TRONG QUAN HEÄ VIEÄT MYÕ
Tröôùc ñaây neáu noùi ñeán quan heä Vieät Myõ ngöôøi ta haøm yù quan heä veà söï tìm kieám quaân nhaân coøn trong danh saùch maát tích hay quan heä trôï giuùp nhaân ñaïo. Xa hôn laø quan heä maäu dòch, vaø xa hôn chuùt nöõa laø quan heä ngoaïi giao theo moâ thöùc bình thöôøng, khoâng thaân, khoâng sô. Trong tinh thaàn ñoù, töøng böôùc moät, naêm 1994 Hoa Kyø boû caám vaän vaø naêm 1996 thieát laäp bang giao vôùi Vieät Nam. Naêm 2000 Vieät Nam vaø Hoa Kyø kyù thoûa öôùc maäu dòch song phöông môû ñaàu söï hoäi nhaäp cuûa Vieät Nam vaøo sinh hoaït kinh teá toaøn caàu.
Cho ñeán raát gaàn ñaây khoâng ai nghó coù theå coù moät quan heä quaân söï giöõa Vieät Nam vaø Hoa kyø, maëc duø thaùng 3 naêm 2000 boä tröôûng quoác phoøng Hoa Kyø William Cohen ñaõ thöïc hieän moät chuyeán thaêm vieáng thieän chí Vieät Nam, vaø thaùng 11 naêm ñoù toång thoáng Clinton vaø gia ñình cuõng ñaõ ñeán thaêm Haø Noäi tröôùc khi rôøi chöùc vuï toång thoáng.
Nhöng caùch ñaây hai thaùng coù tin ñoàn töôùng Phaïm Vaên Traø, boä tröôûng quoác phoøng Vieät Nam seõ thaêm vieáng Hoa kyø vaøo muøa thu naêm nay. Tin tung ra nhöng phía Myõ cuõng nhö Vieät khoâng ai xaùc nhaän, cho ñeán Thöù Naêm 25/9 vöøa qua oâng Leâ Duõng phaùt ngoân nhaân boä ngoaïi giao Vieät Nam môùi xaùc nhaän raèng boä tröôûng quoác phoøng Hoa Kyø Donald Rumsfelt coù môøi boä tröôûng Phaïm Vaên Traø sang thaêm Hoa Kyø.
OÂng Leâ Duõng noùi raèng: “Neáu cuoäc thaêm vieáng Hoa Kyø ñöôïc thöïc hieän thì ñaây laø cuoäc thaêm vieáng chính thöùc ñaàu tieân cuûa moät boä tröôûng quoác phoøng Vieät Nam töø ngaøy chieán tranh chaám döùt.” Caùch noùi cuûa phaùt ngoân nhaân boä ngoaïi giao cho thaáy chuyeán Haø Noäi chöa chính thöùc nhaän lôøi, vaø söï tieát loä coù nghóa laø moät söï thaêm doø phaûn öùng töø nhieàu phía, nhaát laø phaûn öùng cuûa Trung quoác. Tuy nhieân khi coâng boá chính thöùc lôøi môøi, coù leõ Haø Noäi - sau hôn moät thaùng ñeå tin töùc bay trong gioù - muoán noùi vôùi Trung quoác ñaõ ñeán luùc Haø Noäi phaûi laøm moät choïn löïa.
Neáu chuyeán ñi ñöôïc thöïc hieän thì ñaây laø moät chuyeån bieán quan troïng chaúng nhöõng trong bang giao Vieät – Myõ maø coøn laø moät chuyeån höôùng quan troïng cuûa Vieät Nam veà chính saùch quoác phoøng. Theo moät baûn tin cuûa AFP ngaøy 30/9/2003 ñaïi söù Hoa Kyø Burghardt taïi Vieät Nam môùi ñaây khi noùi chuyeän vôùi moät soá doanh nhaân Myõ noùi raèng “quan heä giöõa Vieät Nam vaø Hoa Kyø duø muoán giôùi haïn trong lónh vöïc maäu dòch vaø ñaàu tö cuõng seõ trôû thaønh nhöõng quan heä vaên hoùa, an ninh vaø quaân söï.” Vaø phaùt ngoân nhaân Leâ Duõng cuõng phuï hoïa raèng: “Neáu boä tröôûng Phaïm Vaên Traø thaêm vieáng Hoa Kyø thì chuùng ta seõ coù moät caùi khung môùi trong quan heä giöõa hai nöôùc.”
Cuõng theo baûn tin cuûa AFP noùi treân thì moät nhaø ngoaïi giao AÂu chaâu coù nhieäm sôû taïi Haø Noäi nhaän xeùt raèng duø muoán duø khoâng Vieät Nam cuõng ñang chôi baøi vôùi hai ñoái thuû lôùn laø Hoa Kyø vaø Trung quoác, vaø ñaõ ñeán luùc phaûi ñaùnh moät nöôùc baøi. Vaø theo moät töôùng laõnh cuûa Haø noäi coù maët taïi Saøi goøn vaøo ngaøy 30 thaùng 4 naêm 1975 (muoán daáu teân) thì vieäc gôûi töôùng Traø chính thöùc ñi Hoa Kyø laø moät tính toaùn quaân söï coù tính caùch chieán löôïc cuûa Haø Noäi. Vieân töôùng naøy noùi raèng trang bò cuûa löïc löôïng quaân söï Vieät Nam caøng luùc caøng xuoáng caáp so vôùi caùc nöôùc chung quanh, vaø ñaõ ñeán luùc phaûi tìm moät caùch gì ñoù ñeå caûi tieán tröôùc khi quaù muoän. Caûi tieán ñeå laøm gì oâng ta khoâng noùi nhöng ai cuõng hieåu ñeå Vieät Nam coù theá ñöông ñaàu vôùi aùp löïc caøng ngaøy caøng gia taêng cuûa Trung quoác.
Tình hình trong vuøng AÙ chaâu Thaùi Bình Döông ñaõ thay ñoåi nhieàu trong 28 naêm qua töø khi mieàn Nam suïp ñoå. Luùc ñoù Trung quoác coøn ngoãn ngang vôùi cuoäc Caùch maïng Vaên hoùa, kinh teá yeáu keùm neân khoâng phaûi laø moät theá löïc ñaùng quan taâm. Hoa Kyø tuy ruùt ra khoûi Vieät Nam sau Hieäp ñònh Paris kyù naêm 1973, vaø maát theá ñöùng taïi taây Thaùi Bình Döông nhöng caùc nöôùc Ñoâng nam AÙ ñaõ khoâng suïp ñoå theo neân vaãn coù theå taïo moät theá caân baèng chieán löôïc naøo ñoù vôùi Lieân bang Xoâ vieát qua nhöõng ñoàng minh taïi choã nhö Nhaät Baûn, UÙc chaâu vaø Hieäp hoäi caùc nöôùc Ñoâng nam AÙ (Asean).
Nhöng moät thaäp nieân sau ñoù, Ñaëng Tieåu Bình môû cöûa, canh taân xöù sôû, vaø böôùc vaøo thaäp nieân cuoái cuûa theá kyû 20 Trung quoác trôû thaønh moät quoác gia vöõng maïnh veà caû hai phöông dieän kinh teá vaø quaân söï. Vaø ai cuõng coù theå thaáy Trung quoác coù moäng sieâu cöôøng, muoán vöôn leân thaønh moät löïc löôïng coù khaû naêng kình choáng vôùi Hoa Kyø trong nhöõng thaäp nieân tôùi. Ngöôøi Trung hoa naøo cuõng oâm aáp giaác moäng naøy, neân cheá ñoä chính trò (coäng saûn hay khoâng coäng saûn) taïi ñoù seõ khoâng thay ñoåi ñöôøng höôùng chieán löôc naøy cuûa Trung quoác.
Trong boái caûnh môùi cuûa ñaàu theá kyû 21, Trung quoác coá giöõ theá caân baèng taïi Baéc AÙ chaâu vôùi Lieân bang Nga, Hoa Kyø vaø Nhaät Baûn. Trung quoác coù khaû naêng vaø coù quyeàn lôïi duy trì söï oån ñònh taïi ñoù qua söï keàm cheá tham voïng nguyeân töû cuûa Baéc Haøn vaø töï keàm cheá khoâng gaây chieán vôùi Ñaøi Loan (trong giôùi haïn Ñaøi Loan laøm gì thì laøm nhöng khoâng tuyeân boá laø moät nöôùc ñoäc laäp taùch rôøi vónh vieãn ra khoûi Trung quoác). Nhöng Trung quoác seõ khoâng töï cheá nhö vaäy trong vuøng Ñoâng nam AÙ chaâu. ÔÛ ñaây coù moät khoaûng troáng quyeàn löïc sau khi Lieân bang Xoâ vieát suïp ñoå. Khoái Asean tuy coù khaû naêng kinh teá vôùi Singapore, Thaùi Lan, Maõ Lai AÙ, vaø khaû naêng quaân söï vôùi Indonesia, Vieät Nam nhöng khoâng aên thua gì tröôùc söùc maïnh vaø tham voïng cuûa Trung quoác phoùng aûnh höôûng cuûa mình veà phöông nam.
Ñeå kieåm soaùt ñöôøng bieån töø AÁn Ñoä Döông leân, chieám kho daàu hoûa döôùi loøng bieån, vaø xöû duïng quaàn ñaûo chieán löôïc Tröôøng Sa, Baéc Kinh – trong ñaàu thaäp nieân 1990 - ñôn phöông tuyeân boá bieån Ñoâng, vuøng bieån naèm giöõa ñaûo Haûi Nam, Vieät Nam, Phi Luaät Taân vaø Indonesia thuoäc veà Trung quoác. Vieät Nam vaø khoái Asean baøy toû söï phaûn ñoái, nhöng Trung quoác cho thaáy hoï xem söï coâng boá chuû quyeàn ñoù laø moät muïc tieâu chieán löôïc, vaø hoï seõ khoâng töø boû moät haønh ñoäng gì ñeå ñaït muïc tieâu treân. Töø thaäp nieân 1980 aùp löïc quaân söï vaø kinh teá cuûa Trung quoác caøng ngaøy caøng thaáy roõ trong vuøng. Baèng chöùng sau cuoäc ñuïng ñoä giöõa haûi quaân Vieät Nam vaø Trung quoác naêm 1988 ñeå giaønh maáy hoøn ñaûo trong quaàn ñaûo Tröôøng Sa, Vieät Nam thua nhöng ngöôøi ta khoâng thaáy Vieät Nam nhaéc nhôõ ñeán vaán ñeà chuû quyeàn naøy taïi caùc dieãn ñaøn quoác teá. Maët khaùc, naêm1999 vaø naêm 2000 Vieät Nam ñaõ phaûi nhöôïng boä Trung quoác ñeå kyù thoaû öôùc bieân giôùi nhöôøng cho Trung quoác moät soá cao ñieåm chieán löôïc doïc bieân giôùi vaø chia laïi vuøng bieån giöõa vònh Baéc Vieät vaø ñaûo Haûi Nam coù lôïi cho Trung quoác.
Trong toan tính baønh tröôùng cuûa Trung quoác, quyeàn lôïi cuûa Hoa Kyø vaø Vieät Nam ñeàu bò xaâm phaïm giaùn tieáp hay tröïc tieáp. Hoa Kyø khoâng theå ñeå cho Trung quoác keàm cheá con ñöôøng giao thoâng ngaén nhaát töø AÁn Ñoä Döông leân Baéc thaùi Bình Döông qua bieån Ñoâng ñe doïa vuøng chieán löôïc taây Thaùi Bình Döông, trong khi Vieät Nam cuõng khoâng theå ñeå taøi nguyeân thieân nhieân döôùi loøng bieån loït troïn vaøo tay Trung quoác, chöa noùi quaàn ñaûo chieán löôïc Tröôøng Sa che söôøn phía ñoâng cuûa Vieät Nam. Trong boái caûnh ñoù moät quan heä môùi giöõa Vieät Nam vaø Hoa Kyø caàn phaûi ñöôïc tính toaùn laïi. Ñoù coù theå laø lyù do cuûa chuyeán ñi thaêm Hoa Kyø cuûa boä tröôûng Phaïm Vaên Traø.
Vì tính caùch quan troïng cuûa cuoäc thaêm vieáng, seõ coù nhieàu theá löïc muoán phaù hoûng chuyeán ñi cuûa töôùng Phaïm Vaên Traø. Tröôùc heát laø Trung quoác vaø thaønh phaàn thaân Trung quoác trong noäi boä ñaûng CS Vieät Nam. Thaønh phaàn naøy xem chôi vôùi Trung quoác laø moät nöôùc ñoàng chuû thuyeát thì ñöôïc an toaøn hôn chôi vôùi Hoa Kyø laø quoác gia thaønh phaàn naøy nghi ngôø chæ muoán laøm suy yeáu quyeàn haønh cuûa ñaûng CS Vieät Nam baèng dieãn bieán hoøa bình. Ña soá thaønh phaàn töôùng laõnh trong quaân ñoäi Vieät Nam, traùi laïi, nghó raèng Trung quoác laø moät ñe doïa laâu daøi, vaø chôi vôùi Hoa Kyø giuùp Vieät Nam an toaøn hôn. Veà phía Hoa Kyø beänh goïi laø “hoäi chöùng Vieät Nam” vaãn coøn trong moät soá thaønh phaàn cöïc höõu cuûa Quoác hoäi Hoa Kyø vaø thaønh phaàn naøy khoâng thaáy coù gì haáp daãn trong quan heä quaân söï vôùi Vieät Nam khi caùi boùng cuûa Trung quoác chöa ñe doïa quyeàn lôïi tröïc tieáp cuûa Hoa Kyø. Maët khaùc neáu caùc nhaø chieán löôïc Hoa Kyø thaáy giuùp ñôõ Vieät Nam veà maët quaân söï coù lôïi veà maët chieán löôïc thì caùc nhaø laõnh ñaïo chính trò cuõng chöa thaáy ñoù laø moät coâng vieäc caáp baùch, nhaát laø khi Hoa Kyø ñang phaûi ñöông ñaàu vôùi cuoäc chieán tranh choáng khuûng boá toaøn caàu vaø cuoäc chieán du kích taïi Iraq.
Nhöng ñoái vôùi Vieät Nam thì khaùc. Caùc loái ñi ñeå löïa choïn khoâng nhieàu. Loái thöù nhaát laø khoâng laøm gì caû, vaø ñaët vaän maïng ñaát nöôùc vaøo vui buoàn cuûa Trung quoác. Truyeàn thoáng vaø lòch söû cuûa Vieät Nam khoâng cho pheùp ngöôøi laõnh ñaïo choïn loái ñi naøy. Loái thöù hai laø töï canh taân kinh teá ñeå xaây döïng moät löïc löôïng quaân söï ñuû maïnh. Muoán choïn loái naøy laõnh ñaïo ñaûng CS phaûi khai thaùc toaøn boä söùc maïnh tieàm aån cuûa quoác daân, vaø ñieàu kieän caàn thieát laø daân chuû hoùa xöù sôû. Ñaây laø ñieàu ngöôøi laõnh ñaïo coäng saûn chöa saün saøng laøm. Maø neáu hoï muoán laøm cuõng khoâng theo kòp söï lôùn maïnh nhanh choùng cuûa löïc löôïng quaân söï cuûa Trung quoác. Chæ coøn loái thöù ba. Hôïp taùc vôùi moät theá löïc maïnh coù cuøng quyeàn lôïi. Löïc löôïng naøo? Asean coøn quaù yeáu vaø quaù ruït reø. Lieân bang Nga khoâng coù quyeàn lôïi caàn baûo veä taïi ñoù, hôn nöõa cuõng khoâng coøn laø ñoái troïng cuûa Trung quoác nhö trong nhöõng thaäp nieân 1960, 1970. Vaäy chæ coøn laïi Hoa Kyø.
Hy voïng raèng chuyeán thaêm vieáng chính thöùc cuûa boä tröôûng quoác phoøng Phaïm Vaên Traø – neáu thöïc hieän – seõ môû ñaàu moät kyû nguyeân hôïp taùc chieán löôïc giöõa hai nöôùc voán laø cöøu ñòch cuûa nhau.
Oct. 5, 2003
BinhNam@earthlink.net
http//www.vnet.org/tbn
No comments:
Post a Comment