưới các « Luật lệ Âu châu » bất kể những mâu thuẫn, và quyền lợi, các dị biệt của các quốc gia thành viên. Độc đoán khi Liên Âu tạo những cơ chế gây khó khăn, gây mâu thuẫn, vừa tốn tiền, vừa phí của. Thí dụ một Nghị Hội để kiểm soát những « sai phạm hay thiếu thốn của nền dân chủ », nhưng cá nhơn Nghị Hội là cả một hệ thống hoang phí.

Bất lực, khi Liên Âu không đủ tài cán để đề nghị một chánh sách « sống chung » với những luật lệ chung, thuế vụ chung, tài khóa chung, điều hòa xã hội chung như y tế, môi trường, giao thông, lao động. Và càng bất lực hơn khi đứng trước một thử thách lớn như vấn đề Di tản ! Rước dân Di tản do chiến tranh, hay do kinh tế của ngày nay, hay do thiên tai môi trường đã là một nan giải cho một quốc gia rồi. Rước dân tỵ nạn do cuộc sống còn của dân tỵ nạn gốc Thiên Chúa Giáo Đông Phương, do sự dã man tàn ác của khủng bố Daesh Hồi Giáo quá khích, do Bạo lực độc tài của El Sadah, hay do độc tài các bạo chúa Phi châu ? Cả một vấn đề nhứt là cho một Liên Hiệp 28 quốc gia đồng sàn nhưng dị mộng, không đồng nhứt tiếng nói, tập tục, và còn nhiều xa cách giai từng đời sống xã hội với nhiều dự án phát triển điều hành xã hội kinh tế khác nhau !

Và, Không gian Liên Âu càng ngày càng mở rộng : với hiện tượng toàn cầu hóa, với Hiệp Ước Shengen, càng ngày càng mở rông cho các quốc gia mới, tuy chưa hẳn vào thành viên của Liên Âu, nhưng đã hưởng sự đi lại thông thương của con người dễ dàng hơn. Với làn sóng di dân, do những tấn công của khủng bố Daesh Hồi giáo quá khích, các biên giới đang lần hồi được lập lại, càng ngày các hàng rào giây thép gai đang được căng lại, được lập lại, nhưng được bao lâu ? Và hiệu lực nào ? Và bảo đảm ra sao ?...

2/ Hiện Tượng Di Dân Và Chủ Quyền Quốc Gia :

Liên Âu luôn luôn tôn trọng chủ quyền quốc gia. Do đó, hiện tượng các làn sóng di dân đang nhập vào Âu châu đang phá vỡ những tương đồng, những hòa đồng của Liên Âu. Nhiều quốc gia trước làn sóng dân tỵ nạn đang trên đường vượt biên giới họ, đều nhơn danh chủ quyền quốc gia để từ chối, rào chận, khóa cửa biên giới. Và chẳng mấy chốc thế giới bèn ra một « bảng phong thần », chia các quốc gia âu châu thành hai phía, bên thánh thiện và bên tội ác ; bên đàng hoàng, rộng lượng và và bên hẹp hòi, ích kỷ.

Một bên các quốc gia ông Thiện : Đức, Pháp, Ý, Hy Lạp, các quốc gia Bắc Âu và

Một bên các quốc gia ông Ác : Hung, Ba lan, Tiệp, Slovakie, Slovénie…

Thế nhưng, chẳng mấy chốc, nước Đức vì mở cửa quá rộng, phải nhảy qua phía Ông Ác ! Và cũng, dần dần các quốc gia được giao phó « phân số người di dân để làm bổn phận - quota », cũng đang cùng nhau nhảy qua phía Ông Ác và bắt đầu càm ràm từ chối !

Phải nhìn nhận, và phải lấy công tâm mà nói. Lãnh bổn phận rước người di dân không chỉ là một vấn đề lương tâm, rộâng lượng, chánh trị suông, chỉ mở hầu bao - đã là một cái khó của thời buổi kinh tế khó khăn nầy rồi ! - là xong đâu ! Mà là cả một chánh sách kinh tế, xã hôi rõ ràng, phức tạp cam go : không chỉ nuôi ăn, lo chổ ở thôi, mà phải tổ chức cho một xã hội hài hòa với những hội nhập với nhau giữa những cộng đồng cũ và mới với nhiều khác biệt tập tục - và …tôn giáo, cho được dễ dàng, đã là một chuyệân to lớn khá nhức đầu rồi ! Nay lại phải thêm vào nào phải tạo công ăn việc làm, và phải giải quyết vấn đề công nhơn nghề nghiệp, cho cả cũ và mới lại càng khó khăn hơn.

Những quốc gia Trung Âu hay Đông Âu không có nhu cầu thêm tay thêm chưn lao động nhơn công, trái lại, họ rất sợ những tay nghề mới nầy cạnh tranh họ trong thị trường lao động không chuyên nghiệp của âu châu. Tại các quốc gia nầy (Trung và Đông Âu) công nhơn thường giá rẻ, không cao như ở Tây Âu, nên công nhơn họ có thể đi qua làm việc ở các quốc gia Tây Âu. Ngoài vấn đề qua Tây Âu, ngay ở đất nước họ, công nhơn rẻ cũng là một điểm son để lôi kéo các đầu tư của các quốc gia Tây Âu hay Mỹ - công nhơn Trung và Đông Âu vẫn còn quen với giá cả, tập tục luật lệ của « thị trường nhơn công » cựu « Xã hội Chủ nghĩa » hay cựu khối « Dân chủ Nhơn dân », tuy ngày nay, có bớt bóc lột hay trả lương chết đói, nhưng cũng sẳn sàng làm việc với một đồng lương rẻ hơn, với một hệ thống an sinh xã hội tự túc, thô sơ, kiều bảo hiểm xe hơi, với những đòi hỏi về quỹ hưu trí cũng kiểu ấy, (kiểu mua bảo hiểm tư hữu-système par capitalisation) - nghĩa là tiền nào của đó, tự mình góp để giành tiền vào hưu mình. Vì đồng nào của đó, mua giá nào lãnh giá đó, nên công nhơn các quốc gia ấy rất sợ những lực lượng lao động mới vào cạnh tranh.

Trái hẳn với nước Đức chẳng hạn, một quốc gia ngày nay đang già nua, đang thiếu nhơn lực, đang thiếu công nhơn cho ngày mai, nên có nhu cầu đang cần thợ thuyền, công nhơn - kể cả công nhơn kỹ thuật cao (gần 50 ngàn kỹ sư điện toán Ấn độ đang được Đức tuyển chọn để hội nhập vào thị trường nhơn công Đức). Cũng vì thiếu công nhơn, nên cả hệ thống hưu trí đang bị khủng hoảng (hệ thống hưu trí Đức giống như hệ thống hưu trí Pháp là hệ thống chia đều- système de répartition. Các người đang tuổi đi làm góp tiền vào quỹ chung để trả cho người hưu trí. Phương pháp trẻ nuôi già) Đối với nước Đức, số người Di Dân nầy, là một sự may mắn. Các bàn tay lao động mới nầy sẽ tạo sung mãn cho nước Đức già nua. Các tay thợ tương lai nầy sẽ đóng góp vào quỹ phúc lợi cho người Đức. Nước Đức ngày nay sẽ có tý tốn kém, nhưng đấy là đầu tư cho « con người công dân Đức mới » và ngày mai sẽ được hưởng bù.

3/ Tương lai Nào ?

Ngày hôm nay, đóng cửa biên giới được xem như những biện pháp cấp thời nhưng phải chỉ là tạm thời thôi ! Trước mắt, chỉ để điều hòa làn sóng di dân, giữ trật tự, trước một sự hổn độn và một sức ép do các trại tỵ nạn ở Liban đang bị quá tải, hay do những đối đãi hà khắc của chánh sách đối xử người tỵ nạn của chánh phủ Thổ nhỉ Kỳ. Tuy không có giải pháp tức thời, đóng cửa biên giới cũng đáp ứng cho đòi hỏi an ninh các quốc gia biên thùy và có thể của cả Liên Âu ngày nay. Thế nhưng khi chủ quyền quốc gia, lãnh thổ quốc gia, biên giới các quốc gia đang được lập lại, thì cái Dự Án Liên Âu có còn hiệu lực không ? Chẳng còn một cường quốc Liên Âu mà cũng chả còn Không gian Liên Âu nữa !

Nên nhớ, « di dân tự nhiên » là một điểm lợi lâu dài cho mọi quốc gia. Hằng triệu người Bồ đào Nha, Ý đại Lợi, Tây ba Nha, Ba Lan, đã nhập vào và biến thành người Pháp và làm nên sự sung túc Pháp ngày nay từ suốt nửa thế kỷ qua !

Chúng tôi định nghĩa « di dân tự nhiên » là những giòng người đi tìm mưu sinh ở một vùng đất mới, đì tìm lại một cuộc sống mới, với đôi bàn tay nghề nghiệp, với lòng bền bĩ, sức tạo dựng, sáng tạo mới !

Để đối lại chúng tôi đề nghị từ « di dân nhơn tạo, không tự nhiên », là những cuộc di dân, chỉ để đi tìm những nhu cầu an sinh xã hội, những tổ chức cứu trợ tốt nơi quê hương mới ! Ngày nay những hội đoàn, những xã hội dân sự của thế giới Thiên Chúa La Hy Âu Mỹ đầy lòng vị tha mọc ra như nấm dưới cơn mưa người khổ, do thất nghiệp,do khủng hoảng kinh tế, do di dân chiến tranh, do di dân kinh tế đi tìm đất mới, do cả di dân lậu đi tìm cứu trợ !

Ngày hôm nay, có bao nhiêu « di dân tự nhiên » và « di dân nhơn tạo » ? Dùng từ « Di Dân chung chung » không làm sáng tỏ vấn đề. Các con cái chúng ta muốn đổi chổ làm, qua Mỹ, qua Đức, hai, ba bốn năm hay suốt đời đều là di dân cả. Đó là một Nhơn quyền. Chỉ có các quốc gia độc tài cấm đi lại dễ dàng thôi !

Vì vậy, nhìn vấn đề di dân qua số lượng chỉ là một câu chuyện ngắn, một đầu đề ngắn hạn thôi. Di dân phải là phẩm chất. Lựa chọn phẩm chất người di dân phải là một kế hoạch kinh tế, đem sung mãn tương lai cho một đất nước.

Tuy có khó khăn, nhưng hãy lựa chọn Mở Cửa :

Bài toán ngày nay của Di Dân đối với Âu Châu phải được giải quyết rõ ràng, với một chánh sách lựa chọn rõ ràng. Đừng ẩm ờ, không lựa chọn, ù ơ dí dầu như trước nữa. Liên Âu không thể ở với trạng thái ngày nay, với những Quôc gia tuy là thành viên nhưng độc lập, với những chủ quyền quốc gia, với những biên giới bằng rào kẻm gai, tường kẻm sắt nữa ! Đây chỉ là những giải pháp tạm thời !

Hình ảnh Âu Châu với những biên giới rào khóa là một hình ảnh lỗi thời. Là một sự chối bỏ của những tư tưởng phóng khoáng đã làm ra Liên Âu, đã tạo một đơn vị văn hóa Âu Châu ! Là chối bỏ những thành tựu đã tạo dựng một tương đồng tương ái giữa các cộng đồng khác nhau, giữa những tôn giáo khác nhau, đã dựng nên một sự sống chung trong đoàn kết, tuy tương đối nhưng đã giữ hòa bình và an lành cho Âu Châu từ nửa thế kỷ nay. Là buông tay, là đầu hàng trước bạo lực của Tôn Giáo Quá Khích tối tăm, của Cuồng tín, của Dã man, của Vô Đạo.

Và đây cũng là một dịp để mở cửa đi tìm một hướng quản trị mới cho Liên Âu. Các công dân các quốc gia thành viên ngày nay mất hẳn thiện cảm với quản trị trung ương Bruxelles, thủ đô Liên Âu tập trung quyền lực. Chỉ còn vài anh chánh trị gia thiếu óc sáng tạo, và vài đoàn thể thương mại, vua lobby, mong có Bruxelles trung tâm, để dễ mưu đồ thao túng. Để chứng minh, Anh Quốc ngày nay tiếp tục đe dọa « Brexit - ra đi », và chỉ sẽ trở lại vào trong một không gian tự do kinh thương cũng như Na Uy hay cả Thụy sĩ mặc dù không thành viên. Ấy là chưa kể Hiệp Ước TAP (Hiệp Ước Đối tác Xuyên Đại Tây Dương - TransAtlantique Partnership) sẽ ký kết giữa Huê Kỳ, Canada và Liên Âu. Tất cả chỉ vì Liên Âu Không Gian và Thương mại.

Vì thực tế, vì thực tiển, chúng ta phải đi tới, một Liên Âu mở cửa, bỏ hẳn những thủ tục rườm rà trung ương tập trung quyền lực của Bruxelles, để đi đến một phương pháp quản trị mở rông liên bang, tạo một sự cạnh tranh, tạo một sự tranh đua giữa các thủ đô chánh các quốc gia thành viên thứ yếu. Muốn vậy phải cần những người nhiều thiện chí, nhưng thiệân chí chưa đủ. Phải có những chánh sách, những sách lược, những kế hoạch lựa chọn đúng đắn, những phương pháp khoa học quản trị tốt để điều khiển bộ máy cồng kềnh nầy. Có vậy Di dân mới trở thành một cơ hội tốt để trẻ trung hóa, tân tiến hóa Liên Âu. Và không còn là một cái họa nữa !

Và Việt Nam ?

Việt Nam cũng đang ở trong tình trạng chuyển tiếp, lựa chọn.

Với TPP, với ASEAN đã biến cải, ngày nay không còn là một « Liên Hội các Quốc Gia Đông Nam Á nữa » mà đã chuyển sang thành một « AC - ASEAN Community - Cộng đồng Chung ASEAN » một « Thị trường chung Đông Nam Á » giống như Liên Âu, nếu biến thêm ASEAN thành một « không gian ASEAN » và đi xa hơn nữa thành một « Liên Bang ASEAN », một « Liên Bang Đông Nam Á ASEAN cường quốc » đối đầu với Tàu, 2016 cũng sẽ là một năm sống còn của Việt Nam. Và rộng hơn của cả Đông Nam Á.

Cũng cố một Liên Bang ASEAN, một Liên Hiệp Đông Nam Á, một Không Gian Liên Đông Nam Á, cộng với một TPP thương mãi trao đổi với các quốc gia bên kia bờ Thái Bình Dương. Và nếu có thể… mở rộng thêm thành một khối quân sự Á Đông với Nhựt, với Phi, với ANZUS… thì những bài toán Tàu, biển Đông, Hải Đảo, …chỉ sẽ còn là những cú tố bài xì phé, hay cao lắm chỉ là những đầu đề để thương thuyết, nói chuyện ngoại giao mà thôi !

Muốn vậy, Việt Nam phải có những người mới, những lãnh đạo mới, hoàn toàn thay đổi, cởi mở, thay tầm nhìn, thay tư duy, thay não trạng và đặc biệt vứt đi những rào cản, những bình phong cũ rích lỗi thời như Đảng Cộng Sản, tư tưởng Hồ Chí Mình, Xã hội Chủ nghĩa… để đem lại những sáng tạo, những tư tưởng mới hầu thay đổi vân mệnh quốc gia, đem lại Hạnh Phúc cho người dân, đem lại Phát Triển, Phú Cường cho đất nước.

Và phải mở cửa lắng tai nghe và nói chuyện với mọi người dân Việt hải ngoại cũng như quốc nội.

Và phải mở cửa tiếp đón mọi thiện chí, mọi người dân Việt hải ngoại cũng như quốc nội.

Và phải làm bạn với mọi người láng giềng, phương Đông, phương Tây, giao hảo ngoại giao.

Phải chấp nhận các đầu tư mọi nước ngoài, đa nguyên trong cái chọn lựa, nhưng cũng chấp nhận các nghiệp đoàn tự do để công nhân Việt Nam có quyền bảo vệ điều kiện công ăn việc làm đời sống lao động của họ và gia đình họ.

Có được như vậy, năm 2016, mới có thể bắt đầu một vận hội mới cho cả Âu Châu cho cả Đông Nam Á và cho cả Thế giới.

Hồi Nhơn Sơn, Đầu Năm 2016

Phan Văn Song

VNI

HOÀNG YÊN LƯU * NGUYỄN TUÂN

Nhà văn Nguyễn Tuân

Tản Đà và Nguyễn Tuân

on: October 24, 2015In: Văn nghệ

Print Email

Hoàng Yên Lưu
Sau “Một cơn gió bụi”, chữ mà học giả Trần Trọng Kim đã dùng, và nhất là sau Hiệp định Genève 1954, một số nhà văn tiền chiến nổi tiếng còn lại ở Hà Nội, vẫn giữ được phẩm cách “tiết trực, tâm hư” và được đời sau kính phục trong đó có Phan Khôi, Tú Mỡ (Hồ Trọng Hiếu) và Nguyễn Tuân.
Nguyễn Tuân (1910-1987) trước 1945 là một nhà văn tài hoa (thành danh với tác phẩm Vang bóng một thời), ca tụng chủ nghĩa khoái lạc, thích cuộc sống phóng khoáng và vì thế ông gần gũi với Tản Đà và được nhà thơ núi Tản sông Đà coi như bạn vong niên
Viết về Tản Đà bằng những dòng chân thực và tỉ mỉ nhất, khiến hậu thế cảm xúc không bài nào bằng bài Chén Rượu Vĩnh Biệt của Nguyễn Tuân đăng trên Tạp chí Tao Đàn trong số báo đặc biệt kỷ niệm về Tản Đà phát hành ở Hà Nội vào năm 1939.
“Cữ thượng tuần tháng tư năm nay, tôi có chút việc phải về Làng Mọc. Tôi nghĩ ngay đến việc ghé thăm ông Tản Đà. Từ chỗ ông ở đến Làng Mọc tôi, cách nhau độ năm trăm thước. Sẵn có bó đóm diêm gỗ bồ đề, tôi gói đi gọi là làm chút quà cho ông bạn già vốn đặt cái thú hút thuốc lào ngang với cái thú uống rượu. Con người ta chơi với nhau, đã mến được nhau, đã kính nhau thường hay có những cái tỉ mỉ như thế. Cái thanh đóm dùng để châm thuốc lào, ở người khác tôi không hiểu nó như thế nào, nhưng giữa ông Tản Đà và tôi, thanh đóm đã là một cái gạch liên lạc nối giữa một trẻ và một già.
Lần đầu tiên tôi giáp mặt ông Tản Đà là ở tòa soạn An Nam tạp chí phố Hàng Da. Đầu năm 1932 gì đó, sau cái hồi rời bỏ phố Hàng Khoai, lúc ông Hiếu còn cộng sự với ông Cử Ngô Thúc Địch. Sau bài thơ trường thiên của tôi gửi đăng ở An Nam tạp chí lấy tên là Tương Tư Hành, Vũ Lang đưa tôi lại giới thiệu cùng ông Tản Đà. Tôi còn nhớ buổi đầu đó, chúng tôi nói rất nhiều về bản dịch bài Tỳ Bà của Bạch Cư Dị, mà nhiều người gán cho Nguyễn Công Trứ và một số người nữa thì bảo là của ông Đỗ Phù Long (?). Những đoạn nhắc đến chữ dịch hay quá, hay đến nỗi hóa được cả chữ nguyên văn như chữ tẩm (biệt thời mang mang giang tẩm nguyệt) mà dịch là dầm (nước mênh mông dầm vẻ trăng trong) chẳng hạn, ông Tản Đà hút một điếu thuốc lào, tôi cũng hút một điếu thuốc lào. Chúng tôi thông điếu lẫn cho nhau và người hút thuốc thường giữ một thanh đóm lúc cháy để chờ người sau kịp dịt một mồi thuốc thứ hai vào nõ điếu. Lẽ cố nhiên, tôi thông điếu và giữ thanh đóm cháy nhiều hơn ông Tản Đà. Tôi rất vui vẻ giữ cái địa vị đàn em như thế có đến nửa giờ đồng hồ vì hai cớ: cớ thứ nhất là trước mặt tôi, tôi có cả cái tài hoa già dặn của thời đại; cớ thứ hai là ông Tản Đà cao hơn tôi những hai chục tuổi đầu. Lúc đứng dậy xin cáo, ông Tản Đà tay sẵn thanh đóm còn cháy dở, nèo tôi hút một điếu thuốc lào nữa và cười khà khà:
– Ngon nhất là cái điếu thuốc lào hút cho được nhất khí.
Thấy bao diêm của tôi đã vơi hết ruột, ông sẻ cho mấy chục que ở cái bao đầy của ông.
– Ngài cầm ít que dùng tạm. Bên đầy quá bên vơi quá.
Tôi lĩnh mươi cái que đóm diêm sinh, cảm tình vô hạn cái buổi đầu gặp ông Tản Đà, buổi đó, để lại cho tôi nhiều thiện cảm. Nhớ đến cái tàn lửa đóm của ngày cũ năm 1935, hồi ông Tản Đà thất thế lui về Khê Thượng, tôi có gửi lên cho tiên sinh một bó đóm gỗ bồ đề. Có người bạn quen, bắt gặp tôi ra nhà dây thép gửi cái bưu kiện đóm diêm lên tận tỉnh Đoài cho thi nhân, người đó đã đùa nhả một câu:
– Anh định diễn lại cái kịch rau sắng chùa Hương, có phải thế không?
Bó đóm đi không bao lâu thì ông Tản Đà gửi lại một bài thơ lục bát trong đó có hai câu:
Tay cầm bó đóm con con,
Nhớ người xa nước xa non như gần.
Đã có bao nhiêu đêm đông lạnh, tôi ngồi xổm khoác mảnh chăn bông lên bả vai, châm một thanh đóm, và nhớ đến người xa xa tôi cất tiếng ngâm một bài “Thề non nước” giữa một vùng khói thuốc dầy đặc, như màn đất núi.
Mãi đến đầu năm ngoái, tôi mới có dịp gần ông Tản Đà luôn luôn. Mỗi dịp gần nhau lại là một dịp để say sưa, để hút thuốc lào với thanh đóm cũ để nói chuyện dịch Liêu Trai, dịch Đường thi và phê bình về người và việc trong Đông chu liệt quốc.
Biết là đóm đã hết, cữ này về làng Mọc, tiện đường qua nhà ông Tản Đà ở Cầu Mới, tôi đem về biếu một bó đóm nữa.
Bấy giờ vào quãng chín giờ sớm. Ông Tản Đà đang uống nước trà, thấy tôi vào đã vội mời với một câu: “Cố nhân lai!” Cái mừng rỡ này xiết bao thành thực. Đúng như vậy, đã mấy hôm nay rồi, ông Tản Đà đang khát gặp người nói chuyện. Những bạn năng lui tới thường đã rõ ông Tản Đà vì sao phải rời xóm Bạch Mai chạy về vùng Ngã Tư Sở. Mở ngôi hàng xem số Tử Vi-Hà Lạc, không có khách. Mở lớp quốc văn hàm thụ và lớp Hán văn diễn giảng cũng không có học trò nốt. Rốt cùng đến thiếu tiền nhà, chủ nhà đuổi người thuê và giữ lấy đồ đạc. Chỉ tay vào chồng sách cũ xếp trên cái ghế mọt dài, chỉ tay vào hai chiếc ghế mây đã thành bảy chân choãi, ông Tản Đà vẫn còn hài hước:
– Nhiều lắm mà làm gì. Hai chiếc ghế cũng đủ chán. Chủ ngồi một chiếc, khách ngồi một chiếc.
Tôi bâng khuâng. Tôi cố tìm trong đầu tôi, lục lại trong cái mớ truyện Đông Tây cổ kim, để tìm lấy một thi sĩ giàu có. Thì ra, cái nghèo của thi nhân đã là một nghiệp dĩ. Sự giàu sang người ta chỉ thấy ở một kẻ buôn bán, ở một nhà viết tiểu thuyết. Có bao giờ, có mấy khi, một thi nhân được nằm lên đống vàng mười. Tôi muốn bỏ đi ngay, để được phơi những ý nghĩ đen ngòm này ra một chỗ thoáng.
Ông Tản Đà giữ tôi lại:
– Này đi đâu? Lâu lắm không uống với nhau một chén nào cả. Ở đây rồi ta tiểu ẩm.
Rồi ông chỉ cái thẩu rượu có ngâm đôi ba con cáp giới còn nguyên hình:
– Của một ông bạn ngoài Quảng Yên làm quà cho. Để đợi hôm nào khỏe, chúng ta sẽ dùng hết. Cái giống này tráng dương lắm. Lai ơi!
Lai là tên một người hầu cận thi nhân, cũng là người Khê Thượng, theo ông từ ngày ông lùi về Bất Bạt. Trước kia Lai thất học, nhưng từ ngày ở với ông Tản Đà, đã biết đọc, biết viết nhiều khi ngồi bên bếp lửa thăm dòm một bát canh, một niêu cơm, còn ngâm nga (!) nữa. Đã từ bốn năm nay, mọi việc chuyên trà, xào nấu món ăn và những lúc đêm hôm phải cầm cái hũ đi lấy rượu từ đầu làng đến cuối làng, những lúc có khách, nhất nhất mọi việc đều qua tay Lai cả. Nếu ông Tản Đà ở lùi vào thời trước, thì nhất định Lai phải để hai trái đào như một hề đồng ngày ngày đeo một cái lẵng hoa theo thầy lên núi lau một cái sườn đá cho thầy đề mấy vần thơ. Chiều cho được ông Tản Đà, tôi tưởng chỉ có một mình Lai thôi. Lai lúc nào cũng vui vẻ đứng hầu rượu. Với những phong tục rất êm đềm ấy ở trong một phong cảnh rất thanh bạch ấy, hai thầy trò ông Tản Đà đã gần như chọn lầm thế kỷ.
Lai đã bưng siêu nước ra, đứng vòng tay chờ ông Tản Đà sai bảo:
– Này Lai, con chạy ra đầu phố xem có cái gì mua về uống rượu. Con tùy tiện lấy.
Nghe mà thấy đài quá! Nghe mà thấy sang quá! Ai dám bảo ông Tản Đà luôn luôn túng quẫn. Tôi tủm tỉm cười…
Lai ở chợ đã về và đã nhanh nhảu bày lên bàn những món tửu hào. Trên mặt cái bàn gỗ mộc tròn vốn dùng luôn làm bàn giấy (!) – những lúc dịch thơ Đường bán cho Ngày Nay, những lúc dịch Liêu trai bán cho nhà Tân Dân, những lúc chấm số Hà Lạc bán cho khách bốn phương trời – trên cái bàn gỗ mộc, Lai đã đặt lên đấy một cái hỏa lò than hồng. Một đĩa bún Thanh Trì trắng phau điểm vài ngọn rau húng Láng xanh ngát và mươi gắp thịt lợn ba giọi có bóp riềng mẻ. Cái “tác phẩm” xinh xắn, gọn gàng này là của Lai.
Lai cũng phành phạch quạt nan quạt lửa than hồng vào người chúng tôi. Nếu không yêu và kính chủ nhân, thì có mà phải tội mới ngồi hầu một bữa rượu chín được người như thế này. Cũng như bao giờ, ông Tản Đà là người nói nhiều nhất trong những lúc cử tửu.
Giữa cái nóng nực của bữa rượu trời hè, tôi, mồ hôi chảy ròng ròng, ngồi nghe ông Tản Ðà luận bàn về người trong thanh sử. Nói xong cái tâm trạng Khổng Minh lục xuất kỳ sơn, ông quay sang cái cảnh Phạm Lãi chu du Ngũ Hồ. Rồi ông chê người Ðại phu Văn chủng, rút những câu trong sách cũ về đoạn ấy: “Cao điếu tận, lương cung tàng, giảo thố tử, tẩu cẩu phanh; địch quốc phá, mưu thần vong…”(chim nơi cao đã hết, thì cung cứng cũng xếp xó, thỏ khôn chết, thì chó săn cũng bị phanh thây, nước địch đã bị phá, mưu sĩ giúp chúa cũng vong mạng.)
– Con người ta ở đời, có hai thái độ đáng quý, một là làm thánh hiền, hai là làm hào kiệt. Nhưng đem so sánh thì làm hào kiệt vẫn sướng hơn. Cái cuộc đời ấy mới là ồ ạt.
Rồi không cần câu chuyển, ông Tản Ðà đổi sang một câu chuyện khác.
– Nội trong loài cá, chỉ có con diếc là sạch nhất và khó câu nhất. Giống nó chỉ hay ở chỗ nước trong và ăn toàn bọt nước. Thả cái mồi gì nó cũng chê cả. Ðịnh lấy một cái mồi thơm mà dử nó như là người ta thường dử một con rô hay một con chuối, thực cái anh đi câu đã làm một việc tối vụng về.
San sẻ cho tôi một gắp chả sốt, ông Tản Ðà nói đến kế sinh nhai.
– Tôi có lên trên báo Ngày Nay, nói chuyện cùng Trần Giư để lại dịch thơ Ðường. Nhưng ông ta bảo công việc ấy bây giờ giao cả cho ông Thạch Lam…
Chuyến tầu điện Hà Ðông đã nổi hiệu chuông ra gần tới Ngã Tư Sở. Tôi lặng lẽ cầm tay ông Tản Ðà, hẹn một ngày khác rất gần đây, sẽ xin trở lại.
Cái ngày khác rất gần đấy mà tôi lại trở lại căn nhà 71, Ngã Tư Sở, là ngày hai mươi tháng tư, tây lịch là ngày 7 tháng 6 năm 1939. Tôi trở lại để không bao giờ gặp lại ông Tản Ðà nữa. Tôi, một kẻ ở, đến để ngắm chủ nhân đã là một người về. Lúc bấy giờ quá giờ Ngọ.
Sớm nay (7-6) ở thư viện ra, Vũ Bằng rủ tôi đi uống một cốc rượu mạnh. Dọc đường phố Hàng Bông, người trưởng nam ông Nguyễn Khắc Hiếu mếu máo tin cho tôi biết rằng ông già cậu vừa mất. Thế là từ phút này làng rượu đất Bắc mất một tửu đồ và Tao đàn mất một vị nguyên soái. Và cái bữa rượu bún chả tôi uống hôm đầu tháng ở Cầu Mới với ông Tản Ðà là bữa rượu vĩnh biệt một thi nhân mà từ bây giờ chúng ta có quyền gọi xách mé là Tản Ðà là Nguyễn Khắc Hiếu không cần chữ đệm.
Ngồi ở một điếm Bờ Hồ tôi vừa quấy cốc rượu Borgia cho nổi bọt lên, tôi vừa nghĩ đến một câu mà ông Tản Ðà đã gở miệng nói giữa bữa rượu hôm trước:
“- Này bác Tuân, làm thế nào mà lúc chết được để mả ở chỗ Hàm Rồng Thanh Hóa, ngay chỗ bên cầu treo, ở đấy mát lắm.”
Rồi nghĩ đến cái việc trợ cấp năm trăm bạc (do em vợ của thi nhân là Nguyễn Tiến Lãng, lúc đó đương làm đổng lý văn phòng cho hoàng hậu Nam Phương, xin với vua Bảo đại trợ cấp cho thi nhân) chỉ một chút nữa là thành sự thực, tôi lại mừng cho cái thơm tho của một thi nhân. Có lẽ ông Trời muốn giữ cho thi nhân được trong sạch nên đã sớm gọi ông Tản Ðà về. Người trích tiên đánh vỡ cái chén ngọc ở Tiên cung đã đến lúc mãn hạn đi đầy! “Cái hạc” đã “bay lên vút tận trời”! Năm mươi mốt tuổi đầu, thế cũng là đến cõi. “Của trời, tham được có ngần ấy thôi!” Tôi nâng cốc rượu còn đầy chỉ định nhớ chứ không thương thi nhân vừa đặt chân vào cõi Bất diệt.
Nhưng lúc tôi vào nhà 71 Cầu Mới, lòng tôi thắt lại. Ông Tản Ðà còn hấp hối và đang thở hắt ra. Cứ đều đều, cứ nhẹ thế cho đến hơi thở cuối cùng. Hai môi mím khít lại, ông Tản Ðà có nét mặt răn rúm của một người chết khó khăn. Phải, chung thân làm một người bất đắc chí, sống đã chẳng được toại lòng, người nằm sóng sượt đây khó mà đi cho nó nhẹ nhõm được. Tôi bắt đầu cảm thấy hơi lạnh. Ở đầu giường bệnh, vẫn bên chồng sách bừa bãi đây đó mấy trang bản thảo. Tập di cảo! Trời! Và lẻ loi ở góc bàn vẫn cái hũ rượu cáp giới ngày nọ. Tất cả, chỉ có thế thôi, với một đoàn thê tử yếu và đuối!”
(Ðăng lần đầu trong Tạp chí Tao Ðàn, số đặc biệt về Tản Ðà, ra ngày 1-7-1939)
Hoàng Yên Lưu

HUY PHƯƠNG * CHUYỆN PHIẾM NGÀY VALENTINE

Nhân Ngày Valentine, Mấy Ông Ngồi Lại Tán Chuyện... Phiếm

Một ông lính già bắt đầu câu chuyện:
- Bà ngoại con Tép của tôi khó lắm

Bả nói với tui: “Sao tôi thấy ông ở Mỹ mấy chục năm rồi mà không hội nhập đuợc gì hết.”

Tôi tức quá:

- Bà không thấy tôi hội nhập sao? Ai cao máu, tôi cũng cao máu, ai cao mỡ, tôi cũng cao mỡ, ai tiểu đường, tôi cũng tiểu đường, tôi còn hơn nguời ta cái thấp khớp nữa. Bà còn muốn tôi hội nhập gì nữa?

- Bả còn nói: “Ý tôi muốn nói là ông không biết galant như nguời Mỹ, mở cửa xe cho vợ, mua bó hoa tặng vợ ngày Birthday, ngày Valentine.” …

- Trời ơi! Tôi cũng muốn mở cửa xe cho bà lắm chứ, nhưng sợ người ta nhìn vào, người ta nói: “Thân bà một đống, cọp ăn 3 ngày không hết, bộ bà đó bị bịnh bại liệt gì mà không mở cửa xe được". Còn birthday của bà, tôi mua cho bà 1 bó rau muống, 1 bó hành, 1 bó ngò, bà còn muốn gì nữa.

Thế là ông bà ngoại của con Tép bắt đầu cãi.
Một ông nhà binh nhanh chân nhảy dô góp chuyện:

- Các ông có biết không? mỗi cuối tuần tôi chở vợ đi chợ, tôi đẩy xe theo sau bà. Mua đầy xe, tôi hỏi bả “Về chưa?” Bả nói ông chở cho tôi lại chợ khác mua một chai nuớc mắm. Tôi hỏi “Sao bà không mua ở đây luôn.” Bả nói: “Ở đây nuớc mắm tới $2.99, còn chợ kia chỉ có $2.88”. Từ chợ nầy đến chợ kia lái xe 45 phút, bả quên tính tiền xăng. Tôi với bả bắt đầu… cãi.

Ông nhà binh khác chen vô:
- Còn tôi, khi lái xe, tôi quẹo tay phải, bả nói sao ông không quẹo tay trái. Tôi chạy nhanh, bả kêu tôi chạy chậm lại. Tôi chạy chậm, bả nói ông chạy như rùa bò. Tôi nói: “để tôi order hãng xe Toyota chế cho bà xe có 2 tay lái, để bà khỏi lái xe bằng miệng.” Và thế là cãi nhau.

Ông nhà bếp lắc đầu và kể chuyện ông nghe đuợc như sau:

- Có ông kia lái xe chở bà vợ ngoài xa lộ, chạy nhanh, bị cảnh sát quay đèn chận lại. Cảnh sát hỏi “Ông có biết lỗi gì không?” ông chồng chưa kịp trả lời, bà vợ tươm tướp la lên! “Tôi đã nói ông rồi, ông chạy bạt mạng 7, 8 chục miles có ngày bị phạt mà ông không chịu nghe.”
Ông chồng giận dữ la bà vợ:

- Để tôi lo, bà im cái mồm bà lại đi.

Không ngờ ông Cảnh Sát này là người Việt, nghe đuợc tiếng Việt, hỏi bà vợ:

- Bộ ông chồng bà ở nhà cũng nạt nộ bà như vậy phải không?

Bà vợ liền trả lời:

- Đâu có. Bữa nào ổng uống ruợu say, ổng mới la như vậy.

Ông chồng nhận 1 ticket vuợt tốc độ và 1 ticket uống ruợu lái xe. Thế là vợ chồng lại cãi nhau.

Ông nhà văn nãy giờ ngồi trầm ngâm, cuời mím chi, chậm rãi kể:

- Có một ông chồng đi sau xe chở quan tài của vợ đưa ra nghĩa trang. Ông bạn đi gần bên thấy ông này sao cái miệng nhép nhép như đọc kinh. Ông bạn tò mò đến gần hơn, thì nghe ông này không phải đọc kinh, mà ông ấy đang hát. Ông bạn hỏi: “Đám tang vợ vui vẻ gì mà ông hát?”

Ông chồng trả lời:

- Từ ngày cuới bả đến giờ, chỉ có hôm nay tôi đi chung với bả mà không cãi nhau”

Ông nhà bếp chen vô một chuyện khác. Ông kể năm rồi, ông phải mổ van tim. Bà vợ ngồi kế bên than: “Ông ơi, ông chết tôi chết theo”

Ông hoảng hồn: “Thôi bà ơi, để tôi đi một mình cho thanh thản, khỏi phải đi chung, khỏi phải cãi với bà.”

GIẢI ĐÁP TÂM TÌNH

LỜI CẦU XIN CỦA NGUỜI ĐÀN ÔNG

& Phúc đáp của VĂN PHÒNG CẠNH THƯỢNG ĐẾ

Con quỳ lạy Chúa

Con quỳ lạy Chúa trên trời
Sao cho con trốn được người con yêu
Rằng con thiếu nợ đã nhiều

Nàng còn mua sắm đủ điều Chúa ơi !
Con cày hai dzóp hụt hơi
Người con yêu lại đua đòi chơi xe
Biểu gì con cũng phải nghe
Nếu con cãi lại là te tua đời

Trước đây con tưởng gặp thời
Chúa ban con được tìm người con yêu
Giờ đây thân xác tiêu điều
Đời con phải chịu rất nhiều đắng cay
Thân con chẳng khác trâu cày
Nợ nàng con trả dài dài chưa xong
Con giờ như cá lòng tong
Sụt ba chục ký, ốm nhong, rã rời
Thế mà đâu hết nợ đời

Nấu cơm, rửa chén, bị đòi... tù ti
Người đâu gặp gỡ làm chi
Để cho khổ thế còn gì là Xuân ?
Chúa ơi ! con khổ vô ngần
Chúa mà không giúp là thân con tàn
Con đang thiếu nợ trăm ngàn

Nhìn đồ nàng sắm, hai hàng lệ rơi
Con quỳ lạy Chúa trên trời
Giúp cho con trốn được người con yêu.

Lời cầu nguyện trên đây đã tới tai Chúa, nhưng Chúa ở Thượng Giới bận lắm, vì phải lo giải quyết những nỗi khổ của các nạn nhân chiến tranh, thiên tai ... Nạn nhân của Vợ chỉ là chuyện nhỏ cá nhân, giao cho phụ tá, cấp dưới giải quyết.

Ta là Tiểu Thánh trên Trời,
Nghe con cầu nguyện, đôi lời với con:
Tại ngươi ham thích gái non,
Giá này phải trả, sao còn than van ?
Việc chi phải trốn xa nàng,
Nghe ta mách bảo vài hàng khuyên răn,

Nếu nàng mua sắm lăng nhăng,
Ngươi chôm re-ceipts, re-fund lại tiền.
Hễ nàng lớn tiếng liên miên,
Bông gòn tai nhét, ngồi thiền là xong.
Nồi, niêu, chén, dĩa ... cả chồng,
Rửa chi cho mệt, bỏ trong free-zer,
Ngày mai xài tiếp tỉnh bơ,
Đỡ hao tiền nước, khỏi nhờ sà - bông.
Nàng mà õng ẹo ... với chồng,
Mười ngày chẳng tắm, nàng không quấy rầy.
Nợ nần lỡ đã chất đầy,
Ngươi khai bank-rupt, chóng chầy cũng qua.

Kiếp sau nhớ chọn gái già,
Vợ cưng chồng trẻ như là cưng con.
Thân ngươi nay đã mãi mòn,
Sống hết xí quách; chết còn Chúa lo.
Người khôn có vợ được nhờ,
Kẻ ngu có vợ thành bò, thành trâu.
Động lòng ngươi đã nguyện cầu,
Mấy lời khuyên bảo giải sầu cho ngươi.

NGƯỜI ĐÀN ÔNG GỬI THƯ LÊN VĂN PHÒNG TIỂU THÀNH I

Những lời Tiểu thánh dạy răn,
Mà sao con thấy khó khăn trăm bề.
Hàng mua khó lấy tiền về,
Nàng mà biết được con thì tả tơi!
Miệng nàng nói mãi không thôi,
Bịt tai, bịt mắt nàng thoi mặt mày.

Ăn xong phải rửa bát ngay,
Nếu mà không rửa, bát bay lên trời!
Con mà không tắm trời ơi,
Nàng cởi quần áo xịt vòi nước sôi!

Nếu không phục vụ đến nơi
Nàng đi du lịch thì đời con tiêu!
Khai bank- rupt lành ít dữ nhiều,
Hết tiền nàng sẽ bỏ liều thân con.

Gái già chưa hẳn là hơn,
Đã già, đã xấu lại còn dở hơi!
Con quỳ lạy Chúa trên trời,
Sao cho con thoát khỏi người con yêu!

Ký tên
XYZZ

RÁC HỒ CHÍ MINH

Trung tâm thành phố ngập rác sau giao thừa

Dân chúng ờ VNcs "hồ hởi phấn khởi" đón mừng Tềt Bính Thân 'hoành tráng' như thế nầy. Có thức ăn dư thừa nên mới có rác đề ma` xả rác đầy đường.Họ có đầy tự do,.ấm no rồi.... Xem như cái đám dân nầy họ đâu có cần đến sự giải phóng khỏi ách cộng sản.?

Trung tâm thành phố ngập rác sau giao thừa
Sau khi mãn nhãn với màn pháo hoa rực rỡ đón chào năm mới, người dân TP HCM lục đục về nhà, để lại sau lưng giấy, túi nylon, vỏ chai nước ngọt... trắng xóa đường.

Sau màn bắn pháo hoa 15 phút mừng năm mới Bính Thân, khu vực trung tâm TP HCM trước đó có chục nghìn người tụ tập ngập rác.

Trên các tuyến đường Tôn Đức Thắng, Hàm Nghi, Võ Văn Kiệt, Bến Bạch Đằng... rác phủ đầy, trắng xóa mặt đường.

Ngán ngẩm nhìn bãi rác thải giữa trung tâm thành phố, Chí Cường (quận Thủ Đức) cho biết, các nhóm đến xem pháo hoa mang theo báo hoặc mua những tờ giấy trắng trải xuống đường ngồi chờ. "Khi xem xong, phần lớn thản nhiên bỏ về và quên luôn rác của mình", Cường chia sẻ.

Khi xe máy được chạy ngang quanh, rác bay tung tóe khắc nơi...

Nam thanh niên chạy qua đống rác, cán lên hàng loạt chai nhựa khiến xe trượt bánh, ngã sõng soài. "Cũng may tôi chạy chậm nên không việc gì", anh nói.

Trên phố đi bộ Nguyễn Huệ, nơi sử dụng làm đường hoa năm nay cũng ngập rác.

Rác đủ các thành phần từ túi thức ăn đến chai nước, khăn giấy đến các tấm bìa carton dùng để ngồi.

(Rồi hơn 40 năm sau, nền văn hóa Trường Sơn đã biến thành phố HCM thành Hòn Ngọc...hành của Đông Nam Á !)

THÔNG TIN & BÌNH LUẬN QUỐC TẾ

TT Obama củng cố vai trò lãnh đạo của Mỹ tại Châu Á-Thái Bình Dương

Tổng thống Obama đi từ Marine One đến Air Force Once tại sân bay quốc tế Los Angeles, lên đường đến Rancho Mirage ở Sunnylands.

Mary Salinas

15.02.2016

Tổng thống Mỹ Barack Obama sẽ tìm cách củng cố vai trò lãnh đạo của Mỹ tại khu vực Châu Á Thái Bình Dương trong nhiều năm sắp tới, khi ông chủ trì cuộc họp thượng đỉnh với 10 nước Đông Nam Á ở khu nghỉ mát lịch sử Rancho Mirage ở Sunnylands (bang California) hôm nay và ngày mai. Thông tín viên Tòa Bạch Ốc, Mary Alice Salinas tường trình.

Nghị trình làm việc tại địa điểm thắng cảnh tuyệt đẹp này sẽ không nặng phần nghi thức trịnh trọng, nhưng các nhà lãnh đạo sẽ bàn về một loạt các vấn đề gai góc và quan trọng, tâm điểm của kế hoạch tái cân bằng chiến lược của Mỹ hướng về Châu Á-Thái Bình Dương.

Hoa Kỳ xem việc chủ động giao tiếp với các nước Đông Nam Á là hết sức quan trọng đối với an ninh, thịnh vượng của nước Mỹ trong tương lai.

ASEAN đang bùng nổ tăng trưởng, cùng lúc với sự gia tăng của những mối căng thẳng. Đó cũng là lý do Tổng thống Mỹ sẽ thúc giục giới lãnh đạo Đông Nam Á thông qua một bộ quy tắc giúp đảm bảo rằng từng nước có thể theo đuổi các lợi ích của mình một cách hòa bình và hợp pháp.

Ông Daniel Russel, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách khu vực Đông Á và Thái Bình Dương, phát biểu:

‘Một khối ASEAN đoàn kết chặt chẽ sẽ đảm bảo sự tăng trưởng và ổn định được xây dựng trên cam kết chung về luật lệ và công bằng. Điều này cũng tạo điều kiện cho các nước lớn như Mỹ cùng các cường quốc khác tham gia một cách xây dựng trong vai trò đối tác, đồng thời ngăn chặn khu vực Đông Nam Á trở thành một phạm vi ảnh hưởng hoặc trở thành một trận địa.’

Tòa Bạch Ốc mô tả khu vực Đông Nam Á là ‘trái tim’ của Châu Á Thái Bình Dương và xem ASEAN như một diễn đàn tốt để xây dựng cơ sở hạ tầng nhằm xử lý một loạt các vấn đề.

Một vấn đề tạo ra những căng thẳng lớn nhất chính là tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông, một trong những hải lộ nhộn nhịp nhất thế giới.

Phó cố vấn an ninh quốc gia Ben Rhodes nhấn mạnh:

‘Hiện đang có các yêu sách chủ quyền khác nhau. Hoa Kỳ không có tuyên bố chủ quyền tại đây, cho nên, lợi ích quốc gia của Mỹ là nhìn thấy các yêu sách chủ quyền được giải quyết phù hợp với luật quốc tế hiện có, nếu không mọi chuyện sẽ đi theo luật rừng, kiểu nước lớn hiếp đáp nước nhỏ. Và đó là cách dẫn tới cái vòng lẩn quẩn của xung đột, không có lợi cho bên nào cả.’

Tòa Bạch Ốc cho hay sẽ nêu rõ sự phản đối với việc mà Mỹ gọi là Trung Quốc ‘quân sự hóa’ những nơi đang có tranh chấp và Hoa Kỳ sẽ tiếp tục thực hiện các cuộc tuần tra để khẳng định quyền tự do hàng hải trong khu vực.

Mỹ hy vọng sẽ siết chặt quan hệ thương mại, khai thác sự tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ của khu vực.

Hội nghị thượng đỉnh tại California cũng sẽ bao gồm các cuộc thảo luận về các vấn đề như chủ nghĩa cực đoan bạo động, an ninh mạng và biến đổi khí hậu.

Các quan chức trong chính quyền của Tổng thống Obama cho biết Tổng thống Mỹ hy vọng sẽ hoàn tất một kế hoạch làm việc cho năm cuối nhiệm kỳ của ông để tăng cường hơn nữa các nỗ lực tái cân bằng của Mỹ.

Ông Obama hy vọng việc này sẽ gửi thông điệp tới các chính quyền tương lai của Mỹ rằng Hoa Kỳ cần tham gia với khu vực nhiều như thế để đảm bảo và duy trì vai trò lãnh đạo của mình trong nhiều thập kỷ tới.

http://www.voatiengviet.com/content/tt-obama-cung-co-vai-tro-lanh-dao-cua-my-tai-chau-a-tbd/3191368.html

Biển Đông: Trọng tâm thượng đỉnh Mỹ-ASEAN tại Sunnylands

Tổng thống Obama sẽ tìm cách củng cố vai trò lãnh đạo của Mỹ tại khu vực Châu Á Thái Bình Dương trong nhiều năm sắp tới, khi ông chủ trì cuộc họp thượng đỉnh với 10 nước Đông Nam Á ở khu nghỉ mát lịch sử Rancho Mirage ở Sunnylands.

An Tôn

15.02.2016

Tổng thống Mỹ Barack Obama trong hai ngày 15 và 16 tháng 2 sẽ họp thượng đỉnh với lãnh đạo 10 nước thuộc Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) tại Sunnylands, bang California. Tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông và những hoạt động ngày càng tăng của Trung Quốc ở đó sẽ là một trong các đề tài chính tại hội nghị này.
Các quan chức Tòa Bạch Ốc mới đây đã nói với báo giới rằng Mỹ sẽ gửi "một thông điệp rất rõ ràng" tới các nhà lãnh đạo ASEAN là Mỹ phản đối Trung Quốc "quân sự hóa" những lãnh thổ đang tranh chấp và bất cứ sự leo thang căng thẳng nào trong khu vực. Philippines, đồng minh của Mỹ, đã đưa vụ tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc ở vùng biển này ra Tòa trọng tài Thường trực Liên Hiệp Quốc (PCA) ở La Haye để giải quyết. Việt Nam, đối tác chiến lược của Mỹ và Philippines, đã củng cố cho vụ kiện của Philippines với văn kiện nêu quan điểm gửi đến tòa hồi cuối năm 2014.
Dự kiến tòa sẽ đưa ra phán quyết vào tháng 6 năm nay. Liệu Việt Nam có nên và khi nào cần thực hiện một vụ kiện tương tự như Philippines?
Ông Hoàng Việt, giảng viên tại trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh, cho biết theo luật quốc tế, tất cả các tranh chấp chủ quyền khi đưa ra Tòa Trọng tài (PCA) hay Tòa Công pháp (ICJ) phải có sự đồng ý của các bên tham gia tranh chấp. Song Trung Quốc luôn luôn khước từ việc đưa ra tòa nên việc giải quyết chủ quyền “gần như là không mang ra tòa được”, ông Việt, người đã nghiên cứu chính sách về Biển Đông từ 2007, nói.

Chúng ta không thể chối bỏ vai trò rất quan trọng của Mỹ. Nói không ngoa rằng nếu không có một quốc gia như Mỹ bây giờ, kiềm chế Trung Quốc, khó có quốc gia nào có thể ngăn chặn tham vọng của Trung Quốc trên Biển Đông được.

Giáo sư Hoàng Việt, Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh, nói.

Về kinh nghiệm của Philippines, ông Việt, người cũng là thành viên Ban Nghiên cứu Luật Biển và Hải đảo của Liên đoàn Luật sư Việt Nam, chỉ ra rằng Philippines đã sử dụng một thủ tục trọng tài theo Công ước về Luật biển không cần sự có mặt của Trung Quốc mà tòa PCA vẫn có thể xem xét và phán quyết được. Ông nói:
“Nhưng với tòa đó, tòa chỉ có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đối với các việc giải thích hoặc áp dụng các điều khoản của Công ước [về] Luật biển mà thôi”.
Vị giảng viên luật cho biết Philippines chứng minh bằng các báo cáo, các nghiên cứu khoa học và kể cả bản đồ cổ trước tòa rằng “đường lưỡi bò” mà Trung Quốc thể hiện trên bản đồ để đòi chủ quyền ở Biển Đông đã vi phạm Công ước về Luật biển. Philippines cũng chứng minh một số thực thể mà Trung Quốc và Đài Loan kiểm soát trong quần đảo Trường Sa chỉ là đá hay bãi cạn, không đủ điều kiện để có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa như một đảo.
“Vụ kiện của Philippines nó giúp cho Việt Nam rất nhiều”, ông Hoàng Việt khẳng định. Ông cũng cho rằng Việt Nam sẽ có những thuận lợi:
“Tôi nghĩ rằng thuận lợi nhiều hơn. Thuận lợi thứ nhất là Philippines là người mở đường. Chưa có một vụ kiện nào nêu tiền lệ như vậy. Với phán quyết ngày 29/10/2015, tòa đã khẳng định tòa có thẩm quyền với vụ tranh chấp này. Với những cái tòa đã phán quyết là có thẩm quyền, nếu phía Việt Nam dựa vào để đưa ra những lập luận tương tự như vậy, thì việc tòa có thẩm quyền là không có gì phải chối bỏ cả”.

Nếu không giữ nguyên được hiện trạng, Trung Quốc sẽ tiếp tục lấn tới. Mục đích quan trọng nhất của họ là độc chiếm Biển Đông. Cho nên họ cứ lấn tới. Nếu các quốc gia trên thế giới cùng đồng lòng lên tiếng thì ít nhất Trung Quốc phải dừng lại.

Giáo sư Hoàng Việt nói.

Nói về khó khăn của Việt Nam nếu có ý định thực hiện một vụ kiện, ông Việt nhận định: “Khó khăn lớn nhất là các chính khách Việt Nam có đủ quyết tâm để làm các điều đó hay không?”
Ông Việt cũng lưu ý rằng dù tòa có phán quyết thắng cho Philippines “thì ai sẽ là người buộc Trung Quốc chấp thuận, thi hành điều đó”.
Song ông vẫn cho rằng việc kiện Trung Quốc là cần thiết. Ồng nói:
“Chúng ta hiểu luật pháp quốc tế ở đây không chỉ là chuyện thẩm quyền cảnh sát, tức là anh đến dùng vũ lực buộc một chủ thể nào đó thực hiện nó. Mà quốc tế sẽ dựa vào sức mạnh và dư luận của quốc tế. Cái điều này rất quan trọng. Nếu Trung Quốc muốn làm ăn, Trung Quốc muốn trở thành một cường quốc, để mà có uy tín trên thế giới, Trung Quốc không thể phớt lờ tất cả mọi người, tất cả các quốc gia khác. Các cường quốc khác như Nhật Bản, Hoa Kỳ, Âu châu chẳng hạn, họ cũng sẽ tạo sức ép”.
Liệu Việt Nam có thể kỳ vọng gì trong giải quyết tranh chấp với Trung Quốc, kể cả qua biện pháp pháp lý, ông Hoàng Việt cho rằng “giải pháp thực tế nhất” là giữ nguyên hiện trạng. Ông nói thêm:
“Nếu không giữ nguyên được hiện trạng, Trung Quốc sẽ tiếp tục lấn tới. Mục đích quan trọng nhất của họ là độc chiếm Biển Đông. Cho nên họ cứ lấn tới. Nếu các quốc gia trên thế giới cùng đồng lòng lên tiếng thì ít nhất Trung Quốc phải dừng lại. Điều đó đã là tiến bộ lắm rồi”.
Nhận xét về Mỹ, một nước không có tuyên bố về chủ quyền ở Biển Đông song luôn ủng hộ tự do hàng hải và kêu gọi các nước giải quyết tranh chấp bằng con đường ngoại giao và hòa bình, ông Hoàng Việt bình luận:
“Chúng ta không thể chối bỏ vai trò rất quan trọng của Mỹ. Nói không ngoa rằng nếu không có một quốc gia như Mỹ bây giờ, kiềm chế Trung Quốc, khó có quốc gia nào có thể ngăn chặn tham vọng của Trung Quốc trên Biển Đông được.”

http://www.voatiengviet.com/content/bien-dong-trong-tam-cua-thuong-dinh-my-asean-tai-sunnylands/3191587.html

Biển Đông và thương mại: Trọng tâm của thượng đỉnh Mỹ - ASEAN tại Sunnylands

Thanh Hà Đăng ngày 15-02-2016 Sửa đổi ngày 15-02-2016 15:38

Thượng đỉnh Mỹ-ASEAN ngày 13/11/2014 tại Naypyidaw (Miến Điện). Từ trái sang phải: Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long, Thủ tướng Thái Lan Prayuth Chan-ocha, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng, Tổng thống Mỹ B. Obama, Thủ tướng Miến Điện Thein Sein.REUTERS/Damir Sagolj

Thượng đỉnh Mỹ-ASEAN mở ra trong hai ngày 15 và 16/02/2016 tại Sunnylands, bang California, miền tây Hoa Kỳ. Tổng thống Barack Obama tiếp đón 10 lãnh đạo Hiệp hội các Nước Đông Nam Á tại khu nghỉ dưỡng Rancho Mirage. Đây chính là nơi năm 2013 tổng thống Mỹ Barack Obama tiếp ông Tập Cận Bình khi ông này vừa được chỉ định vào chức vụ chủ tịch nước Trung Quốc.

Theo các nhà quan sát, việc chọn đúng địa điểm nghỉ dưỡng Rancho Mirage cho thấy Hoa Kỳ muốn tăng cường quan hệ với các nước ASEAN để làm đối trọng với Bắc Kinh. Trong bối cảnh nhiều thành viên của Hiệp Hội Các Nước Đông Nam Á như Việt Nam, Philippines, Malaysia hay Brunei có tranh chấp chủ quyền biển đảo với Trung Quốc, một số tiếng nói cho rằng, Biển Đông sẽ là một trong hai trọng tâm của thượng đỉnh Sunnylands.
Tuần trước, cố vấn an ninh quốc gia của tổng thống Barack Obama, ông Ben Rhodes đã nhấn mạnh đến lập trường « rất rõ ràng của Mỹ đó là Hoa Kỳ sẽ ngồi vào bàn để cùng tham gia vào các hoạt động trong vùng châu Á-Thái Bình Dương trong những thập niên tới ». Vẫn theo quan chức này, tại thượng đỉnh Sunnylands, tổng thống Barack Obama sẽ gửi một thông điệp rất rõ đến Bắc Kinh đó là tranh chấp chủ quyền tại Biển Đông phải được giải quyết một cách hòa bình.
Hồ sơ Biển Đông, quyền tự do hàng hảng và an ninh biển sẽ được Hoa Kỳ và 10 thành viên ASEAN thảo luận vào ngày mai 16/02/2016. Giới phân tích nêu lên câu hỏi liệu các bên có mạnh mẽ đưa vấn đề Biển Đông vào bản thông cáo chung kết thúc hội nghị Mỹ -ASEAN hay không. Bởi vì Trung Quốc gia tăng áp lực lên một số thành viên của ASEAN Lào và Cam Bốt để không ra được tuyên bố chung kết thúc hội nghị. Điều này từng xảy ra ở thượng đỉnh ASEAN tổ chức tại Phnom Penh hồi năm 2012.
Trong ngày họp đầu tiên hôm nay 15/02/2016, Hoa Kỳ và ASEAn tập trung vào vế thương mại và kinh tế. Nhiều thành viên của ASEAN, như Việt Nam, Singapore, Brunei và Malaysia là thành viên hiệp định tự do mậu dịch xuyên Thái Bình Dương - TPP.

http://vi.rfi.fr/chau-a/20160215-bd-tm-my-asean-sunnylands

Dự thảo hé lộ ‘Nguyên tắc Sunnylands’ tại hội nghị Mỹ-ASEAN

Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama (phải) phát biểu trong cuộc họp Mỹ-ASEAN tại Hội nghị cấp cao ASEAN ở Kuala Lumpur, Malaysia, ngày 21 tháng 11 năm 2015.

16.02.2016

Một thỏa thuận quan trọng về sự giao tiếp giữa Mỹ và châu Á có thể bao gồm những chi tiết gây tranh cãi đề cập tới hàng hải và quân sự hóa.
Theo một bản dự thảo ban đầu của một tài liệu mà VOA Tiếng Khmer có được, các nhà lãnh đạo ASEAN và Tổng thống Barack Obama đang thảo luận một tập hợp những điểm được biết tới với tên gọi là "Nguyên tắc Sunnylands," trong hội nghị thượng đỉnh diễn ra tại điền trang Sunnylands ở thành phố Rancho Mirage, bang California.
Sự giao tiếp chưa có tiền lệ này với 10 nước thành viên của Hiệp hội Các Quốc gia Đông Nam Á được xem là một phần trong nỗ lực của chính quyền Obama chống lại ảnh hưởng của một nước Trung Quốc đang trỗi dậy.
Bản dự thảo ban đầu được một nhà ngoại giao cung cấp cho VOA Khmer dường như là tiền thân của một tuyên bố chung mà có thể được công bố vào cuối hội nghị hai ngày vào ngày thứ Ba.
Chưa rõ mức độ đồng thuận đạt được là bao nhiêu về những nguyên tắc của bản dự thảo. Bản dự thảo mở đầu với tuyên bố Hoa Kỳ và ASEAN "nhân cơ hội này tái khẳng định những nguyên tắc quan trọng mà sẽ hướng dẫn sự hợp tác của chúng ta tiến về trước."
Nó khẳng định cam kết của hai bên đối với tự do thương mại và xây dựng "những nền dân chủ mạnh mẽ hơn, nền quản trị tốt, thúc đẩy và bảo vệ nhân quyền và những quyền tự do căn bản, và thúc đẩy sự khoan dung và ôn hòa."
Những nguyên tắc trong bản dự thảo dường như ủng hộ phương thức tiếp cận đa phương để giải quyết tranh chấp, bao gồm "sự tôn trọng đối với tính trung lập của ASEAN như một nguyên tắc hướng dẫn trong việc định hình cấu trúc đa phương của khu vực châu Á-Thái Bình Dương," là một trong những nguyên tắc của bản dự thảo.
Có những ngôn từ đề cập đến tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông giữa các nước ASEAN và Trung Quốc.
Khi được hỏi về một tuyên bố chung bao gồm những ngôn từ nhắc tới Biển Đông, Cố vấn An ninh Quốc gia Susan Rice nói rằng Mỹ sẽ tiếp tục làm việc với những đối tác ASEAN về một vấn đề tiềm năng mà có thể được nêu lên cùng nhau. "Nó sẽ không tập trung chủ yếu vào Biển Đông và trong đó chúng tôi nhất quán nêu bật sự cần thiết phải giải quyết [tranh chấp] thông qua những biện pháp hòa bình và hợp pháp," bà nói thêm.
Trung Quốc và Campuchia, đồng minh của nước này trong khu vực, trước đây đã khước từ những lời kêu gọi từ Việt Nam và Philippines để cho những vụ tranh chấp được giải quyết thông qua ASEAN. Trung Quốc muốn đối phó song phương với từng quốc gia có tranh chấp chủ quyền với nước này về những đảo tranh chấp và những đảo san hô.
Những nguyên tắc chính trong bản dự thảo khẳng định việc "giải quyết hòa bình những tranh chấp, bao gồm cả thông qua trọng tài, phù hợp với luật pháp quốc tế" và "tầm quan trọng của thương mại hợp pháp không bị cản trở, bao gồm quyền tự do hàng hải và bay ngang theo như mô tả trong Công ước của Liên Hiệp Quốc về Luật biển, cũng như cam kết phi quân sự hóa."
http://www.voatiengviet.com/content/du-thao-he-lo-nguyen-tac-sunnylands-tai-hoi-nghi-my-asean/3192128.html

Trung Quốc liên tục gửi thông điệp cho Thượng đỉnh Mỹ-ASEAN

Hải quân Trung Quốc bắn tên lửa trong một cuộc thao dượt ở Biển Đông. Bài viết trên Tân Hoa Xã cảnh cáo rằng ‘đánh giá thấp quyết tâm của Trung Quốc để bảo vệ những lợi ích cốt lõi sẽ là một sai lầm chết người’.

16.02.2016

Tân Hoa Xã, tờ báo chính thức của nhà nước Trung Quốc, hôm thứ Hai (15/2) liên tiếp đăng các bài viết gửi đi những thông điệp từ Bắc Kinh đến hội nghị thượng đỉnh Mỹ-ASEAN, diễn ra trong hai ngày 15/2 – 16/2 tại Sunnylands, bang California, Mỹ.

Bài viết trên Tân Hoa Xã cảnh cáo rằng ‘Washington nên nhớ Trung Quốc sẽ không bao giờ làm ngơ trước bất kỳ mưu toan nào thách thức chủ quyền không thể tranh cãi của mình’ và việc ‘đánh giá thấp quyết tâm của Trung Quốc để bảo vệ những lợi ích cốt lõi sẽ là một sai lầm chết người’.

Bấm vào để nghe phần âm thanh

Danh mục
Tải

Trong bài nhận định có tựa đề ‘Chính sách châu Á ích kỷ của Hoa Kỳ là cội nguồn căng thẳng khu vực’, Tân Hoa Xã nhắc đến phát biểu của Phó cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Ben Rhodes nói rằng Mỹ sẽ gửi đi một ‘thông điệp cứng rắn’ đến Trung Quốc, ngụ ý nói Bắc Kinh là kẻ quấy rối, hiếp đáp các láng giềng nhỏ về vấn đề Biển Đông.

Tác giả bài viết nói thay vì là cơ hội để Mỹ và ASEAN tăng cường quan hệ, hội nghị thượng đỉnh ở Sunnylands có thể bị phía Mỹ biến thành một mưu toan nhằm lợi dụng các nước ASEAN để đối trọng với ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc.

“Mỗi một quốc gia đều có ‘national interests’ tức là quyền lợi quốc gia, mà quyền lợi quốc gia chủ chốt của mỗi nước là lãnh thổ, độc lập, chủ quyền của mình. Vậy thì tại sao ông Tàu lại bắt những nước nhỏ không được đứng về phía này phía kia. Nếu bị Tàu bắt nạt, thì họ phải dựa vào một đế lực, tức là các cường quốc Âu, Mỹ chớ."

Giáo sư Tạ Văn Tài, Đại học Harvard, nói.

Bài báo nói ‘mỉa mai thay, trong khi kêu gọi những nỗ lực nhằm tránh có những hành động quân sự ở Biển Đông’, thì Washington lại gửi tàu khu trục đến gần đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây dựng cũng như những phát biểu của các giới chức Hoa Kỳ liên quan đến vấn đề tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông.

Trong một bài phỏng vấn khác với chuyên gia Campuchia, Tân Hoa Xã nhắc Mỹ không nên sử dụng thượng đỉnh để chống Trung Quốc. Trước đó, phát biểu trước báo giới, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ về Đông Á Daniel Russel, từng khẳng định thượng đỉnh Mỹ-ASEAN không nhằm bài Trung Quốc.

Giáo sư Tạ Văn Tài của Đại học Harvard, Mỹ, nhận định về vấn đề này:

“Khi Mỹ muốn họp với các nước Đông Nam Á về vấn đề tự do lưu thông trên Biển Đông như vậy là nó chống Trung Quốc, tuy rằng về vấn đề ngoại giao nó không nói rõ, thành ra ông Tàu ông mới nổi nóng lên và nói những luận cứ mà thực sự ông sẽ thua.”

Bài nhận định của Tân Hoa Xã không quên so sánh Trung Quốc, ngược lại với Mỹ, đã luôn luôn ‘cổ xúy cho sự phát triển và ổn định trong khu vực’ qua sáng kiến ‘một vành đai, một con đường’ cũng như việc thành lập Ngân hàng Đầu tư Hạ tầng Cơ sở Á châu. Bắc Kinh, theo tác giả, luôn thúc đẩy cho quy tắc ứng xử Biển Đông và việc xây dựng ‘hạ tầng dân sự’ của Trung Quốc là để đảm bảo tự do hàng hải.

Một bài viết khác cũng của Tân Hoa Xã nhắc nhở các nước thành viên ASEAN không nên đứng về phía nào giữa Mỹ và Trung Quốc trong hội nghị thượng đỉnh. Đòi hỏi này của Bắc Kinh, theo Giáo sư Tạ Văn Tài, là ‘rất chướng’.

Cuối bài, Tân Hoa Xã khẳng định ‘Hoa Kỳ không phải và sẽ không bao giờ là phát ngôn viên cho một tổ chức độc lập như ASEAN về bất kỳ vấn đề gì’ và nói ‘đây là thời gian để cho các quốc gia ASEAN tỉnh táo đầu óc để tách ra khỏi sự can thiệp của Hoa Kỳ’.

http://www.voatiengviet.com/content/trung-quoc-lien-tuc-goi-thong-diep-cho-thuong-dinhmy-asean/3191720.html

Đô đốc Mỹ cảnh báo Trung Quốc chớ đưa chiến đấu cơ tới Biển Đông

Phó Đô đốc Joseph Aucoin, chỉ huy Hạm đội 7 của Hải quân Hoa Kỳ.

16.02.2016

Bất kỳ động thái của Trung Quốc nhằm cất cánh máy bay chiến đấu từ các đường băng mới trên đảo nhân tạo ở khu vực Biển Đông đang tranh chấp sẽ gây mất ổn định và sẽ không ngăn chặn được các chuyến bay của Hoa Kỳ ở khu vực này, một sĩ quan hải quân cấp cao của Mỹ cho biết hôm thứ Hai.

Phó Đô đốc Joseph Aucoin, chỉ huy Hạm đội 7 của Hải quân Hoa Kỳ, cũng kêu gọi Bắc Kinh cởi mở hơn về các ý định ở Biển Đông. Ông nói rằng điều này sẽ làm giảm bớt “một số cảm giác lo lắng mà chúng ta đang chứng kiến”.

Ông Aucoin nói về các động thái của Trung Quốc trong một buổi họp báo ở Singapore: “Chúng tôi không chắc chắn về ý định của họ. Vì vậy, chúng tôi sẽ tiếp tục tuần tra trên biển, trên không, hoạt động trên khắp các vùng biển này… như chúng tôi đã làm từ rất lâu”.

Phó Đô đốc nói thêm, điều đó bao gồm cả “bay trên không phận đó”.

Các nhà phân tích an ninh Trung Quốc và khu vực nhận định rằng Bắc Kinh bắt đầu sử dụng đường băng mới tại quần đảo Trường Sa đang tranh chấp cho các hoạt động quân sự trong vài tháng tới.

Tháng trước, Trung Quốc lần đầu tiên cho thử nghiệm các chuyến bay dân dụng trên đường băng dài 3.000m được xây dựng trên Đá Chữ Thập xuất phát từ Đảo Hải Nam.

Ông Aucoin nói, ông không thể đưa ra một ước tính về thời gian các máy bay quân sự của Trung Quốc bắt đầu hoạt động tại quần đảo Trường Sa.

“Đó là một sự không chắc chắn gây bất ổn”, ông Aucoin nói khi được hỏi về tác động của các cuộc tuần tra có thể có của chiến đấu cơ của Trung Quốc. Ông nói, điều này sẽ làm dấy lên những nghi ngờ về mục đích.

Máy bay của hãng hàng không dân dụng China Southern Airlines hạ cánh xuống đường bay Trung Quốc mới xây dựng trên Đá Chữ Thập ở Trường Sa hôm 6/1/2016.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền phần lớn vùng Biển Đông, trong khi Brunei, Malaysia, Philippines, Đài Loan và Việt Nam cũng có tuyên bố chủ quyền tại vùng biển này.

Mối quan tâm của cộng đồng quốc tế đang ngày càng tăng về những căng thẳng trên đường biển, nơi có ước tính khoảng 5 tỉ đôla thương mại qua lại hàng năm, bao gồm cả sản phẩm dầu khí được sử dụng bởi các quốc gia Đông Bắc Á.

Kể từ tháng 10 năm ngoái, hai tàu chiến của Hoa Kỳ đã tuần tra gần khu vực Trung Quốc tuyên bố chủ quyền trong quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa với danh nghĩa tự do hoạt động hàng hải mà Bắc Kinh đã cảnh báo là khiêu khích.

Các quan chức Trung Quốc phàn nàn cuối tháng 12 năm ngoái rằng máy bay ném bom B-52 bay gần một trong những hòn đảo nhân tạo của Bắc Kinh.

Các máy bay trinh sát và vận chuyển khác của Hoa Kỳ thường bay khắp vùng Biển Đông.

Các tàu chiến và tàu dân sự của Trung Quốc thường xuyên đe dọa tàu hải quân Hoa Kỳ trong khu vực, nhưng Phó Đô đốc Aucoin cho biết quan hệ giữa hải quân hai nước sẽ tiếp tục, và coi mối quan hệ này là “tích cực”.

“Luật Biển Quốc tế đã giúp (Trung Quốc) trong nhiều năm. Chúng tôi chỉ muốn họ tôn trọng những quyền này để tất cả chúng ta có thể tiếp tục phát triển thịnh vượng”, ông Aucoin nói.

Đô đốc Tư lệnh Hải quân Trung Quốc Ngô Thắng Lợi cho biết hồi tháng Một nói rằng Trung Quốc không có kế hoạch quân sự hóa Biển Đông. Tuy nhiên, nước này sẽ “không bao giờ mất khả năng tự vệ”, ông Ngô nói, và cho biết thêm rằng, mức độ phòng thủ cơ bản phụ thuộc vào việc Trung Quốc bị đe dọa nhiều hay ít.

Trung Quốc đã gần hoàn thành một tàu bảo vệ bờ biển khổng lồ và có thể sẽ triển khai trang bị súng máy và đạn pháo ở Biển Đông, tờ Thời báo Hoàn cầu đưa tin vào tháng Giêng, gọi tàu này là “quái thú”.

Đội tàu tuần duyên màu trắng của Trung Quốc hầu hết được trang bị vòi rồng và còi báo động. Con tàu hiện đang được sửa chữa lớn hơn một số tàu hải quân của Hoa Kỳ đang tuần tra tại khu vực.

Theo Reuters, Bloomberg

http://www.voatiengviet.com/content/do-doc-my-canh-bao-tq-khong-dua-chien-day-co-toi-bien-dong/3192167.html

Kêu gọi 'ngăn chặn' Trung Quốc ở Biển Đông

Một nhóm có tên SEA Sea United Front vừa gửi thỉnh nguyện thư kêu gọi "ngăn chặn" Trung Quốc trước các hành vi xây đảo nhân tạo và chiếm đóng các đảo trên Biển Đông.

Thư thỉnh nguyện được gửi nhân dịp sắp diễn ra Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ-Asean tại Sunnylands, tiểu bang California vào ngày 15 và 16/2/2016.
Tổ chức này gửi thư qua trang web Change.org đến chính quyền Obama, Thượng nghị sĩ John McCain, thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc.
Trong nội dung của thư, với bảy nội dung chính, nhóm này yêu cầu Hoa Kỳ "hành động thiết thực hơn" và đòi chính phủ Việt Nam "đưa hồ sơ tranh chấp trên biển Đông" ra Tòa án quốc tế.

Image caption Hình ảnh từ vệ tinh cho thấy hoạt động của Trung Quốc trên đảo Quang Hòa làm thay đổi, mở rộng bề mặt đáng kể.

Cải tạo, cơi nới

Một bài trên tạp chí The Diplomat hôm 13/2 cho hay Trung Quốc đang cải tạo và xây căn cứ trực thăng ở quần đảo Hoàng Sa mà Việt Nam cũng tuyên bố chủ quyền.

Bài của tác giả Victor Robert Lee đi kèm nhiều hình ảnh chụp từ vệ tinh cho thấy hoạt động cải tạo cơi nới đảo cũng được Trung Quốc thực hiện ở Hoàng Sa chứ không chỉ tại Trường Sa.
Khác với Trường Sa là nơi nhiều quốc gia tham gia tranh chấp, quần đảo Hoàng Sa chỉ có hai nước tuyên bố chủ quyền là Trung Quốc và Việt Nam, tuy nằm hoàn toàn dưới kiểm soát của Trung Quốc.
Bài đăng trên The Diplomat hôm thứ Bảy cho hay Trung Quốc dường như đang nạo vét và bồi đắp ở hai vị trí mới trên hai đảo thuộc nhóm An Vĩnh của quần đảo Hoàng Sa, cách căn cứ quân sự trên đảo Phú Lâm là đảo lớn nhất của Hoàng Sa chừng 15km về phía bắc-tây bắc.
Hình ảnh từ vệ tinh cũng cho thấy Trung Quốc đang xây một căn cứ trực thăng trên đảo Quang Hòa (Trung Quốc gọi là Sâm Hàng đảo) thuộc nhóm Lưỡi Liềm.
The Diplomat nhận xét rằng dự án này chỉ dấu rằng Bắc Kinh "có thể phát triển một hệ thống căn cứ ở Biển Đông để hỗ trợ trực thăng săn ngầm như loại Z-18F" mà nước này tự sản xuất.
http://www.bbc.com/vietnamese/vietnam/2016/02/160214_petition_sunnylands_china

TRỊNH HƯNG = BIỂN ĐÔNG =

LÊ MỘNG NGUYÊN * TRỊNH HƯNG

Để tưởng niệm những người đã đi qua trong đời tôi : Nhạc Sĩ TRỊNH HƯNG

Tường thuật LÊ MỘNG NGUYÊN

Tôi được làm quen với NS Trịnh Hưng nhân dịp anh đi từ Lyon lên Paris đến dự buổi họp Bích Xuân ra mắt sách « Bao Giờ Anh Đỉ » ngày mồng một tháng 06-1997 tại Viện Pháp Việt Rue St-Jacques của Thủ đô nước Pháp. Ngay giây phút đầu, chúng tôi đã có cảm tình với nhau, anh ngồi bên cạnh tôi trong suốt Chiều Sinh Hoạt Văn Nghệ Sĩ để hàn huyên về đủ mọi vấn đề, và nhất là về TMBS. Sau khi trở lại Lyon (Số 10, avenue des Frères Lumière), anh viết thư chúc Tết (đề ngày 06-02-1998), chắc vì một khoảng thời gian bặt tin nên xin tôi thông cảm « vì nhiều việc lấn cấn quá, ít có thì giờ nên không thư thăm anh được, mong anh thứ lỗi cho… ». Trịnh Hưng cho tôi biết Nhạc Sĩ Lê Dinh, chủ trương báo Nghệ Thuật «đợi những bài mới của anh về Lê Mộng Nguyên (tác giả TMBS) và Mạnh Bích (tác giả Thôn Trăng)…». Trong thư đề ngày 14-03-1998 gửi từ Lyon cho tôi, Trịnh Hưng kể lại trong trường hợp nào anh làm quen với TMBS : « Tôi vẫn ngưỡng mộ anh về tài nhạc từ lúc tôi chưa thành danh, nay tôi đọc thư tôi lại phát hiện ra anh viết văn cũng hay và còn làm thơ rất cảm xúc và ướt át quá. Năm l951, tôi còn là Bộ Đội Việt Minh, làm Văn Công, tôi đã được nghe họ hát nhiều bản nhạc TMBS của anh. Không biết từ đâu nó lại lọt ra vùng Kháng Chiến và được phổ biến mạnh. Lúc đó thời KC, già Hồ cấm tất cả mọi người hát các bản nhạc ủy mị và lãng mạn. Chỉ được phép hát các bài Hùng Ca do KC làm mục đích chống Pháp mà thôi, còn các loại nhạc ủy mị thì họ cho là giảm tinh thần chiến đấu của Quân Đội đi. Nhưng ở đời thì bất cứ nơi nào, bất cứ ở trình độ nào, dù có học hay thôn quê nông dân, họ vẫn là con người và con người cần có tình lãng mạn, do vậy ta thấy ở các cụ ngày xưa đã cho ra hết ca dao tình tứ còn lưu truyền đến ngày nay. Bởi thế cho nên là con người ai cũng có tâm hồn lãng mạn, mà đã khổ sở về cuộc sống, đánh giặc đói khát, gian khổ rồi mà cả ngày chỉ còn nghe nhạc chém giết nó đâm nhàm chán và họ thèm những ca khúc tình tứ để giải sầu nổi lòng họ. Vì thế mà tuy họ cấm gắt gao, nhưng các bài hát lãng mạn nào hợp với tâm trạng họ là họ in sâu vào đầu óc họ, họ không có hát tập thể hay chổ đông thì họ ca một mình hoặc có hai ba người cùng chí hướngđể giải tỏa nỗi lòng của họ… Do vậy tôi nghĩ như bài TMBS được hoan nghênh và âm thầm phổ biến một cách mau lẹ, họ hát theo nhau chứ đâu có biết bài nhạc, solfège ra làm sao. Tụi tôi ở Văn Công cũng vậy, cứ nghe họ hát là mình đờn thôi và tự chép ra nốt nhạc, có khi sai một vài nốt gì đó, vì họ hát sai nên mình ghi để đờn cũng sai luôn, nhưng đâu có quan trọng.
Năm1952 tôi về Thành, về Hà Nội, tôi đi đờn ở dancing cho lính Tây nhảy, họ cũng chơi ở đó cho ai nhảy slow, và tôi về nhà có dạy một số em học sinh đờn Hawai, họ học được ba tháng là thế nào cũng bắt tôi dạy họ bài TMBS của anh, vì vậy tôi cứ tưởng anh nhiều tuổi lắm. Khi đó tôi mới ngoài 20, tôi tưởng là một người làm được bài nhạc đó chắc đã lớn rồi, chứ đâu có ngờ anh còn quá trẻ và làm nhạc thành công quá sớm, lúc đó tôi chưa làm được một bài nhạc ngắn nào cả nên càng khâm phục. Rồi vào Saigon thì bài nhạc đó cũng thịnh hành. Không có một thanh niên hay thiếu nữ nào chả biết đến nó và hát nó… »
Tôi rất cảm động khi Trịnh Hưng viết trong thư - sau khi đọc qua những tài liệu về tôi - « Thơ văn của anh quá ướt át và cảm xúc lắm. Tôi thì cũng yêu thơ yêu nhạc, nhưng tôi bắt đầu là làm nhạc, mãi đến năm 1989 tôi bị cọng sản bắt đi tù 8 năm, vào tù họ không cho mình chơi nhạc, nên tôi bắt đầu làm thơ ». Trịnh Hưng viết tiếp, khiêm tốn, dịu dàng : « Thơ tôi làm không có lãng mạn tình tứ gì, mà chỉ có nói lên cảm xúc thấy các bà vợ Sĩ quan cộng Hòa lặn lội nuôi chồng 13 năm, thế chồng nuôi con nên người… »
Như tôi đã nhắc nhở trên Đài VNTD ngày thứ tư 14-05-2008, và theo NS Lê Dinh (Nghệ Thuật Số 2) : « Nhờ ở tù anh (Trịnh Hưng) phát triển được khả năng làm Thơ và anh đã được các báo xuất bản ở Hoa Kỳ cũng như ở Canada đăng nhiều bài thơ của anh rất được độc giả chú ý». Trong thư ngày 14-03-1998, có kèm theo bài thơ « Xin cám ơn em, Người Vợ Hiền » Mến tặng Nhạc Sĩ Lê Mộng Nguyên bài thơ đầu tay làm trong Trại Tù CS, 1998 - Trại Hàm Tân, Thuận Hải - Hàm Tân. Kính tặng những người vợ hiền mười mấy năm thay chồng nuôi con :
Xin cám ơn em, cám ơn đời
Cám ơn người vợ của tôi ơi
Em là Tiên nữ Trời sai xuống
Trả nợ cho Anh, trả nợ Đời

Từ dạo ấy !
Em trở về vùng biển mặn
Vung đôi tay, níu chặt cuộc sống còn
Anh đi trả nợ nước non
Em về lặn lội nuôi con thế chồng

Chừ đây !
Tóc em không còn đen
Như dạo nào bên Thôn Vỹ
Mắt em không còn xanh
Như giòng Hương Giang thuở nọ
Nhưng!
Lòng em đẹp lắm
Đẹp như ánh trăng rằm
Tươi như hoa thắm
Mắt dịu như gió đầu thu
Là muôn ngàn tinh tú
Lấp lánh trên trời cao
Là Tiên Đào
Của hai chàng Nguyển - Lưu thuở trước
Là Ô Thước
Nhịp cầu tình của Chức Nữ Ngưu Lang
Bá Nha có một tiếng đàn
Trương Lương tiếng sáo, còn nàng là thơ
Nàng là thơ mà ta đang hát
Nàng là nhạc mà ta đang ca

Nàng cô đơn lòng ta thương tiếc
Ta thương nàng hay ta thương ta
Thời gian lặng lẽ trôi qua
Lưng còng một gánh tuổi già theo sau
Thấy người mình luống thương đau
Nhìn mình, mình thấy thân sầu héo khô

Em ơi vạn nẻo sông Hồ
Mười ba năm biệt bây giờ là đây
Tiếc thương một tấm thân gầy
Kiếm buông hoen rỉ ra tay vuốt hờn

Gió từng cơn, gió từng cơn
Lá rừng, rừng lá hoàng hôn gọi sầu
Xa vời thế sự bể dâu
Tháng năm điểm bạc mái đầu phù cương
* * *
Tuyệt vời là bài thơ viết trong trại tù CS 1998 mà tôi nhận định là một áng văn bất hủ, bất diệt mà Thi Sĩ TRỊNH HƯNG gửi tặng LMN, nhưng thật ra để « Xin cám ơn người vợ hiền » của nhà thơ, và nói rộng là tất cả « Những người vợ hiền mười mấy năm thay chồng nuôi con »… Supremum vale
Adieu pour la dernière fois !

Pr-Dr LE MONG NGUYEN Lauréat de l'Université Paris 1 - Panthéon Sorbonne, Auteur Compositeur-Membre de l'Académie des Sciences d'Outre -mer…

CUNG TRẦM TƯỞNG *THỬ NGHIỆM MỘT CÁCH VIẾT TỰA

THỬ NGHIỆM MỘT CÁCH VIẾT TỰA CHO TẬP THIÊN SỬ THI CỦA NGƯỜI VƯỢT BIỂN CỦA ĐÀO VĂN BÌNH

CUNG TRẦM TƯỞNG

Theo một ước lượng có độ chính xác cao, để có được một triệu thuyền nhân Việt Nam may mắn đến được bến bờ tự do, khoảng 500.000 đồng bào xấu số của họ đã phải bỏ mình dưới đáy biển. Trong lịch sử loài người chưa có một cuộc viễn dương nào đã phải trả một giá đắt đến vậy.
Với cuộc thủy táng tập thể vĩ đại ấy và muôn vàn gian nan khổ ải cùng nguy khốn thập tử nhất sinh, nhưng không thiếu những tấm gương dũng cảm phi thường trên đường đi tìm tự do của mình, người vượt biển Việt Nam đã viết nên một thiên sử thi bi hùng có tầm vóc một Odyssey cổ Hi Lạp hay chuyến Quá Hải trong Cựu Ước của dân tộc Do Thái. Nó đánh động lương tâm thế giới, khiến hàng chục quốc gia và hơn một tổ chức nhân đạo tư nhân đứng ra phát động một chiến dịch cứu vớt và cưu mang thuyền nhân Việt Nam trên một quy mô toàn cầu hiếm thấy.

Trước một sự kiện lịch sử loài người trọng đại như vậy mà không hiểu tại sao chúng ta chỉ thấy xuất hiện trên văn đàn Việt Nam hải ngoại trong trên ba thập niên qua lác đác một số truyện ngắn, tiểu hồi kí, bài văn, bài thơ mà kích thước hạn chế và tính rời rạc không cho phép chúng ôm lấy hết cái tầm vóc vĩ đại phi thường của sự kiện. Sự ngạc nhiên của chúng ta tăng thêm khi mang so sánh cảnh tượng văn chương èo uột này với sự xuất hiện sầm uất trong cùng thời gian của một rừng tác phẩm hải ngoại viết về đủ thứ linh tinh, nhưng không mấy đoái hoài đến đề tài vượt biển của đồng bào thuyền nhân mình.
Phải chăng sự thờ ơ văn học ấy xuất phát từ lí do là ta chưa có truyền thống yêu biển nên chưa tạo được một văn hóa biển quy mô, hoàn chỉnh tương ứng với cái lợi thế địa lí mà tạo hóa ban cho đất nước chúng ta. Cái lợi thế làm nên bởi sự trù phú vật chất biển mang đến và vẻ đẹp hùng vĩ của một hải ngạn dài áp sát cái bát ngát mênh mông kích thích mộng tưởng, mời gọi viễn du của biển lớn, với một chuỗi hạt ngọc xâu nên bởi những danh lam thắng cảnh, hòn chồng, động núi, vịnh nước sâu, bãi cát vàng, rừng dừa xanh và một quần thể động vật thủy sinh muôn màu, muôn vẻ: tất cả cấu thành một sơn thủy hữu tình, hoành tráng lôi cuốn khách thưởng ngoạn tứ phương.
Trước một cảnh tượng văn học mất cân đối và nghịch lí như vậy, chúng ta cần phải trân quý bất cứ tác phẩm quy mô nào viết về đề tài vượt biển của các đồng bào thuyền nhân của chúng ta. Chẳng hạn như hai tập Thủy Mộ Quan của Viên Linh và Thiên Sử Thi Của Người Vượt Biển của Đào Văn Bình.
Bài viết này giới hạn phạm vi vào tác phẩm của Ðào Văn Bình. Tác giả vừa là một cựu tù nhân chính trị bị cộng sản giam cầm trong tám năm, vừa là một cựu thuyền nhân ra đi tìm tự do. Trải nghiệm này của một thi nhân-thuyền nhân-nạn nhân chính trị tạo cho ông một lợi thế để xây dựng một cái nhìn trực cảnh, in vivo, sâu sát, tường tận vào nội tình phức tạp của sự việc.

Thay vì là một sử tích đơn hồi như thể loại sử thi cổ điển, Thiên Sử Thi Của Người Vượt Biển (TSTCNVB) được cấu trúc bằng sự tập hợp của một số bài thơ trường thiên có tựa đề khác nhau nhưng cùng phục vụ chung một tư tưởng chủ đạo là nỗi khát vọng tự do đan xen với một tình tự căm thù cộng sản và một tinh thần liên đới đồng hội đồng thuyền của tập thể người vượt biển. Mỗi bài thơ hay cụm bài thơ giữ vai trò một chương của truyện kể. Hay nói cách khác, mỗi đơn vị là một bộ phận cấu thành của toàn hệ, và tất cả vận động đồng đại trong một gắn bó hữu cơ nhằm đảm bảo tính nhất quán của toàn hệ.
Cách cấu trúc phân hồi trên làm cho TSTCNVB gần với thể loại tự sự (narrative), một nghệ thuật kể lại sự việc một cách có bài bản, thông qua một cốt truyện tương đối hoàn chỉnh. Nỗ lực canh tân thể loại sử thi cổ điển này của tác giả đáng được hoan nghênh, giúp cho sự phục hồi của thể loại bị bỏ quên ấy, khoác cho nó một cung cách mới tương ứng với cái bản chất đa nguyên thường hay nhiễu nhương của thời đại chúng ta. Nói cách khác, thi nhân không thể cứ tiếp tục sáng tác với một thế giới quan chân phương, đơn giản như của thời sử thi cổ điển xa xưa. Ðể có được một giá trị hiện đại, thi nhân phải mất đi một phần nào sự trong sáng và bình dị của mình.

Thiên Sử Thi Của Người Vượt Biển là một tập đại thành của 45 bài thơ với tổng số câu là 1179.
Thời gian sử dụng trong tác phẩm là thời gian tuyến tính: sự việc được kể lại theo thứ tự trước sau của thời gian lịch sử.
Khởi đầu là cái đêm ấy cả miền Nam đất nước đang đắm chìm dưới bóng phủ âm u của một chế độ bạo tàn coi dân tộc nó là một kẻ thù: "Mấy đời bánh đúc có xương/ Mấy đời cộng sản mới thương dân mình". *
Chế độ đó ngày càng trở nên hà khắc đến mức hàng triệu người dân phải bỏ nước ra đi tìm tự do ở các nước phương Tây. Việc chuẩn bị cho chuyến vượt biển được mô tả với những chi tiết sống động như hiện thực ngoài đời, trong âm thầm, lén lút, hồi hộp, âu lo, đa nghi, cảnh giác và với một tinh thần tương trợ khắng khít giữa các người bỏ trốn. Họ bán nhà, mua vàng, mua bãi, đóng "thuyền ba block", chọn điểm hẹn và "ngày đánh", tức ngày lên đường.
Cảnh tượng "chôn dầu vượt biển" được dựng lại trong một không khí ngột ngạt, dị ảo, "dưới ánh trăng rờn rợn" và với một ý thơ độc đáo và ngộ nghĩnh:
Dầu ơi dầu thân thương
Dầu là máu vượt biên
Dầu là nguồn hi vọng
Dầu đưa đến thiên đường
Do phải đối phó với những thử thách của một môi trường thù nghịch tạo nên bởi dã tâm của đám cảnh sát biển cộng sản sẵn sàng nổ súng vào những chiếc tàu thuyền nhân xộc xệch, quá tải và mối đe dọa ngột ngạt, nơm nớp của hiểm họa hải tặc và bão tố đã cướp đi nửa triệu sinh mạng đồng bào mình, cuộc phiêu lưu của thuyền nhân Việt Nam có tầm mức, dáng vóc và sắc thái một hành trình Quá Hải đầy tính sử thi.
Mà nói đến sử thi là nói đến một cái gì vĩ đại, ngoại khổ, vượt bực, phi thường. Như cái khổ của thuyền nhân Việt Nam chẳng hạn. Một cái khổ ở mức tối đa khó có thể chịu được - một cực khổ, khốn khổ. Cái bi của họ cũng vậy: nó được làm nên bởi những bất hạnh ghê gớm, những mất mát không sao bù đắp được hóa nó thành cái bi đát, tức một nỗi buồn làm rầu gan rối ruột. Cái khủng khiếp thì cực kì, hãi hùng thì thái quá, vượt ngoài sức tưởng tượng và làm bại liệt trí năng.
*Những câu trong ngoặc kép được trích từ TSTCNVB

Ta có cảm giác như đang xem một vở kịch của phi lí được dựng nên bởi một soạn giả bị ám ảnh bởi cái lương tri tận thế - conscience catastrophique. Ở một tình huống ngặt nghèo, thập tử nhất sinh, khi ngọn lửa thắp lên lúc đầu bởi lời hứa thiên đàng của dầu lụi đi và nhường chỗ trong tâm linh cho một cảm giác tuyệt vọng (despair) hóa vô vọng (hopelessness), lựa chọn tối hậu là đánh cuộc với sự rủi ro, phó thác đời mình cho quyết định của số mệnh, tức là một cái gì phiêu linh mù mờ ở ngoài tầm với của lí trí và các công cụ khác của tri năng.
Tuy nhiên, dù biết rằng chuyến phiêu lưu của mình là đầy bất trắc hiểm nguy khiến mình có thể chết mất xác giữa bát ngát biển khơi, đồng bào thuyền nhân của chúng ta vẫn cứ lớp lớp - khoảng một triệu rưởi người - bỏ nước ra đi chỉ vì với họ, thà chết vì tự do ở biển chứ không chịu sống làm nô lệ tại quê hương. Chính nhờ vịn vào cái tôn chỉ mình tự đặt ra cho mình đó, họ mới có đủ sức mạnh tinh thần để chống đỡ, chịu đựng khổ đau và vượt thắng những thử thách cam go ghê gớm mà họ phải thường xuyên đối phó với. Không những thế, họ còn làm được những điều phi thường, những điều tưởng như không thể làm được, những phép lạ khiến cả thế giới phải kinh ngạc, xúc động bàng hoàng và ngưỡng mộ.

Cuộc hành trình vượt biển mở đầu với chuyến đi thăm một số địa danh mà trước năm 1975, tác giả đã từng đến làm việc ở đó trên cương vị một công chức của chính quyền Việt Nam Cộng Hòa. Chuyến đi thăm vì vậy cũng đồng thời là một chuyến đi tình cảm để nói lời giã từ với các nơi chốn ở đó mình đã từng có một đời sống ổn định, bình yên, hạnh phúc, với những kỉ niệm đẹp khó quên.
Những điều mắt thấy tai nghe trong chuyến đi được tác giả dùng làm chất liệu để tạo dựng một bức tranh toàn cảnh khái quát phản ánh qua một số nét điển hình, thực trạng quê hương đang quằn quại dưới gót bạo quyền cộng sản.
Trước hết, ông trình bày một số góc cạnh nổi bật của cái bi Việt Nam thông qua sắc diện một số cá nhân được ông phác họa với đôi ba nét chấm phá. Đó là "đôi mắt của những bé thơ / trông rất buồn", "khuôn mặt của những mẹ già /trông rất điêu tàn" và "mắt môi của những thiếu nữ / trông rất u hoài". Ðiều này chứng tỏ cộng sản tàn nhẫn đến mức chúng cũng không buông tha những thành phần yếu thế và vô tội nhất của dân tộc. Sự lặp lại ba lần (tần suất) của trạng từ cực cấp "rất" có tác dụng gây sự chú ý của người đọc đến mức độ lũy thừa của nỗi buồn Việt Nam.
Cảnh dân tộc tang tóc, đất nước thê lương được cô đúc với một bút pháp chấm phá và tượng hình thành hình ảnh của mọi "cửa nẻo khép im" tượng trưng cho một niềm tin "đã chết". Một không gian như vậy là một không gian tù túng, bít bưng, ngột ngạt, bất khả cư, vô vọng - một miền đất chết. Và, điều này cho phép một giải thích đến tận cái căn của sự kiện thuyền nhân: nguyên do tiên khởi của việc họ bỏ nước ra đi không thuộc phạm vi nhận thức chính trị - tôi ra đi để lấy lại quyền tự do cộng sản đã cướp đi của tôi - mà thuộc phạm vi sinh học. Ðó là một phản xạ của bản năng sinh tồn thúc tôi phải bằng mọi giá thoát khỏi cái âm gian với mọi "cửa nẻo khép im" ấy, nếu không thì sẽ bị chết héo hon trong nghèo khổ, cơ hàn, bệnh hoạn và dưới cái nhìn lạnh như đồng của bầy lòng lang dạ thú coi tôi là ngụy, là kẻ thù giai cấp của chúng.
Chuyến đi diễn tiếp giữa một ngoại cảnh cũng buồn cái buồn của lòng người mất nước.
Những cửa nẻo khép im ấy là một Sài Gòn với "Cầu Bông, Cầu Kiệu dáng u buồn", "cờ Thủ Ngữ giờ đỏ như màu máu", "Chợ Bến Thành hoa cỏ úa tàn phai", "Chợ Tân Ðịnh nhiều ăn mày lê bước" và "Thảo Cầm Viên bầy thú cũng bàng hoàng"; một Nha Trang với "Đường Độc Lập dài nỗi buồn thế kỉ" và "Cầu Ðá buồn cầu lặng ngắm mây trôi"; một Phan Thiết với "dã tràng ơi, hồn em có bơ vơ" và "đàn mực nhỏ nằm quặn mình trong nắng"; và một Vũng Tàu với "Hải Đăng buồn đưa mắt tiễn người đi" và "biển vắng người nên bãi cũng hoang vu".

Đào Văn Bình là một người ham mê du lịch và đã từng có dịp đi tham quan nhiều nơi trên quê hương. Ngoài kinh nghiệm quý giá này và là một người có tình với đất nước, ông còn có một trí nhớ tốt, óc hiếu kì và tính ham học, nhờ đó mà thủ đắc được một kiến thức rộng về lịch sử, địa lí nói chung và địa chí nói riêng của những vùng ông đã đến thăm. Sự tụ hội ở ông của các điều kiện cần thiết này đặt ông vào một vị trí thuận lợi để viết sử thi.
Từ lợi thế trên, ông đồ ra bằng hồi tưởng một thứ đường cái quan xuyên Việt chạy dọc theo bờ biển từ Mông Cái qua miền Trung đến Kiên Giang. Mỗi địa danh trên lộ trình này được nhận dạng với đôi ba nét chấm phá đặc thù như "than Cẩm Phả sắc đen quê mẹ", "Hạ Long: vịnh nước trong xanh như ngọc", Hải Phòng thơm "mùi cá thu ươm Đảo Cát Bà" và Sầm Sơn ơi bờ biển đẹp như tranh".
Đường vô Nam ắp đầy lịch sử, đến "Cửa Nhật Lệ tích xưa còn đó", "qua Thuận An nhớ cố đô xưa", "thương xứ Huế Mậu Thân mùa tang tóc", vào Đà Nẵng "theo dòng khơi thương Bán Đảo Sơn Trà" và "Hoàng Sa đó chim âu buồn xoải cánh". Rồi Đảo Ly Sơn "tên của em trên vách đá năm nào", Quảng Ngãi "hao gầy từ Cổ Lũy", Quy Nhơn "dừa Tam Quan ngọt như sữa mẹ hiền" và "sao Bình Định cứ triền miên đói khổ".
Lộ trình diễn tiếp vẫn là lộ trình của một tình tự không vui về một quê hương nhiều dâu bể. Như "trời Vũng Rô chim yến cũng thở dài", "Rạch Ba Ngòi buổi chợ cá tôm ươn", "Phan Rí cửa dáng buồn như nỗi chết", Đảo Phú Quý "Việt Cộng về đàn cá cũng phân ly" và Mũi Né dưới "trăng cổ độ", "muối ở đây như một giải ngân hà". Vô Bà Rịa, Vũng Tàu "nghe lịch sử quặn đau từng khúc ruột", sang Thanh Phú thấy "rừng chà là nín thở sợ công an", "qua Bình Đại thương con sò huyết ngọt", "Sóng Cửa Tiểu nghe tiếng người rên xiết / mắt đục ngầu như từng lớp phù sa", rồi "Cửa Hàm Luông giờ như bãi tha ma / chỉ có đám lục bình trôi ra biển".
Lộ trình chấm dứt ở những chốn địa đầu của quê hương, với "Mũi Cà Mâu nghe rừng tràm réo gọi", "hồn ma vương nơi bến bãi đầu ghềnh / sao vẫn cứ lao mình ra cửa biển", Kiên Giang "đầu tôm xưa vứt bỏ chẳng ai mua / nay cũng phải tranh nhau từng vốc nhỏ" và Đảo Phú Quốc "bầy cá mai cũng đã bỏ đi rồi".
Một không gian di chuyển với lắm vật đổi sao dời như vậy là một không gian hành, không gian sử thi. Vì là sử thi, truyện kể phải phản ánh sống động một hiện thực khách quan có tính lịch sử, tức là một hiện thực mang tính thời đại và có liên hệ mật thiết với vận mạng một dân tộc. Sự phong phú và tính lôi cuốn của tích truyện không được rườm rà, thả buông dễ dãi, bởi đức tính tự thân của nghệ thuật tự sự không cho phép một hành xử như vậy. Bút pháp sử dụng, cũng vậy, không nên phóng túng quá mức, hư cấu quá đà như của thể loại dã sử, nếu là tượng hình thì nên tránh lối hoán dụ cầu kì, trừu tượng. Trái lại, nó nên được cấu tạo với những nét khắc nổi mạnh mẽ, rạch ròi, dứt khoát, nam tính tác động thẳng đến giác quan ta, thay vì ta phải vận dụng ý thức để hình dung ra vẻ đẹp nghệ thuật của đối tượng được miêu tả. Bởi vì, cho dù có được hiện đại hóa đến đâu đi nữa, sử thi cũng không phải là thơ triết lí, thơ tư tưởng, thơ hàn lâm: nó cơ bản thuộc phạm trù văn học dân gian.
Theo chúng tôi, tác phẩm của Đào Văn Bình có các tố chất cơ bản trên của thể loại sử thi: nó không phải là một truyện kể bằng thơ mà là một sử thi.

Chỉ sau khi rời bỏ hải phận đất nước, cuộc hành trình vượt biển của thuyền nhân Việt Nam mới thực sự mang kích thước, cung cách và sắc thái của một chuyến Quá Hải, tức một biến cố lịch sử loài người ở tầm vóc một sử thi.
Hầu như mọi sự xảy ra trên trận mạc mới này đều ở mức độ quá cỡ, ngoại khổ, tối đa, chông chênh, bất trắc, xô dạt, với những cấp nạn đẩy thuyền nhân vào một tình huống ở đó đường chia cách tử-sinh mỏng manh như một sợi chỉ. Những cơn bão nhiệt đới thì ở cấp 5, cấp 7 thang Richter, với ngọn sóng cao hai ba chục thước và gió thổi hai trăm cây số mỗi giờ. Tất cả hợp lực thành một trận nộ cuồng của thiên nhiên đập vỡ tan những chiếc tàu thuyền nhân mảnh khảnh và cuốn phăng đi mỗi lần trên trăm sinh mạng.
Cuộc đối xử của người với người cũng không kém phần nghiệt ngã. Sau khi thoát được nạn cộng sản Việt Nam thì nay lại bị đe dọa bởi nạn hải tặc Thái Lan. Bọn chúng cướp bóc, trấn lột, hãm hiếp phụ nữ, giết người giữa thanh thiên bạch nhật. Trong cơn cuồng sát, chúng không phân biệt giới tính, tuổi nạn nhân, kể cả các cụ già, cháu trẻ chúng cũng không buông tha. Giết xong, chúng bắt các người sống sót phải quăng xác thân nhân mình xuống biển. Phải là những kẻ phi nhân tính thì mới có thể hành động man rợ như vậy.
Nay, lênh đênh giữa biển cả, với lởn vởn trong đầu một linh cảm là chuyến đi này sẽ không có ngày trở về quê hương yêu dấu, thi nhân-thuyền nhân bỗng cảm thấy một nỗi buồn xót xa, thứ tình tự lìa ngó ý như "chia xẻ thịt và xương" của một đứa con mà "định mệnh" bắt phải "vĩnh biệt Mẹ Tổ Quốc". Các từ chất liệu "máu", "xương", "thịt", "tim", "lòng" và các ngoại động từ "chôn", "chia", "xẻ", "đoạn" có tác dụng giúp người đọc hình dung ra cường độ nỗi buồn của một người yêu nước phải bỏ nước đi lưu vong: một nỗi buồn giằng xé làm đau đớn châu thân người buồn.
Người ta sống đung đưa trong một tâm trạng hẫng hụt khi phải đối diện một sự tương phản nghiệt ngã giữa hiện thực và ước mơ. Nếu trước kia dầu hứa với thi nhân-thuyền nhân một thiên đàng, thì bây giờ nước uống trở thành một nhu cầu thế tục bức thiết hàng đầu. Bài "Chết khát" có những vần khô khao, rát rúa, cồn cào biểu thị một tâm thế ở vị trí bìa (borderline) đường ranh mỏng giữa khôn và khờ, tỉnh và điên, bình tâm và hoảng loạn:
Khát cào khát cấu tim gan
Khát khô môi bỏng khát càng khát khao
Khiến:
Mắt ảo giác, khát cuồng điên!
Trong khi đó thản nhiên đến tàn nhẫn:
Trời cao trời đứng trên cao
Nắng như đổ lửa thêm vào cuộc chơi
Chiếc tàu ba block di chuyển lênh chênh trong một môi trường dị thường, với cái nắng ngọ cận xích đạo quá chói hóa biển thành một ảo ảnh ngút ngàn hoang đường làm đầu óc choáng loáng, cái nhìn rối loạn, và cái tâm lí đường cùng phút chốc hóa thảng thốt một hoang tưởng:
Sổ hải hành ghi:
Thuyền đi được một ngày - mặt tràn trề hi vọng
Thuyền đi được hai ngày - đã ngong ngóng trời mây
Thuyền đi được ba ngày - người xôn xao bàn tán
Thuyền đi được năm ngày - cùng tán loạn thần kinh!

Nhưng, bức tranh không chỉ mang đơn thuần một sắc màu ảm đạm thê lương. Nó còn được tô điểm với những nét tươi sáng, ấm áp của một tình tự liên đới khăng khít giữa những người đồng hội đồng thuyền cùng mang chung một số phận. Họ san sẻ cho nhau miếng cơm manh áo, dành những viên thuốc quý cho những người lâm bệnh nặng, ưu tiên là các cháu trẻ và cụ già.
Cảnh tượng trên cho phép một giải thích đến tận cái căn của sự kiện thuyền nhân: họ phải bỏ nước ra đi bởi vì nếu ở lại, họ sẽ bị tà quyền cộng sản phi dân tộc và vô thần đàn áp, bỏ tù mỗi khi họ dám bày tỏ công nhiên và tập thể cái tình tự vị tha, nhân ái có tính truyền thống dân tộc và gốc nguồn tôn giáo trên.
Suy rộng ra, sự bỏ nước ra đi của đồng bào thuyền nhân chúng ta xuất phát từ một nhu cầu tinh thần nhân bản sâu sắc: họ ra đi để được thể hiện tự do, cởi mở, thơ thới, đầy đặn, sát cánh bên nhau lúc sống cũng như lúc chết cái thiện căn, hồn tính nhân hậu dân tộc mình. Lựa chọn này lồng vào cuộc vượt biển của họ một nội dung tâm linh huyền nhiệm.Ðó là ngọn lửa thiêng trường tồn tỏa thắp tâm hồn Việt Nam, khơi lên một sức mạnh tinh thần cùng hội cùng thuyền lúc cấp nạn giúp họ kiên tâm chịu đựng gian nan khổ ải và vượt thắng nỗi sợ gieo rắc bởi thần chết luôn rập rình bám gót chân họ trong cuộc hành trình trên biển.
Sắc thái linh thiêng trên hóa cuộc hành trình của họ thành một huyền sử khiến chúng tôi có một cảm giác siêu hình là cuộc ra khơi ấy của thuyền nhân, trong một chừng mực nào đó, là một cuộc trở về Biển Nguồn - Biển Cha Lạc Long Quân, người chồng-người tình muôn thuở của Núi Mẹ Âu Cơ. Liên tưởng này, thiết nghĩ nên được khai triển thành một nhân tố cấu thành đặc thù của nền văn hóa biển Việt Nam tương lai.

Biển của thi nhân-thuyền nhân Đào Văn Bình là một hiện hữu nhân văn nhiều vẻ - một biển đa nguyên.
Biển tình cảm, "biển lung linh biển tình biển nhớ". Biển dịu dàng, "biển vỗ về chở mối thương yêu". Cưu mang và hứa hẹn, "biển thông lộ cho đàn con vượt thoát / đường Tự Do mở rộng cuối chân trời". Hiền lành, phấn chấn, "biển mơ" giấc mơ của người vượt biển, với "trăng sáng tỏ trăng ơi biển lớn / sao lung linh sao chơm chớm niềm vui / sóng lăn tăn sóng gợn nét yêu đời".
Biển còn có tác dụng thanh tẩy, "rửa thân em trong trắng' sạch "lũ bùn nhơ trần tục", và là một dấu hỏi mông lung: "thuyền đi như thể vào vô tận / chỉ có sao trời dẫn lối thôi". Trong bất trắc, biển tạo hồ nghi, bào mỏng ý chí và gây sụp đổ tinh thần. Biển trở mặt, nổi giông tố. Biển thủy quái nuốt chửng nửa triệu sinh linh. Biển nghĩa trang nổi của những "xác người trương phình thối", những con "mắt hông hốc mở to" và những chiếc "tàu thành quan tài".
Biển như vậy là một cảnh đời với lắm mâu thuẫn trớ trêu. Một thứ hí trường của phi lí, ở đó sự sống và cái chết kề cận nhau trong một bối cảnh lênh chênh vô thường. Một trận mạc ngổn ngang những mảnh tàu tan tác và những xác người dị dạng, chứng tích của những lâm chung thê thảm, đối lập với một thủy trại mênh mông của vô số những "con sò huyết ngọt", "con sứa mặn mà", "con tôm he", "con cá mai", "con cá thu" cho nhiều chất đạm dinh dưỡng.
Tuy nhiên, dù ý thức được tính cực kì gian nguy của cuộc vượt biển của mình, thuyền nhân vẫn cứ lớp lớp lao ra biển bởi họ cảm thấy biển là một cái gì đó rất lôi cuốn, một thứ Biển Hứa (Mer Promise) lộng lẫy, cửa ngõ mở ra một chân trời xán lạn, một miền Ðất Hứa (Terre Promise) ở đó người ta sống trong tự do, hạnh phúc, ấm no, thái bình, thịnh vượng; ở đó nhân phẩm được tôn nâng, có đồng thuận trong đa nguyên, hài hòa trong muôn vẻ, và người dân sống theo phương châm "mỗi người vì mọi người, và mọi người vì mỗi người".
Mà nếu nói đến biển, thì cũng phải nói đến đảo, một bộ phận không thể tách biệt của cuộc hành trình vượt biển của thuyền nhân.
Ngoài là một trạm họ đến quá cảnh để chờ ngày được Cao Ủy Tị Nạn Liên Hiệp Quốc chấp nhận cho đi định cư ở một nước khác, đảo còn là nơi chôn cất, thờ phượng các thuyền nhân vắn số theo đúng tinh thần nghĩa tử là nghĩa tận của truyền thống Việt Nam. Hàng năm, thân nhân từ tứ phương kéo nhau đến để tảo mộ, thắp hương, cúng bái tưởng niệm người quá cố. Cộng sản đã tỏ ra tàn nhẫn với cả người chết khi chúng yêu cầu các chính quyền sở tại phá bỏ các nghĩa trang của thuyền nhân Việt Nam.
Riêng với Đào Văn Bình, một người "từng tắm gội với khổ đau", "đảo khá nên thơ / và có một chút thoáng buồn" và là chốn hạnh ngộ của "yêu nhau đùm bọc lấy nhau":
Ba-taan dù đất đỏ
Cũng chan chứa ân tình
Đêm mưa gió vẫn nhớ
Em một lần trao thân

Sự chúng tôi đã trích dẫn một số không ít câu và đoạn câu của tác phẩm xuất phát từ một dụng ý muốn tường thuật, ghi lại chứ không phê bình tác phẩm. Bởi tác phẩm tự nó đã là một truyện kể hay. Do đó, cách tiếp cận tốt nhất là viết ra một thứ tổng phổ, phụ xướng nhiều bè nhằm giúp người thưởng ngoạn cảm nhận phong phú hơn, thấu đáo hơn cái giá trị tự thân của nguyên tác. Nói rõ hơn, bài tùy-luận của chúng tôi, trong một chừng mực nào đó, là một cố gắng phân tích khái quát cái cấu trúc văn bản của tác phẩm được coi như một sự vật văn chương nhằm phát hiện cái cốt lõi, nguyên lí, hồn tính, tức cái năng lượng tinh thần làm ra sự sống của tác phẩm. Cho dù tác phẩm có bị thiêu hủy và trở về với cát bụi (nature), hồn ấy vẫn ở lại với thời gian bởi nó là cái hồn thu thảo của Bà Huyện Thanh Quan: nó là văn hóa (culture).
Và, với nhận định rằng ngôn ngữ nghệ thuật, và ngôn ngữ triết học, là sự biểu hiện sung mãn nhất, hoàn chỉnh nhất của tư tưởng trong sự vận động tự hình thành ra nó, chúng tôi có một số nhận xét về phong cách ngôn ngữ của Ðào Văn Bình.
Không gian ngôn ngữ của Thiên Sử Thi Của Người Vượt Biển là nơi tụ họp của nhiều sắc thái. Lựa chọn này hợp lí bởi vì nó tương ứng với cái cấu trúc nhiều góc cạnh của tác phẩm và với tính đa dạng của đề tài. Ngữ phổ trải rộng từ ngôn ngữ tả chân, chất phác, ca dao hay lối nói dân dã kiểu mõ làng sang ngôn ngữ khẩu hiệu, khoa trương, hùng biện, kịch thoại, phúng dụ, ẩn dụ, tượng trưng, tượng hình, biền ngẫu. Ngữ khí lúc phấn chấn lúc bi quan, lúc dịu dàng lúc sôi nổi, lúc khoan lúc nhặt theo nhịp đung đưa bất thường của biển.
Gam màu có màu xám của "rong rêu loang lổ trên miếu đường", màu đen của "vết lem luốc trên mặt bé thơ", màu tím của vết thương "trên thân thể người tù cải tạo", màu vàng của sắc phục công an, màu đỏ của "máu người dân bán ra" và của lá cờ cộng sản, v.v... Tần suất (số lần xuất hiện của một từ trong văn bản) của xanh là 3, trong đó một lần được dùng để khẳng định "Tranh tôi... không có màu xanh hy vọng". Điều này phản ánh đúng não trạng u uất của người dân phải sống trong một cảnh đời tù túng, ngột ngạt, với mọi "cửa nẻo khép im" và "niềm tin đã chết". Trái lại, tần suất của đỏ là 19, tức gấp sáu lần tần suất của xanh. Sự chênh lệch lớn này phản ánh một thực trạng tâm lí chung của người Việt chúng ta và do đó làm chúng ta phải băn khoăn tự hỏi tại sao màu đỏ lại ám ảnh chúng ta nhiều hơn, và mạnh hơn, những màu khác. Lí do là vì nó là màu chủ của thảm kịch Việt Nam. Nói rõ hơn, nó là màu máu của hàng triệu người dân đã bị cộng sản sát hại bằng cách này hay cách khác để thực hiện ý đồ của chúng là chiếm lĩnh độc quyền thống trị để nhuộm đỏ toàn cõi Việt Nam theo chỉ thị của Trung Cộng và Liên Xô.
Về mặt tâm lí, hậu quả của cuộc tàn sát vĩ đại đó là cái màu nguyên ma quái rùng rợn ấy đã ăn sâu vào tiềm thức chúng ta nên cứ mỗi khi nhìn thấy nó là chúng ta nghĩ ngay đến lá cờ của cộng sản. Căn nguyên của liên tưởng tự động này - một phản xạ của bản năng - là do thực tiễn lịch sử trên gây ra.
Viết tựa như trên, trong một chừng mực nào đó, là một thứ phân tích cấu trúc tác phẩm nhằm phát hiện tính cá biệt cụ thể của nó, tức cái nó là nó, chứ không nhằm phát hiện cái tính đặc thù thuộc loại (categorial) trừu tượng của nó, tức cái nó bị vong thân. Xuất phát từ nhận định ngôn ngữ là sự nống ra hữu cơ của tư tưởng trong vận động tự hình thành ra nó, một cuộc phân tích ngôn ngữ học khái quát được tiến hành trên các ngữ liệu như từ loại, ngữ điệu, ngữ cảnh, ngữ cách, ngữ khí, tức những nhân tố cấu thành diện mạo ngôn ngữ mà cũng là chân dung tinh thần của tác phẩm.

Tuy nhiên, khi chỉ dựa trên tính khách quan và tính phổ cập như những đặc thù thuộc loại và bỏ qua những tình tiết cá thể để giải thích một sự vật, phương pháp phân tích cấu trúc không thích hợp với trường hợp sự vật ấy là một tác phẩm văn chương. Bởi vì với tư cách là một tác phẩm văn chương, sự vật mang dấu ấn của chủ quan tác giả và có một nội dung tinh thần đặc thù, tức cái bản sắc làm nó khác hẳn so với những cái cùng loại, do đó người ta không thể nhân danh tính khách quan và tính khoa học để bỏ sang một bên tính chất cá biệt ấy và chỉ chú tâm đến góc cạnh nội hàm, tức cái tính đặc thù thuộc loại chung, trừu tượng của nó. Bởi vì khi xâm phạm tính nguyên vẹn phải được tôn trọng của nó, người ta không chỉ xuyên tạc tác phẩm nói riêng mà còn bóp méo sự thật văn chương nói chung.

Sở dĩ các nhà cấu trúc luận chính thống loại bỏ tính chất cá biệt của tác phẩm, là vì họ cho rằng nó là một đối tượng mông lung, chiếc bóng nhòa khó định hình bằng phương pháp phân tích khách quan và khoa học. Đối với họ, sự thật chưa hẳn là sự thật nếu không được xác minh bởi những chứng cứ khoa học không phản bác được. Và một sự hiểu biết mơ hồ về sự vật dễ làm người ta sa cái bẫy ngộ nhận với những giải thích lỏng lẻo, loanh quanh, lệch lạc, để không nói là ngụy biện.

Nói tóm lại, với cái khuynh hướng lấy logic hình thức để giải thích thực tại và chỉ chú trọng đến tính bất biến và bỏ qua tính vô thường, tính phổ cập và bỏ qua tính cá biệt, tính trừu tượng và bỏ qua tính cụ thể, tính khách quan và bỏ qua tính chủ quan, phương pháp phân tích cấu trúc trên là một phương pháp thô bạo, vô cảm, cực đoan, đơn giản quá mức, phi lịch sử và kị cái đẹp nghệ thuật. Do đó, nó thích hợp với thế giới tự nhiên chứ không thích hợp với thế giới sáng tạo bởi trí tuệ con người, đặc biệt là thế giới văn học nghệ thuật nói riêng và thế giới nhân văn nói chung.

Viết tựa như trên quả là một lao động không đơn giản. Vấn đề là làm sao giới thiệu được càng nhiều càng tốt những điều cần biết về tác phẩm trong khuôn khổ hạn chế của bài tựa. Bài tựa này nằm ở trung vị giữa sự nống ra của bài điểm sách và sự rút ngắn lại của bài tiểu luận.

Nó đặt ra một số tiền đề thiết nghĩ nên được khai triển trong những cuộc thảo luận chuyên đề tương lai.

CUNG TRẦM TƯỞNG

Minnesota, ngày 30-4-2015

LÊ ĐÌNH CAI * NGUYỄN PHƯƠNG

Sử gia Nguyễn Phương (1921-1993)
Tác giả: Gs. Wynn Gadka-Wilcox
Người dịch: Lê Đình Cai
Lời người dịch:

Bài viết, với tựa đề "Các sử gia người Mỹ gốc Việt tại Hoa Kỳ từ 1954 đến nay", do GS Wynn Gadka-Wilcox thuộc phân khoa Sử học Trường đại học Western Connecticut State University, trình bày trong cuộc hội luận được tổ chức tại Trường đại học Occidental College, vào ngày 11 tháng 4, 2015 vừa qua. Vị sử gia đầu tiên được giáo sư Wilcox nhắc đến là giáo sư Nguyễn Phương thuộc Trường đại học Văn khoa và Sư phạm Huế (trước năm 1975).
Chúng tôi là lớp sinh viên của đầu thập niên 1960 được vinh dự lãnh hội những kiến thức thâm sâu của Ngài về môn phương pháp Sử học và đã đón nhận ở Ngài một tinh thần hoàn toàn mới khi nghiên cứu về những vấn đề thuộc lịch sử Việt Nam, nhất là lãnh vực liên quan đến Cổ Sử. Ngài đã để lại cho thế hệ sau một gia tài biên soạn Sử học hết sức giá trị. Để tưởng nhớ đến một Sử gia hàng đầu của miền Nam và cũng để tưởng nhớ đến vị thầy tận tụy của chúng tôi trên bước đường nghiên cứu Sử học, chúng tôi đã được phép của GS Wilcox để chuyển ngữ ra tiếng Việt đoạn văn sau đây trong bài thuyết trình như đã được giới thiệu. Bài viết của GS Wilcox có một số luận điểm mà chúng tôi nghĩ cần thảo luận lại (nếu điều kiện cho phép, chúng tôi sẽ trình bày bài viết này trong thời gian tới). Tuy nhiên, để tôn trọng ý kiến của tác giả, chúng tôi cố gắng hết sức để chuyển ngữ đầy đủ mà không bỏ sót bất cứ một đoạn văn liên hệ nào. Nhân đây, cũng xin cảm ơn giáo sư Wilcox - qua trung gian của GS Nguyễn Đức Cung - đã gởi cho chúng tôi tài liệu này.

* * *
Sử gia Nguyễn Phương sinh ngày 5 tháng giêng năm 1921 ở làng Hòa Ninh thuộc huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình, con ông Nguyễn Thịnh, một người nổi tiếng về tài nặn tượng và bà Phạm Thị Nhân(7). Ngôi làng của Ngài, nổi tiếng về việc cung ứng nhiều vị linh mục và nữ tu, đã từng và hiện vẫn là một cộng đoàn đa phần Công giáo sống bằng nghề nông gần bên bờ của sông Gianh(8). Vào đầu thập niên 1950, Ngài thụ phong linh mục tại Đại chủng viện Huế và khoảng 1953 Ngài trở thành Phó xứ Tam Tòa ở Quảng Bình nơi mà Ngài đã biểu tỏ tài năng về ngành hội họa và thi ca Kinh Thánh. Có lẽ nhờ vậy, vào năm 1954, Giám mục địa phận Vinh đã cử Ngài sang Hoa Kỳ du học(9). Ngài đã ghi danh theo học tại trường Đại học San Francisco như là một sinh viên ngành Sử học (trong tư thế là linh mục Francis Nguyễn Phương). Ngài đã nhận được cấp bằng Cử nhân (BA) về Sử học vào tháng 6 năm 1955 và bằng cao học (MA) Sử học vào tháng 6 năm 1956(10).
Để hoàn tất học vị đó, Ngài đã viết xong tiểu luận Cao học với đề tài "Hoa Kỳ và Đông Dương trong cuộc khủng hoảng Đông Dương lần thứ nhất" (The United States and Indochina in the First Indochinese Crisis). Ngài dùng từ "First Indochinese Crisis" để đề cập đến cuộc chiếm đóng của Nhật tại Đông Dương vào năm 1940 (11). Do bởi Ngài đang viết luận văn để trình cho một ủy ban buổi đầu gồm toàn các Sử gia người Mỹ nên Ngài đã phải bao gồm những gì vốn là cốt lõi trong sách giáo khoa về Sử học Việt Nam từ thời khai sinh cho đến năm 1940(12). Phần giới thiệu sơ lược này, vốn bao gồm cả 2000 năm của lịch sử chỉ trong vòng 26 trang giấy, nhằm nhắc lại thời kỳ chống chế độ thuộc địa của người dân Việt Nam trong quá khứ căn cứ trên chủ đề kháng chiến chống xâm lăng và bước đầu sử dụng các tài liệu đúng tiêu chuẩn sử học có sẵn đương thời như các sách của Trần Trọng Kim, Lê Thành Khôi, André Masson và Jean Chesnaux. Phần giới thiệu này đáng chú ý vì thái độ nghiêm khắc phê phán về chính sách bóc lột của người Pháp (xin lưu ý đến vị thế của Sử gia Nguyễn Phương trong tư cách là một linh mục Công giáo) và cũng nhằm nêu vấn đề rằng các vị thừa sai người Pháp đang khi phục vụ cho vua Gia Long vào đầu thế kỷ thứ 19 "đã đảm nhiệm một công tác hai mặt: một mặt là bành trướng đạo Thiên Chúa và mặt khác là tuyên truyền cho Pháp Quốc"(13)
Phần chính yếu của luận văn này có lẽ cũng không có gì đáng ngạc nhiên, là vừa hỗ trợ cho chính sách của Hoa Kỳ ở Đông Dương vào những năm của thập niên 1940 và 1950 mà cũng vừa xác quyết vững chắc về chương trình chính trị của cụ Ngô Đình Diệm. Sử gia Nguyễn Phương kể lại những nỗ lực ngoại giao của Hoa Kỳ nhằm phá hỏng những cố gắng chiếm đóng Đông Dương của Nhật Bản và cũng để làm nhụt bớt ảnh hưởng của sự chiếm đóng sau khi sự việc đã xảy ra. Ngài lập luận rằng, những nổ lực này đã giúp chuẩn bị cho Hoa Kỳ lâm chiến với Nhật Bản. Như vậy, ngay cả dù cuộc tấn công Trân Châu cảng đã xảy ra bất ngờ, thì Hoa Kỳ cùng với Anh Quốc "đã thực sự sẵn sàng trong tư thế thắng cuộc chiến này trước Nhật Bản"(14). Hơn thế nữa Sử gia Nguyễn Phương đã mở rộng tầm độ ủng hộ cho sách lược của Hoa Kỳ sau năm 1940 bằng cách tiên báo rằng, sự từ chối ủng hộ của Hoa Kỳ cho nổ lực của phe De Gaulle nhằm tái tục chế độ thuộc địa ở VN là cách giúp đỡ gián tiếp cho nền độc lập của người Việt vào năm 1945; Ngài cũng cho rằng viện trợ của Hoa Kỳ cho người Pháp vào năm 1950, ngoài nhu cầu tối yếu nhằm tránh được cuộc chiếm đóng đất nước của phe Cộng sản thì viện trợ này chỉ được thực hiện và cũng chỉ thực hiện được với điều kiện là nước Pháp phải trao trả độc lập thực sự cho các quốc gia Đông Dương; và sau cùng Ngài cũng gợi ý rằng áp lực của Hoa Kỳ lên người Pháp đã buộc họ "trao quyền lại cho một người có tinh thần quốc gia thực sự và không Cộng sản: đó là cụ Ngô Đình Diệm"(15).
Vừa về nước vào khoảng cuối 1956, Giáo sư Nguyễn Phương đã đảm nhiệm chức vụ Giám Đốc Trường Trung học Sao Mai ở Đà Nẵng. Ở đó, Ngài tiếp tục hoàn thiện những ý tưởng chính trị và những luận cứ về nền lịch sử hiện đại của Việt Nam mà Ngài đã từng triển khai khi còn là sinh viên Trường đại học San Francisco. Năm 1957, Ngài đã xuất bản không dưới ba đầu sách: "Liên lạc giữa Mỹ và Việt Nam" (Vietnamese - American contact), "Sự quan trọng của Đông Dương trước mặt quốc tế" (The Importance of Indochina in the world), và cuốn "Ánh sáng dân chủ" (The light of Democracy)(16). Trái với cuốn "Liên lạc giữa Mỹ và Việt Nam" và cuốn "Sự quan trọng của Đông Dương trước mặt quốc tế", cả hai đều đã nghiên cứu đến vị thế đương đại của Đông Dương trong mối bang giao quốc tế (trùm phủ lên một số nền tảng của luận văn cao học của Ngài), thì cuốn "Ánh sáng dân chủ" đã tích lũy thành một học thuyết chính trị nhằm xây dựng một nền Cộng hòa mới mẻ, xuyên qua việc phủ nhận luận điểm cơ bản của học thuyết Mác-xít và việc củng cố nền dân chủ tư sản (bourgeois democracy). Trong tác phẩm này, Ngài tìm cách giải thích một cách dễ hiểu sự điều chỉnh ý thức hệ cho nền Cộng hòa và cho thế đứng của cụ Ngô Đình Diệm trong chính thể chế này. Ngài lập luận rằng trong nền dân chủ thực sự, sự tồn tại của quyền tự do ngôn luận và của các cuộc bầu cử đa đảng (multiparty elections) đảm bảo rằng người dân sẽ là chủ-nhân-ông của đất nước họ, trong khi theo chủ nghĩa Mác, dù với ngôn từ dân chủ sáo rỗng, thì chủ nhân thực sự chính là Đảng Cộng Sản(17). Khi mô tả một đảng dân chủ thực sự, Ngài đã hỗ trợ cho một tổng thống chế mạnh, dựa trên "nhu cầu của quần chúng cần có một vị chỉ huy mạnh mẽ"(18). Quan điểm này tỏ ra nhất quán vừa với cấu trúc thực tế của Việt Nam Cộng Hòa và vừa với quan điểm của các tác giả cấp tiến được liệt kê trong phần sách tham khảo của Ngài(19).
Trong phần kết có tên "Nền dân chủ của Tổng thống Ngô Đình Diệm" ở cuối cuốn sách, Ngài đã biện minh cho vị Tổng thống của nền cộng hòa này. Ngài cho rằng cụ Diệm đã đưa miền Nam tiến lên dân chủ và đã xoay hướng sự chỉ trích Tổng thống bằng cách chỉ cho thấy sự khoan dung của Tổng thống Diệm đối với những sự chí trích như thế, có thể được coi là bằng chứng của tiến trình dân chủ đang được thực hiện. Thật vậy, trái với trình trạng nô lệ và đói nghèo của miền Bắc, một tình trạng mà phải chịu đựng dưới chế độ độc tài của Hồ Chí Minh. Nền dân chủ của miền Nam cho phép những ai sống trên miền đất này trở nên thành viên quốc tế của một cộng đồng dân chủ trên toàn thế giới, đặc biệt là với Hoa Kỳ mà nền Cộng Hòa Việt Nam có mối liên hệ, chính nền dân chủ đó sẽ mang tới những quyền lợi về kinh tế cũng như chính trị về cho đất nước (20). Cho dù Sử gia Nguyễn Phương biết rõ nhiều về những sai phạm phản dân chủ đôi khi xảy ra của Tổng thống Ngô Đình Diệm, Ngài giải thích rằng việc xây dựng một xã hội dân chủ là một tiến trình chậm chạp phải mất hằng thế kỷ mới hoàn thành, như trường hợp nước Pháp và nước Anh chẳng hạn(21). Điều đáng lưu ý trong những luận cứ này là tầm mức ảnh hưởng của nó tới đâu khi đối chiếu với thái độ của những người Mỹ theo truyền thống của thập niên 1950 về suy nghĩ của họ liên quan đến đề tài này (điều này vượt qua tính uyên bác của Ngài trong nhiều chủ đề từ học thuyết chính trị tới lịch sử hay tới kinh tế). Trong số hơn 100 nguồn tài liệu tham khảo, Ngài chỉ quy chiếu đến ba cuốn sách không được xuất bản tại Hoa Kỳ(22). Vào cuối năm 1957, Ngài đã cùng với nhiều học giả ưu tú có bằng cấp nước ngoài, để về đây giảng dạy, theo lời kêu gọi của LM Cao Văn Luận (1908-1986), một triết gia có tiếng tăm và là Viện trưởng Đại học Huế. Trong khi đảm nhiệm chức vụ Giáo sư, Ngài tiếp tục cho xuất bản nhiều đầu sách dựa trên những bài giảng của Ngài về lịch sử Việt Nam và thế giới(23). Tuy thế nỗ lực của Ngài qua suốt thập niên 1960 tập trung trên hai dự án chính: ấn hành sách giáo khoa Sử - Địa đáng tin cậy và cho xuất bản cuốn sách tầm cỡ về triều đại nhà Tây Sơn trong lịch sử Việt Nam (1773-1802). Cao điểm là sự phát hành cuốn "Phương pháp Sử học" (Historical Methodology) năm 1964 và cuốn "Việt Nam thời bành trướng: Tây Sơn" năm 1968(24). Đồng thời Ngài cũng là một cộng tác viên đắc lực cho các tạp chí Sử học, và các bài viết của Ngài thường bao gồm các đề tài không nằm trong các sách đã ấn hành mới đây.
Luận cứ quan trọng của "Phương pháp Sử học", là các sử gia phải vừa nói lên toàn bộ sự thật ("tell the whole truth") và vừa phải trình bày sự thật với một phần đóng góp của khả năng diễn đạt mang tính nghệ thuật nữa. Cùng với chủ nghĩa chống cộng qua các cuốn sách đã xuất bản trước đây, Sử gia Nguyễn Phương gợi ý rằng phương pháp sử Mác-xít không thể so sánh được với khách quan tính trọng yếu của ngành Sử học mà Ngài đã định nghĩa như là "nói sự thật toàn bộ" (saying the entire truth) (25). Vì việc sử gia do "đảng chỉ đạo" đã nhào nặn chứng cứ lịch sử theo cách diễn dịch của biện chứng duy vật sử quan (dialectical materialism), họ không thể nhận ra sự thật như là sự thật. Ngược lại, Ngài cho rằng nói sự thật tự nó vẫn chưa đủ là một phương pháp của ngành Sử học. Quả vậy, Ngài giải thích rằng "làm một sử gia không phải dễ và nghề chép sử là một nghề khó khăn" (26). Cách khác, nói lên sự thật là một điều kiện cần nhưng chưa đủ đối với sự đòi hỏi chính xác của lịch sử. Sử gia có trách nhiệm khéo diễn đạt lịch sử vốn là những gì thu hút mối quan tâm của đại chúng và sẽ nêu lên những vấn đề quan trọng của đương thời. Các sử gia vì thế phải lọc lựa những tỉ dụ và phải diễn đạt qua ngôn ngữ của mình bằng nghệ thuật và ngay cả bằng thơ ca nhưng vẫn đảm bảo rằng những nỗ lực đó không làm khuất lấp "sự thật" đã tìm thấy trong các đoạn văn(27).
Mặc dù có vài điều tinh tế trong sự giải thích, lối phân tích của Ngài về vai trò và trách nhiệm của sử gia vẫn tồn tại vững chắc xuyên suốt dòng chính của các quan điểm sử học trong cả hai thập niên của 1950 và 1960. Sự nhấn mạnh của Ngài về nhu cầu đối với các sử gia vừa được nhắc lại đó phản chiếu sự ảnh hưởng lâu dài của phái chủ trương "tiến bộ" (progressivism) và phái chủ trương "tương đối" (relativism) của thời kỳ thập niên 1930 trong nghề chép sử tại Hoa Kỳ, và sự nhấn mạnh này của Ngài tỏ ra nhất quán khi ngài trích dẫn tác phẩm của sử gia Carl Becker(28). Khuynh hướng này có thể tìm thấy qua sự tận tụy của Ngài dành cho ngành lịch sử tường thuật (narrative history) và cũng dễ thấy qua nhận xét của Ngài khi cho rằng sử gia giỏi trước hết phải nghiên cứu và nắm vững cấu trúc của một cuốn tiểu thuyết thì mới hoàn thành được những sử phẩm có giá trị(29). Tuy nhiên, việc Ngài cho rằng môn sử học Mác-xít không thể nói lên toàn bộ sự thật (whole truth) đã đẩy ngài vào phe chủ trương phục hồi lại bài học về yếu tính khách quan của lịch sử thuộc nhóm thủ cựu quá khích (anti-progressive), rất phổ biến tại Hoa Kỳ vào thời hậu chiến (postwar) mà chính Ngài cũng đã tiếp nhận nền học thuật sử học xuất phát từ nơi đây(30).
Đề cương quan trọng sau cùng liên quan đến sự nghiệp của sử gia Nguyễn Phương trước năm 1975 là tập trung nghiên cứu về triều đại Tây Sơn. Trong cuốn "Việt Nam thời bành trướng: Tây Sơn", Ngài cho rằng anh em nhà Tây Sơn phải chịu trách nhiệm việc đẩy đưa đất nước vào tình trạng hỗn loạn mà từ đó họ đã vươn lên, đã thay đổi, rồi thống nhất lại dưới thời vua Gia Long (1802-1820). Sử gia Nguyễn Phương không phải là không có thiện cảm với những mục tiêu của nhà Tây Sơn; Ngài không ngần ngại đặt tên cho hoàng đế Quang Trung (1788-1792) là "anh hùng phiêu lưu" (adventurious hero) và Ngài lên án thời kỳ nhiếp chính của Trương Phúc Loan (1756-1776) vì đã tạo cớ cho cuộc nổi loạn với chính sách thuế khóa thiếu công bằng(31). Tuy nhiên, điểm quan trọng mà Ngài muốn nhấn mạnh là binh đội nhà Nguyễn, với sự hỗ trợ của người Âu đã thực hiện cuộc bắc tiến và thống nhất đất nước vào năm 1802. Tôi [GS Wilcox] đã viết đâu đó một bài khá dài về một cuộc tranh luận dai dẵng giữa sử gia Nguyễn Phương và sử gia Văn Tân của Hà Nội về việc liệu hoàng đế Quang Trung đã thống nhất đất nước vào năm 1789 hay Gia Long đã làm việc đó vào năm 1802, một cuộc tranh luận đã bùng nổ xuyên suốt thập niên 1960 trong các tạp chí Sử học giữa cả hai miền Nam Bắc(32). Điểm quan yếu của việc tranh luận này là ngay lập tức trở thành cuộc bút chiến về hiện thực lịch sử bởi cảm nhận của các tác giả ở hai phía về cùng một câu hỏi, và đặc biệt về nội dung của đề tài mang tính áp đặt ẩn dụ cao độ cho thấy nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa (phe Cộng Sản) tự cho họ như là những kẻ thừa hưởng gia sản của dòng họ Tây Sơn vậy. Nói rằng vua Gia Long thống nhất sơn hà năm 1802 thì cũng như dự đoán rằng theo một cách tế nhị nào đó, Việt Nam Cộng Hòa (phe quốc gia) sẽ thắng cuộc chiến tranh này, và cuối cùng rồi cũng thống nhất được giang sơn.
Vào ngày 13 tháng 5, 1975 không đầy hai tuần sau khi Sài Gòn sụp đổ và kết thúc trong thực tế đối với cuộc chiến tranh Đông Dương lần thứ hai, sử gia Nguyễn Phương đã rời khỏi Việt Nam. Ngài ra đi trên một chiếc thuyền đánh cá ở Vũng Tàu đến tị nạn trên đảo Saint John, cách phía nam Singapore khoảng chừng sáu cây số. Từ đó, Ngài tìm cách đến Hoa Kỳ, cuối cùng định cư thường xuyên tại Carthage, Missouri. Dù không còn đảm nhận chức vụ chính thức nào trong các trường Đại học, Ngài vẫn tiếp tục công trình nghiên cứu bằng hai ấn phẩm sau cùng đều viết bằng tiếng Anh. Cuốn đầu "The Ancient History of Vietnam: A new study", được viết với sự trợ giúp của cơ quan Ford Foundation, mặc dù trong thực tế thì Ford Foundation đã không xuất bản cuốn sách này. Có bằng chứng cho thấy là ngân quỹ của Ford Foundation đã giúp đỡ cho công trình nghiên cứu của Sử gia Nguyễn Phương tại thư viện Olin của đại học Cornell ở Ithaca, New York nơi mà Ngài đã lưu lại trong những năm 1975-1976 (33).
Cuốn "The Ancient History of Vietnam: A new study" tìm cách đánh sập hai quan điểm về nền cổ sử Việt Nam, một do "trường phái của các sử gia Trung Hoa thời xưa", theo đó sử gia Nguyễn Phương muốn nói đến các nhà viết sử Việt theo lối biên niên, đặc biệt là sử gia Ngô Sĩ Liên thuộc thế kỷ thứ 15 mà trước tác của ông về sau được các nhà chép sử dưới thời Việt Nam Cộng Hòa mô phỏng lại; một quan điểm khác nữa thì do "trường phái xã hội chủ nghĩa" chủ xướng mà sử gia Nguyễn Phương gọi họ là sử gia của Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa. Trong cả hai trường hợp, việc nghiên cứu cổ sử Việt Nam nhằm kích động lòng tự ái dân tộc về một nước Việt Nam tồn tại lâu dài mục đích là để xóa tan trong đầu óc mọi người về nỗi nhục đã từng lệ thuộc Trung Hoa trong quá khứ(34). Sử gia Nguyễn Phương cho rằng đây là một sự xuyên tạc của lịch sử. Một ghi nhận chung nhất cần nói ra ở đây là những ai hỗ trợ cho trường phái này hay trường phái khác đều ít có khả năng đọc được các sử liệu đầu tay bằng chữ Hán và lập đi lập lại điều sai lầm tiên khởi nặng tính dân tộc trong các nguồn tư liệu Việt Nam(35). Cho nên, họ bỏ qua những yếu tố rất quan trọng về lịch sử Việt Nam thời khai sinh, chẳng hạn việc các "lưu dân" người Việt gốc Hoa (sino-vietnamese "colons") có gốc gác từ gia đình Trung Hoa, chính là những kẻ có trách nhiệm đã tạo nên một giai tầng lãnh đạo từ đó một nước Việt Nam độc lập đã ra đời(36).
Không có gì khác biệt về quan điểm (scope) và chiều hướng (tenor) trong lập luận của Ngài qua cuốn "Ancient History" (cổ sử VN) sau khi Ngài tới Hoa Kỳ. Quả vậy, Ngài đã đi đến kết luận giống nhau về sự xuất hiện của một nước Việt Nam thời cổ đại xuất phát từ Trung Hoa trong tác phẩm "Việt Nam thời khai sinh" cho dù quan điểm trong tác phẩm này phần lớn hoàn tất trong khi Ngài ở Hồng Kông, và các nguồn sử liệu được dùng thì rất khác với văn bản tiếng Anh sau này(37). Điều khác biệt nằm ở tầm giới hạn của công trình nghiên cứu. Trong lời cảm tạ, sử gia Nguyễn Phương cho biết là Ngài xúc động khi đồng ý viết lại cuốn "The Acient History of Vietnam" cho cơ quan văn hóa Ford Foundation "bởi vì trong khi làm vậy, tôi cảm thấy mình vẫn còn một quê hương đã từng thực sự có tự do"(38). Lời phát biểu của Ngài còn có thể hiểu một cách khác là việc hình thành một nước Việt Nam độc lập vào thế kỷ thứ 10 là cách lý giải hợp lý nhất để bù đắp cho mối cảm nhận về một Việt Nam đã không còn nữa vào năm 1976.
Mối quan tâm của Ngài về sự sụp đổ của miền Nam Việt Nam và lý do thất bại của chế độ cộng hòa là đề tài chính trong tác phẩm sau cùng của Ngài "Cuộc diễu hành của những tên bù nhìn của Mỹ: câu chuyện Việt Nam từ 1954 đến 1975", đã được viết xong vào năm 1978(39). Cuốn sách này là bản cáo trạng nghiêm khắc về chính sách Hoa Kỳ tại Việt Nam. Trong đó, Ngài cáo buộc sự sụp đỗ của Sài Gòn là do sự can thiệp vụng về của người Mỹ. Điều quan trọng (linchpin) trong luận cứ của Ngài nằm ngay trong việc Mỹ đồng lỏa trong vụ ám sát Tổng thống Ngô Đình Diệm. Trong khi Tổng thống Diệm tự cô lập lấy mình và chỉ tin cậy vào một nhóm nhỏ các nhà hoạch định chính sách, thì chính cụ "đã coi vận mạng của quốc gia quan trọng hơn sinh mạng của chính mình", và "cố gắng tối đa để giữ cho quốc gia được độc lập và thống nhất" (40). Dù Tổng thống Diệm có sai lầm gì đi nữa thì sự can dự của Hoa Kỳ trong việc ám sát đã phá hủy chủ quyền của Nam Việt Nam vừa trong thực tế, vừa trong cả nhận thức (của mọi người) nữa. Hậu quả là một loạt các lãnh tụ đã đồng ý làm theo chỉ thị của người Mỹ và đồng ý để họ hướng dẫn cuộc chiến tranh trên lãnh thổ của mình mà không có sự chế tài. Họ đã sắp đặt một cuộc diễn hành gồm các lãnh tụ tuần tự thích hợp cho các mục tiêu chiến tranh của người Mỹ, kể luôn cả Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu (1923-2001) "Tổng thống Thiệu vốn bản tánh dễ bảo. Cực kỳ tham vọng và tráo trở, ông ta chẳng phải là kẻ tận tụy cho một lý tưởng nào hay có tinh thần quốc gia dân tộc gì cả. Ông ta là một người tham nhũng nhưng điều này đâu làm cho người Mỹ bận tâm khi sự tham nhũng vốn trở thành phương tiện khiến cho họ được tự do hành động trên một quốc gia khác(41). Về phần mình người Mỹ đã sử dụng những phương cách phá hoại không cần thiết để làm hoang hóa những vùng rộng lớn của nông thôn miền Nam và rồi phá hủy tất cả quyền sống của con người bằng cách sắp đặt một cuộc đầu hàng toàn bộ của miền Nam Việt Nam cho phe cộng sản(42). Bản phân tích của sử gia Nguyễn Phương vừa khớp với những tuyên bố trước đây của Ngài mà đồng thời cũng vừa khớp với lợi ích khả dĩ đã nhìn thấy được sau này. Điều đáng lưu ý là Ngài đã tránh chỉ trích nặng nề về các nhân vật đương thời khi còn ở Việt Nam. Trước đây khi nghiên cứu lịch sử hiện đại và nền chính trị đương thời Ngài cũng ít khi phê phán như khi còn ở Việt Nam, và không bao giờ Ngài có ý nghĩ chỉ trích như trong cuốn sách "A parade of American Puppets". Tương tự như vậy trong khi Ngài đã nghiên cứu về cổ sử Việt Nam vào năm 1965 thì động cơ thúc đẩy Ngài viết lại đề tài này vào năm 1976, theo sự thú nhận của riêng Ngài, đã bị thay đổi qua kinh nghiệm vượt thoát khỏi Việt Nam.
Như đã đề cập đến trước đây, bản phân tích sử học của Ngài về cơ bản rõ ràng là không có gì thay đổi dù cho Ngài đã trải qua kinh nghiệm trốn chạy khỏi Việt Nam hay qua kinh nghiệm khi đã định cư tại Hoa Kỳ. Vì Ngài đã được đào tạo để trở thành một nhà nghiên cứu sử trẻ tuổi ở Mỹ quốc và nhờ Ngài đã làm việc trong môi trường đại học của cố đô Huế và vì Ngài đã tu nghiệp ở Hồng Kông để nghiên cứu môn lịch sử đối chiếu (comparative history), sử gia Nguyễn Phương đúng là nhà sử học có tầm vóc quốc tế, và là một con người đã từng sống ở nhiều nơi rất lâu trước khi trốn chạy ra khỏi Việt Nam vào năm 1975.
Lê Đình Cai dịch
San Jose, mùa thu 2015.
------------------------
7 Nguyễn Đức Cung, "Sử gia Nguyễn Phương (1921-1993), và nỗ lực khai phá hướng biên khảo mới trong ngành sử học Việt Nam," (Historian Nguyen Phuong (1921 - 1993) and the efforts to reclaim a rew research agenda in Vietnamese History) Tạ Chí Đại Trường: Vietnam History Blog (February 26, 2004)
http://tachidaitruong.blogspot.com/2004/02/hng-bin-kho-mi-nguyn-c-cung.html (Accessed February 22, 2015)
8 VNCC, "Giáo xứ Hòa Ninh: 55 đôi hôn phối mừng 50 năm thành hôn," (Hoa Ninh Parish: 55 Couples celecrate 50 years of Marriage) Trung tâm công giáo Việt Nam, Giáo phận Orange (Center for Vietnamese Catholics, Diocese of Orange), http://www.vncatholic.net/giao-xu-hoa-ninh-55-doi-hon-phoi-mung-50-nam-thanh-hon/ (Accessed February 15, 2015).
9 Nguyễn Đức Cung, "Sử gia Nguyễn Phương."
10 "University of San Francisco Commencement Exercises: June 1956," http://www.sfgenealogy.com/sf/schools/usf56.htm. Nguyễn Đức Cung claims that Nguyễn Phương also received an MA in Economics, but I cannot find any corroborating evidence for this claim.
11 Rev. Francis Nguyen-Phuong, "The United States and Indochina in the First Indochinese Crisis," (M.A. Thesis, University of San Francisco, 1956).
12 One expert on Asian foreign relations, Donald R. Campbell, sat as a third member of the committee with two other Americanists. My thanks to Father Michael Kotlanger, S.J., archivist at the Gleeson Library at the University of San Francisco, for this information.
13 Francis Nguyen-Phuong, "The United States and Indochina," 14.
14 Ibid., 127.
15 Ibid., 26. This support for the Ngô clan's asprirations is also reflected by his citation of a historical article by Diệm's elder brother, and later archbishop of Huế, Ngô Đình Thực on French repression of rebellion in the Nguyễn court. Ibid., 18.
16 Nguyễn Phương, Liên-lạc giữa Mỹ và Việt-nam (Saigon: Xã hội ấn quán, 1957); Nguyễn Phương, Ánh sáng dân chủ (Saigon: Nguyễn Phương, 1957), Sự quan trọng của Đông Dương trước mặt quốc tế (Saigon: Nguyễn Phương, 1957).
17 Nguyễn Phương, Ánh sáng dân chủ, 26-7.
18 Ibid., 75.
19 Such as W.E. Binkley, Jacques Barzun, and Herman Finer. Ibid., 7-9.
20 Ibid., 115-116.
21 Ibid., 112-113.
22 These were two books on political parties and electoral systems by Maurice Duverger, which were published in Paris, and one book from the British political theorist Harold Laski, which was published in London.
23 Nguyễn Phương, 82 năm Việt sử 1802 -1884 (Huế: Đại học Sư phạm, 1963); Nguyễn Phương, 125 năm thế giới sử, 1789 -1914 (Huế: Đại học Sư phạm, 1963).
24 Nguyễn Phương, Phương pháp sử học, (Huế: Đại học Sư phạm, 1964); Nguyễn Phương, Việt Nam thời bành trướng: Tây Sơn (Saigon: Khai trí, 1968).
25 Nguyễn Phương, Phương pháp sử học, 5.
26 Ibid.
27 Ibid. See also Nguyễn Đức Cung, Sử gia Nguyễn Phương.
28 On Carl Becker and progressive history, see Peter Novick, That Noble Dream: The "Objectivity Question' and the American Historical Profession (Chicago: University of Chicago Press, 1988), 256-58. Nguyễn Phương, Phương Pháp Sử Học, Phòng nghiên cứu Sử, Viện Đại Học Huế, 1964, trang 33-34 (Lê Đình Cai chú thích thêm).
29 Nguyễn Phương, Phương pháp sử học, 8.
30 Ibid., 334-340.
31 Nguyễn Phương, Việt Nam thời bành trướng: Tây Sơn, 32.
32 Wynn Wilcox, Allegories of the Vietnamese Past: Unification and the Production of a Mordern Historical Identity (New Haven, CT: Yale Southeast Asia Studies, 2011), 109-134.
33 Liam Kelley, "Nguyễn Phương's Lost History", Le Minh Khai's History Blog. https://leminhkhai.wordpress.com/2013/05/01/nguyen-phuongs-lost-history/ (Accessed February 25, 2015).
34 Nguyễn Phương, The Acient History of Vietnam: A New Study. (Unpublished manuscript, John M. Echols Collection, Cornell University Library, 1976), 2.
35 He singles out the work of Nguyễn Thế Anh's work as an example of the distortions of not consulting Chinese documents to study Vietnam's ancient past. Ibid., 19.
36 Ibid., 14. These insights bear a remarkable resemblance to the arguments advanced by K.W. Taylor about early Vietnamese history. See K.W. Taylor, A History of Vietnamese (New York: Cambridge, 2013), 50.
37 Nguyễn Phương, Việt Nam thời khai sinh (Huế: Viện Đại Học Huế, 1965), esp. 338-345.
38 Nguyễn Phương, The Ancient History, acknowledgements.
39 Nguyễn Phương, A Parade of American Puppets: A Story of Vietnam from 1954 to 1975 (Unpublished manuscript, 1978). This manuscript was very scantily distributed and I only have knowledge of it through quotations of it provided by historian and former student of Nguyễn Phương, Nguyễn Đức Cung. Nguyễn Đức Cung, "Sử gia Nguyễn Phương"; Nguyễn Đức Cung "Đọc hồi ký 'Đất nước tôi," http://motgoctroi.com/HoiKy/BanVe_TacPham/Doc DAtNuocToi_NBC_03.htm (Accessed February 26, 2015).
40 Nguyễn Phương, A Parade of American Puppets: A Story of Vietnam from 1954 to 1975 (Unpublished manuscript, 1978), xviii, 111. Quoted in Nguyễn Đức Cung "Sử gia Nguyễn Phương".
41 Nguyễn Phương, A Parade of American Puppets, 45. Quoted in Nguyễn Đức Cung, "Sử gia Nguyễn Phương."
42 Ibid., 46. Quoted in Nguyễn Đức Cung, "Sử gia Nguyễn Phương."

CẢM NHẬN VIỆT NAM

Việt Nam -- cảm nhận từ đường phố

Tôi vừa có một chuyến đi gần 1 tháng ở bên nhà. Đó là một thời gian tương đối dài đối với tôi, một phần là vì công việc, và một phần khác là nghỉ hè. Chính vì hai việc này mà tôi có dịp đi đây đó, và có dịp quan sát quê hương -- không phải từ phòng máy lạnh, mà từ thực địa. Tôi e rằng những quan sát và cảm nhận của tôi hơi bi quan. Thú thật, tôi không thấy một Việt Nam sẽ "tươi sáng", mà chỉ thấy một đất nước sẽ tiếp tục tụt hậu và lệ thuộc, nhất là trong bối cảnh cộng đồng kinh tế ASEAN.

1. Một đất nước trên đà suy thoái

Cái ấn tượng chung và bao quát trong chuyến về thăm quê là đất nước này đang trên đà suy thoái hầu như về mọi mặt. Mặc cho những con số thống kê kinh tế màu hồng được tô vẽ bởi Nhà nước, trong thực tế thì cuộc sống của người dân càng ngày càng khó hơn. Hơn 70% dân số là nông dân hay sống ở miệt quê, nên chúng ta thử xem qua cuộc sống của một gia đình nông dân tiêu biểu, gồm vợ, chồng và 2 con. Gia đình này làm ra gạo để các tập đoàn Nhà nước đem đi xuất khẩu lấy ngoại tệ (và chia chác?) nhưng số tiền mà họ để dành thì chẳng bao nhiêu. Gia đình này có thể có 5 công đất (hoặc cao lắm là 10 công đất), sau một năm quần quật làm việc "bán mặt cho đất, bán lưng cho trời", cả nhà chỉ để dành khoảng 10-15 triệu đồng, có khi còn không bằng một bữa nhậu của các quan chức.

Cuộc sống của người nông dân là nợ triền miên. Đầu mùa thì vay ngân hàng để mua giống, mua phân, mua thuốc trừ sâu; thu hoạch xong thì phải trả nợ cộng tiền lời cho ngân hàng. Rồi đến mùa vụ kế tiếp thì cái vòng vay - trả nợ lại bắt đầu. Con của người nông dân đi học, thì mỗi đứa phải gánh ít nhất là 10 loại phí khác nhau, có khi lên đến 20 phí! Các trường, các uỷ ban nhân dân, các cơ quan công quyền, v.v. đua nhau sáng chế ra những loại phí để moi móc túi tiền người dân vốn đã quá ít ỏi. Họ không cần biết người dân có tiền hay không, phí là phí, và phải đóng phí. Không ít gia đình không có tiền đóng phí nên cho con nghỉ học. Đã có tình trạng người dân không đủ tiền trả viện phí nên tìm đến con đường tự tử.

Môi trường sống xuống cấp thê thảm. Sự gia tăng dân số gây áp lực cực kì lớn đến môi sinh. Mật độ dân số tăng nhanh, ngay cả ở vùng nông thôn. Có thể nói rằng hầu hết các con sông ở VN đang chết. Tất tần tật, kể cả heo gà và có khi cả người chết, cũng bị vứt xuống sông. Những con sông VN đang chết vì chúng đã biến thành những bãi rác di động khổng lồ. Đó là chưa nói đến sự xâm nhập của nước mặn vào các con sông vùng Đồng bằng sông Cửu Long, một phần là do mấy cái đập lớn Tàu xây trên thượng nguồn của sông. Tôi cho rằng sự suy thoái về môi trường là mối đe doạ lớn nhất đến sự tồn vong của đất nước.

Ở đất nước này, chính quyền đã mắc cái bệnh vô cảm quá lâu, và bệnh đã trở thành mãn tính, rất khó cứu chữa. Cái bệnh vô cảm của chính quyền nó còn lan truyền sang cả xã hội, mà trong đó mọi người dùng mọi phương cách và thủ đoạn để tranh nhau ngoi lên mặt đất mà sống. Có thể nói cả xã hội đang chạy đua. Cái chữ "chạy" ở VN đã có một ý nghĩa khác. Dân chạy để đưa con cái vào đại học, vào cơ quan Nhà nước để hi vọng đổi đời. Quan chức cũng chạy đua vào các chức vụ trong guồng máy công quyền, và họ chạy bằng tiền. Tiền dĩ nhiên là từ dân. Thành ra, cuối cùng thì người dân lãnh đủ. Sự suy thoái ở VN diễn ra trên mọi mặt, từ kinh tế, môi trường, y tế, giáo dục, đến đạo đức xã hội.

2. Đất nước đang bị "bán"

Một anh bạn tôi vốn là một doanh nhân (businessman) thành đạt cứ mỗi lần gặp tôi là than thở rằng đất nước này đang bị bán dần cho người nước ngoài. Mà, đúng là như thế thật. Ở khắp nơi, từ Đà Nẵng, đến Nha Trang, tận Phú Quốc, người ta "qui hoạch" đất để bán cho các tập đoàn nước ngoài xây resort, khách sạn, căn hộ cao cấp. Một trong những "ông chủ" mới thừa tiền để mua tất cả của Việt Nam là người Tàu lục địa.

Chẳng những đất đai được bán, các thương hiệu của VN cũng dần dần bị các tập đoàn kinh tế nước ngoài thu tóm và kiểm soát. Chẳng hạn như các tập đoàn Thái Lan đã thu tóm những thương hiệu bán lẻ và hàng điện tử của Việt Nam. Tuy nhiên, người dân có vẻ "ok" khi người Thái kiểm soát các cửa hàng này, vì dù sao thì người Thái đem hàng của họ sang còn có phẩm chất tốt và đáng tin cậy hơn là hàng hoá độc hại của Tàu cộng.

Đó là chưa kể một loại buôn bán khác: buôn bán phụ nữ. Phụ nữ Việt Nam được quảng cáo ở các nước như Tàu, Đài Loan, Singapore và Đại Hàn. Chưa bao giờ người Việt Nam chịu nhục khi con gái VN được cho đứng trong lồng kiếng như là những món hàng để người ta qua lại ngắm nghía và trả giá! Thử hỏi, có người Việt Nam nào tự hào được khi đồng hương mình bị đem ra rao bán như thế. Xin đừng nói đó là những trường hợp cá biệt; đó là tín hiệu cho thấy một đất nước đang bị suy thoái về đạo đức xã hội.

3. Tham nhũng tràn lan

Không cần phải nhờ đến tổ chức minh bạch quốc tế chúng ta mới biết VN là một trong những nước tham nhũng nhất thế giới. Chỉ cần tiếp xúc với hải quan, hay bất cứ cơ quan công quyền nào, người dân đều có thể nếm "mùi tham nhũng". Tham nhũng từ dưới lên trên, từ bên này sang bên kia, từ cấp thấp đến cấp cao. Có khi tham nhũng công khai, và kẻ vòi tiền mặc cả cái giá mà không hề xấu hổ. Các cơ quan Nhà nước phải hối lộ các cơ quan Nhà nước khác, và họ xem đó là bình thường. Ngay cả những ngành dịch vụ tưởng như là "trí thức" như giáo dục và y tế mà cũng tham nhũng, và vì họ có học nên tham nhũng ở hai ngành này còn "tinh tế" hơn các ngành khác!

Có thể nói là tham nhũng (và hối lộ) đã trở thành một thứ văn hoá. Cái văn hoá này nó ăn sâu vào não trạng của cán bộ Nhà nước. Đã là văn hoá thì nó rất khó xoá bỏ một sớm một chiều. Ngay cả ông tổng Phú Trọng còn thú nhận rằng trạng tham nhũng như "ghẻ ruồi, rất ngứa ngáy, khó chịu", nhưng cho đến nay ông cũng không làm được cái gì để giảm tình trạng này.

4. Xã hội bất an

Có thể nói không ngoa rằng VN là một xã hội bất an. Đọc báo hàng ngày thấy tin tức về tội phạm dày đặc khắp nơi. Chẳng những sự phổ biến của tội phạm, mà sự manh động của các vụ án càng ngày càng táo tợn. Chưa nơi nào có những vụ giết người vô cớ như ở VN: chỉ một cái nhìn cũng có thể dẫn đến cái chết!

Đáng ngại nhất là tội phạm đã lan tràn về tận vùng quê. Ở quê tôi, nơi mà ngày xưa là một làng êm ả, ngày nay là một cộng đồng bất an vì những vụ chém giết xảy ra hầu như hàng tuần! Người dân dưới quê cảm thấy mệt mỏi, không muốn nuôi trồng gì nữa, vì nạn trộm cắp hoành hành triền miên. Nuôi cá chưa đủ lớn thì đã bị trộm câu mất. Trồng một cây mít, trái chưa chín thì đã có trộm hái dùm. Chưa bao giờ tình trạng trộm cắp phổ biến như hiện nay ở vùng nông thôn.

Đó là chưa nói đến tai nạn giao thông vốn còn kinh hoàng hơn cả trộm cắp. Ở VN, bước ra đường là chấp nhận rủi ro tai nạn, thậm chí chết vì sự hỗn loạn của hệ thống giao thông. Thật vậy, tai nạn giao thông ở VN đã và đang trở thành nỗi kinh hoàng của không chỉ người dân địa phương mà còn ở du khách.

Một dạng bất an khác là (mất) an toàn thực phẩm. Có thể nói rằng đây là vấn đề làm cho cả dân số quan tâm nhất (theo như kết quả của một cuộc điều tra xã hội chỉ ra). Đi đến đâu, ở bất cứ thời điểm nào, người ta cũng nói đến những loại hàng hoá độc hại được tuồn vào thị trường Việt Nam từ một cái nguồn quen thuộc: Tàu cộng. Ngay cả ở dưới quê tôi, người dân còn không dám mua trái cây có xuất xứ từ Tàu. Không có một nông sản nào của Tàu sản xuất được xem là an toàn. Ngày nay, ngay cả các bợm nhậu cũng e dè những món ăn ở nhà hàng, quán nhậu, vì không ai dám chắc đó là hàng hoá của VN hay của Tàu. Nhưng điều đáng buồn nhất là sự tiếp tay của các doanh nghiệp Việt Nam để cho hàng hoá Tàu hoành hành đất nước ta và dân tộc ta. Thật không ngoa khi gọi những doanh nghiệp này là "gian thương". Cũng không ngoa để nói rằng gian thương cấu kết với những cán bộ tham nhũng đang giết chết kinh tế nước nhà và người dân.

5. Trí thức không có tiếng nói, không có phản biện

Theo dõi báo chí ở VN, dễ dàng thấy sự trống vắng tiếng nói của giới trí thức. Trước một sự kiện tương đối quan trọng như đại hội đảng csvn, mà không hề có bất cứ một bình luận độc lập nào, không hề có một bài phân tích về các nhân vật chóp bu trong đảng, hoàn toàn không có một phát biểu mang tính viễn kiến của bất cứ một nhân vật "lãnh đạo" tương lai nào! Thay vào đó là những tiếng nói của những người mang danh "sư sĩ" nhưng cách họ nói và ngôn ngữ của họ thì chẳng khác sự "cò mồi" là bao nhiêu.

Trước hiện tình đất nước, giới có học nói chung có vẻ lãnh đạm. Họ không quan tâm. Họ thường chạy trốn thực tế bằng cách biện minh rằng "chỉ lo việc chuyên môn". Thật ra, cũng khó trách họ, vì nếu họ nói ra những ý kiến thì có thể sẽ bị phạt nặng nề, thậm chí tù đày. Ngay cả yêu nước là một tình cảm thiêng liêng mà cũng phải được tổ chức và ... cho phép. Một xã hội đối xử với giới trí thức như thế thì làm sao bền vững được.

6. Guồng máy quản lí bất tài

Thật ra, sự bất tài của quan chức Nhà nước không còn gì là bí mật. Vì bất tài, nên họ thường "sản xuất" ra những qui định hài hước, và có khi cực kì vô lí và phi khoa học. Chúng ta còn nhớ trước đây, họ cho ra qui định mang danh "ngực nở chân dài" để được lái xe ô-tô, gây ra một trận cười cấp quốc gia. Tưởng như thế đã là hi hữu, ai ngờ họ lạ tái xuất với một qui định "trời ơi": Xe ô-tô 4 bánh phải có bình chữa cháy. Qui định này làm trò cười cho cả thế giới và các hãng sản xuất xe hơi. Tưởng qui định như thế đã là vô lí, họ còn cho ra một qui định "trên trời" như xe trên 10 chỗ ngồi phải có găng tay và khẩu trang lọc độc! (Tất nhiên, không phải ai trong guồng máy Nhà nước là bất tài, vẫn có người tài đó, nhưng cái ấn tượng chung mà người dân có thì đó là một guồng máy gồm những người bất tài, ăn bám nhân dân).

. Tuy bất tài, nhưng guồng máy đó rất giỏi trong việc hành dân

Sự hành dân của guồng máy quản lí & hành chính của Việt Nam phải nói là vô song trên thế giới. Đối với người dân, có việc đến cổng công đường là một nỗi sợ, một cơn ác mộng. Hầu như không có một việc gì, từ nhỏ đến lớn, mà trôi chảy lần đầu khi đến gặp các quan chức Nhà nước. Tôi về quê và nghe nhiều câu chuyện hành dân mà nói theo tiếng Anh là "incredible" -- không thể tin được. Chỉ cần cái họ viết sai dấu (như "Nguyển" thay vì "Nguyễn") là cũng bị hành và tốn tiền triệu! Những lỗi sai chính tả đó là của họ (quan chức, cán bộ), nhưng họ vẫn hành dân một cách vô tư. Họ tìm mọi cách, mọi lúc để "đá" dân từ cơ quan này sang cơ quan khác, và biến dân như những trái banh để họ làm tiền. Thực dân Pháp ngày xưa có lẽ cũng không hành dân như cán bộ Nhà nước ngày nay.

Năm 2016 này Việt Nam sẽ tham gia Cộng đồng Kinh tế ASEAN (ASEAN Economic Community hay AEC). Mục tiêu là hình thành một cộng đồng kinh tế có khả năng cạnh tranh cao, hàng hoá và dịch vụ, đầu tư sẽ tự do lưu chuyển giữa các nước thành viên. Tôi ghé thăm một đại học lớn ở Thái Lan vào năm 2013, và giới trí thức bên đó đã bàn rất nhiều về viễn cảnh này, họ tư vấn cho chính phủ để chuẩn bị hoà nhập vào AEC. Nhưng ngạc nhiên thay, ở VN rất ít thảo luận về AEC và những tác động của nó đến cuộc sống của người dân! Nhưng với tình trạng suy thoái, đất nước bị "bán", tham nhũng tràn lan, xã hội bất an, trí thức không có tiếng nói, guồng máy quản lí bất tài nhưng giỏi hành dân, thì không nói ra, chúng ta cũng biết là khả năng cạnh tranh của VN không cao trong AEC. Khả năng cạnh tranh không cao rất có thể dẫn đến nguy cơ lệ thuộc.

Tái bút: Nhiều người khi đọc những bài và ý kiến như thế này thường hỏi một cách hằn học rằng “ông có phải là người Việt Nam hay không mà phê phán đất nước như thế”, “ông đã làm gì cho đất nước này”, hay "nói thì hay, vậy giải pháp là gì", v.v. Tôi nghĩ những câu hỏi đó không tốt mấy, và có phần ... lạc đề. Vấn đề là cái xấu đàng hoành hành đất nước này, chứ đâu phải tôi là ai hay tôi đã làm gì cho đất nước. Chẳng lẽ chỉ có người có công và đóng góp cho đất nước mới được “phép” phê bình sao. Nghĩ như thế thì e rằng quá nhỏ mọn. Mà, muốn biết tôi đã làm gì thì cũng chẳng khó khăn gì trong thời đại google này.

Giải pháp nó nằm ngay ở mỗi cá nhân chúng ta. Mỗi người cần phải làm tốt và sống tử tế là giải pháp tốt nhất để đẩy lùi cái ác, cái xấu, cái bất công, cái bất cập trong xã hội.

Tuesday, February 16, 2016

PHAN THANH TÂM * VỀ VIỆT NAM- VỀ MỸ

Ghềnh Ráng Qui Nhơn 12.2011

Phan Thanh Tâm

Về Việt Nam - Về Mỹ

tản mạn

Đi Với Về Cũng Một Nghĩa Như Nhau?(1)

Không. Đi là di chuyển đến một nơi khác Về là trở lại chốn cũ, nơi mình có nhiều quan hệ. Một người Mỹ gốc Việt có hai nơi để về. Về Việt Nam thăm mồ mả cha ông, gặp lại người thân, nhìn lại đường xưa lối cũ; con đò, bờ sông, nón lá, mấy nhịp cầu tre, con trâu, cái cò, núi đồi, đồng ruộng; được ăn những món đặc sản ngay tại địa phương; được hít thở không khí quê nhà và được nghe những âm thanh quen thuộc. Nhưng rồi phải quay về Mỹ. There’s no place like home. Our home is where our heart is. Không đâu bằng mái ấm gia đình. Nơi này có công ăn việc làm, có tự do. Tôi có thể nói những gì tôi muốn nói; làm những gì tôi muốn làm.

Hồi cuối năm 2011 tôi đã về VN một tháng. Bay trên mây, nhìn trời xanh, tôi nghĩ đến mấy câu thơ trên mạng của Bùi Minh Quốc và Thanh Thảo mô tả VN ngày nay: Ngoảnh mặt vào đâu cũng phải ghìm cơn mửa, Cả một thời đểu cáng đã lên ngôi và Cứ tự mình dán băng keo vào miệng/ Yêu tổ Quốc chỉ còn nghe ú ớ. Có thật vậy không? Kỳ này, mắt thấy tai nghe mong sẽ biết VN nhiều hơn là qua thế giới ảo. Nhờ bạn bè, bà con xa gần, tôi đã thực hiện một chuyến đi ta ba lô thích thú viếng Hà nội, Huế, Đà Nẵng, Hội An, Qui Nhơn, Vũng Tàu, Bến Tre.Tôi cũng đã cùng với gia đình Đỗ Lê Minh, hiện dạy toán ở Đại Học UCLA (University of California, Los Angeles), theo tour viếng Đế Thiên Đế Thích, một kỳ quan thế giới ở Siem Reap thuộc Campuchia trong ba ngày.

Chùa Cầu Hội An 12.2011

Đây là lần thứ hai về VN vì lý do gia đình. Lần thứ nhất cuối năm 2006. Sau 1975 tôi đành phải rời xa đất nước vì sống không nổi dưới chế độ độc tài toàn trị dù tôi đã yêu tiếng nước tôi từ khi mới ra đời. Lúc bấy giờ hầu như dân miền Nam đều muốn bỏ xứ ra đi. Đảng Cộng sản Việt Nam (CSVN) là thực dân thứ thiệt; rất giỏi trong việc bóc lột, dối trá, bưng bít và còn ngụy biện bằng khẩu hiệu yêu nước là yêu xã hội chủ nghĩa. Tôi đã vượt biên trong một đêm không trăng sao tối đen như mực. Trên ghe 13 người kể cả một bé nhỏ sáu tháng. Sao lại có người gan liều bồng con trôi giạt một tháng như vậy? Theo nhà văn Phạm Phú Minh các bà mẹ Việt Nam đánh hơi thấy nếu không ra đi thì con mình sẽ bị suy tàn về thể chất, dốt nát về trí tuệ và thui chột về đạo đức.

Phần lớn thời gian về VN tôi ở Saigon. Trước 1975 đây là thủ đô của Việt Nam Cộng Hòa (VNCH) giờ có tên mới viết là TP (thành phố hay tội phạm?) Hồ Chí Minh, thay đổi rất nhiều. Quận nào cũng có xây cất nhưng không được qui hoạch đàng hoàng. Mạnh ai nấy làm, kiểu cách, cao thấp, trồi sụt bất thường. Chỉ có khu bên kia sông là khá qui củ. Sau chầu cà phê với Thân Trọng Minh ở Chợ Lớn tôi theo Vũ Thị Ái đồng nghiệp trước 1975 đến Việt Tấn Xã, sở cũ cạnh Dinh Độc Lập. Chúng tôi đi bộ, ra vẻ thăm dân cho biết sự tình. Tôi như lạc vào chỗ lạ. Không hình dung ra nơi chốn vì mặt tiền mấy nơi đi qua khác hẳn, không còn nhận ra đường nào với đường nào. Buổi trưa trời nắng, nóng nực quá chừng. Saigon bị lây Hà nội rồi. Thành phố không có vỉa hè.

Hồn Việt Nam Cộng Hoà và Phạm Duy

Ngồi bệt ở một cái sạp bán nước bên vệ đường, tôi uống hai trái dừa xiêm, no cành hông, thiệt đã. Vô tình thấy tờ Saigon Giải Phóng, có bài Dành Vỉa Hè Cho Người Đi Bộ trong mục Sự Kiện Vấn Đề của tác giả Phạm Phương Thảo. Đi bộ khó thật vì không phải vỉa hè nào cũng có chỗ đi, có khi phải đi xuống lòng đường và việc đi bộ còn gặp khó bởi không ít vỉa hè dùng vào việc buôn bán, đậu xe. Xe gắn máy cứ lách lên vỉa hè mà chạy. Việc đi bộ qua các ngã tư không dễ dàng cho dù có đèn xanh, đèn đỏ. Mặt khác bộ mặt của vỉa hè có nơi vẫn còn tình trạng tiểu tiện bừa bãi. Nhìn dòng xe chạy chen lấn, len lách tôi thấy dường như ai cũng nghĩ mạnh ai nấy đi. Qua đường là một thử thách. Hà nội cũng y như vậy. Kinh khủng. Terrible. Chữ của một người ngoại quốc nói với tôi và cũng của một người bạn ở Hà nội khi cùng đi qua đường.

Dấu vết Saigon xưa chỉ còn lại chợ Bến Thành, đường Nguyễn Huệ, Lê Lợi. Chính quyền mới muốn xóa mọi hình ảnh cũ. Sinh hoạt thời VNCH làm họ bực tức, khiến chữ giải phóng mất ý nghĩa, biến thành phỏng dái. Nhưng hồn VNCH vẫn còn trong lối sống, vương vọng qua mấy bản nhạc trên xe taxi, ở quán đầu hẻm, trong nhà từ nam chí bắc; và ngay cả thủ đô Hà Nội, cái nôi xã hội chủ nghĩa VN. Nhà hát Lớn Hà Nội đã bị làn sóng nhạc “sến” tấn công. Tuấn Vũ chiếm lĩnh hàng chục đêm, rồi các live show của Quang Lê, Mai Quốc Huy (được xem là “truyền nhân” của vua nhạc sến Chế Linh)…gần đây nhất là ca sĩ Thanh Tuyền. Nếu không có những rắc rối trong tổ chức, vua nhạc sến Chế Linh cũng đã cất cao giọng hát tại lâu đài âm nhạc giữa thủ đô. Một tờ báo ở VN đã viết như vậy.

Tại sao có hiện tượng đó? Nhạc cách mạng vừa dở vừa lỗi thời không ai muốn nghe nữa. Tác giả Phan văn Minh trong bài “Đừng Làm vấy bẩn ca từ tiếng Việt” trên Hồn Việt ngày 28/12/11 viết, lời ca một số bản nhạc mới là một sự kém cỏi về văn hóa, trí tuệ; một sự phỉ báng đối với ngôn ngữ mẹ đẻ. Về chuyện Chế Linh bị hủy không cho trình diễn tiếp, theo nhạc sĩ Phạm Duy, họ làm ầm ĩ quá. Khiêm tốn thì được. Phạm Duy có vẻ không được khỏe lắm, cho biết, những buổi trình diễn của ông rất thành công. Ghé thăm ông tại nhà ở Phú Thọ, nhạc sĩ có cả ngàn bài ca nói, trở về VN là đúng với luật tự nhiện: lá rụng về cội. Ông muốn khi mất sẽ mất ở Saigon. Sau đó, các con sẽ dời mộ bà Thái Hằng về luôn. Giờ không còn sức ngồi máy bay gần 20 tiếng trở qua Mỹ.

Cuộc sống hiện nay thế nào? Nhạc sĩ Phạm Duy cười trả lời, rất thoải mái. Lẽ dĩ nhiên phải có tiền và mũ nỉ che tai. Câu nói của nhạc sĩ 90 tuổi cũng là triết lý sống của nhiều người trong nước. Có đủ tiền chi tiêu; không nghe, không thấy, không bàn về bất kỳ điều gì coi là nhạy cảm có hại đến chế độ. Nhưng Giáo sư Nguyễn Huệ Chi, một trong những người chủ trương trang mạng Bauxite VN, nói với đài BBC hồi cuối năm rằng nhà cầm quyền đã đối xử với 85 triệu dân như những con bò. Có lẽ vì vậy, khi một số khoa bảng VN được nhà nước đãi ngộ hơn kẻ khác, đươc trao hoa, cho quà, ban chức, phong tước, họ mừng rơn về hùa với chế độ; thay vì phẫn nộ, đòi hỏi công bằng, công lý, cho những người bị phân biệt đối xử, bị nhiều thiệt thòi.

Ngoài ra, để định hướng dư luận, đảng CSVN quyết nắm chặt các phương tiện truyền thông. Tất cả báo chí đều một giọng, một điệu. Coi văn nghệ sĩ như tôi tớ, gọi dạ, bảo vâng. Lâu lâu xoa đầu khen thưởng hay rầy la. Ký giả Đoan Trang trong bài Giọt Nước Mắt Của Lề Phải viết trên mạng, dưới chế độ Cộng Sản nhà báo không khác gì con chó; bảo sủa thì sủa; bảo im thì im. Nhìn chung, có vẻ đảng CSVN thành công trong việc thuần hóa đám đông. Công an có mặt khắp nơi. Con đường tiến thân là nhớ lời Bác. Qua báo chí thấy một xã hội ổn định. Muốn vào Internet, cửa sổ nhìn ra thế giới bên ngoài phải vượt tường lửa. Chỉ người nào muốn hiểu biết, có phương tiện mới tiếp cận được với nhiều nguồn tin khác nhau.

Ngô Công Đức Tự Bạch: Hối Hận

Trước khi cái thiện thắng cái ác của thời bao cấp, tức trước khi đổi mới trở về cái cũ hồi cuối thập niên 80, con đường tương lai là đi ra biển.Thời này khác, thay vì vượt biên, cha mẹ cho con du học hay theo học trường ngoại trong nước. Nền giáo dục VN hỏng lâu rồi. Nhưng thay đổi thế nào? Bỏ bác, bỏ đảng, bỏ mác, bỏ lê? Hồi xưa ra ngõ gặp anh hùng bị gạt. Ngày nay, ra ngõ gặp tiến sĩ giấy, quán cà phê hay trẻ em lang thang bán vé số, đánh giày. Báo Tuổi trẻ (3/12/11) cho biết, theo Nhóm Young Lives (Những cuộc đời trẻ thơ), một chương trình nghiên cứu quốc tế thì có 1,2 triệu trẻ em không đến trường; còn Bộ Giáo Dục Đào Tạo thì chỉ có 200,000 thôi; nhưng cả hai đều đồng ý nguyên nhân chính là vì chán học và kinh tế khó khăn.

Ngô Công Đức (1936 - 2007), dân biểu đối lập thời VNCH, một nhà báo tên tuổi, sáng lập tờ Tin Sáng trước và sau 1975, rồi bị CSVN dẹp luôn năm 1981, trong cuốn Tự Bạch, phổ biến hạn chế viết, Tôi là người ủng hộ Cách Mạng, cảm thấy đau lòng và hối hận trước cảnh khốn khổ của người dân. Quan liêu, tham nhũng, hà hiếp dân có hệ thống mà người ta đổ lỗi cho cơ chế, đã gây tủi hổ cho những ngưòi Cộng Sản chân chính, và tôi cũng hổ thẹn lây vì từng đứng bên cạnh họ. Hai chữ Anh Hùng đã bị bôi bẩn.Thống nhất là một may mắn lớn. Rồi Miền Nam phải rước lấy một chế độ đã từng được áp đặt bao nhiêu thập niên ở miền Bắc, gây nhiều chết chóc đau thương oan uổng, gây nghi kỵ gian dối, gây nghèo đói giữa một dân tộc thông minh và cần cù.

Tập Tự Bạch 16 trang viết xong ngày 21/11/2006 thố lộ thêm, Nếu không thống nhất đất nước ai quả quyết được miền Bắc không giống như CHDCND Triều Tiên. Người Cộng Sản được sống ở miền Nam đã làm thay đổi suy nghĩ của Đảng Cộng Sản. Công cuộc đổi mới đất nước chính là cuộc giải phóng miền Bắc khỏi một chế độ đã thất bại từ trước và đưa miền Nam về dần với tính năng động đã có trước đây ở miền Nam. Kết quả hôm nay có được sự đổi mới này, chính là nhờ sực đấu tranh của nhân dân cả hai miền. Đức độ của Hồ Chủ Tịch sao không dạy được cấp dưới noi theo? Hôm nay được nghe lời kêu gọi đoàn kết – hòa hợp. Nhưng đoàn kết hòa hợp thật hay chỉ là sự tiếp nối của lời kêu gọi thiếu lòng thành trong 30 năm qua. Để rồi phải tiếp tục kêu gọi đoàn kết?. Ngoài tập này, tác giả còn có Cuốn Hồi Ký, chưa ấn hành.

Đến Hànội mà không ngồi ở Hồ Hoàn Kiếm và HồTây là một thiếu sót. Nhìn mặt hồ gợn sóng lăn tăn, in bóng hàng liễu rũ cho ta cái thú của một kẻ nhàn du, tha hồ mơ xa rồi lại nghĩ gần. Thủ đô có hai cái đẹp: mấy viên ngọc bích thủy thiên nhiên, in bóng trời xanh mây trắng và buồng phổi của 36 phố phường, mấy hàng cây cổ đại cành lá xum xuê, phủ mát lòng đường. Hồi niên thiếu, tôi thấy Hà nội lãng mạn trong Tự Lực Văn Đoàn, trong các lời ca của các nhạc sĩ năm 54; rồi thấy Hà nội nghèo khổ, thiếu thốn thời bao cấp qua lời kể của người được ra Bắc sau 75 trong đó có nhà tôi; và Hà nội ngày nay, ầm ầm, ào ào, lúc nào cũng chộn rộn. Hai bản nhạc hay về Thăng Long là Giấc Mơ Hồi Hương của Vũ Thành và Mùa Thu Hà nội của Trịnh Công Sơn.

Một cái thú khác khi viếng Thủ đô, có hơn 1,000 năm lịch sử, khai sinh từ vua Lý Thái Tổ (1009-1028), là bước vào những tiệm ăn uống xưa cũ, bình dân để biết thêm về văn hóa ẩm thực vùng này. Một người quen, anh B. dân Hànội đưa tôi vào quán Cà phê Lâm, ở phố cổ. Thời bao cấp khách hàng quen thuộc của quán là văn nghệ sĩ Hà Thành. Cà phê đen đặc quánh nổi tiếng từ thập niên 50. Ngồi trên ghế gỗ thấp, tôi hình dung sinh hoạt tiệm; nơi treo nhiều tranh cũ từ nửa thế kỷ trước mà tác giả là những họa sĩ đã để lại vì ghiền mùi cà phê của ông.Tôi cũng đã được ăn phở ở phố cổ vừa rẻ, vừa ăn được, hơn hẳn phở trong khách sạn năm sao ngay tại Hà nội; giá 10$ US một tô. Khu này lúc nào cũng tấp nập từ sáng tinh mơ cho đến quá nửa đêm.

Võ khí mềm cái loa và hộ khẩu

Sau ngày 30/4/75, Hà nôi là trung tâm quyền lực của cả nước. Phía thắng ai cũng nôn nao muốn vào Nam để nhận hàng khi thấy từng đoàn xe đầy ắp chiến lợi phẩm chở về Bắc. Trong khi đó, dân miền bại trận muốn được yên thân tìm người để nhận họ hay âm thầm nhào ra biển. Nhằm củng cố việc cai trị, CSVN đem vào hai võ khí mềm: giấy hộ khẩu và loa phóng thanh, gắn khắp phường khóm. Giấy hộ khẩu chủ yếu nắm bao tử. Loa phóng thanh định hướng dư luận. Nó còn dùng để phá đạo. Nhớ lại, khi viếng chùa Thiên Mụ ngắm cảnh, tìm sự yên tịnh hay tiếng chuông ngân, tôi bị sốc khi nghe từ trong xóm cái giọng Huế nặng nói về công ơn của Bác Đảng. Lải nhải cả ngày kiểu này, Chúa Phật chắc cũng bỏ chùa, bỏ nhà thờ mà chạy huống chi người phàm.

Hội An 12.2011

Rời Hà nội, tôi về miền trung đến Huế qua ngõ sân bay Phú Bài. Phi trường này chẳng được sửa sang gì hơn với thời VNCH. Trong ba ngày ở cố đô, tôi đã có dip thả bộ qua lại nhiều lần hai cầu An Cựu, nơi mà dòng sông nắng thì đục, mưa thì trong và cầu Trường Tiền, sáu vài 12 nhịp. Bao nhiêu nước chảy qua cầu từ dạo ấy mà Huế vẫn vậy, ít thay đổi. Cảnh cũ, đường xưa không khác bao nhiêu. Chỉ có các món ăn là dở đi nhiều; còn đâu bánh khoái, bánh bèo, bánh nậm? Người Huế bỏ xứ đã mang theo hết cả nghệ thuật ẩm thực rồi sao? Sau khi thăm mồ mả bà con trong đó có mộ hai ông cố Phan Tôn, Phan Liêm mà chị Phan Thanh Gia Lai đã thêm chữ quốc ngữ trên hai bia xây từ cuối thế kỷ 18 toàn chữ nho, tôi đã vào thăm trường Quốc Học.

Trường xưa nhưng bạn cũ đâu hết rồi? Đường đời vạn nẻo, ai còn ai mất? Nhìn dãy lớp thuở nào, tôi vừa thấy xa lạ vừa thấy thân thương; bồi hồi nhớ lại một thời đã qua. Ngồi lặng cả giờ ở một ghế đá trong sân trường, được thành lập ngày 23/10/1896 theo chỉ dụ của vua Thành Thái, giao cho ông Ngô Đình Khải làm trưởng giáo với tôn chỉ phát triển giáo dục, đào tạo nhân tài; tôi ở trong trạng thái nhớ nhớ, buồn buồn khi nghĩ tơi một số bạn cùng lứa, cùng lớp và cùng bàn đã ngã xuống trong cuộc nội chiến: Huỳnh Sửa, Huỳnh Sảnh, Nguyễn Khánh, Nguyễn Đức, Hồ Đắc Cung, Hồng Dũ Thiều.. và gia đình Trần Như Thông, mất tích khi vượt biên. Tôi đã chán chường khi thấy tượng Nguyễn Tất Thành tức Hồ Chí Minh cắp sách đi học, ngay chỗ cột cờ.

Tiến sĩ Sử Học Hoàng Ngọc Thành, cưụ học sinh Quốc Học, trong cuốn Công và Tội Của Chủ Tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng Sản Việt Nam 1945-2006 Lịch Sử Hiện Đại Việt Nam, in năm 2009 cho rằng, ông Hồ Chí Minh, đã đặt cái không tưởng Xã Hội Chủ Nghĩa trên quyền lợi quốc gia hay lợi ích dân tộc. Ông Hồ Chí Minh có công rất lớn với Liên sô và Trung Cộng nhưng đối với dân tộc VN, ông và đảng cộng sản phạm tội phản bội tức phản quốc. Cũng vẫn theo Giáo sư sử nhiều trường Đại học ở Saigon trước 75, thường các vụ thống nhất đất nước là có công, nhưng vụ thống nhất VN sau 18 năm chiến tranh 1957-1975 là có tội vì mục tiêu chính là phục vụ Liên Sô, Trung Cộng và vì ý thức hệ Cộng Sản. Ông Hồ từng khoác lác, tôi dẫn năm châu tới đại đồng.

Một bạn cũng học ở Quốc học hiện ở Saigon nói quá nhục nhã khi tôi nhắc tới cái tượng và tấm bia ngay ở cổng vào ghi tên các công thần gộc của chế độ. Chế Lan Viên viết: MậuThân 2000 người xuống đồng bằng, chỉ một đêm còn sống có 30, ai chịu trách nhiệm về cái chết 2000 người đó.Tôi! Vì những câu thơ tôi làm người ấy xung phong. Năm 1999 Thứ Trưởng Bộ Thương Binh Xã hội Nguyễn văn Quảng cho Đài Truyền Hình Nhật NHK biết có 800,000 đồng chí hy sinh Tết đó. Đến nay, nhiều gia đình vẫn còn tìm kiếm hài cốt người thân. Hỏi ai? Hãy níu áo Võ Nguyên Giáp; ông tướng cầm quân như tay đánh bạc không bao giờ sợ hết tiền. Còn Phạm văn Đồng ký công hàm 14/9/58 về Hoàng Sa, Trường Sa khó thoát tội Việt gian rành rành.

Dẫn xe tăng CSBV ủỉ Dinh Độc Lập

Một kỷ niệm đáng nhớ là đã cùng đồng nghiệp thời VNCH, Nguyễn Vạn Hồng (NVH) đạp xe dọc bờ biển trên đường Hoàng Sa & Trường Sa, từ núi Sơn Trà đến Ngũ Hành Sơn, còn gọi là núi Non Nước. Tôi đạp lạng quạng không hiểu vì ngây ngất trước cảnh trời biển bao la với từng đợt sóng từ xa ùa vào bờ hay vì mùi muối mằn mặn trong không khí và cái lành lạnh ban mai? Làm sao có chuyện một phóng viên Việt Tấn Xã dẫn xe tăng CSBV ủi cổng dinh Độc Lập ngày 30/4/75? Theo NVH, trên đường về làng báo chí đón vợ con, khi đến cầu Thị Nghè thì gặp xe tăng tiến qua; nép vô lề. Vài anh bộ đội trên xe hỏi đường trong đó có sĩ quan Bùi Quang Thận, cầm súng lục bắt dẫn tới dinh Độc Lập. Tôi quay xe chạy trước. Họ theo sau đến cổng rồi ủi vào cửa sắt.

Sau 75, NVH nổi tiếng với bút hiệu Cung Văn, làm cho tờ Saigon Giải Phóng; hiện còn giữ cờ lệnh xe tăng của sĩ quan Thận. Người quen nói với tôi, vì thấy toàn là dối trá nên NVH bỏ về Đà nẵng, sống nhờ vợ. Thành phố này rất phát triển. Chúng tôi viếng Đại Học Phan Châu Trinh, có 1200 sinh viên, lập năm 2007 ở Hội An, một thành phố cổ thu hút du khách nhờ Chùa Cầu, do người Nhật xây từ thế kỷ 17. Tôi gặp nhà văn Nguyên Ngọc, một giới chức của trường, đã có một buổi ăn trưa đáng nhớ bên dòng sông Thu Bồn: món đặc sản cá đối kho dưa gan. Theo nhà văn, cũng là cựu học sinh Quốc Học, cuộc chiến Nam Bắc Mỹ kết thúc đẹp. Có lẽ nhờ vậy, Hoa Kỳ mới là cường quốc; mới là nơi tụ hội của nhiều nhân tài từ khắp năm châu.

Trước khi đưa ra ga xe lửa rời xứ Ngũ Phụng Tề Thi về Qui Nhơn, vợ chồng NVH đã đãi tôi một bữa ăn mì quảng lươn ngon lành. Dù rằng nhà thờ bên ngoại tộc Lê ở Hà nội và bên nội chánh quán ở Bến Tre, và chẳng có kỷ niệm gì về thành phố này, tôi vẫn về đây vì gia đình tôi và mồ mả cha mẹ chị em trước 1945 ở Bình Định. Dịp này, tôi đã không quên đến Ghềnh Ráng viếng Đồi Thi Nhân, nơi an nghỉ rất đẹp của Hàn Mặc Tử. Tuy mất lúc còn trẻ 28 tuổi năm 1940 vì bệnh cùi, ông hãy còn được giới văn nghệ nhắc đến: Đây Thôn Vỹ Dạ, Gái Quê.. Có hai con đường trong hai thành phố Qui Nhơn, nơi trưởng thành, và Đồng Hới - Quảng Bình, nơi sinh ra, mang tên thi sĩ của trăng. Phạm Duy và Trần Thiện Thanh đều có phổ nhạc thơ Hàn Mặc Tử.

Trong một tháng tôi đã đi từ Nam ra Bắc, rồi vào Trung, đã cùng chị Phan Thanh Gia Lai, thuộc nhánh Phan Liêm đi Bến Tre thăm mộ Phan Thanh Giản, được gặp nhiều bà con bạn bè, được đón tiếp nồng hậu với tình cảm thắm thiết, được thăm viếng nhiều nơi, được ăn nhiều món đặc sản quí hiếm; không hề bị phiền nhiễu gì về giấy tờ, tiền bạc; nhưng tôi vẫn thấy không thể sống hẳn ở VN. Về đây ở mình sẽ như chui vào một cái trại; mà đã lọt vô rọ rồi thì phải ngậm mà nghe. Vả lại, thời gian rồi tôi như cỡi ngựa xem hoa. Rất rất nhiều người nói với tôi rằng, để sống dễ dàng phải tập làm quen với những điều chướng tai gai mắt, phải mũ nỉ che tai. Tôi muốn nói với các ông bà nào, còn vọng bác thì hãy về đây đi anh. Đừng có chân trong, chân ngoài.

Chư Hầu rồi?

Chuyến về VN có ba thời khắc chắc tôi nhớ hoài. Đó là một giấc ngủ trưa tuyệt vời, sau bữa cơm chay, nằm trên ghế đá, trong vườn chùa im vắng, dưới bóng mát cây sa la, lơ mơ nhìn trời xanh mây trắng, nghe gió hiu hiu thôi, thỉnh thoảng vọng về tiếng gà gáy nơi xa. Chùa Tuần Chính Thiền Viện nằm giữa một cánh rừng tràm, do Ni Sư Thích Nữ Huệ Niệm trụ trì, xây năm 1986 tại một vùng kinh tế mới thuộc huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai. Lần thứ hai, ngồi lặng trên ghế đá ở sân trường Quốc Học, vào một buổi chiều âm u buồn, nhớ về một thời đã qua. Lần thứ ba, ngồi ở một quán bên bờ sông Saigon, lúc xế trưa, nghe tiếng còi hụ, nhìn đám lục bình bồng bềnh theo dòng nước đục mà không hiểu rồi nó sẽ tấp vào bến bờ nào?

Tôi có một anh bạn, hàng năm đôi ba lần về VN bằng tiền nhà, giúp hoàn thành một số dự án hay dạy học và bảo trợ cho nhiều sinh viên sang Mỹ lấy tiến sĩ. Anh du học thời VNCH, hiện là giáo sư của một trường lớn ở Mỹ, có nhiều bằng sáng chế, một hôm tâm sự, nước mình đánh nhau hàng chục năm để rồi chẳng có điểm nào coi được. Tệ như vậy nhưng CSVN vẫn thống trị thì tại sao? Theo tôi, về kinh tế, một phần nhờ chín tỷ đô la, hải ngoại gửi cho gia đình ở trong nước. Phần khác, VN ổn định được vì dựa vào hậu phương lớn phía Bắc như bài hát Việt Nam Trung Hoa có từ thời 1960: núi liền núi, sông liền sông, chung một biển đông, chung một ý, chung một lòng, chúng ta sống chung, nghe tiếng gà gáy cùng; muôn năm Hồ Chí Minh, Mao Trạch Đông.

Thời gian tôi ở VN là thời gian báo chí nói tới sửa đổi Hiến Pháp 1992. Sau hơn 20 năm làm Hà nội xác xơ, rồi sau khi thống nhất đất nước, CSVN để hơn 30 năm cho cán bộ gộc ăn no nê thành tư bản đỏ, giờ mới lập một ủy ban để Tìm Thông Điệp Chung Về Quyền Con Người và Tổ Chức Quyền Lực. Họ bàn tới quyền công dân, vai trò lãnh đạo của đảng, đổi mới chế độ bầu cử. Một người am tường việc này cho tôi biết, chưa chắc Bộ Chính Trị đồng ý với bản dự thảo. Ông tâm sự, ông bị thương khi vào Nam “giải phóng”. Tôi cho ông hay là tôi bị Việt Cộng bắn rớt máy bay. Ông cười: anh em mình bắn nhau. Ông tặng tôi tập san Nhà Nước và Pháp Luật. Tôi hỏi, nếu đảng chịu sửa Hiến Pháp nhưng Trung Quốc không đồng ý thì sao? Ông không trả lời. Như vậy là chư hầu rồiì? Ông nhìn tôi, rồi tự nhiên nói: Ngày mai trời lại sáng.

Đương nhiên, có ngày mai nào cứ tối mãi? Nhưng chừng nào 14 ông vua tập thể của Xã Hội Chủ Nghĩa VN mới sáng mắt sáng lòng không còn đồng hoá chế độ và đất nước; vứt bỏ cái cơ chế lỗi thời lai căng Nga Tàu, do Hồ Chí Minh mang về. Thật khó, khi Bộ Chính trị vì quyền lợi, đồng sàng đồng mộng với Trung Quốc, quyết duy trì ngôi vương. Tuy nhiên, nếu họ tiếp tục hèn với giặc phương Bắc rồi sẽ có ngày người dân ở Hồ Gươm nổi dậy như sóng, ở sông Hương xuống đường như lũ và ở Saigon bừng dậy như hỏa diệm sơn; cho dù CSVN có nêu lên 16 chữ vàng: láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai; và bốn tốt: láng giềng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt, để nhờ Trung Quốc cứu cũng không ngăn dẹp nổi.

Đền bù đất đai không thực tế; luật pháp không minh bạch; xảy ra nhiều bản án oan sai, Luật sư gặp nhiều khó khăn cùng nạn chạy án của thầy cãi. Đó là tình trạng tư pháp ở VN mà tôi được nghe qua trong cuộc trò chuyện tại Saigon với Luật sư Nguyễn Bính Châu, tác gỉả mấy bài báo trên mạng BBC. Ngoài ra, theo tờ Nhà Nước và Pháp Luật, bằng hành vi pháp lý, người ta tạo ra sư hỗn độn của pháp luật. Các khẩu dụ thành quy tắc xử sự có hiệu lực cả bên ngoài cơ quan nhà nước. Ông Châu cho rằng để Pháp Luật không là cây đèn thần khủng bố, VN cần có Dân chủ. Nhưng tôi chắc CSVN không dám thực hiện điều này vì lúc đó họ sẽ hết còn vừa đá banh vừa thổi còi và sợ ông Hồ có trăm tên ngàn mặt sẽ bị soi rọi, tênh hênh ra đó thì còn gì nữa đâu?

Đế Thiên Đế Thích 2011

Dân Ca Khmer và Ngậm Ngùi của Huy Cận

Nhân dịp về VN tôi đã đi Siem Reap viếng Đế Thiên Đế Thích, không xa Saigon. Trên phi cơ rời Tân Sơn Nhất, ngồi cạnh chị Phạm BíchThủy, có cuốn Về Sân Khấu Truyền Thống Khmer Nam Bộ của Sở Văn Hoá tỉnh Sóc Trăng; tôi mượn đọc thấy có mấy câu dân ca Khmer: Lời ru thành ngọn gió đưa; Quạt anh ve vuốt giấc mơ vợ hiền; Chìa tay anh, em gối lên; Xoã ngực anh, mái tóc mềm của em, khiến tôi nhớ đến bài Ngậm Ngùi của Huy Cận: Sợi buồn con nhện giăng mau; Em ơi ! Hãy ngủ. anh hầu quạt đây; Lòng anh mở với quạt này; Trăm con chim mộng về bay đầu giường. Ngủ đi em, mộng bình thường; Ru em sẵn tiếng thùy dương mấy bờ. Thơ Huy Cận in trong Lửa Thiêng năm 1940. Còn mấy câu dân ca của Khmer có từ lúc nào?

Đế Thiên Đế Thích hay Angkor Wat và Angkor Thom có một quá trình kỳ lạ. Hiện nay nó là một cảnh quan thế giới, thu hút rất nhiều du khách.Trước đó nơi này là chốn trú ẩn của Khmer đỏ, đám quân đã giết hơn hai triệu đồng bào mình. Không ai biết tại sao nó bị bị bỏ hoang 4,5, trăm năm để cho rừng cây che lấp. Cuối thế kỷ 19 người Pháp mới khám phá ra phế tích và tìm cách bảo tồn. Theo các nhà khảo cổ những điện chính được xây từ thế kỷ thứ VI và tiếp tục cho đến đời vua Suryavarman II (1113-1150). Công trình kéo dài làm tốn biết bao nhân lực, vật lực nhưng cũng thể hiện nghệ thuật tuyệt đỉnh về chạm, đục, khắc và vẽ hình trên đá của nền kiến trúc Khmer. Tất cả chỉ để làm nơi thờ thần hay tổ tiên của vua chúa; rồi sau trở thành linh đền thờ Phật.

Đế Thiên Đế Thích 2011

Viếng thăm Đế Thiên Đế Thích ngoài việc biết dân tộc Khmer đã có một thời hưng thịnh, có một nền văn minh sáng chói; còn cho thấy đời sống tâm linh của dân tộc nước láng giềng thật kỳ bí bởi các hình tượng thần voi, sư tử, bò, rắn, chạm khắc trong các đền đài đầy huyền ảo; tuy hiện phần lớn họ theo đạo Phật, phái tiểu thừa. Hình ảnh in sâu đậm khác trong trí nhớ du khách là rừng cây hùng vĩ ở nơi này đã có thể nuốt trọn cả đền đài. Có những thân cây cổ đại 3,4 trăm năm to bự ba bốn người ôm cũng không xuể, cao vời vợi, ngự trên đỉnh tháp với hàng chục rễ trắng nhợt, láng cứng như xi măng, dài hàng chục thước thòng xuống đất, ôm xoắn lấy chân tháp như con bạch tuột đang giữ lấy mồi.

Phan Thanh Tâm

2/2012 Saint Paul, MN.

(1) Đi Với Về Cũng Một Nghĩa Như Nhau là nhan đề một tập thơ của Du Tử Lê.

http://www.gio-o.com/PhanThanhTam.html

© gio-o.com 2012

THẾ GIỚI VÀ BIỂN ĐÔNG

Hải quân Mỹ tố cáo Trung Quốc gây bất ổn tại Biển Đông

Tú Anh Đăng ngày 16-02-2016 Sửa đổi ngày 16-02-2016 12:27

Tàu tuần dương Trung Quốc gần dàn khoan HD 981, tháng 5/2014.Reuters

Chiến thuật của Trung Quốc bố trí tàu tuần duyên và máy bay phản lực trong vùng Biển Đông có thể gây bất ổn trong khu vực. Trên đây là tuyên bố của phó đô đốc Joseph Aucoin, tư lệnh hạm đội 7 của Mỹ tại Thái Bình Dương tại Singapore trước ngày thượng đỉnh Mỹ-ASEAN khai mạc tại California, Hoa Kỳ.

Trong cuộc họp báo ngày 15/02/2016 tại Singapore, tư lệnh hạm đội 7 của Mỹ cho biết là sự kiện Trung Quốc sử dụng tàu tuần duyên và hải thuyền không thuộc lực lượng hải quân để họat động trong vùng Hoàng Sa và Trường Sa, gây khó khăn cho nỗ lực của Mỹ tránh đụng độ võ trang.
Theo giải thích của phó đô đốc Mỹ Joseph Aucoin, hải quân Mỹ và hải quân Trung Quốc có thỏa thuận và mật mã để liên lạc với nhau tránh va chạm thì các tàu cảnh sát biển, kiểm ngư của Trung Quốc mà Mỹ gọi là « tàu chở cải bắp » thiếu chuyên nghiệp quân sự hiện diện trong vùng biển đảo tranh chấp gây « lo ngại rất lớn ».
Tư lệnh hạm đội 7 cũng cảnh báo ý đồ Trung Quốc sử dụng các phi trường mà họ đã xây dựng tại Hoàng sa và TrườngSa cho máy bay chiến đấu. Theo phó đô đốc Joseph Aucoin, chưa rõ khi nào thì máy bay quân sự sẽ sử dụng các phi trường xây dựng trên các đảo nhân tạo ở Biển Đông nhưng hành động này của Trung Quốc sẽ gây mất ổn định cho khu vực.
Hoa Kỳ sẽ không chấp nhận chuyện đã rồi và sẽ tiếp tục tuần tra trên không và trên biển như bình thường. Tư lệnh Mỹ khẳng định vai trò của hải quân Mỹ không phải là khiêu khích ai mà chỉ thực thi quyền tự do giao thông. Ông yêu cầu Trung Quốc hãy nói rõ ý định và mục đích của họ.
Theo giới phân tích, trong vài tháng tới đây, Trung Quốc sẽ cho máy bay quân sự ra vào Hoàng Sa và Trường Sa.
Tư lệnh hạm đội 7 đưa ra những lời tuyên bố chống Trung Quốc độc chiếm Biển Đông trong bối cảnh tại Hoa Kỳ, tổng thống Mỹ tiếp lãnh đạo Đông Nam Á với hợp tác kinh tế và an ninh khu vực là chủ đề chính.
Yêu cầu Trung Quốc công khai hóa ý đồ xây đảo nhân tạo và phi trường, hải cảng trong vùng tranh chấp tại Biển Đông cũng là mối quan tâm của Úc. Hôm qua, tại Tokyo, ngoại trưởng Úc Julie Bishop cho biết khi đến Bắc Kinh (16/02), bà sẽ yêu cầu Trung Quốc giải thích rõ sử dụng các đảo nhân tạo ở Biển Đông để làm gì.
http://vi.rfi.fr/chau-a/20160216-hai-quan-my-to-cao-trung-quoc-gay-bat-on-tai-bien-dong

Thượng đỉnh ASEAN-Mỹ : Obama thách thức Bắc Kinh

Thu Hằng Đăng ngày 16-02-2016 Sửa đổi ngày 16-02-2016 17:55

Tổng thống Barack Obama phát biểu khai mạc thượng đỉnh Mỹ - ASEAN tại Sunnylands, California ngày 15/02/2016.REUTERS/Kevin Lamarque

Thượng đỉnh giữa Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và Mỹ đã khai mạc ngày 15/02/2016 tại Sunnylands, bang California (Mỹ), dưới sự chủ trì của tổng thống Barack Obama. Cũng tại đây, năm 2015, ông Obama đã tiếp ông Tập Cận Bình, trong chuyến công du chính thức Mỹ đầu tiên với tư cách là chủ tịch Trung Quốc.

Theo thông tín viên của Le Figaro tại Bắc Kinh, khi tiếp đón lãnh đạo của 10 nước Đông Nam Á, tổng thống Mỹ chỉ có một ý nghĩ trong đầu, đó là Trung Quốc và mục đích chính của hội nghị thượng đỉnh lần này là nhằm ngăn cản sức ảnh hưởng của Bắc Kinh tại khu vực Châu Á-Thái Bình Dương.
Thế nhưng, Washington một mực cam đoan rằng đây không phải là một cuộc họp thượng đỉnh « chống Trung Quốc ». Thậm chí, tờ Global Times, được Le Figaro trích dẫn, khẳng định : « ASEAN sẽ không trở thành đồng minh của Washington chống Trung Quốc », đồng thời nhấn mạnh các nước ASEAN « không dại dột chọn một bên và phá vỡ mối quan hệ với nhau để đi theo chiến lược của Mỹ ».
Dù vậy, Trung Quốc vẫn là chủ đề chính trong các cuộc hội đàm, diễn ra trong bối cảnh « không cà vạt » và cách xa trung tâm chính trị Washington, nhằm tạo bầu không khí thoải mái, thuận lợi cho các cuộc trao đổi thẳng thắn.
Bài báo nêu một số nội dung làm việc, gồm : các mối quan hệ kinh tế, hiệp định tự do thương mại Xuyên Thái Bình Dương (TPP) được đánh giá là để ngăn chặn tầm ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực, tiếp đó, các tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông cũng nằm trong chương trình nghị sự. Cuối cùng là sự hợp tác trong cuộc chiến chống khủng bố Daech và chiến lược để dập tắt các tham vọng hạt nhân của Bắc Triều Tiên.
Thông qua hội nghị, tổng thống Mỹ muốn truyền tải tới Trung Quốc một « thông điệp thẳng thắn » rằng các cuộc xung đột trong khu vực phải được giải quyết theo con đường hòa bình, bằng cách « tôn trọng các nguyên tắc quốc tế, chứ không theo cách các cường quốc đối xử thô bạo với các nước nhỏ », theo phát biểu của ông Ben Rhodes, trợ lý cố vấn về an ninh quốc gia. Và tổng thống Obama hi vọng sẽ thuyết phục được lãnh đạo các nước ASEAN ra được thông cáo chung nêu rõ nguyên tắc trên.
Từ trước tới nay, Washington thường đánh giá ASEAN là một tổ chức nhỏ và không đoàn kết để có thể trở thành một đối tác có trọng lượng. Tuy nhiên, từ năm 2011, chính quyền của tổng thống Obama đã biến hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á thành một trong những trụ cột trong chính sách « tái cân bằng » của Mỹ tại châu Á.
Với hơn 620 triệu dân, ASEAN được Washington xếp vào hạng thứ tư về trao đổi thương mại, chỉ sau Trung Quốc, Liên Hiệp Châu Âu và Nhật Bản. Bốn trên tổng số 10 nước, gồm Brunei, Malaysia, Singapore và Việt Nam, đã trở thành đối tác của hiệp định TPP và Hoa Kỳ đang cố thuyết phục những nước còn lại tham gia.
Trước quan ngại về yêu sách lãnh thổ ngày càng hung hăng của Bắc Kinh, các quốc gia láng giềng với Trung Quốc tăng cường yêu cầu hợp tác quân sự với Hoa Kỳ… Tác giả bài báo kết luận chiếc lá chắn an ninh luôn đi liền với việc phát triển trao đổi thương mại.
ASEAN, trọng tâm của « ván bài lớn » tại biển Đông
Đánh giá về tầm quan trọng của hiệp hội các nước Đông Nam Á trong chiến lược xoay trục của Mỹ tại châu Á, vẫn theo nhật báo Le Figaro, « ASEAN là trọng tâm của « ván bài lớn » tại biển Đông ».
Hội nghị thượng định ASEAN-Mỹ, theo lời mời của tổng thống Obama, càng phản ánh rõ lợi ích của các cường quốc tại khu vực chiến lược, nơi trung chuyển tới 5,3 nghìn tỷ đô la hàng hóa hàng năm.
Thế nhưng, tổng thống Obama phải đối mặt với một khối bị chia rẽ ngay từ khi được thành lập vào năm 1967, trong thời chiến tranh lạnh. Tình hình còn nghiêm trọng hơn kể từ khi Washington và Bắc Kinh tranh giành ảnh hưởng tại khu vực Đông Nam Á.
Đi tiên phong là Philippines và Việt Nam, hai quốc gia ủng hộ một lập trường chung của khối ASEAN trước những công trình bồi đắp đảo nhân tạo của Trung Quốc tại biển Đông và hiện đang đàm phán chiến lược hợp tác quân sự song phương sâu rộng với Hoa Kỳ. Manila vừa mới chấp nhận cho Lầu Năm Góc sử dụng tám căn cứ quân sự tại Philippines, đánh dấu sự trở lại của quân đội Hoa Kỳ, sau khi căn cứ Subic Bay đóng cửa vào năm 1992.
Ngược lại, Cam Bốt, đồng minh số 1 của Trung Quốc tại ASEAN, lại tìm cách phá hoại mọi nỗ lực trong việc xác định lập trường chung của khối về vấn đề biển Đông khi quốc gia này giữ chức chủ tịch luân phiên ASEAN vào năm 2012. Đây cũng là kịch bản mà các nhà ngoại giao Mỹ đang tìm cách ngăn ngừa vào năm nay, khi tới lượt Lào, một đồng minh khác của Bắc Kinh, giữ chức chủ tịch ASEAN.
Miến Điện và Thái Lan tỏ ra không muốn tham gia vào cuộc tranh chấp này. Tuy nhiên, chính quyền quân sự Thái Lan rõ ràng đang xích lại gần Trung Quốc hơn kể từ cuộc đảo chính vào năm 2014. Còn Singapore « chơi trò đu dây » khi chấp nhận cho Hạm đội 7 của Hải quân Mỹ đóng tại một căn cứ ở quốc đảo này, nhưng lại không dám đối đầu trực tiếp với người « anh cả » Trung Quốc.
Từ trước vẫn tỏ ra khá kín tiếng, hai nước Malaysia và Indonesia bắt đầu quan ngại về những yêu sách biển đảo của Trung Quốc và trở thành mục tiêu chính trong chiến dịch vận động hành lang của Washington. Hoa Kỳ tìm cách « quyến rũ » hai quốc gia Hồi Giáo bằng vũ khí kinh tế và tăng cường hợp tác trong cuộc chiến chống khủng bố.
Thế nhưng, theo nhận định của ông Wilfried Herrmann, giám đốc một trung tâm nghiên cứu tại Bangkok, được Le Figaro trích dẫn, quá trình gây ảnh hưởng của Mỹ tại khu vực Đông Nam Á sẽ còn gian nan vì « các nước ASEAN rất thực dụng và họ nhận thấy Mỹ sẽ còn bị vướng chân tại khu vực Trung Đông trong thập kỷ tới, trong khi đó Trung Quốc đóng vai trò chủ đạo từ nhiều thế kỷ nay trong khu vực này ».
Bạo loạn mang màu sắc chính trị ở Hồng Kông
Một tuần sau cảnh bạo loạn tồi tệ nhất từ trước tới nay tại Hồng Kông và hơn một năm sau « Cách mạng Dù Vàng » đòi dân chủ, Bắc Kinh tố cáo những làn sóng « ly khai có khuynh hướng khủng bố ». Ngày 09/02/2016, cuộc đụng độ đã khiến 124 bị thương, trong đó có 90 cảnh sát và 5 nhà báo.
Theo nhận định trong bài báo « Bạo loạn mang màu sắc chính trị ở Hồng Kông » của Le Monde, người dân địa phương ủng hộ việc bảo vệ bản sắc của Hồng Kông trước mối đe dọa mang tên « Đại lục hóa » đang diễn ra tại Đặc khu hành chính, mà trên pháp lý, còn được hưởng thể chế dân chủ cho đến năm 2047. Những người này ít nhiều tỏ ra « bài Trung Quốc » và khai thác nỗi thất vọng của tầng lớp trung lưu Hồng Kông ngày càng nghèo đi.
Ngày 12/02, Bắc Kinh đã lên giọng phản đối và cho rằng « cuộc bạo loạn do một tổ chức địa phương có tư tưởng ly khai và cực đoan dàn dựng ». Còn ông Trương Hiểu Minh, chủ nhiệm văn phòng chính phủ Trung Quốc tại Hồng Kông, không ngần ngại quy những người tham gia phong trào là « những phần tử cực đoan đòi ly khai có khuynh hướng khủng bố » hay « những kẻ côn đồ đã tham gia bạo loạn ». Đây là lần đầu tiên, Bắc Kinh sử dụng thuật ngữ « ly khai » đối với Hồng Kông, mà trước đó chỉ được sử dụng cho những phong trào ly khai tại Tân Cương và Tây Tạng.
Nhật báo Le Monde nhận định, cuộc bạo loạn không thực sự mang tính « bài Trung Quốc » mà được khơi mào khi một nhóm biểu tình xuống đường bảo vệ những người bán hàng rong trước sự kiểm soát của đội ngũ thanh tra.
Người dân địa phương cho rằng, việc kiểm soát những gánh hàng rong này đồng nghĩa với việc can thiệp vào bản sắc riêng của Hồng Kông, hiện đang bị đe dọa, cũng giống như can thiệp vào quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự chủ giáo dục hay sự độc lập của tư pháp.
Có ít nhất sáu tổ chức tham gia vào cuộc ẩu đả vừa qua. Trên thực tế, các nhóm biểu tình tỏ ra bất mãn với lãnh đạo đặc khu hành chính Lương Chấn Anh, được cho là thân Bắc Kinh. Giáo sư Đại học Lingnan, Stephan Chan phân tích : « Vấn đề người bán hàng rong chẳng có gì là mới. Nhưng mọi vấn đề mà phong trào Dù Vàng vẫn còn bị bỏ ngỏ. Nếu chính phủ Hồng Kông tiếp tục cố tình bỏ lơ nguồn gốc của sự khó chịu này, thì các nhóm biểu tình ủng hộ hành động bạo lực sẽ ngày càng nhiều hơn vì người dân Hồng Kông không nhìn thấy giải pháp nào khác ».
Lãnh đạo một phong trào địa phương có tên Civic Passion cho biết « cảnh sát đã nổ súng và chĩa vũ khí về phía đám đông » và khẳng định chính hành động này đã làm gia tăng căng thẳng. Cuộc bạo loạn tại khu Mong Kok đã giáng một đòn mạnh vào danh tiếng của cảnh sát Hồng Kông, vì không đủ khả năng xử lý một cuộc « ẩu đả đường phố ».
Khoảng bốn mươi người tham gia đã bị buộc trình diện tại tòa án đặc khu vào ngày 11/02 và có nguy cơ đối mặt với mức án lên tới mười năm tù giam, vì đã « tham gia bạo loạn ». Những người này sau đó đều được tại ngoại để chờ phiên tòa chính thức sẽ diễn ra vào ngày 07/04. Nhiều người trong số họ bị thương ở đầu vì những cú đánh của cảnh sát và có ý định khiếu nại.
Năm Bính Thân đánh dấu sự đi xuống của nền ngoại thương Trung Quốc
Trung Quốc khởi đầu một năm mới với những dấu hiệu khá bi quan khi xuất-nhập khẩu tụt dốc mạnh vào tháng Giêng năm 2016, minh chứng cho sự tăng trưởng chững lại của nền kinh tế. Đây là nhận định được nhật báo Công Giáo La Croix đăng trong bài : « Năm Bính Thân đánh dấu sự đi xuống của ngoại thương Trung Quốc ».
Theo các số liệu được công bố ngày 15/02/2016, xuất khẩu của Trung Quốc đã giảm 11% trong vòng một năm, dừng ở mức 160 tỉ euro. Phía nhập khẩu cũng bị giảm 19% trong vòng một năm, chỉ đạt khoảng 102 tỉ euro.
Tuy nhiên, Trung Quốc không phải là quốc gia duy nhất đối mặt với tình trạng ngoại thương sụt giảm. Theo chuyên gia phân tích Thuy Van Pham, sản lượng bán ra của Trung Quốc giảm mạnh là do các bạn hàng truyền thống của nước này, như Mỹ, khu vực đồng tiền chung châu Âu và các quốc gia châu Á đang trỗi dậy, đang thu hẹp cơ cấu kinh tế.
Tương tự, nhập khẩu giảm do ảnh hưởng từ mức đầu tư thấp, cũng như ảnh hưởng từ mức thặng dư của nền công nghiệp nặng và thị trường bất động sản. Ngoài ra, giá nguyên liệu thô và dầu mỏ giảm mạnh cũng khiến sản lượng nhập khẩu giảm xuống.
Ông François Candelon, chuyên gia cao cấp của công ty tư vấn Boston Consulting Group, đánh giá : « Xuất khẩu chỉ thể hiện một phần nhỏ, khoảng 5%, của mức tăng trưởng chung của Trung Quốc, trong khi đó sức tiêu dùng trong nước chiếm tới một nửa ».
Vài năm trở lại đây, mô hình kinh tế của Trung Quốc đã có nhiều thay đổi sâu sắc, chuyển dịch từ việc tập trung vào đầu tư công và công nghiệp nặng, sang dịch vụ và tiêu dùng.
Do vậy, kết quả xấu của cán cân ngoại thương Trung Quốc lại có thể trở thành một tin tốt đối với Bắc Kinh, vì dù lượng xuất khẩu ít hơn nhập khẩu, Trung Quốc vẫn đạt được mức thặng dư kỉ lục 58 tỉ euro vào tháng Giêng năm 2016, cho phép lấp đầy một phần lỗ hổng trong dự trữ ngoại tệ.
Châu Âu tiếp tục bị chia rẽ nghiêm trọng về người nhập cư
Vấn đề người nhập cư tại châu Âu lại trở nên nổi cộm khi cuộc họp thượng đỉnh Liên Hiệp Châu Âu sắp diễn ra trong hai ngày vào cuối tuần này. Chủ đề trên được tất các các nhật báo Pháp đề cập trong số ra ngày hôm nay.
Dưới dòng tựa « Cuộc đối mặt Berlin-Paris về người nhập cư », bài xã luận trên tờ Le Monde nhận định từ đầu cuộc khủng hoảng tị nạn, tổng thống Pháp François Hollande và thủ tướng Đức Angela Merkel tỏ ra thống nhất với nhau, song thực tế hoàn toàn ngược lại.
Ngày 13/02, thủ tướng Pháp Manuel Valls đã tuyên bố : « Châu Âu không thể tiếp nhận thêm người tị nạn. Nước Pháp đã cam kết tiếp nhận 30.000 tị nạn và sẵn sàng tiếp nhận số lượng trên, song không thêm một người nào khác ». Trong khi đó, nước Đức đã mở rộng cửa cho hơn 800.000 người vào năm 2015. Paris chỉ trích bà Angela Merkel đã tạo điều kiện cho làn sóng nhập cư, còn Berlin lấy làm tiếc là Liên Hiệp Châu Âu thiếu tinh thần tương ái.
Về sự chia rẽ Pháp-Đức về vấn đề người nhập cư, nhật báo Libération đăng tựa : « Trước lòng dũng cảm của Merkel là sự hèn nhát của Valls ». Dù bị cô lập, bà vẫn không thay đổi chính sách tiếp nhận người tị nạn. Thủ tướng Đức tin rằng : « Một lục địa với 500 triệu dân không thể để những nền tảng của mình bị lung lay và phải khuất phục trước 1,5 hay 2 triệu người nhập cư ».
Cũng cùng quan điểm trên, nhật báo La Croix nhận định, « người phụ nữ mạnh mẽ nhất thế giới, theo như lời bình luận của tạp chí Forbes, chưa bao giờ lại bị cô lập như hiện nay » ngay trong nước Đức hay trong Liên Hiệp Châu Âu. Nhật báo Công Giáo đánh giá, sau 10 giữ chức thủ tướng, bà đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất trong sự nghiệp chính trị của mình.

http://vi.rfi.fr/chau-a/20160216-thuong-dinh-asean-my-tong-thong-obama-muon-chong-lai-bac-kinh-tai-chau-a

Mỹ - ASEAN bàn đối sách chung chống Bắc Kinh ở Biển Đông

Trọng Nghĩa Đăng ngày 16-02-2016 Sửa đổi ngày 16-02-2016 16:58

Tổng thống Barack Obama ( giữa) khai mạc thượng đỉnh Mỹ - ASEAN Sunnylands, California ngày 15/02/2016.REUTERS/Kevin Lamarque

Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-ASEAN đã chính thức khai mạc vào hôm qua, 15/02/2016 tại Sunnylands, tiểu bang California (Hoa Kỳ). Sau ngày họp đầu tiên bàn về các vấn đề kinh tế, vào hôm nay, 16/02 Tổng thống Mỹ Barack Obama cùng với lãnh đạo 10 nước ASEAN sẽ tập trung thảo luận các vấn đề hợp tác chính trị-an ninh, trong đó nổi bật là tình hình căng thẳng ở Biển Đông.

Theo ghi nhận của hãng tin Pháp AFP, trong phiên họp hôm nay, ông Obama và các lãnh đạo Đông Nam Á sẽ thảo luận về một phản ứng chung trước phán quyết của Tòa Án Trọng Tài Thường Trực về đường lưỡi bò của Trung Quốc tại Biển Đông.

Một số quan chức Mỹ xác nhận với Reuters rằng trong phiên họp hôm nay, tổng thống Mỹ sẽ có một thông điệp cứng rắn hướng về Trung Quốc, cho rằng tranh chấp Biển Đông phải được giải quyết một cách hòa bình chứ không phải bằng cách bắt nạt.

Trong diễn văn khai mạc hội nghị thượng đỉnh vào hôm qua, tổng thống Mỹ đã gợi lên vấn đề Biển Đông khi ông nhấn mạnh đến lập trường thống nhất mà hai đối tác Mỹ và ASEAN có thể đạt được nhằm bảo đảm an ninh khu vực.

Obama nhấn mạnh nhu cầu thượng tôn luật pháp ở Biển Đông

Một đoạn trong bài diễn văn nói rõ : « Tại hội nghị thượng đỉnh này, chúng ta có thể thúc đẩy tầm nhìn chung về trật tự khu vực, trong đó các luật lệ và chuẩn mực quốc tế, như quyền tự do đi lại trên biển được tôn trọng và trong đó các tranh chấp được giải quyết bằng các biện pháp hợp pháp, hòa bình ».

Theo hãng tin Anh Reuters, rõ ràng là ông Obama ám chỉ Biển Đông, nơi Bắc Kinh đang áp đặt chủ quyền của Trung Quốc bất chấp các tuyên bố ngược lại của 4 nước ASEAN (Việt Nam, Philippines, Malaysia và Brunei).

Hãng tin Pháp AFP cũng cho rằng Tổng thống Mỹ đã tìm cách tăng áp lực lên Trung Quốc- nước đang đơn phương rầm rộ bồi đắp và xây dựng đảo nhân tạo tại vùng Biển Đông đang có tranh chấp – khi khẳng định rằng Mỹ và ASEAN đều « có mục tiêu chung là xây dựng một trật tự khu vực, nơi mà tất cả các quốc gia đều có cùng một luật chơi ».

Tiến tới lập trường chung Mỹ ASEAN về vụ kiện Biển Đông

Theo AFP, Nhà Trắng cho rằng Bắc Kinh rất sợ việc bị đánh giá là nước lớn bắt nạt nước bé. Vì thế, nhân hội nghị thượng đỉnh Sunnylands, vào hôm nay, ông Obama sẽ cố gắng thuyết phục các lãnh đạo ASEAN là cần phải có một mặt trận thống nhất để phản ứng khi tòa án Liên Hiệp Quốc ra phán quyết về vụ Philippines kiện Trung Quốc về Biển Đông.

Tòa Án Trọng Tài Thường Trực của Liên Hiệp Quốc dự kiến sẽ ra phán quyết vào tháng Tư hoặc tháng Năm tới đây. Theo quan điểm của Mỹ, dù kết luận có ra sao chăng nữa, thì Mỹ và ASEAN cần cùng nhau tuyên bố ủng hộ phán quyết của tòa án quốc tế, để tăng gia áp lực trên Trung Quốc vốn không công nhận thẩm quyền của đinh chế tư pháp quốc tế này.

AFP trích dẫn chuyên gia Ernest Bowerthuộc Trung Tâm Nghiên Cứu Chiến Lược và Quốc Tế CSIS tại Washington cho rằng cả Mỹ lẫn ASEAN đều « hy vọng rằng, nếu không phải là ngay lập tức, thì về lâu dài, Trung Quốc sẽ không muốn mình bị cô lập và bị coi là một côn đồ quốc tế, một nước không chấp nhận luật pháp quốc tế ».

http://vi.rfi.fr/chau-a/20160216-thuong-dinh-my-asean-ban-doi-sach-chung-chong-bac-kinh-o-bien-dong

Tuyên bố Sunnylands của Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-ASEAN

ẻ:

Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-ASEAN tại Sunnylands, California, ngày 15/2/2016.

17.02.2016

Những nguyên thủ của các nước thành viên thuộc Hiệp hội Các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và Mỹ đã đưa ra một tuyên bố chung sau hội nghị thượng đỉnh tại Sunnylands, bang California, vào ngày 15 và 16 tháng 2, 2016.
Thông cáo của Tòa Bạch Ốc nói hội nghị “đánh dấu một năm bước ngoặt” cho cả ASEAN và cho mối quan hệ đối tác chiến lược ngày càng gần gũi giữa Hoa Kỳ và ASEAN, và nêu lên 17 nguyên tắc chính yếu “hướng dẫn sự hợp tác của chúng ta tiến về phía trước.”
Những nguyên tắc này bao gồm:
1. Sự tôn trọng lẫn nhau đối với chủ quyền, sự toàn vẹn lãnh thổ, sự bình đẳng và sự độc lập chính trị của tất cả các quốc gia bằng tuân thủ vững chắc những nguyên tắc và mục đích của Hiến chương Liên Hiệp Quốc, Hiến chương ASEAN và luật pháp quốc tế;
2. Tầm quan trọng của sự thịnh vượng chung, tăng trưởng kinh tế và phát triển toàn diện, bền vững, và bồi dưỡng những người trẻ tuổi của chúng ta để duy trì hòa bình, phát triển và ổn định liên tục vì lợi ích chung;
3. Sự công nhận chung tầm quan trọng của việc theo đuổi những chính sách dẫn tới những nền kinh tế năng động, cởi mở và có tính cạnh tranh giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo nên công ăn việc làm, cải tiến, tinh thần sáng nghiệp và sự kết nối, và những chính sách hỗ trợ những doanh nghiệp nhỏ và vừa và thu hẹp khoảng cách phát triển;
4. Cam kết của chúng ta đối với việc bảo đảm cơ hội cho tất cả người dân của chúng ta, thông qua việc củng cố nền dân chủ, tăng cường nền quản trị tốt và tuân thủ nền pháp trị, cổ súy và bảo vệ nhân quyền và những quyền tự do cơ bản, khuyến khích thúc đẩy sự dung chấp và ôn hòa, và bảo vệ môi trường;
5. Tôn trọng và ủng hộ Tính Trung tâm của ASEAN và những cơ chế do ASEAN dẫn đầu trong kiến trúc khu vực đang phát triển của châu Á-Thái Bình Dương;
6. Tuân thủ vững chắc một trật tự khu vực và quốc tế dựa trên luật lệ mà duy trì và bảo vệ những quyền và đặc quyền của tất cả các nước;
7. Cam kết chung đối với việc giải quyết hòa bình những tranh chấp, bao gồm tôn trọng đầy đủ những quy trình pháp lý và ngoại giao, mà không cần tới sự đe dọa sử dụng vũ lực hoặc sử dụng vũ lực phù hợp với những nguyên tắc được thừa nhận của luật pháp quốc tế và Công ước năm 1982 của Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS);
8. Cam kết chung đối với việc duy trì hòa bình, an ninh và ổn định trong khu vực, bảo đảm an ninh và an toàn hàng hải, bao gồm những quyền tự do hàng hải và và bay ngang và những hình thức khác sử dụng những vùng biển một hợp pháp, và thương mại hàng hải hợp pháp không bị cản trở như được mô tả trong Công ước năm 1982 của Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS) cũng như phi quân sự hóa và tự kiềm chế trong việc tiến hành những hoạt động;
9. Cam kết chung đối với việc tăng cường hợp tác để giải quyết những thách thức chung trong lĩnh vực hàng hải;
10. Quyết tâm mạnh mẽ dẫn đầu trong những vấn đề toàn cầu như chủ nghĩa khủng bố và chủ nghĩa cực đoan bạo lực, buôn người, buôn ma túy, và đánh bắt cá bất hợp pháp, không khai báo và không được quản lý, cũng như buôn bán bán bất hợp pháp dã sinh và gỗ;
11. Cam kết chung đối với việc giải quyết biến đổi khí hậu và phát triển một khối ASEAN bền vững về môi trường, cũng như thực thi những đóng góp mà cá nhân mỗi nước quyết định ở cấp quốc gia, được nêu ra theo Thỏa thuận Khí hậu Paris;
12. Cam kết chung đối với việc thúc đẩy an ninh và ổn định trong không gian mạng phù hợp với những chuẩn mực về hành vi của nhà nước chịu trách nhiệm;
13. Hỗ trợ sự thăng tiến một Cộng đồng ASEAN mạnh mẽ, ổn định, gắn kết về mặt chính trị, hội nhập về mặt kinh tế, có trách nhiệm về mặt xã hội, hướng tới người dân và lấy người dân làm trung tâm và dựa trên luật lệ;
14. Cam kết chung đối với việc tăng cường kết nối giữa người dân với người dân thông qua những chương trình có sự tham gia của ASEAN và người dân Mỹ, đặc biệt là những người trẻ tuổi, và thúc đẩy những cơ hội cho tất cả người dân của chúng ta, đặc biệt là những người dễ bị tổn hại nhất, để hoàn thành viễn kiến của Cộng đồng ASEAN;
15. Cam kết chung đối với việc thúc đẩy mối quan hệ đối tác toàn cầu cho sự phát triển bền vững thông qua việc thực thi Chương trình Phát triển Bền vững năm 2030 và Chương trình Hành động Addis Ababa, để bảo đảm một xã hội bền vững, công bằng và đa thành phần mà không ai bị bỏ lại đằng sau;
16. Cam kết chung đối với việc tăng cường sự hợp tác tại những diễn đàn khu vực và quốc tế, đặc biệt là tại những cơ chế hiện hành do ASEAN dẫn đầu; và
17. Cam kết chung đối với việc tiếp tục đối thoại chính trị ở cấp Nguyên thủ Nhà nước/Chính phủ thông qua sự tham dự của các Nhà Lãnh đạo của chúng ta tại Hội nghị Thượng đỉnh Hoa Kỳ-ASEAN thường niên và Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á.

http://www.voatiengviet.com/content/tuyen-bo-sunnylands-cua-hoi-nghi-thuong-dinh-my-asean/3193831.html

Pages

Friday, November 25, 2016

VIỆT CỘNG = BIỂN ĐỘNG=HÌNH ĐỀN ẤN ĐỘ=RÁC =

Thượng đỉnh Mỹ - ASEAN và vấn đề Trung Quốc

Thủ tướng Dũng 'đổi ý giờ chót, sẽ gặp Obama'

Mỹ muốn gia tăng thao dượt quân sự ở Biển Đông

Chứng khoán toàn cầu thêm một ngày bi đát

Các vấn đề toàn cầu có thể làm chậm nền kinh tế Mỹ

Nhà ngoại giao Mỹ: Hợp tác quốc tế là thiết yếu cho việc chế tài Bắc Triều Tiên

Bính Thân 2016 nói chuyện khỉ rừng xanh

Nhìn Tuyết Nhớ Ba Sàm

Những đền chùa đậm nét sex của Ấn Độ

Những thí dụ rõ nét nhất của nghệ thuật tình ái ở đền chùa

Một người viếng thăm đền đứng ngắm tranh khắc trên tường (Ảnh: Charukesi Ramadurai)

Sự cô lập giúp cho chủ đề gợi cảm này tồn tại.

Tết ở Little Saigon “quá là vui luôn!”

Tết của người Việt tại Úc

Tết 2016 ở các miền đất nước

Tết 2016 ở các miền đất nước

Năm mới với những gia đình có người thân đi lao động nước ngoài

Tết vắng con và thiếu gạo

Vợ xa chồng và chồng xa vợ

Bánh tổ, bánh tét với người xứ Quảng

Chợ đêm cuối năm ở miền Trung

Saturday, February 13, 2016

NGUỒN GỐC DÂN TỘC VIỆT NAM

Thế Việt

Tuesday, February 16, 2016

Monday, February 15, 2016

Tản Đà và Nguyễn Tuân

TT Obama củng cố vai trò lãnh đạo của Mỹ tại Châu Á-Thái Bình Dương

Biển Đông: Trọng tâm thượng đỉnh Mỹ-ASEAN tại Sunnylands

Biển Đông và thương mại: Trọng tâm của thượng đỉnh Mỹ - ASEAN tại Sunnylands

Dự thảo hé lộ ‘Nguyên tắc Sunnylands’ tại hội nghị Mỹ-ASEAN

Trung Quốc liên tục gửi thông điệp cho Thượng đỉnh Mỹ-ASEAN

Bấm vào để nghe phần âm thanh

Đô đốc Mỹ cảnh báo Trung Quốc chớ đưa chiến đấu cơ tới Biển Đông

Kêu gọi 'ngăn chặn' Trung Quốc ở Biển Đông

Cải tạo, cơi nới

Tuesday, February 16, 2016

Tuyên bố Sunnylands của Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-ASEAN

No comments: