Thư ngỏ

Nguyễn Trung, 10 (60A) ngõ 45Q phố Võng Thị, Phường Bưởi, quận Tây Hồ, Hà Nội. Đt: 04 38363036
Kính gửi:
- Các Đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị Ban Chấp hành trung ương Đảng Cộng Sản Việt Nam
- Toàn thể các đại biểu Quốc hội nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam
Kính thưa các Đồng chí,
Tôi là Nguyễn Trung, cán bộ đảng viên đã về hưu, viết bức thư ngỏ này khẩn thiết thỉnh cầu các Đồng chí:
(1) cân nhắc lại một lần nữa và quyết định cho ngừng ngay việc tiếp tục xây dựng nhà máy chế biến alunina ở Tân Rai/Lâm Đồng,
(2) tạm hủy dự án đang đàm phán tiếp về nhà máy Nhân Cơ ở Đắc Nông,
(3) tạm thời đình chỉ việc triển khai toàn bộ tổng dự án khai thác bauxite ở Tây Nguyên để tổ chức nghiên cứu tiếp một cách nghiêm túc và khoa học,
(4) đem những kết quả nghiên cứu nói trên trưng cầu ý kiến nhân dân cả nước về đề tài kinh tế bauxite Tây Nguyên vô cùng nhạy cảm này.

Thưa các Đồng chí, tôi hiểu thực hiện lời thỉnh cầu khẩn thiết này có nghĩa là phải thực hiện một quyết định đau đớn chưa hề có trong lịch sử kinh tế nước ta và sẽ là một tổn thất lớn mà nền kinh tế nước ta phải chịu đựng – nhất là nhà máy chế biến alumina Tân Rai đã hoàn thành được một phần lớn và đã làm được nhiều việc quan trọng trong triển khai dự án nhà máy Nhân Cơ. Chỉ có lòng dũng cảm và ý thức trách nhiệm tuyệt đối đối với vận mệnh quốc gia của các Đồng chí cùng với sự thông cảm của đồng bào cả nước mới đủ sức đi tới thực hiện quyết định khó khăn này. Song thà chịu như vậy còn hơn để lại hậu họa khôn lường cho mai sau.

Thưa các Đồng chí,

Lý do tôi viết lời thỉnh cầu khẩn thiết này là thảm họa vỡ hồ bùn đỏ ngày 04-10-2010 tại vùng Ajka, cách thủ đô Budapest khoảng 160km về phía tây nam đang đe dọa nhiều thị trấn chung quanh khác tại Hungary, gây nhiều thiệt hại nghiêm trọng và lâu dài; Chính phủ Hunggary đã phải tuyên bố tình trạng khẩn cấp đối với nhiều vùng lân cận. Thủ tướng Hungary Viktor Orban cho hay thảm họa này có khả năng do lỗi của con người gây ra, lớn gấp nhiều lần so với thảm họa tương tự đã xảy ra ở vùng Baia Mare tại Romania năm 2000, sẽ gây tổn thất lớn cho kinh tế, nguy hại cho sức khỏe con người vì bị tác động trực tiếp hoặc vì các dòng sông lớn bị ô nhiễm bùn đỏ có chứa nhiều chất ăn mòn và các hóa chất độc hại khác, chưa lường hết được những tác hại tàn phá môi trường cho các vùng chung quanh (tìm xem: Sài Gòn Tiếp Thị, Thông Tin Thương Mại và nhiều tin và bài báo khác của các báo và các hãng truyền thông quốc tế các ngày 05 và 06-10-2010).

Ngay lập tức tôi liên hệ đến những mối nguy tiềm tàng trong khai thác bauxite ở Tây Nguyên, với các lý do như nhiều lần tôi đã trình bầy trong các bài báo của mình cũng như trong kiến nghị trực tiếp của cá nhân tôi gửi Đảng và Chính phủ, bao gồm cả kiến nghị và tham luận trong cuộc hội thảo ngày 10-04-2009 do Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải chủ trì và cuộc hội thảo ngày 15-04-2009 do Ủy viên Ban Bí thư Ngô Quang Dụ chủ trì.

Thưa các Đồng chí, ngoài những ý kiến tôi đã trình bầy trong các bài viết và kiến nghị của mình, anh Nguyên Ngọc và tôi, cũng như nhiều anh em quan tâm khác nữa, đã nhiều lần đi trực tiếp khảo sát tại hiện trường tình hình triển khai công việc khai thác bauxite Tây Nguyên, đã đi thử tất các các tuyến đường bộ mà Chính phủ dự kiến sẽ cho phép sử dụng cho vấn đề vận tải của đề án kinh tế này do tập đoàn Than & Khoáng sản (TKV) đề nghị, đã đi xem nơi dự kiến xây cảng Kê Gà cho việc xuất cảng, và đã tìm hiểu khả năng sẽ sử dụng tạm cảng Cồn Dầu/Đồng Nai trong thời gian chờ đợi chưa có cảng Kê Gà…

Chưa kể đến những khoản đầu tư rất lớn cho việc uốn nắn hay sửa lại các tuyến đường bộ thì mới dùng được (vì các tuyến đường này hẹp, độ dốc cao, uốn khúc nhiều nên các xe vận tải chuyên dụng không sử dụng được), chưa kể đến kinh phí lớn phải đầu tư cho một cảng biển mới (Kê Gà) chuyên cho vận tải bauxite (nếu xây dựng cảng Kê Gà cho mục tiêu đa năng còn tốn kém nữa), nếu tính đến vận tải đường sắt thì càng tốn kém hơn và phải 5 – 10 nữa mới có… , nền kinh tế hiện nay không chịu đựng nổi tất cả những khoản chi mới này.

Nói một cách khác, cứ giả định rằng toàn bộ kết cấu hạ tầng riêng cho vận tải đã có sẵn rồi (một điều không tưởng), song giá thành sản xuất alumina chắc chắn sẽ gây lỗ lớn, vì không chịu nổi cước phí vận tải do đoạn đường từ nơi sản xuất đến nơi xuất cảng quá dài (bao gồm cả cước phí lên núi chở nguyên liệu phục sản xuất, và cước phí xuống núi cho xuất khẩu nguyên liệu sơ chế alumina).

Tôi đã làm mọi con tính và chỉ được kết quả “lỗ”, cách làm thế nào cũng lỗ, chưa kể đến sự phụ thuộc nghiêm trọng kinh tế/chính trị của alumina vào thị trường Trung Quốc. Ngoài ra phải tính đến hiểm họa khôn lường của một hồ bùn đỏ có nhiều hóa chất độc hại treo lơ lửng trên đầu đồng bằng sông Đồng Nai, sản xuất alumina càng lớn, hồ này và hiểm họa của nó càng lớn, nhất là khí hậu Tây Nguyên rất khắc nghiệt trong mùa mưa. Khả năng sản xuất ra nhôm hoàn toàn bị loại trừ vì không lấy đâu ra đủ điện.

Thưa các Đồng chí, thật ra trong nhiều cuộc thảo luận giữa những người quan tâm đến vấn đề này trong chúng tôi cuối năm 2008, anh Nguyên Ngọc, tôi và một vài anh nữa đã đề nghị dứt khoát loại bỏ hẳn việc khai thác bauxite ở Tây Nguyên để khảo sát lại, nhưng chúng tôi thiểu số, nên kiến nghị của 17 nhà nghiên cứu và làm công tác xã hội gửi Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Quốc Hội cuối tháng 11-2008 do cố giáo sư Nguyễn Văn Chiển chủ trì chỉ đề nghị tạm dừng việc khai thác bauxite Tây Nguyên.

Nay thảm họa ở Hungary thôi thúc tôi viết thư ngỏ này, khẩn thiết mong các Đồng chí xem xét.
Nếu lời thỉnh cầu khẩn thiết này của tôi chưa đủ sức thuyết phục, xin đề nghị các Đồng chí lập ngay một nhóm đặc nhiệm độc lập nghiên cứu và phân tích những điều tôi trình bầy trong thư ngỏ này.
Xin gửi lời chào trân trọng.
Kính thư
Nguyễn Trung (đã ký).
Ghi chú: Thư ngỏ này được gửi đến tất cả các báo chí.
—

BS: Ông Nguyễn Trung là cựu Đại sứ VN tại Thái Lan, cựu thành viên Ban Nghiên cứu của Thủ tướng Phan Văn Khải (được giải thể sau khi TT Dũng lên), cựu thành viên Viện Nghiên cứu Phát triển IDS (đã tự giải thể để phản đối Quyết định 97 của TT). Trong đợt đóng góp ý kiến cho Đại hội Đảng lần thứ 10, ông đã như người mở đầu cho không khí sôi động bằng bài

" href="http://tuoitre.vn/Chinh-tri-Xa-hoi/118313/Thoi-co-vang-Vuot-qua-cai-bong-cua-minh.html">Thời cơ vàng: Vượt qua cái bóng của mình (Tuổi trẻ), với khoảng 1.000 ý kiến phản hồi được gửi tới tòa báo. Bài này được tác giả trực tiếp gửi đến và đã được đăng một phần trên VNN.
Thư được tác giả gửi trực tiếp đến BS. Cùng tác giả: 689. Nỗi lo chệch hướng.
Mời xem thêm: Hungary: thảm họa bùn đỏ từ khai thác bôxit (SGTT) và rất nhiều báo trong nước cùng đăng trong ngày qua, như cảnh báo với nhà nước VN vấn đề này.
http://anhbasam.com/2010/10/07/692-nguy%E1%BB%85n-trung-th%C6%B0-ng%E1%BB%8F-g%E1%BB%ADi-lanh-d%E1%BA%A1o-d%E1%BA%A3ng-qu%E1%BB%91c-h%E1%BB%99i/

Hungary: thảm họa bùn đỏ từ khai thác bôxit

SGTT.VN - Dòng bùn đỏ độc hại tràn ra từ một hồ chứa chất thải bị vỡ của nhà máy tinh luyện quặng bauxite tại thị trấn Ajka, cách thủ đô Budapest khoảng 160km về phía tây nam đang đe dọa nhiều thị trấn tại Hungary.

Nhà cửa của người dân phủ đầy bùn đỏ. Ảnh: Reuters

Dòng sông bùn này đã khiến Hungary phải ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia tại nhiều khu vực lân cận. “Chúng tôi đã ban bố tình trạng khẩn cấp tại huyện Veszprem, Gyor-Moson-Sopron và Vas”, phát ngôn viên chính phủ Anna Nagy nói. Thủ tướng Hungary, ông Viktor Orban cho hay thảm họa này có khả năng do lỗi của con người. “Chúng tôi không hề có thông tin tại hồ chứa này…Không có dấu hiệu nào cho thấy đây là thảm họa tự nhiên. Đây là lỗi của con người”, ông Orban nói.

Hồ bị vỡ hôm 4.10 khiến dòng bùn đỏ chảy tràn qua làng Kolontar và hai ngôi làng khác. Khoảng 400 người dân đã phải di tản. Khoảng 700.000 mét khối bùn đỏ tràn ra phá hủy nhà cửa, cầu cống, cuốn trôi nhiều phương tiện giao thông. Ít nhất bốn người thiệt mạng, 6 người mất tích và 120 người đang bị thương, trong đó nhiều người bị bỏng và bị chứng ngứa mắt do chì và những thành phần độc hại khác có trong bùn.

Bà Erzsebet Veingartner 61 tuổi, làng Kolontar gần nhà máy cho biết lúc đó bà đang đứng trong bếp thì một đợt sóng bùn đỏ cao hơn 3m tràn vào và cuốn trôi mọi thứ. Đến ngày 5.10, bùn còn ngập 1,5 m trong sân nhà bà.

Ông Ferenc Steszli, 60 tuổi, sống gần nhà máy cho biết khi dòng lũ bùn đỏ tràn tới, ông cũng kịp nhảy lên cái bàn. Đồng ruộng, vườn tược quanh làng phủ đầy bùn đỏ. Gia súc gia cầm chết rải rác quanh làng.

Cơ quan thảm họa tự nhiên (NDU) của Hungary hôm 5.10 cho hay có thêm bốn ngôi làng khác bị dòng bùn đỏ tràn tới.

Chất bùn màu đỏ này là chất thải trong quá trình lọc bauxite, chứa những kim loại nặng và rất độc hại nếu cơ thể hấp thu chất này. Bùn độc hại này xuyên qua quần áo, đốt cháy da thịt người dân, đe dọa hệ sinh thái, và đang hướng đến dòng sông Danube và dòng Rába. NDU cho hay đã triển khai đội cứu hộ nhằm ngăn chặn, dọn dẹp và khử độc dòng bùn không để nó tiếp cận dòng sông gần bên.

Các chuyên gia thuộc tổ chức môi trường Greenpeace cho biết ảnh hưởng của dòng bùn này có thể nghiêm trọng hơn vụ tràn cyanide tại Baia Mare ở Romania năm 2000, khi đó dòng nước bị nhiễm cyanide từ một hồ chứa của mỏ vàng chảy ra gây ô nhiễm dòng sông Tisza và Danube. “Thảm họa này lớn gấp 7 lần sự cố xảy ra tại Baia Mare, ảnh hưởng lên hệ sinh thái rất rộng và mất nhiều thời gian để khử độc, vì các kim loại nặng và natri cacbonat là hỗn hợp độc hại rất nguy hiểm”, Katerina Ventusova, một chuyên gia về chất độc của Greenpeace nói.

Bộ trưởng môi trường Hungary cho rằng đây là thảm họa tràn hóa chất nghiêm trọng nhất trong lịch sử của Hungary và ước tính phải mất một năm và hàng chục triệu USD để dọn sạch lượng bùn đỏ này.

Trong khi đó, MAL Zrt (công ty thương mại và sản xuất nhôm Hungary), đơn vị vận hành nhà máy Ajkai Timfoldgyar Zrt, nơi có hồ chứa bị vỡ thì cho rằng không có dấu hiệu nào cho thấy thảm họa và chất bùn đỏ vượt quá chuẩn về chất thải độc hại theo quy định của Liên minh châu Âu (?). Thủ tướng nước này cũng khẳng định các kiểm tra ban đầu cho thấy không có nguy cơ phóng xạ đe đọa trong chất thải này.

KIM DUNG (REUTERS, BBC, DW)

NDU định nghĩa bùn đỏ trên website: “Một sản phẩm trong quá trình sản xuất nhôm. Chất kiềm nặng này có thể ăn mòn da. Chất thải chứa kim loại nặng như chì, và có phóng xạ nhẹ. Hít thở bụi của nó có khả năng bị ung thư phổi”. Người dân nên khử độc bằng cách đổ nước rửa bùn nhằm trung hòa mức độ độc có trong chất thải.