dܧi m¡t NgÜ©i QuÓc Gia Chû Nghïa
BS. HÒ Væn Châm
Cu¶c Ç©i cûa Bäo ñåi có rÃt nhiŠu chuyŒn Çáng nói, Çû Ç‹ vi‰t thành nhiŠu b¶ sách. Bän thân Bäo ñåi cÛng có cuÓn hÒi kš "Con RÒng ViŒt Nam" dày mÃy træm trang. NhÜng bài này tuyŒt nhiên không ÇŠ cÆp ljn cu¶c sÓng riêng tÜ cûa Bäo ñåi, Ç¥c biŒt là nh»ng chuyŒn thâm cung bí sº liên quan ljn thân th‰ cûa Bäo ñåi, mà chÌ chú tr†ng ljn s¿ nghiŒp chính trÎ cûa Bäo ñåi, nhÃt là giai Çoån Bäo ñåi làm QuÓc trܪng ViŒt Nam, Ç‹ nhÆn ÇÎnh vai trò chính
trÎ cûa Bäo ñåi và phân tích th¿c chÃt ch‰ Ƕ quÓc trܪng trong bÓi cänh cu¶c diŒn ÇÃu tranh dai d¤ng và không khoan nhÜ®ng gi»a ngÜ©i ViŒt Nam mác-xít lê-nin-nít và ngÜ©i ViŒt Nam quÓc gia chû nghïa.
Bäo ñåi tên tøc là Vïnh Thøy, sinh ngày 22 tháng 10 næm 1913 (Quš Sºu), con Phøng Hóa Công Bºu ñäo và bà Hoàng ThÎ Cúc. Bà này, sau khi Phøng Hóa Công lên ngôi vua lÃy hiŒu là Khäi ñÎnh, ÇÜ®c phong làm HuŒ Tân (1), và ngày 20 tháng 3 næm 1933 ÇÜ®c Bäo ñåi tôn làm ñoan Huy Hoàng Thái HÆu, thÜ©ng ÇÜ®c g†i là ñÙc Bà TØ Cung. Bäo ñåi ÇÜ®c Khâm SÙ Trung Kÿ Jean E. Charles Ç« ÇÀu, ÇÜa sang Pháp du h†c tØ næm lên bäy. Ngày 28
tháng 4 næm 1922, Vïnh Thøy ÇÜ®c tÃn phong ñông Cung Hoàng Thái Tº. Ngày 8 tháng 1næm 1926, Vïnh Thøy lên ngôi vua lÃy hiŒu là Bäo ñåi. Næm 1932, Bäo ñåi vŠ nܧc chÃp chính, ban bÓ chÌ dø thân chính và cäi t° triŠu Çình. Næm 1934, Bäo ñåi k‰t hôn v§i Marie Thérèse NguyÍn H»u Hào và ngày 24 tháng 3 næm 1934 tÃn phong v® làm Nam PhÜÖng Hoàng HÆu. Ngày 25 tháng 8 næm 1945, Bäo ñåi tuyên džc chi‰u thoái vÎ tåi lÀu Ng† Môn, trao Ãn ki‰m cho phái Çoàn TrÀn Huy LiŒu, rÒi ra Hà N¶i làm TÓi Cao CÓ VÃn cho chính phû
HÒ Chí Minh. Tháng 3 næm 1946, do s¿ s¡p x‰p âm thÀm cûa phe ñÒng minh, Bäo ñåi sang Trùng Khánh, rÒi qua sÓng Än dÆt tåi HÒng Kông. Ngày 5 tháng 6 næm 1948, Bäo ñåi chuÄn phê viŒc ñåi diŒn ViŒt Nam là NguyÍn Væn Xuân kš v§i ñåi diŒn Pháp là Cao ûy ñông DÜÖng Émille Bollaert thông cáo chung Hå Long Ç‹ mª ÇÀu viŒc th¿c hiŒn giäi pháp Bäo ñåi mà nh»ng nét chính y‰u là d¿a vào ÇÎa vÎ chính thÓng cûa nhà NguyÍn và l©i hÙa hËn trao trä Ƕc
lÆp cho ViŒt Nam, Ç‹ thành lÆp m¶t ch‰ Ƕ QuÓc Gia ViŒt Nam do Bäo ñåi làm QuÓc Trܪng, có nhiŒm vø thÜÖng lÜ®ng v§i Pháp Ç‹ thu hÒi chû quyŠn và kêu g†i HÒ Chí Minh giäi gi§i Ç‹ tái lÆp hoà bình. Ngày 8 tháng 3 næm 1949, hiŒp ÇÎnh Élysées do Bäo ñåi kš v§i T°ng ThÓng Pháp Vincent Auriol ÇÜ®c công bÓ Ç‹ chính thÙc thành lÆp QuÓc Gia ViŒt Nam do Bäo ñåi làm QuÓc Trܪng. Ngày 16 tháng 6 næm 1954, dܧi áp l¿c cûa Hoa Kÿ, Bäo ñåi b° nhiŒm
Ngô ñình DiŒm làm Thû Tܧng, Ç‹ rÒi qua næm sau, ngày 23 tháng 10 næm 1955, bÎ chính Ngô ñình DiŒm t° chÙc trÜng cÀu dân š truÃt ph‰ khÕi ÇÎa vÎ QuÓc Trܪng. TØ Çó, Bäo ñåi sÓng lÜu vong ª Pháp, lúc ÇÀu tåi Côte d'Azur, vŠ sau tåi ngay thû Çô Paris. Ngày 31 tháng 7 næm 1997, Bäo ñåi tØ trÀn sau hÖn m¶t tháng n¢m ÇiŠu trÎ tåi quân y viŒn n°i ti‰ng Val de Grâce ª Paris. Bäo ñåi có 5 con chính thÙc v§i Hoàng HÆu Nam PhÜÖng, 2 trai 3 gái, và m¶t
sÓ con ngoåi hôn v§i các ngÜ©i tình.Bäo ñåi n¢m xuÓng, dÜ luÆn trong và ngoài nܧc ÇÓi v§i C¿u Hoàng, tØ phía dân chúng cÛng nhÜ trong các gi§i chính trÎ và truyŠn thông, là Ça dång, phÙc tåp, và có tính cách c¿c Çoan. Chính quyŠn ViŒt Nam xã h¶i chû nghïa chÌ cº hai nhân viên toà ñåi sÙ tåi Paris mang m¶t vòng hoa nhÕ g¡n hàng ch» "M¥t TrÆn T° QuÓc ViŒt Nam" ljn Ç¥t tåi nhà th© nÖi
quàng linh cºu cûa C¿u Hoàng. Báo chí c¶ng sän Hà N¶i ví von Bäo ñåi là Chiêu ThÓng tái sinh. Hãng tin Reuters ÇÜa tin Bäo ñåi qua Ç©i v§i hàng tít th£ng thØng g†i Bäo ñåi là C¿u Hoàng Play Boy. T°ng ThÓng Pháp Jean Chirac cº Çåi diŒn ljn phúng Çi‰u, ÇÒng th©i chính gi§i và báo chí Pháp xÜng tøng Bäo ñåi là ngÜ©i bån tÓt cûa nܧc Pháp. Trong khi Çó, dÜ luÆn trong các c¶ng ÇÒng ViŒt Nam häi ngoåi tÕ ra chØng m¿c, phÀn l§n có khen có chê, ngoåi trØ m¶t vài trÜ©ng h®p ca ng®i Bäo ñåi m¶t cách trân tráo quá Çáng, gán cho Bäo ñåi nh»ng ÇÙc tính và công trång không hŠ có.
Nói chung, Bäo ñåi là con ngÜ©i vô thܪng vô phåt. Bình sinh, Bäo ñåi không kh° công mÜu håi ai, nên bän thân không chuÓc lÃy nh»ng oán v†ng ngÃt tr©i. Bän chÃt låi cÀu an, Üa hܪng thø, ngåi khó ngåi kh°, nên Bäo ñåi không làm ÇÜ®c viŒc gì phi thÜ©ng. Cu¶c Ç©i chính trÎ cûa Bäo ñåi gÒm hai giai Çoån, giai Çoån 1926-1945 Bäo ñåi làm Hoàng ñ‰ ñåi Nam, và giai Çoån 1949-1955 Bäo ñåi làm QuÓc Trܪng ViŒt Nam, thì trong giai Çoån trܧc,
theo Çúng tinh thÀn hiŒp ÇÎnh Monguillot, m†i quyŠn bính ÇŠu ª trong tay viên Khâm SÙTrung Kÿ, Bäo ñåi chÌ còn phø trách viŒc t‰ t¿, phong thÀn và ban phÄm hàm cho quan låi theo ÇŠ nghÎ cûa chính quyŠn thu¶c ÇÎa, và trong giai Çoån sau, theo Çúng tinh thÀn hiŒp ÇÎnh Élysées, quân quÓc tr†ng s¿ thäy thäy ÇŠu phó thác cho B¶ TÜ lŒnh Quân Ƕi viÍn chinh Pháp, Bäo ñåi chÌ thø Ƕng ch© Ç®i ngÜ©i Pháp th¿c hiŒn l©i hÙa trao trä Ƕc lÆp. Trong tình hình nhÜ vÆy thì còn có gì Ç‹ khen, còn có gì Ç‹ trách?
Tuy nhiên, dܧi m¡t ngÜ©i ViŒt Nam quÓc gia chû nghïa, C¿u Hoàng Bäo ñåi cÛng có liên hŒ xa gÀn ljn m¶t sÓ d» kiŒn lÎch sº cÆn Çåi trong bÓi cänh mÜu cÀu Ƕc lÆp quÓc gia và ÇÃu tranh giäi phóng dân t¶c cûa nhân dân ViŒt Nam.
Trܧc h‰t là chuyŒn Bäo ñåi liŠn sau khi vŠ nܧc chÃp chính vào cuÓi næm 1932 Çã tuyên bÓ hûy bÕ hiŒp ÇÎnh Monguillot kš k‰t ngày 25 tháng 11 næm 1925 gi»a Toàn QuyŠn ñông Pháp Monguillot và Phø Chánh Thân ThÀn Tôn ThÃt Hân. Tuy l©i tuyên bÓ này không thay Ç°i mäy may tình hình hoàn toàn mÃt chû quyŠn cûa Nam TriŠu lúc bÃy gi©, nhÃt là sau khi ngÜ©i Pháp Çã thành công trong viŒc ÇÜa Phåm Quÿnh (2) thay th‰ Ngô ñình DiŒm trong
cÜÖng vÎ ThÜ®ng ThÜ B¶ Låi, nhÜng cÛng Çã cho thÃy Bäo ñåi không phäi là ngÜ©i không có thiŒn tâm và thi‰u š thÙc chính trÎ. Th٠ljn là chuyŒn Bäo ñåi vÆn Ƕng v§i chính phû Pháp thi hành hòa ܧc Patenôtre 1884, Çem B¡c Kÿ h®p nhÃt trª låi v§i Trung Kÿ. Bäo ñåi Çã cùng Phåm Quÿnh næm 1938 sang Pháp thÜÖng lÜ®ng v§i B¶ Trܪng Thu¶c ñÎa Mandel, nhÜng không thành công, vì chính phû Pháp viŒn dÅn s¿ chÓng ÇÓi cûa H¶i ñÒng NghÎ viên Thành
PhÓ Hà N¶i. ñÙng ÇÀu phong trào chÓng ÇÓi viŒc trª låi Hòa ܧc Patenôtre là Phåm H»u ChÜÖng. Nhìn tØ góc Ƕ quÓc gia dân t¶c mà phán xét thì t¶i trång cûa NguyÍn H»u ñ¶, Hoàng Cao Khäi và Phåm H»u ChÜÖng không thua kém t¶i trång cûa NguyÍn Væn Thinh, NguyÍn Væn Xuân và nhóm chû trÜÖng Nam Kÿ quÓc.
Trong suÓt giai Çoån làm Hoàng ñ‰ nܧc ñåi Nam, Bäo ñåi tuyŒt nhiên không phäi bÆn tâm mÜu tính chuyŒn håi ngÜ©i. Th¿c vÆy, Bäo ñåi bän tính hÒn nhiên và thuÀn hÆu. Trong bu°i thi‰t triŠu ÇÀu tiên khi m§i vŠ nܧc thân chính, Bäo ñåi Çã quy‰t ÇÎnh bãi bÕ viŒc triŠu thÀn quÿ låy nhà vua, và khi Bäo ñåi ti‰n lên thæm hÕi bá quan, ljn lÜ®t T‰ Tºu QuÓc Tº Giám là Hoàng Giáp ñ¥ng Væn Thøy, m¥c dù Çã ÇÜ®c b¶ LÍ d¥n trܧc là n‰u Ngài Ng¿ hÕi tên thì phäi nói tråi ra mình tên là Thoåi Ç‹ khÕi phåm húy, nhÜng v§i cái tính bܧng bïnh cÓ h»u cûa ngÜ©i NghŒ, khi ÇÜ®c hÕi tên, ñ¥ng Væn Thøy vÅn trä l©i "ThÀn tên là ñ¥ng Væn Thøy", ti‰ng Thøy låi cÓ š nói to, và Bäo ñåi Çã vui vÈ cÜ©i. Bäo ñåi cÛng không tr¿c ti‰p dính líu ljn viŒc Çàn áp các phong trào chính trÎ mÜu toan lÆt Ç° Nam TriŠu và chính quyŠn Bäo H¶. Th¿c vÆy, viŒc lùng søc, b¡t b§, tra tÃn, giam cÀm nh»ng ngu©i ViŒt Nam yêu nܧc làm cách mång dân t¶c hay làm cách mång vô sän là do Çám quan låi ÇÎa phÜÖng Nam TriŠu
tr¿c ti‰p c¶ng tác v§i sª Liêm Phóng Liên Bang do ngÜ©i Pháp n¡m gi». ñ‰n nhÜ viŒc Bäo ñåi tØ chÓi ÇŠ nghÎ cûa ñåi sÙ NhÆt Yokoyama Masayuki dùng quân Ƕi NhÆt Ç‹ ÇÆp tan cu¶c Çäo chính ViŒt Minh tháng 8 næm 1945 Ç‹ rÒi chÎu trao Ãn ki‰m mà thoái vÎ, nhÆn danh hiŒu Công dân sÓ m¶t và làm TÓi cao CÓ VÃn cho chính phû HÒ Chí Minh, thì ÇiŠu này rõ ràng Çã phân cách Bäo ñåi v§i Chiêu ThÓng. Bäo ñåi là ngÜ©i r¶ng rãi, thÆt thà, thuÀn hÆu, "thà làm dân
m¶t nܧc Ƕc lÆp hÖn làm vua m¶t nܧc nô lŒ", trong lúc Chiêu ThÓng là ngÜ©i nhÕ m†n, giäo quyŒt, tàn nhÅn, mÜ®n binh l¿c Mãn Thanh không nh»ng chÌ Ç‹ chÓng NguyÍn HuŒ mà còn Ç‹ trä thù cá nhân, ch¥t tay ch¥t chân cä nh»ng ngÜ©i trong Hoàng t¶c Ç‹ trØng phåt cái t¶i Çã c¶ng tác v§i Tây SÖn.
Næm 1948, ngÜ©i Pháp tìm cách lôi kéo ngÜ©i ViŒt Nam theo h† chÓng låi cu¶c kháng chi‰n giành Ƕc lÆp dܧi s¿ lãnh Çåo cûa HÒ Chí Minh. Lúc này, dܧi m¡t nhân dân ViŒt Nam, chính nghïa hoàn toàn vŠ phía kháng chi‰n. ThÆt vÆy, viŒc Bäo ñåi trao Ãn ki‰m cho TrÀn Huy LiŒu cuÓi tháng 8 næm 1945, viŒc các phe phái chính trÎ không c¶ng sän chÎu tham gia chính quyŠn cách mång (quÓc h¶i, chính phû) ÇÀu næm 1946, viŒc HÒ Chí Minh kêu g†i toàn quÓc kháng chi‰n cuÓi næm 1946 rÒi rút lên Thái Nguyên, và trong næm 1947 Çã cûng cÓ ÇÜ®c th‰ l¿c chính trÎ và quân s¿ Ç‹ kháng chi‰n trÜ©ng kÿ, nh»ng viŒc Çó Çã mang låi cho chính quyŠn cách mång b¶ m¥t chính thÓng, ÇÒng th©i phô bày dã tâm cûa th¿c dân Pháp muÓn chi‰m låi thu¶c ÇÎa ñông DÜÖng Ç‹ tái lÆp nŠn Çô h¶. ñ‹ tranh thû dÜ luÆn th‰ gi§i vŠ møc tiêu chi‰n ÇÃu cho chính nghïa t¿ do (chÓng c¶ng), ÇÒng th©i lôi kéo ngÜ©i ViŒt Nam r©i bÕ kháng chi‰n trª vŠ h®p tác, ngÜ©i Pháp ÇÜa ra giäi pháp Bäo ñåi, mà nh»ng nét chính y‰u
là d¿a vào ÇÎa vÎ chính thÓng cûa nhà NguyÍn và l©i hÙa hËn trao trä Ƕc lÆp cho ViŒt Nam, Ç‹ thành lÆp m¶t ch‰ Ƕ quÓc gia do Bäo ñåi làm quÓc trܪng, có nhiŒm vø thÜÖng lÜ®ng v§i Pháp Ç‹ thu hÒi chû quyŠn và kêu g†i HÒ Chí Minh giäi gi§i Ç‹ tái lÆp hòa bình. Ngày 5-6-1948, thông cáo chung Hå Long ÇÜ®c kš Ç‹ mª ÇÀu viŒc th¿c hiŒn giäi pháp Bäo ñåi và ngày 8-3-1949, hiŒp ÇÎnh Élysées (Bäo ñåi-Vincent Auriol) ÇÜ®c công bÓ Ç‹ chính thÙc thØa
nhÆn giäi pháp này.
Giäi pháp Bäo ñåi quä tình là m¶t lÓi thoát cho nh»ng ngÜ©i ViŒt Nam quÓc gia chû nghïa bÃy lâu nay "trùm chæn", không theo kháng chi‰n vì không thích c¶ng sän, nhÜng cÛng không h®p tác v§i chính quyŠn thân Pháp; ho¥c nh»ng ngÜ©i ViŒt Nam quÓc gia chû nghïa bÃy lâu nay theo kháng chi‰n vì møc Çích tranh thû Ƕc lÆp quÓc gia, tåm gát qua m¶t bên vÃn ÇŠ quÓc gia v§i quÓc t‰, theo chû trÜÖng "Ƕc lÆp trܧc Çã, c¶ng sän tính sau". N‰u giäi pháp Bäo ñåi ÇÜ®c th¿c hiŒn tr†n vËn, bän thân Bäo ñåi và nh»ng ngÜ©i chung quanh Bäo ñåi có tinh thÀn quÓc gia chân chính, và nhÃt là ngÜ©i Pháp có thiŒn tâm thiŒn chí trao trä Ƕc lÆp th¿c s¿ cho ViŒt Nam, thì phe kháng chi‰n së không còn chính nghïa, chính quyŠn cách mång së không còn tính chÃt h®p pháp, ngÜ©i mác-xít lê-ni-nít së không còn Ƕc quyŠn giÜÖng cao ng†n c© yêu nܧc Ç‹ Ƕng viên toàn dân chi‰n ÇÃu cho Ƕc lÆp quÓc gia, giäi phóng dân t¶c. Th¿c vÆy, n‰u Bäo ñåi tÆp h®p ÇÜ®c nh»ng ngÜ©i quÓc gia chû nghïa có uy
tín và th¿c l¿c làm hÆu thuÅn Ç‹ xây d¿ng m¶t ÇÎnh ch‰ chính trÎ dân chû pháp trÎ, ÇÒng th©i ngÜ©i Pháp thành thÆt nhìn nhÆn nŠn Ƕc lÆp cûa ViŒt Nam, thì chính quyŠn quÓc gia lúc bÃy gi© së trª thành chính thÓng và có ÇÀy Çû tÜ th‰ kêu g†i phe c¶ng sän ngÜng chi‰n. N‰u h† không ngØng b¡n thì cu¶c kháng chi‰n chÓng Pháp xâm lÜ®c së trª thành cu¶c n¶i chi‰n mà ÇÓi tÜ®ng chi‰n tranh lÆt Ç° së là chính quyŠn quÓc gia chÙ không phäi là chính quyŠn xâm
lÜ®c. Cu¶c chi‰n chÓng th¿c dân dành Ƕc lÆp së phÖi bày b¶ m¥t Çích th¿c là cu¶c chi‰n phän loån chÓng chính quyŠn quÓc gia Ç‹ th¿c hiŒn cách mång quÓc t‰ vô sän. Ti‰c thay, Bäo ñåi không phäi là lãnh tø có tài xoay vÀn th‰ cu¶c, nh»ng ngÜ©i xung quanh Bäo ñåi nhÜ NguyÍn ñŒ, Ðng An, Phan Væn Giáo, Phåm Væn Bính, låi ÇÒng hóa quÓc gia v§i quÓc trܪng, y nhÜ nܧc v§i vua th©i quân chû chuyên chính ngày trܧc, hÖn n»a ngÜ©i Pháp låi không
thÆt tâm trao trä Ƕc lÆp cho ViŒt Nam, do Çó mà ngay tØ bu°i ÇÀu, nhiŠu ngÜ©i ViŒt Nam quÓc gia chû nghïa Çã mang tâm trång hoài nghi, ho¥c ÇÙng ngoài không chÎu h®p tác nhÜ NguyÍn TÜ©ng Tam, Ngô ñình DiŒm, ho¥c h®p tác m¶t th©i gian ng¡n Ç‹ xem chØng š ÇÒ cûa ngÜ©i Pháp và sau Çó quay sang chÓng ÇÓi nhÜ Lê Thæng, NguyÍn Tôn Hoàn. Nh»ng ngÜ©i quÓc gia chû nghïa ngåi r¢ng ngÜ©i Pháp chÌ hÙa suông Ç‹ dø ViŒt Nam gia nhÆp Liên HiŒp Pháp, ÇÒng th©i mÜ®n danh nghïa chính thÓng cûa chính quyŠn quÓc gia Ç‹ Ç¥t phe kháng chi‰n vào th‰ bÃt h®p pháp, ch© ljn khi diŒt xong kháng chi‰n thì cÛng së nuÓt l©i Çã hÙa v§i phe ViŒt Nam quÓc gia, nghïa là së chÌ cho phe ViŒt Nam quÓc gia æn cái bánh vë Ƕc lÆp trong Liên HiŒp Pháp mà thôi. S¿ nghi ngåi này không phäi là không chính Çáng. NgÜ©i Pháp quä tình Çã không th¿c tâm Ç‹ cho ViŒt Nam Ƕc lÆp. Th¿c vÆy, hiŒp ÇÎnh Élysées kš ngày 8-3-1949 mà mãi ljn ngày 16-6-1954 Pháp m§i th¿c s¿ trao trä Ƕc lÆp cho ViŒt Nam do áp l¿c cûa Hoa Kÿ Ç‹ ViŒt Nam chuÄn bÎ Çi vào bܧc ngo¥c ÇÎnh mŒnh ÇÃt nܧc chia Çôi ngày 20 tháng 7 næm 1954.
TØ 1949 cho ljn 1954, quÓc gia ViŒt Nam dܧi ch‰ Ƕ quÓc trܪng hoàn toàn không có chû quyŠn. Nh»ng ngÜ©i tham chính chû y‰u là nh»ng ngÜ©i thân Pháp và nh»ng ngÜ©i chÓng c¶ng, d¿a vào Pháp Ç‹ chÓng c¶ng, theo chû trÜÖng "diŒt c¶ng sän trܧc, th¿c dân tính sau". Nh»ng ngÜ©i chÓng ÇÓi ho¥c ÇÙng ngoài vòng là nh»ng ngÜ©i ViŒt Nam quÓc gia chû nghïa nhÆn ÇÎnh r¢ng m¶t khi kháng chi‰n bÎ dËp tan thì ÇØng hòng nói chuyŒn Ƕc lÆp v§i
ngÜ©i Pháp. Kÿ dÜ, tuyŒt Çåi b¶ phÆn dân chúng ViŒt Nam có thái Ƕ bàng quan, sÓng yên °n trong vùng quÓc gia dܧi ch‰ Ƕ quÓc trܪng nhÜng tình cäm thì hܧng vŠ phía kháng chi‰n, cho dù ít nhiŠu có bi‰t là do c¶ng sän lãnh Çåo.
NhÜ vÆy, cÙ tình hình này kéo dài thì ÇÃt nܧc së ÇÙng trܧc nguy cÖ không th‹ Çäo ngÜ®c, m¶t là kháng chi‰n ViŒt Minh bÎ Çánh thua, quÓc gia ViŒt Nam së bÎ ngÜ©i Pháp Çô h¶ trª låi, hai là th¿c dân Pháp xâm lÜ®c bÎ thÃt båi, quÓc gia ViŒt Nam së bÎ ngÜ©i mác-xít lê-ni-nít ghìm ÇÀu vào gÀm chuyên chính quÓc t‰ vô sän. ViÍn änh Çen tÓi Çó Çã thúc ÇÅy nh»ng ngÜ©i ViŒt Nam quÓc gia chû nghïa k‰t h®p vào næm 1953 Ç‹ thành lÆp Phong Trào ñåi ñoàn K‰t và Hoà Bình, Çòi hÕi Bäo ñåi cäi t° ÇÎnh ch‰ và thay Ç°i nhân s¿, ÇÒng th©i ÇÃu tranh gây áp l¿c Ç‹ ngÜ©i Pháp trao trä Ƕc lÆp th¿c s¿ cho ViŒt Nam.
Ngày 6 tháng 9 næm 1953, tåi B¶ TÜ LŒnh Bình Xuyên, NguyÍn Tôn Hoàn, Ngô ñình Nhu, TrÀn Væn Ân, Lê Toàn, Lê Quang LuÆt, TrÀn Væn Tuyên, Lê Ng†c ChÃn, Phåm Xuân Thái, Phåm Công T¡c, Lê Væn ViÍn, NguyÍn Thành PhÜÖng, Lâm Thành Nguyên, Çã cùng m¶t sÓ nhân vÆt chính trÎ Çäng phái và tôn giáo khác, h†p phiên ÇÀu tiên Ç‹ thành lÆp Phong Trào. Nhóm này vŠ sau ÇÜ®c NguyÍn Trân g†i là Nhóm 6 Septembrist. Sau Çó, Lê Væn ViÍn, Phåm Công T¡c, TrÀn Væn Ân, và nh»ng ngÜ©i thân Pháp khác, rút ra khÕi Phong Trào, vì h† không muÓn thay Ç°i th‹ ch‰ và chû trÜÖng ûng h¶ Bäo ñåi vô ÇiŠu kiŒn. Không còn sº døng ÇÜ®c trø sª Bình Xuyên, Phong Trào ñåi ñoàn K‰t và Hòa Bình chuy‹n vŠ hoåt Ƕng ª trø sª Phøc QuÓc cûa NguyÍn Thành PhÜÖng, ÇÜ©ng Église, Ch® L§n (ÇÜ©ng Nhà Th© Ch® Quán), và ÇÜ®c t° chÙc thành 3 Khu B¶: Khu B¶ B¡c do Lê Toàn, NguyÍn Xuân Ch» và NguyÍn ñình LuyŒn phø trách;
- Khu B¶ Trung do Ngô ñình Nhu phø trách;
- Khu B¶ Nam do NguyÍn Tôn Hoàn phø trách.
Gån Çi l†c låi, nòng cÓt l¿c lÜ®ng Phong Trào ñåi ñoàn K‰t và Hòa Bình lúc bÃy gi© là ñåi ViŒt QuÓc Dân ñäng (NguyÍn Tôn Hoàn, Hà Thúc Kš, NguyÍn ñình LuyŒn, ñoàn Thái), ViŒt Nam QuÓc Dân ñäng (Lê Ng†c ChÃn, Huÿnh Hòa, Phan Khoang, Phan Ngô), các giáo phái Cao ñài (DÜÖng Væn ñ¥ng) và Hòa Häo (NguyÍn Thành PhÜÖng, Lâm Thành Nguyên), ViŒt Nam Phøc QuÓc H¶i (Phåm Xuân Thái, NguyÍn Thành Danh), Phøc QuÓc Quân thu¶c t° chÙc
TrÀn Trung LÆp và ñoàn Ki‹m ñi‹m còn sót låi (NÒng QuÓc Long, Phan Væn Phúc), và các t° chÙc Công giáo ûng h¶ Ngô ñình DiŒm (Ngô ñình Nhu, TrÀn Trung Dung, NguyÍn Trân, Bùi Xuân Bào, NguyÍn Væn ñông). Trong 3 khu b¶ thì Khu B¶ Nam ª Sài Gòn tÜÖng ÇÓi thuÀn nhÃt hÖn cä. Khu B¶ B¡c ª Hà N¶i thì hoåt Ƕng r©i råc, nhân s¿ phÀn l§n là nhân sï lão thành, các thành phÀn tráng niên Çã theo nhóm ñåi ViŒt quan låi ûng h¶ Bäo ñåi vô ÇiŠu kiŒn, hiŒn
phøc vø trong chính quyŠn trung ÜÖng (Phan Huy Quát làm T°ng trܪng QuÓc Phòng) và ÇÎa phÜÖng (NguyÍn H»u Trí làm Thû Hi‰n B¡c ViŒt). Riêng Khu B¶ Trung, so v§i 2 khu b¶ kia thì hoåt Ƕng có phÀn tích c¿c hÖn; nhân s¿ cÛng hùng hÆu và Ça dång hÖn. Các nhân vÆt nòng cÓt cûa Khu B¶ Trung nhÜ Hà Thúc Kš, Huÿnh Hòa, Phan Khoang, NguyÍn Trân, Bùi Xuân Bào hoåt Ƕng ª Hu‰, thÜ©ng hay h¶i h†p ª trø sª Ç¥t trong khách sån Coq d'or, còn ngÜ©i phø trách khu b¶ là Ngô ñình Nhu låi ª Sài Gòn, và có thêm m¶t b¶ tham mÜu riêng ª sÓ 8, ÇÜ©ng Ypres, bên trong Clinique Saint Pierre Sài Gòn, gÒm NguyÍn Phan Châu (Tå Chí DiŒp), TrÜÖng Tº An, Bùi KiŒn Tín, NguyÍn Trân, TrÀn Chánh Thành Ç‹ chuyên lo vÆn Ƕng công khai cho Ngô ñình DiŒm. Tuy Ngô ñình Nhu lãnh Çåo cä hai nhóm nhÜng không sao tránh khÕi xÄy ra nh»ng Çøng chåm gi»a b¶ tham mÜu riêng cûa Nhu và nh»ng ngÜ©i trong Khu B¶ Trung cûa Phong Trào, do Çó, ñoàn Thái ÇÜ®c cº làm ûy viên liên låc miŠn Trung Ç‹
ti‰p xúc th£ng v§i Ngô ñình Nhu rÒi tÜ©ng trình låi cho Khu B¶. Ngày 6 tháng 1 næm 1954, Phong Trào ñåi ñoàn K‰t và Hòa Bình Çã t° chÙc ñåi H¶i ñåi Bi‹u Toàn QuÓc, gÒm hÖn 100 ñåi Bi‹u, tåi ÇÎa Çi‹m 113 ÇÜ©ng Champagne (Yên ñ°), Sài Gòn, ÇÜa ra bi‹u quy‰t thÌnh nguyŒn QuÓc Trܪng Bäo ñåi dân chû hóa ch‰ Ƕ, triŒu tÆp QuÓc H¶i và ban hành Hi‰n Pháp.
Ngày 4 tháng 6 næm 1954, Thû Tܧng Pháp Laniel và Thû Tܧng ViŒt Nam Bºu L¶c kš k‰t væn kiŒn thi hành hiŒp ÇÎnh Élysées kiŒn toàn Ƕc lÆp cho ViŒt Nam. Sau Çó, ngày 16 tháng 6 næm 1954, Bäo ñåi kš S¡c lŒnh 38/QT b° nhiŒm Ngô ñình DiŒm làm Thû Tܧng toàn quyŠn dân s¿ và quân s¿. Ngô ñình DiŒm Çã tuyên thŒ trung thành v§i QuÓc Trܪng, trª vŠ ViŒt Nam chÃp chính ngày 7 tháng 7 næm 1954, và næm sau, vào ngày 23 tháng 10 næm 1955,
Çã t° chÙc trÜng cÀu dân š truÃt ph‰ Bäo ñåi khÕi ngôi QuÓc Trܪng Ç‹ thi‰t lÆp ÇÎnh ch‰ C¶ng Hòa vào ngày 26 tháng 10 næm 1955.
NhiŠu ngÜ©i Çã trách Ngô ñình DiŒm không tôn tr†ng l©i thŠ, Çã lÆt Ç° ngÜ©i mình tuyên thŒ trung thành. NhÜng trách nhÜ vÆy là không Çúng, bªi lë khi tuyên thŒ nhÆm chÙc, Ngô ñình DiŒm Çã có s¤n k‰ hoåch truÃt ph‰ QuÓc Trܪng Ç‹ thi‰t lÆp ÇÎnh ch‰ C¶ng Hòa, và khi b° nhiŒm Ngô ñình DiŒm làm Thû Tܧng toàn quyŠn, Bäo ñåi cÛng bi‰t là sinh mång chính trÎ cûa mình s¡p chÃm dÙt. Cä Bäo ñåi lÅn Ngô ñình DiŒm ÇŠu bi‰t rõ là n‰u không có
áp l¿c månh më cûa ngÜ©i MÏ song song v§i các vÆn Ƕng ngoåi giao cûa các Çåi cÜ©ng thì không có chuyŒn Pháp trao trä Ƕc lÆp cho ViŒt Nam, cÛng nhÜ không có chuyŒn Bäo ñåi b° nhiŒm Ngô ñình DiŒm làm Thû Tܧng (3). ViŒc Ngô ñình DiŒm chÎu tuyên thŒ khi nhÆm chÙc Thû Tܧng ch£ng qua chÌ là viŒc chÃp nhÆn thi hành các thû tøc hành chánh và lÍ ti‰t Ç‹ th¿c hiŒn ÇiŠu mà Ngô ñình DiŒm và NguyÍn TÜ©ng Tam cùng m¶t sÓ ngu©i ViŒt Nam quÓc gia chû nghïa khác (TrÀn Tr†ng Kim, NguyÍn Phan Long, TrÀn Væn Lš, NguyÍn Tôn Hoàn) yêu sách Bäo ñåi Çòi hÕi ngÜ©i Pháp thi hành tåi H¶i nghÎ HÒng Kông næm 1948 : ñ¶c LÆp QuÓc Gia và ñÎnh ch‰ C¶ng Hòa.
Phäi chi ngày Ãy Bäo ñåi sáng suÓt thÃy Ç܆c døng tâm lÜÖn lËo cûa ngÜ©i Pháp Ç‹ ÇØng v¶i dÍ dãi chuÄn phê thông cáo chung VÎnh Hå Long! Phäi chi ngày Ãy Bäo ñåi Çû bän lïnh và mÜu lÜ®c tÆp h®p ÇÜ®c chung quanh mình nh»ng ngÜòi quÓc gia chû nghïa có uy tín và th¿c l¿c, ÇØng Ç‹ h† bÕ Çi! Phäi chi ngày Ãy ngu©i Pháp khôn khéo nhÜ ngÜ©i Anh, không æn ÇÜ®c thì tha làm phúc, chÎu thÆt tâm trao trä Ƕc lÆp cho ViŒt Nam! Phäi chi..! Phäi chi..!
ñÜ®c vÆy thì cu¶c diŒn ViŒt Nam Çã khác, không Çen tÓi, không thê thäm nhÜ ngày nay.
Mà thôi. C¿u Hoàng Bäo ñåi Çã vïnh viÍn n¢m xuÓng. Tº giä bÃt luÆn.
Chú thích:
(1) Tân là v® vua bÆc thÙ 3 và bÆc thÙ 4. HÆu cung nhà NguyÍn có 9 bÆc, g†i là cºu giai:
ñŒ nhÃt giai Phi ,
ñŒ nhÎ giai Phi,
ñŒ tam giai Tân,
ñŒ tÙ giai Tân,
ñŒ ngÛ giai TiŒp DÜ,
ñŒ løc giai TiŒp DÜ,
ñŒ thÃt giai Thøc Nhân,
ñŒ bát giai MÏ Nhân,
ñŒ cºu giai Tài Nhân.
Bà Hoàng ThÎ Cúc lúc ÇÀu ÇÜ®c phong làm ñŒ tam giai HuŒ Tân, ít lâu sau ÇÜ®c thæng lên ñŒ nhÎ giai HuŒ Phi.
(2) Phåm Quÿnh là ngÜ©i cûa Marty, Chánh MÆt Thám Sª Liêm Phóng ñông DÜÖng. Phåm Quÿnh vào Hu‰ làm ThÜ®ng ThÜ b¶ H†c, ÇÒng th©i kiêm nhiŒm chÙc vø T°ng Lš Ng¿ TiŠn Væn Phòng.
(3) Ti‰t l¶ cûa ñ¥ng Væn Bê, nguyên ñ°ng Lš Væn Phòng Phû Thû Tܧng th©i NguyÍn Væn Tâm, v§i ñoàn Thái, khi cä hai cùng bÎ giam ª Khu BC Khám Chí Hòa th©i Ngô ñình DiŒm, trܧc næm 1964: NguyÍn Væn Tâm Çã cho ñ¥ng Væn Bê bi‰t là Bäo ñåi nhÆn m¶t triŒu MÏ kim cûa m¶t t° chÙc Hoa Kÿ Ç‹ b° nhiŒm Ngô ñình DiŒm làm Thû Tܧng toàn quyŠn dân s¿ và quân s¿.
BS. HÒ Væn Châm
No comments:
Post a Comment