TRONG MOÄT THEÁ GIÔÙI BAÙ ÑAÏO
Laâm Leã Trinh
LTS: Döôùi ñaây laø phaàn trích töø baøi noùí chuyeän coù ghi aâm cuûa LS/GS Laâm Leã Trinh, Chuû buùt Taïp chí Anh- Phaùp Human Rights / Droits de l'Homme, dieãn giaû danh döï taïi Ngaøy Leã Nhaân Quyeàn Quoác teá do Coäng ñoàng Ngöôøi Vieät Quoác gia vuøng Montreùal toå chöùc ngaøy 8.12.2002 taïi Maison de la Culture, 529 Coâte-des-Neiges, Montreùal, Gia Naõ Ñaïi.
Hoa kyø boû caám vaän naêm 1994 vaø bình thöôøng hoaù bang giao vôùi Haønoäi thaùng 7,1995. Sau ñoù, haèng nieân, khoâng coù khoùa hoïp naøo maø Quoác hoäi Myõ khoâng chæ trích Vieät Nam ñaøn aùp toân giaùo vaø vi phaïm nhaân quyeàn. Khoâng naêm naøo Haønh phaùp Hoa kyø, do Boä Ngoaïi giao thay maët, laïi khoâng leân aùn CSVN veà vaán ñeà naøy. Lieân hieäp quoác, caùc hieäp hoäi baùo chí, cô quan baûo veä nhaân quyeàn vv..cuõng khoâng ngôùùt phaûn ñoái vaø pheâ bình gaét gao chính saùch phi nhaân cuûa chính phuû Haønoäi. Nhaø caàm quyeàn CS khoâng maáy nao nuùng, chaúng nhöõng theá, coøn naêïng tay theâm gaàn ñaây ñoái vôùi caùc ngöôøi ñoái khaùng.
Hoâm nay, chuùng ta thöû phaân taùch lyù do cuûa tình traïng naøy vaø ñeà ra moät soá phöông thöùc ñoái phoù. Nhöng tröôùc heát, caàn xaùc ñònh danh töø "nhaân quyeàn" vaø thoâng hieåu, toång quaùt, nhöõng loaïi nhaân quyeàn caên baûn vaø nhöõng baûo ñaûm quoác teá.
I- Ñònh nghóa Nhaân Quyeàn - Quaù trình Lieân Hieäp Quoác xaây döïng Luaät Nhaân Quyeàn.
Quaàn chuùng thöôøng nhaàm laãn Nhaân quyeàn vaø Daân quyeàn, maët khaùc laém khi laàm töôûng Nhaân quyeàn coù theå xung ñoät vôùi Chuû quyeàn Quoác gia.
Nhaân quyeàn coù tröôùc daân quyeàn vaø bao quaùt hôn daân quyeàn. Nhaân quyeàn laø quyeàn baåm sinh, do Taïo hoùa ban cho, xuaát phaùt töø giaù trò noäi taïi cuûa con ngöôøi. vì theá coù tính caùch thieâng lieâng vaø baát khaû chuyeån nhöôïng, khoâng moät chính quyeàn naøo coù theå töôùc ñoaït hay phuû nhaän, khoâng moät caù nhaân naøo coù theå thuû ñaéc nhaân quyeàn cuûa keû khaùc. Moät thí duï cuï theå: Trong moätä xöù, daân quyeàn cuûa ngöôøi coâng daân laø ñaàu phieáu, öùng cöû chöùc vuï coâng cöû vaø tham chính. Nhaân quyeàn coù taàm baûo veä roäng hôn, khoâng cho pheùp nhaø caàm quyeàn trong moät nöôùc giam caàm voâ côù, kyø thò quaù ñaùng hay ñaùnh ñaäp daõ man chaúng nhöõng coâng daân cuûa mình maø coøn caùc ngoaïi kieàu truù nguï treân laõnh thoå nöôùc aáy.
Töø theá kyû 18, moät soá quoác gia taân tieán ñaõ coù baûn Tuyeân ngoân Nhaân quyeàn rieâng. Ñoù laø tröôøng hôïp cuûa Anh quoác vôùi Luaät Nhaân Quyeàn Bill of Rights naêm 1689, Hoa kyø vôùi baûn Tuyeân ngoân Ñoäc laäp Declaration of Independence naêm 1776 vaø Phaùp, vôùi baûn Tuyeân ngoân Nhaân quyeàn vaø Quyeàn Coâng daân naêm 1789. Giöõa quoác gia vaø ngöôøi daân coù moät kheá öôùc maëc nhieân - maø Jean Jacques Rousseau meänh danh contrat social - caên cöù treân traùch vuï vaø boån phaän lieân ñôùi. Bôûøi theá chính quyeàn ñöông nhieäm khoâng theå troán traùnh baûo veä nhaân quyeàn. Nhaân quyeàn laø quyeàn cuûa daân, khoâng phaûi cuûa quoác gia. Trong moät nöôùc daân chuû, nhaân quyeàn khoâng ñoái choïi vôùi chuû quyeàn quoác gia. Traùi laïi, söï toân troïng nhaân quyeàn luoân luoân ñi ñoâi vôùi moät theå cheá daân chuû chính danh.
Töø nhöõng söï taøn saùt khuûng khieáp thôøi Ñeä nhò Theá chieán do Ñöùc Quoác Xaõ vaø ñoàng minh gaây ra, ñaõ phaùt sinh hai tuyeân caùo ñöùc tin (declarations of faith): Hieán chöông Lieân Hieäp Quoác (1945) vaø baûn Tuyeân ngoân Quoác teá Nhaân quyeàn (1948). Coù nhu caàu khaån thieát ñaùnh thöùc löông tri cuûa nhaân loaïi. Nhaân quyeàn ñaõ trôû thaønh moät vaán ñeà toaøn caàu, khoâng coøn daønh rieâng cho noäâi boä quoác gia hay noùi caùch khaùc, nhaân quyeàn ñöôïc quoác teá hoùa. Trong luùc theá giôùi ñieâu taøn ñang chuù yù öu tieân ñeán vaán ñeà taùi thieát vaø khuûng hoaûng haäu chieán, vieäc saùng taùc vaø chaáp thuaän baûn TNQTNQ quaû laø moät kyø coâng, heä troïng hôn caû baûn HCLHQ. Coâng taùc soaïn thaûo keùo daøi töø 1947 ñeán 1948 vì vaáp phaûi nhieàu thaéc maéc caên baûn khaù phöùc taïp veà trieát thuyeát, xaõ hoäi, phaùp lyù vaø chính trò. Thaùi ñoä quyeát lieät vaø kieân trì cuûa nhoùm phuï traùch thöïc hieän baûn Tuyeân ngoân vöôït qua moïi trôû ngaïi. Taïi San Francisco, naêm 1946, caùc nhaân vaät ñöôïc baàu vaøo tieåu ban soaïn thaûo goàm coù baø EÙleanore Roosevelt, phu nhaân cuûa Toång thoáng Hoa kyø Franklin D. Roosevelt, luaät sö Reneù Cassin, chuû tòch Tham Chính Vieän Phaùp, trieát gia Charles Malik goác Liban, nhaø ngoaïi giao Trung hoa Peng Chung Cheng vaø luaät gia Gia Naõ Ñaïi John Humphrey, thuoäc Ñaïi hoïc McGill. Gs Humphrey luùc ñoù vöøa 40 tuoåi, laø thaønh vieân treû nhöùt, cuït moät caùnh tay trong tai naïn xe hôi vaø ñang ñöùng ñaàu phaân khoa Nhaân quyeàn taïi Vaên phoøng Toång thö kyù LHQ. Ñöôïc uûy thaùc ñaàu naêm 1947 trình baøy moät döï thaûo sô boä toång quaùt, Gs Humphrey xuaát naïp boán thaùng sau moät taøi lieäu 400 trang löôïc trình nhöõng nguyeân taéc caên baûn cuøng vôùi nhieàu trích luïc veà nhaân quyeàn töø caùc hieán phaùp vaø vaên kieän phaùp lyù. Muøa thu 1948, 23 trong toång soá 30 ñieàu khoaûn cuûa baûn TNQTNQ ñöôïc chaáp nhaän. Taùm trong 58 nöôùc thaønh vieân cuûa LHQ khoâng boû thaêm., trong ñoù coù Saudi Arabia, Nam Phi vaø vaøi nöôùc thuoäc Khoái Xoâ Vieát.
Baûn TNQTNQ coù tính caùch phoå quaùt (universal), khoâng phoûng theo moät maãu möïc rieâng bieät naøo vaø lieät keâ 26 nhaân quyeàn caên baûn veà daân söï, chính trò, kinh teá, xaõ hoäi vaø vaên hoùa giaùo duïc. Vì chæ laø moät vaên kieän tuyeân boá yù ñònh (deùclaration d'intention) neân baûn TNQTNQ ø khoâng ñaët ra nhöõng bieän phaùp ñeå cheá taøi söï vi phaïm caùc nhaân quyeàn vöøa keå. Trong ñieàu 56, Hieán chöông LHQ, neâu ra moät caùch loûng leõo nghóa vuï cuûa caùc quoác gia hoäi vieân "ñeà xöôùng vaø khuyeán khích söï toân troïng nhaân quyeàn cho taát caû moïi ngöôøi, khoâng phaân bieät chuûng toäc, nam nöõ, ngoân ngöõ hay toân giaùo".
Phaûi ñôïi 28 naêm sau, moät soá quoác gia môùi chòu keát öôùc (1966) vaø pheâ chuaån (1976) hai Coâng öôùc Quoác teá coù hieäu löïc raøng buoäc, nghóa laø coù giaù trò phaùp lyù cao hôn hieán phaùp vaø luaät phaùp quoác gia. Ñoù laø moät maët, Coâng öôùc veà nhöõng Quyeàn Kinh teá, Xaõ hoäi vaø Vaên hoùa vaø maët khaùc, Coâng öôùc veà nhöõng Quyeàn Daân söï vaø Chính trò. Veà caùch thöùc thi haønh, coù moät khaùc bieät giöõa hai Coâng öôùc: Khi kyù Coâng öôùc veà Daân quyeàn vaø quyeàn Chính trò, caùc xöù keát öôùc cam keát töï cheá vaø khoâng vi phaïm caùc quyeàn naøy nhö baét bôù, giam caàm traùi pheùp, caám truyeàn giaùo, haønh ñaïo..vv. Trong Coâng öôùc veà Quyeàn xaõ hoäi, kinh teá vaø vaên hoùa, caùc quoác gia keát öôùc höùa theå hieän caùc chöông trình, keá hoaïch do LHQ ñeà ra trong laõnh vöïc kinh taøi vaø phaùt trieån.
Ngaøy nay, LHQ quy tuï treân 185 nöôùc hoäi vieân. Luaät Quoác teá Nhaân quyeàn laø moät maïng löôùi chaèng chòt vaø goàm coù baûøn TNQTNQ, hai Coâng öôùc teá neâu treân vaø moät soá Coâng öôùc boå tuùc hay khai trieån nhö Coâng öôùc choáng naïn dieät chuûng (1949), Coâng öôùc veà Quy cheá Tò naïn (1951), Coâng öôùc choáng Kyø thò Chuûng toäc (1965), Coâng öôùc choáng Kyø thò Phuï nöõ (1979), Coâng öôùc choáng Tra taán haønh haï (1984), Coâng öôùc veà Quyeàn cuûa Thieáu nhi (1989) v.v...
Nhö ñaõ vöøa phaân taùch , nhöõng quyeàn con ngöôøi thaät laø bao quaùt vaø ña daïng. Ñaïi cöông, nhaân quyeàn coù theå xeáp thaønh ba loaïi: 1) Quyeàn lieân heä ñeán Thaân Theå (quyeàn soáng, khoâng bò noâ leä, khoâng bò giam caàm traùi pheùp, quyeàn ñöôïc xeùt xöû coâng khai vaø coâng bình trtöôùc Toøa aùn..vv..) 2) Quyeàn An cö Laïc nghieäp (quyeàn töï do cö truù vaø ñi laïi, töï do xuaát ngoaïi, quyeàn sôû höõu, quyeàn laøm vieäc vaø thaønh laäp nghieäp ñoaøn, quyeàn ñình coâng, quyeàn ñöôïc höôûng giaùo duïc, y teá..vv..) 3) vaø nhöõng quyeàn Töï do Chính trò vaø Töï do Tinh thaàn (töï do tö töôûng, hoäi hoïp, ra baùo, laäp hoäi, tham chính,..vv..).
II - CSVN loäng haønh vi phaïm nhaân quyeàn. Lyù do cuûa söï phaûn öùng tieâu cöïc cuûa Theá giôùi
Vôùi muïc ñích tuyeân truyeàn, CSVN ñaõ bòp bôïm tröng baøy trong baûn Hieán phaùp naêm 1992, moät "shopping list" khaù ñaày ñuû veà nhöõng töï do caên baûn maø chuùng khoâng bao giôø thi haønh. Caùc boä luaät Hình söï vaø Lao ñoäng cuûa Vieät Nam cuõng thöaø nhaän cho vui (nhöng khoâng aùp duïng nghieâm chænh) nhöõng quyeàn cuûa bò caùo vaø caùc quyeàn kinh teá xaõ hoäi Laø thaønh vieân cuûa Lieân Hieäp Quoác sau naêm 1975, chuùng vi phaïm daøi daøi baûn Hieán chöông LHQ (kyù naêm 1945) vaø baûn Tuyeân ngoân Quoác teá veà Nhaân quyeàn (thoâng qua ngaøy 10.12.1948).
Vôùi Nhaät, Ñaïi Haøn, Ñaøi Loan vaø Phi Luaät Taân, Vieät Nam laø moät trong naêm nöôùc Ñoâng AÙ gia nhaäp hai Coâng öôùc Quoác teá Nhaân quyeàn nhöng - theo lôøi cuûa Döông Thu Höông - deán nay CS vaãn "ñoái xöû man rôï" vôùi daân toäc cuûa mình. Chính phuû Haønoäi ñaõ ngaùo ngoå coi thöôøng khuyeán caùo cuûa Ñaïi hoäi Nhaân Quyeàn Vienna (1993) nhaéc nhôû "caùc nöôùc kyù keát phaûi chòu traùch nhieäm quoác teá veà nhöõng haønh ñoäng vi phaïm nhaân quyeàn cuûa hoï".ï
Trong nöôùc, nhöõng thaùng gaàn ñaây, CS ñaøn aùp maïnh hôn nhöõng toân giaùo hay caù nhaân pheâ bình vaø toá giaùc chính quyeàn: Ls Leâ Chí Quang, Lm Nguyeãn Vaên Lyù vaø ba ngöôøi chaùu, Bs Nguyeãn Ñan Queá, giaùo phaùi Hoaø Haõo, ñoàng baøo Thöôïng thieåu soá, nhaø baùo Nguyeãn Vuõ Bình, taøi töû phim aûnh Ñôn Döông, Bs Phaïm Hoàng Sôn, Gs Traàn Khueâ, cöïu chieán binh Nguyeãn Khaéc Toaøn vaø Traàn Duõng Tieán..vv..Thoâng thöôøng Coâng an CS chuïp muõ caùc ngöôøi naøy laø "giaùn ñieäp, phaûn ñoäng, phaù hoaïi an ninh quoác gia" trong khi haønh ñoäng cuaû hoï coù tính caùch oân hoaø vaø xaây döïng.
Ngoaøi vieäc ñöa ra moät soá ít nghi can tröôùc Toaø aùn vôùi caùo traïng boâng loâng vaø baát chaáp thuû tuïc phaùp lyù, caùc UÛy ban Nhaân daân Tænh coøn aùp duïng voâ toäi vaï vôùi caùc thaønh phaàn baát ñoàng chính kieán bieän phaùp quaûn cheá haønh chính chieáu theo Nghò ñònh soá 31/CP ngaøy 14.4.1997. Thôøi haïn quaûn cheá keùo daøi töø 6 thaùng tôùi 2 naêm. Ngöôøi bò quaûn cheá phaûi cö truù ôû moät nôi chæ ñònh, bò bao vaây kinh teá, coâ laäp vôùi daân chuùng vaø ñaët döôùi söï quaûn lyù, giaùo duïc cuûa nhaø chöùc traùch ñiaï phöông.
Chính phuû Haønoäi coøn xöû duïng tuøy thích moät soá bieän phaùp khaùc khoâng keùm thaâm ñoäc vaø cay nghieät ñeå huø doïa hay aùp ñaûo ñoái phöông nhö a) Quaûn thuùc taïi gia (naïn nhaân thí nghieäm: Thích Huyeàn Quang, Thích Quaûng Ñoä, Thích Tueä só, Nguyeãn Hoä..) b) Quaûn cheá tö phaùp nhöõng bò can ñaõ thuï hình (tröôøng hôïp Haø Só Phu, Hoaøng Minh Chính, Ñoå Trung Hieáu, Leâ Hoàng Haø ...) vaø c) Ñaøy ñi giaùo huaán taïi caùc Traïi Caûi taïo (naïn nhaân: Ñoaøn Vieát Hoaït, Nguyeãn Ñan Queá, Traàn Danh San, caùc quaân caùn chính Vieät Nam Coïng hoøa...) Gs Nguyeãn Ñình Huy, 71 tuoåi, cöïu kyù giaû vaø saùng laäp vieân Phong traøo Thoáng Nhaát Daân toäc vaø Xaây döïng Daân chuû Vieät Nam, bò giam suoát 26 naêm qua. OÂng ñöôïc toå chöùc Phoùng vieân khoâng bieân giôùi (Reporters Sans Frontieøres) xem nhö moät trong nhöõng tuø löông taâm tieâu bieåu nhöùt theá giôùi.
Nhaø caàm quyeàn VN vaãn giaû ñieác tröôùc nhöõng phaûn ñoái, can thieäp vaø khieáu naïi cuûa Hoäâi AÂn xaù Quoác teá, Asia Watch, caùc toå chöùc NGOs, cô quan tö nhaân vaø chính phuû ñaáu tranh cho daân chuû vaø nhaân quyeàn....CSVN vi phaïm nhaân quyeàn nhö côm böûa. Phaûn öùng raàm roä, tuøy luùc vaø thieáu keá hoïach tröôøng kyø cuûa coäng ñoàng ngöôøi Vieät haûi ngoaïi khoâng gaët haùi keát quaû thieát thöïc. Ñoái vôùi Theá giôùi Töï do hieän phaûi ñöông ñaàu vôùi nhöõng moái lo troïng ñaïi nhö kinh teá xuoáng doác, noäi boä baát oån, naïn khuûng boá traøn lan, chieán tranh ñe doïa, beänh AIDS gia taêng..., nhaân quyeàn khoâng coøn ñöôïc chuù taâm haøng ñaàu. Ñaëc bieät taïi Vieät Nam, chính phuû böng bít tin töùc, tuyeân truyeàn laïc höôùng, coâ laäp sít sao caùc nhoùm ñoái khaùng, caét ñieän thoaïi, tòch thu maùy ñieän thö, caám xuaát ngoaïi..vv... Quaàn chuùng vaät loän vaát vaû vôùi mieáng côm, manh aùo haèøng ngaøy, khoâng coøn thôøi giôø vaø taâm trí nghó ñeán nhaân quyeàn vaø chính trò. Maët khaùc, CS khoâng ngaùn söï choáng ñoái leû teû, rôøi raïc, keùm toå chöùc vaø thieáu laõnh ñaïo ôû beân trong vaø ngoaøi nöôùc. Khoaùn traéng cho sieâu cöôøng Hoa kyø gaây aùp löïc trong laõnh vöïc nhaân quyeàn laø 'baùn luùa gioáng". Thaät vaäy, Daân chuû vaø Nhaân quyeàn töø laâu vaø trong nhieàu tröôøng hôïp, laø hai voõ khí maëc caû cuûa Hoa Thònh Ñoán ñeå xaây döïng baù quyeàn. Ñeå tham chieán taïi Kosovo vaø trieät haï nhaø ñoäc taøi Milosevic, Myõ ñaõ neâu moät quyeàn môùi: "quyeàn can thieäp vì lyù do nhaân ñaïo". Nhöng Hoa Thònh Ñoán laøm ngô ñeå Nga vaø Taøu taøn saùt löông daân taïi Chechnya vaø Taân Cöông. Trong hieän taïi, baát cöù chính theå chuyeân cheá naøo uûng hoä ñöôøng loái choáàng khuûng boá vaø keá hoaïch "tieân vi thuû, haäu vi cöôøng" (preventive strike) cuûa Myõ thì ñöôïc Myõ deã daûi, nöông tay. Ñieàu oaùi oaêm laø chính phuû Haønoäi coâng khai khuûng boá daân Vieät nhöng khoâng ngöôïng mieäng leân aùn khuûng boá. Trong khi ñoù, caùnh choáng Myõ, ña soá thuoäc khoái AÙ raäp, laïi toá ngöôïc Hoa kyø khuûng boá caùc nöôùc theá coâ.
III - Thöû ñeà nghò vaøi bieän phaùp ñoái phoù
Toång thoáng Abraham Lincoln coù noùi: " Neáu vì tham sinh huyù töû, moät quoác gia chaáp nhaän hy sinh moät ít töï do ñeå höôûng chuùt ñænh an ninh thì quoác gia aáy khoâng ñaùng ñöôïc höôûng töï do." Trong coâng vieäc ñaáu tranh cho Daân chuû vaø Nhaân quyeàn taïi Vieät Nam, ngöôøi daân Vieät, bôûi theá, phaûi gaùnh vai troø chuû ñoäng. Khoâng bi quan quaù ñaùng, khoâng laïc quan teáu, khoâng ngaây ngoâ voïng ngoaïi. Phaûi khaùch quan nhaän thöùc thôøi theá ñeå haønh ñoäng ñuùng möùc, döïa vaøo söùc maïnh cuûa daân toäc Vieät Nam.
Hôn moät thaäp nieân, CSVN höùa heïn "ñoåi môùi" nhöng thöïc teá, ñeán nay hoï chæ ñoåi gheá. VN hieän soáng eøo oït vôùi hai di saûn: di saûn ngoaïi bang Maùc-Leâ-Mao khoâng nuoát troâi, khoâng tieâu hoaù noåi. Vaø moät di saûn noäi hoaù, ñoù laø cheá ñoä tham nhuõng baát trò do Hoà khai sinh.
Nhoùm mafia caàm quyeàn phaûi choïn löïa: Theo Hoa kyø (nghóa laø nghieâm chænh thi haønh Hieäp öôùc Thöông maûi ñaõ kyù keát) thì raõ Ñaûng, coøn theo Trung Hoa thì maát ñaát. Ñeå toàn taïi, Chính Trò Boä ñaõ u toái choïn giaûi phaùp thöù hai baèng caùch kyù leùn nhöôïng moât phaàn laõnh thoå vaø vuøng bieån cho Baéc kinh.
CSVN chuû xöôùng hoaø giaûi, hoaø hôp daân toäc, giao löu vaên hoùa. Khoâng theå chaáp nhaän chính saùch moät chieàu, bòp bôïm, tuyeân truyeàn phænh gaït naøy ñöôïc. Thaät vaäy, CS khoâng quyeát taâm hoaù giaûi, chæ muoán hôïp nhaát vaø uø lì töø choái ña nguyeân. Xaõ hoäi chuû nghóa khoâng theå traùnh bò Lòch söû ñaøo thaûi. Neáu khoâng baèng Caùch maïng ñoå maùu (revolution) thì cuõng baèng aùp löïc giaûi theå cuûa Theá giôùi (evolution). Vaán ñeà chính yeáu hieän taïi khoâng phaûi laø "CS chöøng naøo suïp ñoå? " maø laø "caùnh chuû tröông daân chuû hoùa ñaát nöôùc coù saún saøng thay theá hay khoâng? vôùi moät chính theå ra sao? vaø ñang laøm gì ñeå ruùt ngaén ngaøy ra ñi cuûa CS?"
Trong phaïm vi ñaáu tranh cho Nhaân quyeàn, caàn coù saùng kieán vaø nhaän xeùt thöïc teá ñeå thay ñoåi chieán löôïc vaø bieän phaùp, tuøy giai ñoïan, nhu caàu vaø phöông tieän. Caàn phaân bieät khaû thi vaø baát khaû thi, ñoàng thôøi ñaët thöù töï öu tieân thi haønh caùc keá hoaïch. Sau ñaây chuùng toâi xin maïo muoäi ñeà nghò, moät caùch ñaïi cöông vaø khoâng giôùi haïn, vaøi coâng taùc khaån yeáu:
1- Baèng kyõ thuaät, phaù huûy "böùc töôøng löûa" ñöôïc Haønoäi döïng leân treân internet ñeå chaän caùc tin töùc vaø taøi lieäu veà daân chuû vaø nhaân quyeàn do haûi ngoaïi phoå bieán aøo aït vaøo quoác noäi. Ñeán nay, coù nhieàu phí phaïm vì ñöôøng loái ñaùnh voõ töï do. Caàân thoáng nhaát vaø keá hoaïch hoaù tuøy phaàn chuyeân moân vaø phöông tieän. Choïn kyõ caùc ñeà taøi tuyeân truyeàn haáp daãn, thich hôïp, ñaùnh truùng ñích vaø phaûn öùng nhaïy beùn. Môû theâm nhieàu ñaøi ra-doâ vaø truyeàn hình höôùng veà VN. Xöû duïng trieät ñeå vaø toái ña caùc ñieän thoaïi caàm tay (cell phones) ñeå traùnh söï kieåm soaùt beân trong. Taïo nhòp caàu khaéng khít vaø mau leï giöõa thính giaû noäi ñòa vaø quoác ngoaïi, nhaém vaøo ñaïi chuùng, ñaëc bieät phaàn töû ñoái khaùng trong haøng nguõ CS. Baèng moïi caùch, xaây döïng moät khoái caûm tình trong giôùi truyeàn thoâng quoác teá, bieán hoï thaønh ñoàng minh.
2- Cuûng coá khoái aùp löïc chính trò (lobby) taïi haûi ngoaïi. Laâp hoäi cöû tri goác Vieät taïi caùc ñòa phöông, coå ñoäng ghi danh ñi baàu, thuyeát trình vaø cung caáp taøi lieäu veà VN, toå chöùc tieáp xuùc thöôøng xuyeân vôùi caùc daân bieåu, nghò só, nghò vieân thaønh phoá...Khuyeán khích vaø uûng hoä thaønh phaàn goác Vieät coù khaû naêng ra öùng cöû . Tham gia tích cöïc nhöõng buoåi hoäi thaûo veà VN taïi caùc Ñaïi hoïc hay Trung taâm Nghieân Cöùu. Töï nguyeän ñoâng ñaûo trong caùc hoaït ñoäng xaõ hoäi, vaên hoaù, giaùo duïc, toân giaùo vaø töø thieän coâng coïng ñeå xaùc nhaän söï hieän dieän cuûa khoái ngöôøi Vieät. Moät coäng ñoàng VN xöùng ñaùng vôùi danh xöng, baàu baùn daân chuû, ñoaøn keát chaët cheû, vôùi nhöõng göông maët coù uy tín trong Ban chaáp haønh, seõ deã daøng gaây quyõ ñeå hoaït ñoäng vaø baét tay trong vaán ñeà lobby vôùi caùc coäng ñoàng saéc toäc thieåu soá khaùc. Khi chaán chænh xong caùc coäng ñoàng tieåu bang vaø khu vöïc, caàn nghæ deán caùch thöùc lieân keát thaønh moät maïng löôùi coù toå chöùc quy cuû, nhaém muïc phieâu ñaáu tranh cao hôn.
3- Vieäc ñöa toäi aùc CSVN ra tröôùc Toaø Hình söï Quoác teá laø moät coâng taùc caàn nghieân cöùu kyû veà nhieàu phöông dieän khaù phöùc taïp: tö caùch khôûi toá, toäâi danh aùp duïng, taøi lieäu xuaát naïp, chi phí taøi chính, thuû tuïc toá tuïng, thôøi ñieåm voâ ñôn, dö aâm chính trò...Coäng ñoàng cuûa chuùng ta khoâng thieáu nhöõng luaät gia gæoûi vaø ñaày thieän chí. Caàn laäp gaáp moät uûy ban ñeå khaûo saùt töôøng taän haàu coù moät quyeát ñònh saùng suoát vaø khaû thi
Treân ñaây chæ laø vaøi yù kieán thoâ thieån phaùc hoaï trong moät buoåi noùí chuyeän ngaén nguûi. Coøn nhieàu bieän phaùp khaùc coù theå hay hôn. Chung quy, thöïc hieän thaønh coâng hay khoâng tuøy thuoäc maät thieát ñeán yù chí ñoaøn keát cuûa moïi ngöôøi ñeå haønh ñoäng chung. Ñoaøn keát, trong nhieàu naêm nay, laø vaán ñeà gay go then choát. Noùi deã, laøm khoù. Tuy nhieân ñoaøn keát seõ khoâng nan giaûi neáu taát caû quyeát taâm ñaët söï toàn vong cuûa ñaát nöôùc treân tò hieàm vaø dò bieät caù nhaân; neáu soá ñoâng tình nguyeän laøm caùi ñuoâi thay vì moåi ngöôøi ñeàu daønh laøm caùi ñaàu; neáu chuùng ta noùi it hôn , chòu khoù laéng nghe vaø haønh ñoäng, thay vì pheâ bình vaø chæ trích tieâu cöïc.
CSVN gian aùc , khôûi ñaàu cuoäc chieán, chæ laø thieåu soá. Chuùng bieát keát beø, keát ñaûng ñeå tieám quyeàn vaø aùp ñaûo ña soá. Taïi sao ngöôøi Vieät quoác gia, thöôøng tuyeân boá laø naém chính nghóa trong tay, laïi khoâng theå hôïp quaàn ñeå ñöa xöù sôû ra khoûi caùi nhuïc maïc xít vaø vuõng laày chaäm tieán? Vì chia reû, chuùng ta ñaõ taïo söùc maïnh cho CS vaø giuùp chuùng soáng caàm hôi. Phaûi chaêng chính chuùng ta ñaõ laøm cho chuùng ta maát nöôùc?
Ñoaøn keát giöõa ngöôøi Vieät trong, ngoaøi seõ xoùa boû " hoäi chöùng chôø ñôïi": Giaø ñôïi treû vaø treû chôø giaø "naâng cao ngoïn ñuoác"; tieàn tuyeán vaø haäu phöông chôø laãn nhau "phaát côø khôûi nghóa". Troâng chôø moøn moûi, ñeå roài xoay qua öôùc mô ñoàng minh ñeá quoác "baät ñeøn xanh". Töø voïng ngoaïi ñeán vong boån chæ coù moät böôùc!
Ñoaøn keát cuõng seõ chaám döùt caùi "dò öùng toå chöùc" moät cô cheá thoáng nhaát cho phe ñaáu tranh daân chuû, nhaân quyeàn taïi VN. Chuùng ta caàn moät cô cheá danh chính, ngoân thuaän, coù caùn boä, kyû luaät , keá hoaïch, chính saùch vaø uy theá quoác teá ñeå ñoái ñaàu höõu hieäu vôùi CS. Moät cô cheá khaûõ dó cuoán huùt ñöôïc ña soá thaàm laëng, thay vì buoâng tay cho caùc teân ñaàu cô vaø phieâu löu hoaït naùo chính tröôøng, laøm troø cöôøi cho thieân haï.
Yeltsin, ngöôøi thay ñoåi boä maët cuûa Nga Soâ, tröôûng thaønh trong caùi loø maïc xít, ñaõ leân tieáng caûnh giaùc theá giôùi: "Coäng saûn khoâng bao giôø söûa ñoåi. Chuùng chæ coù theå bò thay theá maø thoâi". Hoïc giaû Phaùp Jean Francois Revel khaúng ñònh döùt khoaùt hôn: « Caùch hay nhaát ñeå canh taân Xaõ hoäi chuû nghóa laø taåy xoaù noù ñi ».
Xin caùm ôn söï chuù yù cuûa Quyù vò.
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
1. Universal Declaration of Human Rights (december 10, 1948)
2. International Covenant on Civil and Political Rights (1966)
3. International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights (1966)
4. Döï thaûo Hieán phaùp VN, cuûa Ñaøo Taêng Döïc, nxb Vieät Luaän Australia, 2001
5. Human Rights Handbook, 1998 by Nguyeãn Höõu Thoáng, nxb Höông Queâ, Californie
6. Baøi "Nhaân quyeàn, ñieàu kieän tieân quyeát ñeå phaùt trieån Daân chuû taïi Vieät Nam" cuûa TS Phaïm Vaên Song, Paris (2002)
7. Caùc baøi cuûa LS Laâm Leã Trinh trong caùc baùo: « Droits de l'Homme:La Politique deùconcertante des EÙtats-Unis" (2001); « Les Droits de l'Homme sont Universels » (1999) ; « Quyeàn can thieäp vì Nhaân ñaïo, moät saùo ngöõ ? » (2001) ; « Sau ngaøy 11.9, Daân chuû vaø Nhaân Quyeàn seõ bò thöû thaùch naëng hôn » (2001) ; « Nhaân quyeàn, Cuoäc caùch maïng cöùu roåi thôøi ñaïi » (1998) ; « Nhaân quyeàn vaø Baù ñaïo » (1999) ; « Ñoàng baøo cuûa chuùng toâi khoâng bao giôø khuaát phuïc ». dieãn vaên ngaøy 10.5, 2002 taïi Thöôïng vieän Hoa kyø nhaân ngaøy Leã Nhaân Quyeàn VN,
Ñoïc caùc baøi khaùc cuûa Ts Laâm Leã Trinh baèng tieáng Anh, Phaùp vaø Vieät trong taïp chí Anh-Phaùp Human Rights / Droits de l'Homme xuaát baûn taïi Paris vaø Californie hay trong trang nhaø treân internet http://www.centralstation.net/lamletrinh
No comments:
Post a Comment