BÀ MỘNG ĐIỆP

Thứ Phi Mộng Điệp

Ngày 26/6 tại Pháp, bà Mộng Điệp, thứ phi của vua Bảo Đại đã qua đời, thọ 87 tuổi. Dù có 3 người con với Bảo Đại, nhưng những năm cuối đời, bà thứ phi phải sống trong cô quạnh nơi đất khách.

"Bà Mộng Điệp còn lưu giữ nhiều tài liệu quý về cựu hoàng Bảo Đại. Dù xa quê hương bà vẫn lo hương khói cho Đức Từ Cung và vua Bảo Đại trong chính căn nhà của mình trên đất Pháp".

Chân dung bà thứ phi Mộng Điệp.

Bà Mộng Điệp ở Hà Nội trước khi lấy vua Bảo Đại. Ảnh do nhiếp ảnh gia Võ An Ninh chụp Bà Mộng Điệp và Cựu hoàng Bảo Đại khi ở Hà Nội.

Bà Mộng Điệp được bà Từ Cung trao áo mũ đảm nhận việc lo hương khói cho Hoàng tộc. Bà thứ phi Mộng Điệp ngồi trước biệt điện ở hồ Lak.

Bà Mộng Điệp (bìa phải) cùng vua Bảo Đại (đứng giữa) trong một chuyến đi săn tại Buôn Mê Thuột.

Bà Mộng Điệp ngồi chụp ảnh tại Nha Trang.

Bà Mộng Điệp và bà Từ Cung trong chuyến xây chùa Khải Đoan tại Buôn Mê Thuột.

Bà Mộng Điệp chụp với cựu hoàng Bảo Đại tại Pháp.

Bà Mộng Điệp tại phòng khách của mình ở quận 12 Paris, phía trên là bức tranh vẽ cựu hoàng Bảo Đại khi mới lên ngôi. Bà Mộng Điệp trước bàn thờ của gia đình thờ Đức Từ Cung, vua Bảo Đại và hai con trai của bà. Tháng Tám 1945, Hồ Chí Minh mời cựu hoàng Bảo Đại ra Hà Nội làm cố vấn cho Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Người Bắc vốn không có cảm tình với nhà Nguyễn, nhưng hành động thoái vị và câu nói nổi tiếng "thà làm dân một nước độc lập còn hơn làm vua một nước nô lệ" của cựu hoàng được nhiều người trong họ quý mến. Bảo Đại làm cố vấn chưa bao lâu thì ông được ông Nguyễn Đình Liên một trí thức Hà Nội sắp đặt cuộc gặp gỡ bà Mộng Điệp. Lần đầu gặp ở sân tennis, cô gái Hà Nội và ông vua vừa từ giã ngai vàng đã phải lòng nhau. Cố vấn Vĩnh Thuỵ thương yêu bà, xem bà như thứ phi phương Bắc. Bà Mộng Điệp đến sống với ông tại nhà số 51 Trần Hưng Đạo. Tháng 3-1946, cố vấn Vĩnh Thuỵ được Hồ Chủ tịch cử sang Trung Quốc trong một sứ mệnh ngoại giao. Thời gian này ở Hà Nội, bà Mộng Điệp sinh hoàng nữ Phương Thảo. Chính phủ bố trí cho bà đi cùng chuyến tàu với bác sĩ Phạm Ngọc Thạch đem tiền sang Hồng Kông cho cố vấn Vĩnh Thuỵ. Ngày trở về Hà Nội thì chiến tranh bùng nổ, bà bị Pháp bắt. Ở nước ngoài, cựu hoàng Bảo Đại gửi thư phản đối nên người Pháp trả tự do cho bà. Nguyễn Đắc Xuân hỏi chuyện bà Mộng Điệp khi còn sống Năm 1948, cựu hoàng trở lại cộng tác với Pháp, làm Quốc trưởng Chính phủ Quốc gia. Bà Mộng Điệp được đón lên Đà Lạt. Bảo Đại mua của ông Basier ngôi biệt thự ở đường Graffeuille tặng bà, nay là nhà tập thể 14 Hùng Vương. Năm 1950, người Pháp trả Tây Nguyên cho Chính phủ Quốc gia, cựu hoàng lập Hoàng triều cương thổ, một thể chế hành chính đặc biệt riêng cho vùng đất này. Thái hậu Từ Cung cử Mộng Điệp lên Buôn Mê Thuột giúp cựu hoàng xây dựng và quản lý một số công trình của hoàng tộc ở Tây Nguyên. Ngoài ngôi biệt điện được sửa sang lại từ dinh Công sứ ở trung tâm thành phố Buôn Mê Thuột, Mộng Điệp gọi một nhà thầu người hoàng tộc- ông Tôn Thất Hối, xây ở hồ Lăk một ngôi biệt điện để tiện việc nghỉ ngơi, săn bắn. Thừa lệnh đức Từ Cung, bà xây chùa Khải Đoan, ngôi chùa Sắc tứ cuối cùng của triều Nguyễn, cũng là ngôi chùa lớn nhất Đăk Lăk hiện nay. Bà cũng lo việc mở sân bay Buôn Mê Thuột. Tại sân bay này, bà Từ Cung và Mộng Điệp đã thay mặt cựu hoàng đón nhận cặp ấn kiếm của triều Nguyễn trao cho Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa do chiến tranh bị thất lạc đã lọt vào tay thực dân Pháp. Cặp ấn kiếm được thờ ở Buôn Mê Thuột - nơi Bảo Đại xem như một "tân sở" của triều Nguyễn. Thiếu nữ Hà thành Bùi Mộng Điệp. Bà Mộng Điệp khéo ăn ở, tháo vát, biết lái xe, cưỡi voi, chăm lo thờ cúng tổ tiên nên được hoàng tộc và đức Từ Cung quý mến. Bà được ban áo mũ để thay mặt Hoàng hậu Nam Phương trong các cuộc tế lễ. Bà theo đạo Phật, xuất thân trong gia đình bình dân giống Hoàng Thái hậu Từ Cung. Những khi Bảo Đại đi săn lạc trong rừng, bà phải cưỡi voi đi tìm. Bà nuôi một đàn voi 40 con tập trung về chung quanh biệt điện "rừng xanh" của Bảo Đại. Bà Mộng Điệp khi về già Năm 1953 chiến tranh ác liệt, Mộng Điệp được Bảo Đại giao nhiệm vụ mang cặp ấn kiếm và một số vật báu của triều Nguyễn qua Pháp giao cho Hoàng hậu Nam Phương, bà ở lại luôn bên Pháp. Mộng Điệp có với cựu hoàng một hoàng nữ (Phương Thảo, 1946) và hai hoàng nam (Bảo Hoàng, 1954-1955 và Bảo Sơn,1955-1987). Bà sống tự lập, không nhờ vả chính phủ Pháp. Làm dâu hoàng tộc Nguyễn khi đã suy tàn, bà trước sau vẫn giữ cung cách của một bà phi chân chính. Bà có mối quan hệ mật thiết với học giả Hoàng Xuân Hãn, gia đình nhà sử học Trần Trọng Kim... Trong lời đề tặng bà Mộng Điệp cuốn Việt Nam sử lược, Trần Trọng Kim viết: "Kính tặng bà Bùi Mộng Điệp, là một người biết đường khinh trọng, biết lời phải chăng". Bà Mộng Điệp (trái) và con gái Phương Thảo trong buổi gặp với phóng viên Tiền phong chiều 12/11. Ảnh: Minh Tuấn Năm nay bà 87 tuổi, vẫn chung thủy với dòng họ Nguyễn Phước và cựu hoàng Bảo Đại, mặc dù " Bảo Đại ở với cô đầm Monique Baudot cho đến ngày từ biệt cõi đời (1997). Bà tự hào có hoàng nam Bảo Sơn- tốt nghiệp trường kỹ thuật của Pháp. Năm 1987, Bảo Sơn lái máy bay đi tắm biển, bị sóng đánh va vào bờ đá chết. Bà Mộng Điệp đau khổ đến tột cùng. Hơn 10 năm nay bà ẩn mình trong một căn hộ ở 24 Bd Rueilly quận 12, Paris. . Hoàng nữ Phương Thảo có chồng là một quí tộc Pháp.. Mới đây bà bị ngã gây chấn thương ở cổ. Vào bệnh viện giải phẫu thì phát hiện bệnh tim nên không qua khỏi ca phẫu thuật. Bà qua đời lúc 12 giờ ngày chủ nhật 26-6-2011 tại bệnh viện Saint Antoine. Bà được an táng ngày 1-7-2011 tại nghĩa trang Thiais ở Paris-nơi có mộ phần của hai người con trai.