Monday, September 3, 2012

TS. LÊ MỘNG NGUYÊN * VICTOR HUGO

 

 '' Đúng lúc ấy, Victor Hugo bước vào trong phòng nghị hội. Tất cả thượng nghị viên bên tả đều đứng dậy vỗ tay. Ô. Victor Hugo : Sự tiếp đón của TNV thật là quá bất ngờ đối với tôi. Tôi không biết làm gì để nói lên nỗi xúc động tận cùng. Sự bối rối không tả xiết của tôi là một sự biết ơn. Tôi xin hiến dâng cho Thượng nghị viện và tôi xin cảm tạ tất cả nguyên lão viên đã cho tôi lòng quí mến và thương cảm. Tôi ngồi xuống, cảm xúc sâu đậm (Vỗ tay). Ô. Chủ tịch : Nhà thiên tài đã dự hội. Thượng nghị viện đã vỗ tay hoan hô và tiếp tục thảo luận (Vỗ tay phía bên tả)'' (trích Công Báo).
Sau đây là niên đại ký (Chronologie) tóm tắt cuộc đời Victor Hugo sinh ngày 26 tháng 2-1802 tại Besançon (nhiều giai đoạn nhắc nhở dưới đây đã được tường giải ở trên). Mẹ của ông (Sophie Trébuchet) lên cư ngụ năm 1809 tại Paris với 3 đứa con trai. 1811 : Sophie Hugo theo chồng (Léopold) tại Madrid, vừa được thăng nhiệm tướng quân, rồi trở lại Pháp năm sau với 2 con Eugène và Victor. 1819 : Victor Hugo được Hàn Lâm Viện Thi Xã ở Toulouse ban thưởng. Ông thành lập báo Le Conservateur littéraire cho ra đến năm 1821. 1820 : Vua Louis XVIII cấp một số tiền cho Victor Hugo tác giả Ode sur la mort du Duc de Berry . 1821 : Sophie Hugo tạ thế. 1822 : Cho in thi tập Odes et Poésies diverses và kết hôn với Adèle Foucher. 1823 : Tiểu thuyết Han d'Islande. 1824 : Thi tập Nouvelles Odes. Ái nữ Léopoldine chào đời. 1825 : Huy chương Pháp ''Bắc đẩu Bội tinh''. Tham dự lễ đăng quang của đế vương Charles X tại Reims. 1826 : Xuất bản tiểu thuyết Bug-Jargal và thi tập Odes et ballades và cũng là năm sinh đẻ của con trai Charles. 1827 : Dứt đoạn với chính thể quân chủ. Victor Hugo ca tụng chủ nghĩa trung thành với chính sách Nã-phá-luân trong Ode à la colonne. Kịch bản Cromwell với bài Tựa là cả một tuyên ngôn của phái lãng mạn. 1828 : Tướng Hugo tạ thế. François-Victor ra đời. 1829 : Xuất bản thơ Les Orientales và tiểu thuyết Le Dernier Jour d'un condamné. Vở tuồng Marion de Lorme bị cấm. Nhà thơ Victor Hugo từ chối số tiền ân cấp bồi thường của vua Charles X. 1830 : Kịch bản Hernani. Tác giả Hugo viết trong bài Tựa : ''Chủ nghĩa lãng mạn tóm lại là chủ nghĩa tự do trong văn chương''. Victor Hugo ủng hộ Cách Mạng Tự Do Tháng Bảy. Ái nữ Adèle Hugo chào đời. 1831 : Xuất bản tiểu thuyết Notre-Dame de Paris và thi tập Les Feuilles d'automne . 1832 : Kịch bản Le roi s'amuse bị đình hoãn rồi bị kiểm duyệt cấm. 1833 : Kịch bản Lucrèce Borgia và Marie Tudor. Gặp gỡ Juliette Drouet là người đóng những vai trong hai vở tuồng này. 1834 : Tiểu thuyết Claude Gueux. 1835 : Thi tập Les Chants du crépuscule. 1837 : Thơ Les Voix intérieures. Kịch bản Ruy Blas. 1840 : Tham dự lễ phục hồi di hài Napoléon Đệ Nhất. Thi tập Les Rayons et les Ombres. 1841 : Được bầu vào Pháp Quốc Hàn Lâm Viện sau bốn lần thất bại. 1843 : Kịch bản Les Burgraves. Léopoldine và chồng là Charles Vacquerie bị chết đuối trên sông Seine ở Villequier. 1845 : Victor Hugo được vua Louis-Philippe bổ nhiệm nguyên lão Pháp quốc (Pair de France). 1848 : Nhân dịp lễ trồng một Cây Tự Do (Place des Vosges - Paris, cạnh Bastille), Victor Hugo đọc một diễn văn tán tụng ''Cộng Hòa đại đồng'' (République universelle). Với tư cách đại biểu quận huyện Seine tại Quốc hội Lập hiến, nhà đại thi hào lên tiếng ủng hộ sự cải cách những bần dân công trường (ateliers nationaux), quyền tự do báo chí, cuộc phế trừ tử hình. Thành lập báo L'Événement với 2 người con của ông. 1849 : Được bầu làm đại biểu Quận huyện Seine tại Quốc hội Lập pháp. Diễn văn rất đáng chú ý về tình cảnh khốn cùng. Làm chủ tọa Hội nghị Quốc tế Hòa bình tổ chức tại Paris và dự đoán sự thiết lập Hiệp chúng Quốc Âu Châu (Etats-Unis d'Europe) trong tương lai. 1850 : Diễn văn về quyền tự do giáo dục, phổ thông đầu phiếu, tự do báo chí. 1851 : Hai người con của ông bị giam tù vì phạm tội xuất bản (ấn loát). Diễn văn chống dự án sửa đổi Hiến Pháp (dưới ảnh hưởng của Louis-Napoléon Bonaparte). Victor Hugo cầm đầu ủy ban phản kháng cuộc đảo chính ngày 2 tháng 12. 1851 : Tháng 12, ông là tị nạn chính trị tại Bruxelles (Belgique). 1852 : Bị phóng trục (sắc lệnh của Louis Napoléon Bonaparte ngày 09-01-1852). Lúc ẩn náu tại Jersey, ông cho in sách Napoléon le Petit. 1853 : Thi tập Les Châtiments. 1855 : Rời đảo Jersey và đến Guernesey. 1856 : Thi tập Les Contemplations. 1859 : Victor Hugo từ chối ân xá của Napoléon III, nói lên câu bất hủ (đã trích trên) : ''Ngày nào tự do được hồi phục, ngày ấy tôi sẽ trở lại cố hương'' . Xuất bản thơ La Légende des Siècles . 1862 : Tổ chức những buổi ăn tối đầu tiên của các trẻ em nghèo khổ. Tiểu thuyết Les Misérables. 1863 : Thư viết chống đối việc áp đảo sự nổi loạn tại nước Ba-lan (Pologne). Thư ủng hộ gửi các chiến sĩ Mễ-tây-cơ, phản kháng việc quân đội viễn chinh của Napoléon III hiện diện trên đất Mexique. 1864 : Tác phẩm khảo cứu về William Shakespeare. 1865 : Thi tập Les Chansons des rues et des bois. 1866 : Tiểu thuyết Les Travailleurs de la mer. 1868 : Cháu trai của Victor Hugo tên Georges ra đời. Adèle (phu nhân của nhà thơ) tạ thế. 1869 : Hai người con trai của ông sáng lập báo Le Rappel . Victor Hugo tham dự Hội nghị Hòa bình tại Lausanne (Thụy sĩ) và phát biểu một lần nữa cho việc sáng lập Hiệp chúng Quốc Âu châu . Tiểu thuyết L'homme qui rit. Cháu gái Jeanne của VH được sinh đẻ. 1870 : Ủng hộ những kẻ khởi loạn ở Cuba chống đối nước Y-pha-nho. Chống cuộc trưng cầu dân ý do Napoléon III tổ chức tháng 5. Trở lại đất Pháp sau khi chế độ Cộng Hòa được tuyên bố ngày 4 tháng 9 (cũng trong ngày 04-09-1870, Quốc hội công bố sự phế vị của Napoléon III tự bỏ Pháp quốc đi ẩn náu tại Anh quốc và lìa đời tại nước người 3 năm sau). Từ dạo ấy Victor Hugo (như chúng ta đã biết) bắt đầu một cuộc đời quang vinh, làm vẻ vang cho nước nhà. 1871 : Được bầu đại biểu quận huyện Seine vào Quốc hội Lập pháp ngày 8 tháng 2. Victor Hugo nói lên sự chống đối của ông trước một giải pháp ''hòa bình ô nhục'' với Đức quốc, ông muốn Hiệp chúng Quốc Âu châu được sáng lập trong một ngày gần đây và duy trì sự hiện diện của các đại biểu Alsace-Lorraine trong Quốc hội mặc dầu hai quận này đã hiến dâng cho Đức quốc (điều kiện quân đội chiến thắng phải rút lui về nước, và ký kết hòa bình). Từ chức ngày 8 tháng 3 vì lý do Quốc hội từ chối không cho phép Garibaldi tham dự thảo luận mặc dầu đắc cử. Con trai của Victor Hugo tên Charles tạ thế. 1872 : Thất bại trong bầu cử đại biểu quận huyện Seine. Xuất bản thơ L'Année terrible. 1873 : Đến lượt François-Victor (con trai) của ông, từ trần. 1874 : Tiểu thuyết Quatrevingt-treize. 1875 : Xuất bản Actes et paroles, ''Avant l'exil''và ''Pendant l'exil''. 1876 : Đắc cử thượng nghị viên của quận huyện Seine. Đề án về việc ân xá những người bị tử hình vì đã tham dự vào Thị xã Tự trị Paris (Commune de Paris). Diễn văn về vấn đề Serbie. Xuất bản tập 3 của Actes et Paroles, ''Depuis l'exil''. 1877 : Thi tập La Légende des Siècles (bộ mới) và L'Art d'être grand-père. Lược khảo L'Histoire d'un crime. 1880 : Nghị quyết về ân xá. 1881 : Biểu tình vĩ đại tỏ lòng biết ơn của dân chúng nhân dịp nhà đại thi hào được vào tuối 80. Thi tập Les Quatre vents de l'Esprit. 1882 : Tái cử vào Thượng nghị viện. Kịch bản Torquemada. 1883 : Juliette Drouot từ trần. Thi tập La Légende des Siècles (bộ cuối). 1885 : Victor Hugo vĩnh viễn ra đi ngày 22 tháng 5. Lễ quốc tang : quần chúng đông đảo đi theo quan tài của Victor Hugo đến điện Panthéon là nơi an nghỉ cuối cùng của nhà đại thi văn hào : ''AUX GRANDS HOMMES LA PATRIE RECONNAISSANTE''.
Để kỷ niệm 200 năm ngày sinh nhật Victor Hugo (1802-2002), Nguyên lão Pháp quốc (1845-1848) và Thượng nghị viên Đệ Tam Cộng Hòa (1876-1885), tại Palais du Luxembourg có tổ chức trong hai ngày thứ sáu 15 và thứ bảy 16 tháng 11-2002 những cuộc hội đàm về nhà đại thi văn hào và chính khách Victor Hugo qua hai chủ đề : Sự đày ải và Khoan dung (L'exil et la Tolérance). Trước đó, Thượng nghị viện, trong một buổi họp trọng thể ngày 26-02-2002, đã làm lễ tôn kính và biết ơn đối với Victor Hugo và ông Chủ tịch Christian Poncelet đã điều dẫn một phái đoàn đi viếng thăm hai đảo Jersey và Guernesey là những nơi lưu đày của nhà thơ. Cuộc đời văn chương và chính trị của Victor Hugo thật đáng làm gương mẫu cho trí thức văn nghệ sĩ và tất cả đồng bào chúng ta hiện sống kiếp lưu lạc trên đất khách quê người : Bao giờ anh trở lại quê hương ?
Lê Mộng Nguyên (Paris)

No comments: