SƠN TRUNG * BỮA TIỆC TẤT NIÊN

B»A TI ỆC TƒT NIÊN

SÖn Trung

Khoäng 1985, tôi giao thiŒp khá r¶ng rãi v§i bån bè. Trܧc 1975, tôi chÌ giao du v§i các ÇÒng nghiŒp trong trÜ©ng. ViŒc trÜ©ng, viŒc nhà, và viŒc nghiên cÙu Çã chi‰m nhiŠu th©i gi© cûa tôi, không cho phép tôi mª r¶ng vòng tay l§n. Sau khi thÃt nghiŒp, tôi hܪng ngày Tr©i, tháng PhÆt ung dung vô ngåi. Ai rû Çi Çâu tôi cÛng Çi. Ai m©i æn nhÆu thì tôi cÛng hæng hái tham gia.NgÜ©i này gi§i thiŒu ngÜ©i kia, ngÜ©i kia gi§i thiŒu ngÜ©i n†, thành thº m‡i ngày mÓi quan hŒ bån bè càng r¶ng rãi. NiŠm vui cûa chúng tôi là kéo nhau vào m¶t quán nhÕ bên lŠ ÇÜ©ng dܧi gÓc me uÓng cà phê ho¥c nhÆu nhËt và bàn chuyŒn tr©i ÇÃt. Bà v® cûa anh bån tôi g†i chúng tôi là ‘‘ ngÜ©i ViŒt gÓc Me’’! Tôi vui vÈ cÜ©i và cho Çó là m¶t š ki‰n khá ng¶ nghïnh! Bây gi© nghï låi nh»ng ngày Çó thÆt vui. Trong ÇÎa ngøc, chúng ta vÅn thÃy nh»ng ngôi sao ª phÜ©ng tr©i xa! Và tình bån trong gian kh° vÅn thi‰t tha, nÒng ÇÜ®m nhÃt! UÓng cà phê nhÜ th‰ g†i là uÓng ‘‘cà phê vÅy’’! M¶t sáng nào hay chiŠu nào Çó , ta Çåp xe Çåp Çi lang thang trên ÇÜ©ng phÓ. B‡ng nghe sau lÜng nhÜ có ai g†i mình. DØng xe quay låi thì thÃy có hai ba bàn tay vÅy rÓi rít. Không rõ là ai vÅy mình hay vÅy ngÜ©i khác. Ti‰n låi gÀn hÖn thì thÃy rõ trong Çám bäy, tám ngÜ©i ngÒi dܧi gÓc me, có vài ngÜ©i mình quen. Th‰ là xuÓng yên, d¿ng xe vào gÓc cây, ngÒi xuÓng bàn, rÒi gi§i thiŒu nhau, hÕi uÓng gì, rÒi cÀm ÇÛa, và nâng chén, không cÀn bi‰t trong túi còn bao nhiêu tiŠn, vì tuy nghèo, nhÜng trong Çám, lúc nào cÛng có m¶t hai Månh ThÜ©ng Quân hay Tín Læng Quân s¤n sàng bao cä b†n! ñó là phong thái cûa b†n ‘‘ ngøy quân, ngøy quyŠn Sài gòn’’ chúng tôi lúc bÃy gi©, không bi‰t nay nay còn gi» nhÜ th‰ hay Çã bi‰n mÃt theo ‘‘cÖ ch‰ mª cºa’’?

Bån bè chúng tôi Çû loåi, là giáo sÜ, kÏ sÜ, luÆt sÜ, thÄm phán, nhà báo, nhà væn, sï quan,binh sï và sï quan, có kÈ ngÒi tù ch‰ Ƕ m¶t hai lÀn. M¶t ông bån già tôi ngÒi tù vŠ nên khi ra tù có m¶t nhóm bån h»u vÓn là bån tù thÜ©ng ljn chÖi nhà. Tôi thÜ©ng g¥p h† nên trª thành quen thân, cùng Çi æn nhÆu và lui t§i nhà. Trong Çó có Lê HiŠn, làm T°ng thÜ kš cho t© ñåi Dân T¶c (?) cûa Tôn ThÃt ñính, và ông hình nhÜ cÛng là chû bút cûa t© Bút Thép cho nên Lê HiŠn cÛng ÇÜ®c g†i là Bút Thép. ñÜ®c gi§i thiŒu là ông cÛng Çi ngÒi tù vŠ.( HÒi kš cûa Nhã Ca mÃy trang ÇÀu cÛng nói ljn 26 væn nghŒ sï bÎ giam tåi Phan ñæng LÜu có Lê HiŠn). Tôi Çã ljn nhà Lê HiŠn chÖi. ñây là m¶t dãy nhà khang trang , hai ba tÀng lÀu, có hàng chøc phòng ª ÇÜ©ng Lê Lai, gÀn nhà ga Sài gòn. Tôi ngåc nhiên h‰t sÙc. Vì lúc này, phong trào Çánh tÜ sän Çã qua. Anh chÎ tôi là tÜ sän, nhà nhÕ hÖn mà bÎ tÎch thu, sao ngôi nhà to l§n cûa Lê HiŠn thì không? Tôi nghi ng© cæn nhà này là cÖ quan cûa c¶ng sän mà Lê HiŠn là m¶t tay hoåt Ƕng bí mÆt. Tôi hÕi dò m¶t ông bån h† NguyÍn vÓn là thi‰u tá an ninh t°ng thÓng phû, ông trä l©i:

- Lê HiŠn tên thÆt là Cao Minh H¿u, là bà con v§i Cao Minh Chi‰m!

Nên bi‰t Cao Minh Chi‰m là giám ÇÓc công an Sài gòn lúc này. Dòng h† Cao Minh cûa Cao Minh Chi‰m cÛng nhÜ dòng h† Hà Huy cûa Hà Huy Giáp ª miŠn Nam vÓn là c¶ng sän g¶c! Tôi Çem viŒc Çó nói v§i các bån. M¶t ông bån thÄm phán c¿ tôi bäo r¢ng tôi chia rë bån bè, nói xÃu ngÜ©i tÓt. Anh còn bäo r¢ng bà Lê HiŠn là ngÜ©i quÓc gia vì khi anh ljn nhà, nghe bà Lê HiŠn thÜ©ng ch‰ nhåo nhà nܧc bây gi© nhiŠu cøc quá nào là cøc ÇÜ©ng b¶, cøc ÇÜ©ng thûy, cøc ÇÜ©ng phèn và cøc. . .

Tôi nói v§i ông bån già viŒc này thì sau Çó ông cÛng cho bi‰t theo tin tÙc cûa ông Lê HiŠn là m¶t trung tá c¶ng sän ª B‰n Tre. Sau Çó, có ngÜ©i cho bi‰t Çã nhìn thÃy m¶t væn bän do trung tá Lê HiŠn kš. Sau viŒc này, chúng tôi vÅn gi» thái Ƕ nhÜ cÛ v§i Lê HiŠn. NhiŠu khi Lê HiŠn rû chúng tôi ljn nhà ngÜ©i n† ngÜ©i kia. Ông cho bi‰t ông là bån cÛ ho¥c có liên hŒ bà con v§i nh»ng ngÜ©i này. Chính viŒc lui t§i này là dÎp mà Lê HiŠn ÇiŠu tra thæm dò m¶t sÓ t° chÙc chÓng c¶ng.

Ông thÜ©ng hÕi dò tôi:

- Trung c¶ng có khä næng tÃn công ViŒt Nam lÀn thÙ hai không?

ñã bi‰t rõ Lê HiŠn nên tôi luôn luôn gi» th‰ thû:

- Trung c¶ng không dám tÃn công ViŒt Nam lÀn thÙ hai vì lÀn thÙ nhÃt Çã bÎ quân Ƕi ViŒt Nam Çánh cho Çåi båi . HÖn n»a, n‰u Trung quÓc tÃn công lÀn thÙ hai së bÎ Liên Xô Çánh th£ng vào B¡c Kinh!

- C¶ng sän ViŒt Nam có tÒn tåi lâu dài không?

- Không.

- Tåi sao? Có chÙng c§ gì không?

- Kinh DÎch nói c¿c âm sinh dÜÖng, c¿c dÜÖng sinh âm. Trên th‰ gian này không th‰ l¿c nào tÒn tåi lâu dài!

Ông cÜ©i mà bäo:

- ñó là lš luÆn c° hû, và chung chung, không có tài liŒu cø th‹.

Tôi bäo:

- ñúng! Tôi chÌ lš thuy‰t suông, làm gì có tin tÙc chính xác!

Ông thÜ©ng tÕ cho tôi bi‰t l¿c lÜ®ng cûa ông Çã b¡t liên låc v§i mÃy ngÜ©i MÏ. Tôi nghe v§i thái Ƕ dºng dÜng cÛng nhÜ không hÕi han gì vŠ viŒc này. Tôi cÓ š tÕ cho ông bi‰t tôi không thích c¶ng sän nhÜng không chÓng c¶ng sän vì tôi chÌ là m¶t nhà giáo bình thÜ©ng, không có m¶ng tܪng lÃp bi‹n vá tr©i!

Nhà cûa ông bån già tôi sáng tÓi trÜa chiŠu ÇŠu Çông væn h»u ljn uÓng rÜ®u ngâm thÖ và bàn thiên væn ÇÎa lš. Tâm hÒn ông bån cªi mª nhÜng vÎ trí ngôi nhà låi bÃt tiŒn cho viŒc tâm s¿ trong m¶t giai Çoån nghiêm ng¥t cûa nŠn công an trÎ. Nhà ông ª tåi m¶t góc ÇÜ©ng mà hai bên nhà ÇŠu n¢m sát ÇÜ©ng Çi, phòng khách n¢m dܧi m¡t quan sát cûa khách vãng lai. . . M¶t ngÜ©i khách m§i g¥p tôi bu°i ÇÀu tåi Çây nói:

- M†i viŒc ÇŠu phäi qua ngõ Vinh SÖn!

(Ý nói phäi chi‰n Çãu nhÜ vø nhà th© Vinh SÖn). Nghe y nói th‰, tôi v¶i vàng ÇÙng dÆy ra vŠ. M¶t lÀn khác, m¶t ngÜ©i ÇÜ®c gi§i thiŒu là Sao Trên Tr©i, Sao Trên RØng hay Sao Dܧi Bi‹n gì Çó, g¥p tôi lÀn ÇÀu tåi nhà ông bån già, dã b¶c l¶ tâm s¿:

- Các anh có sinh viên Çông Çäo, các anh phäi ÇÙng lên lãnh Çåo. . .!

M§i g¥p nhau, chÜa rõ thân th‰ mà Çã bàn chuyŒn quan tr†ng nhÜ th‰, thì không phäi là ngÜ©i tÓt. M¶t là cò mÒi, hay là nông n°i, mà nông n°i, dåi d¶t thì không th‹ làm viŒc l§n!

Chính ông bån già cûa tôi vÓn là ngÜ©i tØng träi, låi Çã nhiŠu lÀn vào tù ra khám mà cÛng vøng suy. Ông nghe m¶t vài ông nhà báo, và m¶t vài ông bán tr©i không væn t¿, tin r¢ng quÓc t‰ Çã s¡p Ç¥t cho vua Bäo ñåi vŠ Sài gòn.

Tôi nói r¢ng:

- Bäo ñåi Çã làm vua cä nܧc, nay còn tham gì làm vua m¶t mänh Sài gòn bÓn bŠ là c¶ng sän! Giä sº ông là Bäo ñåi, ông có dåi gì chui vào lܧi không? Trong trÜ©ng h®p này, dân chúng có dám ûng h¶ không? Và phe quÓc gia có l®i gì không? Sau 1945, rÒi 1954, 1968, và 1975, ngÜ©i ta Çã bÕ ra khÕi nܧc, ai dåi gì mà Çun ÇÀu trª låi cái tròng c¶ng sän! Giä sº ong vŠ Sài gòn, ông ÇÜ®c bao nhiêu quân? Bao nhiêu lÜÖng th¿c Ç‹ chÓng nhau v§i c¶ng sän? Ai giúp ông vÛ khí, tiŠn båc Ç‹ chÓng c¶ng? Và quÓc t‰ là ai? Pháp chæng? MÏ chæng? MÏ Çã tìm c§ rút lui thì trª låi làm gì? Pháp quá y‰u, có Çû sÙc chÓng Nga, Tàu không?

C¶ng sän nay chi‰m cä nܧc, dåi gì mà chØa m¶t ch‡ nhÕ cho Bäo ñåi! Giä sº Çó là ÇŠ nghÎ cûa c¶ng sän, tÃt có mÜu k‰, ông tin vào l©i hÙa cûa c¶ng sän chæng? Ông tÙc giÆn ra vŠ. Tôi bi‰t trong tâm, ông cho tôi là m¶t kÈ hèn nhát, nhÜng tôi không Ç‹ tâm, vÅn lui t§i chuyŒn trò v§i ông. ´t lâu sau, t° chÙc này gÒm m¶t ông c¿u chû bút , mÃy c¿u kš giä và ông bån già bÎ c¶ng sän b¡t giam vŠ t¶i tôn phò Bäo ñåi. Chính c¶ng sän Çã tung các tin vÎt, Çã t° chÙc, kêu g†i tham gia mà trong t° chÙc Çã có m¶t sÓ là công an n¢m vùng, cùng ÇÓc thúc hành Ƕng Ç‹ rÒi chúng vây b¡t lÆp công và tiêu diŒt l¿c lÜ®ng ÇÓi kháng. ñó là k‰ hoåch ‘‘dÅn xà xuÃt Ƕng’’ cûa c¶ng sän.

NhÜ thÜ©ng lŒ, cuÓi næm chúng tôi thÜòng t° chÙc æn tÃt niên. LÀn này, Lê HiŠn ÇÙng m©i các bån æn tÃt niên tåi tÜ gia cûa ông. Khi chúng tôi ljn Çông Çû, trong phòng khách Çã s¡p s¤n bàn gh‰, chén ÇÛa. Trong phòng khách, m¶t ngÜ©i thân th‹ to l§n, m¥t mÛi Çen Çúa hung d» nhÜ là công an trong phòng tra tÃn ÇÙng lo phøc vø. Lê HiŠn gi§i thiŒu : ‘‘ñây là chú Sáu, ngÜ©i nhà’’!

Chû nhân m©i chúng tôi ngÒi xuÓng, và chú Sáu rót rÜ®u. NhÜng buÒn cÜ©i và lå lùng nhÃt, ly rÜ®u khai vÎ låi toàn là xæng! Các bån tôi nói Çùa: Næm nay ch¡c cháy d»! Riêng tôi nghï r¢ng Çó là m¶t báo hiŒu xÃu.

Chúng tôi nâng ly rÜ®u chúc mØng næm m§i. Trong khi ch© d®i các món æn bÜng lên, chû nhà Ç¥t câu hÕi và yêu cÀu m†i ngÜ©i lÀn lÜ®t trä l©i.

Lê HiŠn hÕi:

- Giä sº nay mai công viŒc xäy ra, chúng ta nên làm khán giä hay diÍn viên?

Các bån tôi, ngÜ©i thì Çáp làm diÍn viên, ngÜ©i thì Çáp làm khán giä. ñ‰n lÜ®t tôi, tôi ÇÙng lên Çáp l©i:

- Tôi không th‹ trä l©i ngay ÇÜ®c. Tùy tình hình th¿c t‰ mà làm diÍn viên hay khán giä. Thí dø nhÜ tôi thích tân nhåc mà ngÜ©i ta yêu cÀu tôi ca cäi lÜÖng, tÃt nhiên tôi không ca cäi lÜÖng ÇÜ®c! Tôi làm thÀy giáo mà yêu cÀu tôi thû vai hát b¶i, dù tôi muÓn làm diÍn viên cÛng không th‹ làm ÇÜ®c. M†i viŒc trong tÜÖng lai còn tùy khä næng và lòng yêu thích cûa tôi, chÜa quy‰t là làm diÍn viên hay khán giä.

Sau b»a tiŒc tÃt niên, ngày tháng trôi qua trong yên l¥ng. Xuân qua, hå t§i và Çông låi vŠ. Nhóm chúng tôi låi chuÄn bÎ tÃt niên. Các bån tôi muÓn lÀn này t° chÙc tåi nhà hàng NguyÍn TÃn ñ©i ª cuÓi ÇÜ©ng NguyÍn Væn H†c mà sau này h† Ç°i tên là NÖ Trang Long, Bình Thånh. Tôi khuyên các bån nên t° chÙc tåi nhà nhÜ m†i næm, không nên t° chÙc tåi nhà hàng vì trܧc Çây h† cÛng l®i døng æn tÃt niên tåi các nhà hàng Ç‹ ra m¡t t° chÙc này, t° chÙc n†, ho¥c h†p báo Ç‹ tuyên bÓ ho¥c ra tuyên ngôn. . . Các bån tôi không nghe l©i. K‰t cu¶c, tháng chåp næm Çó, công an b¡t h‰t nh»ng ai có m¥t. Riêng tôi và m¶t bån, cÛng là nhà giáo, tØ chÓi không d¿ nên tai qua nån khÕi.

CÛng nên nói thêm r¢ng ngày các bån tôi bÎ b¡t, tôi và nhà tôi sang bên nhà nhåc gia æn gi‡. Khi vŠ, khoäng 5 gi© chiŠu, tôi ÇÎnh ghé ông ông bån già trao cho ông bån m¶t ít giÃy tr¡ng Ç‹ ông bån sáng tác, dÎch thuÆt ( Lúc này giÃy Ç¡t, khó mua). Ch£ng may xe hÕng, tôi phäi Çem th® sºa mÃt gÀn hai ti‰ng ÇÒng hÒ. Xe sºa xong tr©i Çã tÓi gÀn bäy gi©. Tôi s® các con tôi ª nhà ch© Ç®i, lo l¡ng nên vŠ th£ng, không ghé thæm bån già. Hôm sau, nghe tin công an vây b¡t nhà bån, h† ch© mãi cho ljn tám gi© tÓi m§i lui binh. May thay, ngày Çó không ai ghé nhà ông bån! Tôi rÃt mØng vì Tr©i PhÆt Çã che chª tôi khÕi cänh ngøc tù. CÛng nói thêm n»a, là ngày sau, m¶t ông bån kÏ sÜ ( nay tôi quên mÃt tên) ª Phú NhuÆn, ljn cho tôi hay các bån bÎ b¡t. Tôi thän nhiên Çón nhÆn tin trên. Ông bån tÕ vÈ run s®.

Tôi bäo:

- Có gì mà phäi s®! Mình không làm gì thì h† b¡t mình làm gì!
 Một thời gian sau, ông bạn kỹ sư xuất cảnh . Sau mấy năm, các bạn tôi được trả tự do, tôi mới biết trong tù, ngày nào công an cũng tra hỏi về tôi. Các bạn tôi đều trả lời là tôi không tham gia tổ chức. Có người thuật lại rằng ông kỹ sư đến nhà tôi hôm đó là do công an phái tới thăm dò thái độ của tôi ra sao. Đó là kết quả của các vụ án Mười Vân ( Đồng Nai) và nhóm Trần Văn Bá, Lê Quốc Quân, Mai Văn Hạnh mà hàng ngàn dân Sài gòn bị tai bay vạ gió!