BBC Vietnamese
Lá bài Cam Ranh và tranh chấp Biển Đông
Giữa lúc tình hình Biển Đông diễn biến phức tạp, lại xuất hiện tin đồn Hoa Kỳ muốn thuê cảng Cam Ranh của Việt Nam làm căn cứ quân sự.
Tờ Văn Hối Báo ở Hong Kong, được cho là chuyển tải quan điểm thân Bắc Kinh, mới đây nêu rằng Hoa Kỳ đang tìm cách thuê Cam Ranh, để hoàn tất chiến lược “bao vây” Trung Quốc ở Biển Đông.
Nhưng giới quan sát phương Tây hồ nghi Việt Nam lại sẽ cho lực lượng quân sự nước ngoài đóng trên lãnh thổ của mình.
Bao vây Trung Quốc?
Những tin đồn như thế đã không ít lần xuất hiện kể từ ngày lá cờ Nga hạ xuống lần cuối tại Cam Ranh năm 2002.
Nhưng với những va chạm Mỹ - Trung gần đây trên Biển Đông, không ngạc nhiên khi có lo ngại quyền lợi Trung Quốc bị ảnh hưởng nếu Mỹ can dự sâu hơn.
Văn Hối Báo lý luận rằng tại Thái Bình Dương, Mỹ đã có hai cảng hải quân ở Guam và Changi (Singapore) và sẽ hoàn tất cụm tam giác bao vây Trung Quốc nếu thuê được Cam Ranh.
Tờ báo nói “so với mọi căn cứ hải quân của Trung Quốc, Vịnh Cam Ranh vẫn có nhiều khả năng hơn để điều quân ra bất kỳ đảo nào ở Nam Hải”.
Nhưng nói chuyện với tôi, ông David Brewster, Trung tâm Nghiên cứu Quốc phòng và Chiến lược (Đại học Quốc gia Úc), cho rằng khả năng Mỹ thuê Cam Ranh hiện nay là “vô cùng khó tin”.
Ông nói: “Khó tin là Việt Nam sẽ dùng con bài chiến lược chính của mình trong môi trường an ninh hiện nay.”
“Một nước cờ như thế sẽ ảnh hưởng mạnh đến cả Mỹ và Việt Nam và thật khó hiểu bên nào lại muốn đi nước cờ này.”
Iskander Rehman, nghiên cứu sinh tiến sĩ ở Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế (CERI) tại Paris, đồng ý rằng có nhiều trở ngại cho sự có mặt của quân Mỹ ở Cam Ranh.
Anh nói: "Nhiều người trong giới quốc phòng Việt Nam lo ngại việc Mỹ có mặt lâu dài có thể bị Trung Quốc xem là cớ gây hấn và ảnh hưởng tiêu cực đến tiến trình bình thường hóa quan hệ Việt - Trung."
Chuyên gia kỳ cựu người Úc chuyên về Việt Nam, Carlyle Thayer, cũng nói Mỹ quan tâm “địa điểm hơn là căn cứ”, nghĩa là Mỹ sẽ không thuê Cam Ranh, nhưng muốn được quyền tiếp cận các cảng của Việt Nam khi cần thiết.
Nhắc lại chuyện căn cứ Mỹ ở Nam Hàn đã gây chia rẽ dư luận xứ Hàn, ông Thayer nói ông “hồ nghi việc Mỹ đang tìm cách có căn cứ ở Cam Ranh, nhưng quyền tiếp cận lại là câu hỏi khác”.
GS. Thayer cũng nhận định Cam Ranh là “một trong những cảng nước sâu tốt nhất trong vùng” nhưng đã xuống cấp nặng từ thời Liên Xô và Nga đồn trú.
“Sẽ phải tốn hàng triệu đôla để thiết bị ở đó đạt tiêu chuẩn quốc tế,” ông nói.
Sức mạnh hải quân
Một tài liệu tuần này của cơ quan nghiên cứu và tham mưu Jamestown Foundation tại Mỹ ghi nhận Tướng Trương Lê, cựu Phó Tổng tham mưu trưởng Quân đội Trung Quốc, kêu gọi xây sân bay và cảng biển ở Bãi Vành Khăn của Trường Sa để tăng sức mạnh chủ quyền.
Kết hợp những diễn biến mới như việc Trung Quốc cấm đánh cá ở Biển Đông, Russell Hsiao, phân tích gia của Jamestown Foundation, xem đây có thể là dấu hiệu Trung Quốc ngày càng sẵn sàng dùng vũ lực để giải quyết tranh chấp lãnh thổ.
Tướng Trương Lê bình luận hải quân Trung Quốc hiện chỉ có tám con tàu có thể điều ra Biển Đông, nên rất khó phản ứng trong tình huống khẩn cấp.
Ông này cổ vũ xây dựng sân bay và cảng biển để Trung Quốc kiểm soát quần đảo Trường Sa và bớt phụ thuộc eo biển Malacca, vốn bị các chiến lược gia Trung Quốc xem là tử huyệt cho an ninh quốc gia.
Tin Việt Nam định mua sáu tàu ngầm Nga trị giá 1.8 tỉ đôla cũng được nhiều người ở Trung Quốc xem là dấu hiệu Việt Nam phản ứng sự bành trướng của Trung Quốc trên Biển Đông.
Người ta cũng hiểu chỉ riêng Việt Nam thì không thể đối kháng Trung Quốc, mà như một báo Hong Kong có lần nói “át chủ bài của Việt Nam là quốc tế hoá vấn đề Biển Đông, thu hút thế lực phương Tây làm đối trọng với Trung Quốc”.
Lá bài Cam Ranh
Nhìn đi nhìn lại, có vẻ Cam Ranh là món quà mà Việt Nam có thể hứa hẹn cho các đại cường nhòm ngó an ninh vùng.
Tiến sĩ David Scott, ở Đại học Brunel và đã viết ba tập sách về Trung Quốc, nói với BBC Việt ngữ:
“Việt Nam thận trọng không muốn làm Trung Quốc quá mất lòng, nhưng cũng sẵn sàng đem quyền tiếp cận Cam Ranh ra như củ cà rốt quân sự - thương mại, trong lúc gia tăng căng thẳng ở Biển Đông.”
Một nước có thể cạnh tranh với Trung Quốc là Ấn Độ cũng bày tỏ quan tâm đến vịnh Cam Ranh.
Trong chiến lược “Chuỗi hạt ngọc” (String of Pearls), Trung Quốc đã xây dựng một loạt cảng tại châu Á, gồm cả nhiều nước vốn có quan hệ không mấy dễ chịu với Ấn Độ.
Ở phía Tây Ấn, Trung Quốc tài trợ để xây một cụm cảng cho Pakistan, làm Ấn Độ lo ngại về một mưu toan hợp tác hạn chế ảnh hưởng của họ ở Nam Á.
Ở phía đông, có tin nói Trung Quốc giúp Miến Điện xây nhiều cơ sở trên Vịnh Bengal, và rằng chúng có thể được nâng cấp cho mục đích quân sự. Năm ngoái lần đầu tiên một tàu chiến Trung Quốc ghé thăm Campuchia, và người ta tin rằng Trung Quốc đã bảo đảm được quyền tiếp cận cảng của Campuchia.
Vì thế một số phân tích gia thuộc phái cứng rắn của Ấn Độ đang cổ súy cho quan hệ hợp tác với Việt Nam và mở rộng sự có mặt ở Đông Nam Á.
Nhưng Walter Ladwig, đang làm nghiên cứu sinh tiến sĩ ở Đại học Oxford, ghi nhận khả năng của hải quân Ấn vẫn chưa theo kịp tham vọng của họ.
“Trong tương lai gần, khó hình dung tàu Ấn Độ có thể đóng tại Việt Nam. Hải quân Ấn Độ chưa đủ sức kiểm soát đường biển quá xa nhà và quá gần Trung Quốc”.
Ông David Brewster nói một số chuyên viên an ninh Ấn vẫn muốn nước này có vai trò ở Biển Đông để phản kích sự có mặt của Trung Quốc ở Ấn Độ Dương.
Nhưng theo ông, “chuyện này có lẽ phi thực tế vì khả năng hạn chế của hải quân và Ấn Độ cũng thiếu quan tâm thực sự tới Biển Đông”.
Ngay cả lời đồn Mỹ muốn thuê cảng Cam Ranh cũng sẽ chỉ là lời đồn, vì nó “tác động nhạy cảm nhất đối với dây thần kinh của Bắc Kinh” (lời một báo Hong Kong).
Kịch bản thực tế hơn theo Giáo sư Carl Thayer là Việt Nam có thể trở thành “điểm quá cảnh” cho các đội tàu nước ngoài.
Những chuyến thăm thường xuyên từ mấy năm qua của các tàu chiến, cả Mỹ, Ấn, Nga và Pháp, đặt khả năng Việt Nam còn có thể kiếm được tiền từ cung cấp dịch vụ cho hải quân nước ngoài.
Iskander Rehman nhận xét: "Việt Nam có thể duy trì sự linh động chiến lược tốt hơn nếu tiếp tục giữ thế cân bằng giữa Mỹ, Ấn Độ và Trung Quốc bằng cách cho quyền cập cảng theo nguyên tắc tạm thời và ngắn hạn."
Sân bay Cam Ranh đã trở thành sân bay dân sự
Sân bay Cam Ranh, Khánh Hòa, sẽ trở thành sân bay quốc tế với tuyến bay đầu tiên nối với Vladivostok của Nga khai trương ngày 12/12 tới.
Thông tin này được loan báo trong cuộc làm việc giữa Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Khánh Hòa Võ Lâm Phi và đại diện một số công ty Nga là Vladivostock Avia và Transero Airlines.
Tham gia cuộc làm việc này còn có đối tác Việt Nam của các công ty Nga là công ty Minh Nhật.
Tuyến bay sắp khai trương có mục tiêu thúc đẩy lượng khách Nga tới du lịch ở Khánh Hòa.
Cam Ranh nói riêng và tỉnh Khánh Hòa nói chung đã trở nên quen thuộc với người Nga kể từ khi quân đội Nga được quyền sử dụng quân cảng Cam Ranh.
Theo một thỏa thuận ký giữa hai nhà nước, Hạm đội Thái Bình Dương của hải quân Nga sử dụng cảng Cam Ranh trong 25 năm từ năm 1979.
Đây từng là căn cứ hải quân lớn nhất của Liên Xô bên ngoài lãnh thổ nước này.
Tuy nhiên hoạt động của hải quân Nga dần dần bị thu nhỏ cùng với sự kết thúc của Chiến tranh Lạnh và năm 2002, trước khi thỏa thuận thuê Cam Ranh hết hiệu lực, Nga đã rút hoàn toàn khỏi nơi đây.
Việt Nam sau đó tuyên bố sẽ không sử dụng Cam Ranh cho mục đích quân sự nữa, cho dù có tin Hoa Kỳ muốn thuê Cam Ranh trong chiến lược châu Á - Thái Bình Dương của mình.
Bộ Quốc phòng Việt Nam đã không chỉ một lần tuyên bố cảng Cam Ranh và các cơ sở hạ tầng đi kèm như sân bay sẽ hoàn toàn dùng cho dân sự.
Mở rộng sân bay
Theo thỏa thuận mới với hàng không Nga, tuyến bay nối Cam Ranh và Vladivostok sẽ hoạt động hai tuần một lần với hy vọng tần suất bay được tăng lên trong tương lai.
Máy bay đầu tiên được sử dụng trong đường bay này là Tu 204 của Nga.
Giới chức hai bên cũng hy vọng mở đường bay Cam Ranh - Moscow.
Với việc khai trương sân bay quốc tế Cam Ranh, các khách sạn trong tỉnh Khánh Hòa sẽ có chương trình khuyến mại giảm giá từ 50%-70%.
Được biết chuyến bay ngày 12/12 sẽ có 130 khách Nga từ Vladivostok đến Cam Ranh.
Để đón các chuyến bay quốc tế, sân bay Cam Ranh đã được đầu tư 200 tỷ đồng cho nhà ga mới, trung tâm kiểm soát không lưu, đường băng và các phương tiện cơ sở kỹ thuật khác.
Nhà ga mới có khả năng đón 600 khách một giờ, gấp đôi nhà ga cũ.
*
Đài tưởng niệm quân Liên Xô ở Cam Ranh
Đại lễ cầu siêu cho quân nhân Xô viết và Việt Nam đã được tổ chức tại Cam Ranh
Tượng đài tưởng niệm quân nhân Liên Xô hy sinh tại Việt Nam vừa được chính thức khánh thành hôm 10/12 tại khu cảng hàng không Cam Ranh, Khánh Hòa.
Đài tưởng niệm bộ đội Liên Xô-Nga và Việt Nam được đặt tại khu các công trình văn hóa gần sân bay Cam Ranh.
Liên Xô và sau đó là Nga đã thuê cảng Cam Ranh làm căn cứ hải quân cho tới năm 2002.
Trước đó, một đại lễ cầu siêu cho các liệt sỹ Liên Xô-Nga và Việt Nam đã được tổ chức tại khu tượng đài này hôm 05/12 với sự tham gia của hàng trăm người.
Tượng đài cao 21 mét, nặng trên 800 tấn, được đặt trên một đỉnh đồi, với biểu tượng Hải quân Việt Nam sát cánh cùng Không quân Liên Xô và em bé nâng cánh chim hoà bình. Được biết đài tưởng niệm do Liên doanh Dầu khí Vietsopetro tài trợ và làm chủ đầu tư với số vốn trên 18 tỷ đồng (gần 1 triệu đôla). Trên đài tưởng niệm có khắc tên 44 bộ đội Liên Xô - Nga và 176 quân nhân Việt Nam đã hy sinh trong khi làm nhiệm vụ tại căn cứ Cam Ranh và khu vực miền Trung Việt Nam. Không có thống kê chính thức về con số quân nhân Liên Xô-Nga chết trận tại Việt Nam, chủ yếu trong cuộc chiến chống Mỹ. Liên Xô không bao giờ công nhận sự dính líu trực tiếp của mình trong cuộc chiến. Chỉ đến năm 1991, khi Liên Xô tan rã, người ta mới thừa nhận có chừng 3.000 quân nhân Xô Viết tham chiến tại Việt Nam, mà theo phía Nga, chủ yếu trong vai trò cố vấn. Chính thức họ được gọi là chuyên gia quân sự, và đã đóng vai trò trọng yếu trong việc huấn luyện các lực lượng Bắc Việt Nam nhất là trong phòng không và không quân. Nhân dịp 65 năm ngày thành lập Quân đội Việt Nam và 60 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Liên Xô, Chủ tịch nước và Thủ tướng Chính phủ Việt Nam cũng đã ký các quyết định tặng thưởng, tôn vinh nhiều công dân Nga của Vietsovpetro vì tham gia xây dựng các nhà giàn ở quần đảo Trường Sa. Hoạt động này được cho là góp phần khẳng định chủ quyền và bảo vệ biên giới Việt Nam trên biển Đông.Sân bay quốc tế
Thứ Bảy ngày 12/12 tới, sân bay Cam Ranh chính thức trở thành sân bay quốc tế với chuyến bay đầu tiên hạ cánh từ Vladivostok với 130 khách Nga.
Cam Ranh nói riêng và tỉnh Khánh Hòa nói chung đã trở nên quen thuộc với người Nga kể từ khi quân đội Nga được quyền sử dụng quân cảng Cam Ranh.
Theo một thỏa thuận ký giữa hai nhà nước, Hạm đội Thái Bình Dương của hải quân Nga sử dụng cảng Cam Ranh trong 25 năm từ năm 1979.
Đây từng là căn cứ hải quân lớn nhất của Liên Xô bên ngoài lãnh thổ nước này.
Tuy nhiên hoạt động của hải quân Nga dần dần bị thu nhỏ cùng với sự kết thúc của Chiến tranh Lạnh và năm 2002, trước khi thỏa thuận thuê Cam Ranh hết hiệu lực, Nga đã rút hoàn toàn khỏi nơi đây.
Việt Nam sau đó tuyên bố sẽ không sử dụng Cam Ranh cho mục đích quân sự nữa, cho dù có tin Hoa Kỳ muốn thuê Cam Ranh trong chiến lược châu Á - Thái Bình Dương của mình.
Bộ Quốc phòng Việt Nam đã không chỉ một lần tuyên bố cảng Cam Ranh và các cơ sở hạ tầng đi kèm như sân bay sẽ hoàn toàn dùng cho dân sự.
http://www.bbc.co.uk/vietnamese/vietnam/2009/12/091210_camranh_monument.shtml
*
No comments:
Post a Comment