Phan Nguyễn Việt Đăng, viết riêng cho RFA từ Sài Gòn
2011-06-19
Buổi sáng Chủ nhật ngày 19 tháng 6, buổi sáng ngày dân mạng Việt Nam kêu gọi cho một cuộc tuần hành ôn hòa tại Sài Gòn, trời nắng đẹp rực rỡ như đón một mùa xuân.
Tiếc thay, đó lại là một mùa xuân không thể đến ở thành phố có truyền thống dân chủ và tranh đấu nhất Việt Nam.
Từ 7g sáng, rất nhiều thanh niên, sinh viên đã kéo về trung tâm Sài Gòn để thăm dò tình hình. Các tin nhắn và điện thoại reo liên tục, chỉ để thông báo một điều hết sức quan trọng: Tất cả các quán cafe lớn nhỏ nằm trong khu vực “nhạy cảm" kề bên Tòa tổng lãnh sự Trung Quốc đều được lệnh đóng hết. Nhiều điểm giữ xe gần đó, cũng bị công an khu vực xuống tận nơi, ra lệnh không nhận giữ xe cho “khách lạ".
Blogger N., một thành viên tích cực trên mạng facebook cho biết anh chạy xe vòng vòng ở khu vực này suốt từ 7g00 cho đến 8g00 sáng, và nhận thấy rằng “mọi thứ đều như một cái bẫy, một cái bẫy đê tiện và khổng lồ".
Hàng loạt các quán cafe gần Hồ con rùa, Diamond Plaza, đường Hàn Thuyên, đường Nguyễn Thị Minh Khai, Phạm Ngọc Thạch.. đều nghỉ bán một cách lạ lùng. Đặc biệt, người ta nhìn thấy Cafe Hingland ở Diamond Plaza có một số công an cấp cao ngồi ở đó chỉ huy bằng bộ đàm. Một đôi sinh viên lơ ngơ vừa bước vào quán này, bị một nhân viên mặc áo trắng, mặt lạnh lùng, gằn giọng “đi đâu? đợi biểu tình à?”. Đôi thanh niên này phải thanh minh rối rít, rồi vội ra khỏi nơi ấy.
Yêu nước như một cuộc đấu vật
Số lượng người tham gia biểu tình lần này, không thể đếm được, nhưng chắc chắn là ít hơn tuần lễ ngày 12 tháng 6. Một phần là các cuộc bắt bớ thị uy và áp lực rất tàn bạo của ngành an ninh Việt Nam đến từng người, qua mô tả trên các trang mạng, đã khiến hào khí lòng yêu nước của nhiều người chuyển thành sự căm giận và ghét bỏ.
Một blogger có mặt từ sáng ở công viên gần dinh Độc Lập cho biết, không thể phân biệt đâu là người biểu tình và đâu là công an. Dày đặc sinh viên của các trường công an, quân báo… được lệnh đến giả làm sinh viên tham gia biểu tình, trà trộn khắp nơi, sẳn sàng tham gia cùng các nhân viên sắc phục để bắt bớ hay trấn áp người biểu tình. Một sinh viên ngồi ở cafe “Bệt", tức quán cafe lề đường trong công viên, viết trên blog của mình “không ai nói với ai, vì không ai tin ai, và không ai biết ai là ai".
Phương thức sử dụng xe gắn máy, chộp bắt những người biểu tình, kẹp giữa 2 nhân viên an ninh và chở đi mất tích cũng đã được sử dụng, thậm chí nhuần nhuyễn và thuần thục hơn. Đến lúc 9g00 sáng, người ta nhìn thấy vài người bị bắt như vậy, trong đó có một phụ nữ lớn tuổi. Người phụ nữ này cũng bất ngờ và không kịp phản ứng một lời nào.
Khu vực Hồ con rùa, dày đặc công an. Do tuần trước, cuộc tuần hành tập trung và có khí thế nhất ở đây nên lần này công an cũng mạnh tay hơn, dẹp từ trước. Thói quen biểu tình của thanh niên, sinh viên là tập trung sớm, uống cafe và đợi thời cơ đã bị công an thuộc lòng. Nhiều nhóm sinh viên, chỉ cần từ 3 người trở lên, lập tức bị an ninh chìm ập tới bàn cafe, hỏi và đe dọa, buộc họ phải rời khỏi chỗ ấy.
Tuần này, công an không sử dụng các thanh chắn, dây thừng để chặn đường, nhưng lưu thông thoải mái và đông đảo trên các đoạn đường đó là công an, an ninh chìm, chim mồi, cảnh sát du lịch, lực lượng trật tự đô thị, cơ động 113… Đến 9g40 sáng, mọi động thái chờ đợi cho một cuộc biểu tình bày tỏ lòng yêu nước đã hoàn toàn rơi vào hụt hẩng.
Một quốc gia, hai chế độ
Đây không phải là lần đầu. Tuần trước. một tin tức bí mật được gửi đến cho giới trí thức Hà Nội, khiến văn nghệ sĩ, thanh niên, sinh viên… cho biết là họ sẽ được an toàn khi xuống đường. Tuần này cũng vậy. Mọi người ở Hà Nội xuống đường với sự hân hoan. Người ta cũng chứng kiến lời kêu gọi về một thái độ ôn hòa, rất lịch sự, từ các nhân viên an ninh cấp cao qua loa cầm tay. Chỉ có một vài vụ bắt bớ lẻ tẻ mang tính thăm dò và lập hồ sơ cho các gương mặt mới từ phía công an Hà Nội, và tất cả những người đó đều bình an vô sự.
Thậm chí, người ta thấy Bà Dương Hà, phu nhân của luật sư Cù Huy Hà Vũ, nhà dân chủ Phạm Hồng Sơn… cũng có trong cuộc biểu tình. Cánh cửa mở ở Hà Nội thật rõ ràng và thật nhẹ nhàng cho mọi thành phần. Ngày 12 tháng 6, ở Sài Gòn, ông Lê Hiếu Đằng, phó chủ tịch uỷ ban Mặt trận tổ quốc Việt Nam, dù xuống dường ôn hòa, cũng bị mời vào làm việc, bị đập bàn chất vấn.
Sài Gòn, từ ngày 12 tháng 6, người ta chứng kiến các cuộc trấn áp từ phía công an Việt Nam tàn nhẫn đến mức khó tin. Và tuần này, gọng kìm đó cũng được giương ra không khác gì tuần trước. Thậm chí, những người theo dõi tường tận các cuộc biểu tình, đều có chung một cảm giác rằng chính quyền Việt Nam luôn chỉ muốn mạnh tay với “công dân hạng hai Sài Gòn” và nương nhẹ cho các “công dân hạng một Hà Nội”. Một nhà báo đi theo đoàn biểu tình ở Sài Gòn ngày 12 tháng 6, suýt bị giật máy ảnh và bị bắt nói rằng “Nhà nước Cộng sản luôn dùng bàn tay sắt với miền Nam và Sài Gòn, thậm chí tạo cuộc trình diễn về sự nhún nhường của Việt Nam trước Bắc Kinh, Sài Gòn đã được chọn làm nơi để bắt bớ, đánh đập cho Bắc Kinh xem. Còn Hà Nội chỉ còn thiếu chuyện Nhà nước phát thêm nước và bánh mì cho người biểu tình".
Tham gia đề tài đó, một giáo viên nói, cười mỉa “có lẽ chúng ta yêu nước là phản động, còn ở Hà Nội là những người yêu nước chân chính". Các công an mạng cũng dùng ý nghĩa này để trấn áp người biểu tình ở Sài Gòn. Phần lớn nội dung của công an mạng tung ra, đều có chung một thông điệp đơn giản “xuống đường là phản động".
Có thể phải sống ở Sài Gòn, người ta mới cảm nhận được sự phân biệt này, nơi đang lan ra những suy nghĩ tức giận và hụt hẩng như vậy. Sài Gòn thì thầm với nhau về chuyện các tòa soạn ra thông báo kín, yêu cầu các phóng viên không được tham gia biểu tình. Các trường đại học thì còn rẻ tiền hơn khi mua hệ thống tin nhắn tự động từ các hãng điện thoại, yêu cầu sinh viên không được tham gia chống Trung Quốc. Và chỉ có ở Sài Gòn - miền Nam, bất kỳ ai bày tỏ ý thức Hoàng Sa Trường Sa là của Việt Nam là đều có thể bị coi là Việt Tân, đối thủ của Đảng Cộng sản VN hoặc là phản động theo nghĩa nào đó.
Và có lẽ, phải sống ở Sài Gòn mới có cơ hội nhìn thấy rõ hành động hai mặt của chính phủ Việt Nam, một quốc gia và hai chế độ với con người Nam - Bắc. Hôm nay, bất kỳ ai yêu nước trong ngây thơ tại Sài Gòn - miền Nam cũng đều có một cơ hội để nhìn và hiểu!
Theo AFP, tư lệnh lực lượng Hoa Kỳ và đồng minh Hàn Quốc dự phóng quân đội Bắc Triều Tiên có thế bất ngờ tấn công vào miền nam vĩ tuyến 38. Tuy nhiên nguồn tin quân sự khẳng định là Washington cũng như Seoul đã sẵn sàng chờ đón mọi động thái từ phía Bình Nhưỡng.
Hôm nay, 20/06/2011, tại Seoul , tướng Walter Sharp, tư lệnh lực lượng Mỹ tại Hàn Quốc thẩm định rằng "chính quyền Kim Jong Il đã bày tỏ quyết tâm leo thang để đạt những mục đích mà họ mong muốn", tuy nhiên liên minh Mỹ Hàn đã sẵn sàng.
Tướng Walter Sharp tuyên bố như trên tại một diễn đàn an ninh tổ chức tại Seoul. Ông cho biết thêm là trong năm qua, Hoa Kỳ và Hàn Quốc đã "nghiên cứu và triển khai một kế hoạch trả đũa thích nghi với mọi tình huống" và chiến lược bây giờ là "sẽ phản ứng mạnh mẽ hơn bao giờ hết".
Một tuần trước, bộ trưởng Quốc phòng Hàn Quốc cũng thẩm định xác xuất Bắc Triều Tiên tấn công mỗi ngày mỗi tăng.
Từ cuối tháng 5, Bình Nhưỡng đã cắt đứt liên lạc quân sự giữa hai miền. Trong bối cảnh tình hình căng thẳng này, thứ sáu tuần trước, hai binh sĩ Hàn Quốc đã nổ súng vào một chiếc máy bay dân dụng Asiana Airlines của Hàn Quốc vì lầm tưởng là máy bay của Bắc Triều Tiên nhưng may mắn không gây thiệt hại.
Quân đội Hàn Quốc đã viện lý do tình hình căng thẳng này để tuyên bố là không trừng phạt hai binh sĩ Thủy quân Lục Chiến kể trên.
Hôm nay, một phát ngôn viên quân đội đã lên tiếng « xin lỗi toàn dân » về vụ « bắn lầm » nhưng một lần nữa viên sĩ quan này xác định là hai binh sĩ liên can không bị trừng phạt vì hành động đúng nguyên tắc. Tuy vậy, quân đội sẽ tăng cường huấn luyện binh sĩ biên phòng phân biệt rõ hơn máy bay dân sự và quân sự.
Ngoại giao có át được tiếng súng?
Cuộc tranh chấp lãnh thổ tại Biển Đông, vốn đã âm ỉ từ nhiều năm nay, gần đây có thể nói đã tiến tới một khúc quanh quyết định, một mặt có nguy cơ dẫn đến một cuộc đối đầu quân sự, nhưng mặt khác cũng có thể là một khởi điểm để các bên tranh chấp mưu tìm một giải pháp đa phương hầu giải quyết cuộc tranh chấp tại vùng biển thường được gọi là Nam Hải mà Việt Nam gọi là Biển Đông, và mới đây lại được Manila đặt tên là Biển Tây Philippines.
Trong các diễn biến dồn dập hồi gần đây liên quan tới các cuộc tranh chấp tại Biển Đông, hai Thượng nghị sĩ Mỹ, ông Jim Webb của Đảng Dân Chủ, và ông James Inhofe thuộc Đảng Cộng Hòa, đã đệ trình lên Ủy Ban Thượng Viện Hoa Kỳ về các vấn đề Đông Á-Thái Bình Dương một nghị quyết, lên án Trung Quốc là “nhiều lần dùng vũ lực” trong cuộc tranh chấp chủ quyền Biển Đông.
Trong một cuộc phỏng vấn dành cho Ban Việt Ngữ đài VOA, Giám Đốc Chương Trình Đông Nam Á thuộc Trung Tâm Nghiên Cứu Chiến lược Quốc tế (CSIS) ở thủ đô Washington, ông Ernest Bower, cho rằng hai Thượng nghị sĩ Mỹ đã gửi đi một thông điệp rõ ràng đến tất cả các bên liên hệ, rằng Hoa Kỳ có quyền lợi gắn liền với vấn đề Biển Đông, đồng thời nêu bật vai trò mà Hoa Kỳ có thể nắm giữ trong các nỗ lực nhằm tránh để cuộc tranh chấp leo thang tới mức có thể vượt khỏi tầm kiểm soát.
Ernest Bower: “Tôi hy vọng là không, giữa Trung Quốc với Việt Nam trong quá khứ đã có nhiều cuộc đối đầu quân sự để giành chủ quyền các hòn đảo trong vùng. Năm 1974, hai bên đã chạm súng, nhiều tàu đã bị đánh đắm, nhiều người bị giết chết. Tôi hy vọng là chúng ta không lâm vào tình huống đó. Rõ ràng là nếu xảy ra thì sự thể đó sẽ không phục vụ quyền lợi của bất cứ một ai, và tôi tin rằng lần này ngoại giao sẽ thắng thế, và sẽ át được tiếng súng.”
VOA: Thưa ông, vài tuần trở lại đây, từ sau cuộc đối thoại Shrangri-La ở Singapore, một số giới chức cao cấp Mỹ đã đưa ra những phát biểu khẳng định Hoa Kỳ là một thế lực khu vực, rằng Hoa Kỳ đã quay lại vùng Đông Nam Á...Mới đây, Thượng nghị sĩ Jim Webb và Thượng nghị sĩ Imhofe thuộc hai chính đảng lớn của Mỹ, đã đệ trình một nghị quyết, lên án Trung Quốc là “nhiều lần dùng vũ lực,” lấn át các nước lân bang yếu thế hơn. Có phải Hoa Kỳ giờ đây đã can dự vào cuộc tranh chấp tại Biển Đông?
VOA: Thưa ông, Trung Quốc nhấn mạnh rằng giải pháp tốt nhất để giải quyết vấn đề là đối thoại song phương với từng bên. Bắc Kinh đã khuyến cáo các bên thứ Ba, kể cả Hoa Kỳ, chớ nên can thiệp, thế thì theo ông Hoa kỳ nên ứng phó ra sao trong khi Washington đang cố gắng củng cố vị thế ở Châu Á, và tăng cường sự hiện diện trong khu vực?
csis.org
Tuy nhiên các nước láng giềng không muốn Trung Quốc sử dụng sức mạnh của mình để xác quyết chủ quyền tại các lãnh thổ tranh chấp, hoặc ỷ thế nước lớn để khống chế cuộc tranh chấp. Hướng tiếp cận đó bị các nước láng giềng của Trung Quốc coi như một mối đe dọa, và vì thế họ muốn Hoa Kỳ đóng một vai trò trong khu vực.
Nhưng Hoa Kỳ cũng có quyền lợi trong vụ này. Washington muốn thấy một nước Trung Quốc thịnh vượng, hòa bình, gia nhập vào dòng sinh hoạt của cộng đồng Châu Á bằng đường lối đồng thuận và hợp tác với các nước khác. Cho nên Hoa Kỳ sẽ khuyến khích việc giải quyết tranh chấp theo đường lối đa phương, dựa trên luật quốc tế và thông qua các cấu trúc khu vực mới.”
VOA: Và cũng chẳng có lợi gì cho Trung Quốc?
VOA: Thưa ông, nếu kịch bản xấu nhất diễn ra, chiến tranh bùng nổ vì cuộc tranh chấp ở Biển Đông, xin ông đánh giá thực lực của Trung Quốc, về kinh tế và quân sự...Liệu Trung Quốc có đủ sức chống chọi với Việt Nam, Philippines, được sự hậu thuẫn của Hoa Kỳ và các đồng minh khác hay không?
Ernest Bower: “Hiện đang có những kế hoạch được xúc tiến thông qua Hội Nghị Thượng Đỉnh Đông Á, cuộc họp quy tụ các Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN, Diễn Đàn Khu vực Á Châu, có những cơ chế để có thể giải quyết tranh chấp mà không cần phải về phe này phe nọ. Thế cho nên lời khuyên của tôi cho giới lãnh đạo Việt Nam, theo giả thuyết mà cô vừa đặt ra, thì tôi sẽ khuyên Việt Nam chớ nên đặt mình vào thế phải chọn lựa giữa hai bên như thế. Tôi tin rằng cả Trung Quốc lẫn Hoa Kỳ cũng không muốn đặt các nước khác vào thế kẹt đó.”
Ernest Bower: “Có thể, những diễn biến ấy có tiềm năng đó. Tôi tin rằng Việt Nam sẽ tìm cách không để cho điều đó xảy ra. Nếu theo dõi chính sách đối ngoại của Việt Nam, chúng ta thấy rằng nước này rất thận trọng trong việc duy trì cân bằng các quan hệ với nước ngoài, họ tìm cách tránh đặt quá nặng quan hệ với Hoa Kỳ, và cả quan hệ với Trung Quốc, mặc dù như cô nói, hai nước từng là kẻ thù truyền thống của nhau, nhưng hai nước cũng là hai nước cộng sản anh em...”
VOA: Thưa ông, tôi không nghĩ những người đi biểu tình ở Hà Nội và Sài Gòn nghĩ như thế.
Ernest Bower: “Đồng ý với cô! Nhưng đứng từ quan điểm của Đảng Cộng Sản...Tôi cũng tin rằng Trung Quốc phải thận trọng hơn. Họ có thực sự muốn những người dân thường ở Hà Nội và Saigon có những cảm nghĩ không đẹp về họ như thế hay không? Họ có muốn người dân ở Manila, ở Jakarta có những cảm nghĩ đó hay không? Tôi lấy làm ngạc nhiên là Bắc Kinh đã để tình hình xuống cấp tới mức đó, bởi vì trong quá khứ họ đã thành công quá mức trong việc nới rộng quyền lực kinh tế, và nâng cao uy tín của họ trên trường quốc tế nhờ một chính sách ngoại giao nhu hòa. Thế mà giờ đây, họ lại đi đánh đổi chính sách vô cùng thành công đó với một chính sách có thể nói là vụng về.”
Thưa quý vị, ‘Câu chuyện Việt Nam’, phát thanh vào lúc 10 giờ tối thứ Bảy hàng tuần, đến đây đã kết thúc. Quý vị có thể bình luận về đề tài hôm nay, đọc các tin mới nhất, xem phóng sự video, và trao đổi với các độc giả khác trên trang web của chúng tôi ở địa chỉ www.voatiengviet.com, hoặc các trang web xã hội Facebook, Twitter và Yahoo 360 plus.
Hoài Hương xin cám ơn quý độc giả đã theo dõi Câu Chuyện Việt Nam tuần này, và xin hẹn gặp lại quý vị trong chương trình kỳ tới.
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/3rd-anticn-protest-pnvd-06192011203322.html