Monday, November 28, 2016

CÁCH MẠNG = HO XI = KIM TUYEN=FORMOSA= BÚN BÒ HUẾ

Saturday, August 6, 2016

VIETTUSAIGON * CÁCH MẠNG

Cách mạng đang ở đâu?

Thứ Ba, 08/02/2016 - 12:35 — VietTuSaiGon

Suốt bốn mươi năm dài sống trong dày vò, khổ nhục và đau đớn vì chịu bất công nhưng người Việt Nam vẫn chưa bao giờ có một cuộc cách mạng cho ra hồn.

Cá chết, biển chết, cả một đất nước đầy rẫy công trình đầy tính mờ ám của người Trung Quốc và cả một dải bờ biển miền Trung trở thành cái ao độc, người dân Việt Nam vẫn không thể làm gì khác để thay đổi vận mệnh.

Sau khi nhân viên hải quan Việt Nam có hành vi khiếm nhã với một du khách người Trung Quốc, liền sau đó những tin tặc Trung Quốc đã dằn mặt hệ thống an ninh mạng Việt Nam bằng cách cho hai cảng hàng không lớn nhất Việt Nam là Tân Sơn Nhất và Nội Bài một phen náo loạn vì hệ thống thông tin bị đánh cắp, phá rối trong vòng vài giờ đồng hồ.

Trung Quốc vẫn chưa bao giờ ngưng luận điệu tuyên chiến đối với Việt Nam. Mới đây, họ còn tuyên bố sẽ có chiến tranh trên biển Đông, cùng lúc, họ tiếp tục đưa hàng ngàn tàu cá phong tỏa khu vực biển Đông, trong đó chủ yếu là khu vực biển của Việt Nam.

Người Trung Quốc đã mua đất làm nhà, thuê đất lâu dài từ 50 năm đến 70 năm tại Việt Nam ở hầu hết các vị trí đắc địa và họ thả sức tung hoành tại Việt Nam như chốn không nhà.

Thế nhưng người Việt Nam cũng chẳng có động tịnh gì về cái gọi là một cuộc cách mạng nhằm bảo vệ đất nước, bảo vệ chủ quyền quốc gia. Các hoạt động, phản ứng của giới trí thức, văn nghệ sĩ và nhà hoạt động xã hội dân sự, hoạt động dân chủ, nhân quyền vẫn cứ là đếm trên đầu ngón tay cho cả ba miền đất nước.

Các nhà hoạt động đấu tranh cho dân chủ, nhân quyền và toàn vẹn lãnh thổ Việt Nam hiếm hoi và lẻ loi đến độ nếu chịu khó theo dõi và đếm, một người bình thường cũng có thể điểm tên từng người cho cả hai miền sau khi loại trừ trường hợp còn ẩn danh, trong vòng bí mật!

Và mặc dù đất nước đang trong nguy cơ mất nước từng ngày, bất công, tội lỗi và cái ác, cái xấu đầy rẫy ngoài xã hội cũng như trong hệ thống cầm quyền nhưng nghe có vẻ như đại đa số người Việt vẫn không nghe, không thấy, không biết! Tại sao lại có chuyện thảm hại như thế này? Phải chăng người dân Việt Nam đã không còn quan tâm đến đất nước hoặc không có tinh thần yêu nước?

Câu trả lời lại nằm trong một câu hỏi khác: Đảng Cộng sản đã làm gì để đất nước này đi đến chỗ như ngày hôm nay? Và câu trả lời cũng không khó khi mà đảng Cộng sản Việt Nam, kể từ năm 1986, chấp nhận nền kinh tế thị trường, chấp nhận mở cửa đến nay, họ vẫn giữ tư thế khu biệt một cách toàn triệt.

Tính khu biệt được đảng Cộng sản Việt Nam cấy gửi vào các chủ trương, đường lối và pha trộn trong các văn bản pháp luật xã hội chủ nghĩa. Và đối tượng chịu áp lực của sự khu biệt này chính là nhân dân, mặc dù đảng Cộng sản đã hoàn thiện về mặt hình thức để đối phó với cộng đồng quốc tế bằng cách luôn giữ cho mình lớp vỏ tiến đến dân chủ, công bằng, văn minh… Nhưng trong thực tế, người dân vẫn chưa bao giờ được tự do, kể cả tự do phát biểu suy nghĩ của mình.

Và dù muốn hay không muốn, người Việt Nam vẫn bị khu biệt trong thế giới chuồng trại do đảng Cộng sản đã bài trí từ trứng nước. Nếu như những năm trước 1995, khi mà thế giới internet còn khá xa lạ đối với hầu hết người dân Việt Nam và mọi kênh thông tin đều bị bao vây bởi hệ thống tuyên truyền của nhà nước Cộng sản, thì hiện tại, thế giới phẵng của internet vẫn chưa bao giờ cứu người Việt Nam ra khỏi sự khu biệt của đảng Cộng sản.

Bởi lẽ, nỗi sợ hãi của những năm trước 1995 là nỗi sợ hãi của cái đói, sự trả thù có gốc gác lý lịch và tư tưởng thì hiện tại, nỗi sợ hãi của một bộ phận rất lớn người Việt Nam lại liên quan đến lợi ích nhóm và những ngộ nhận về bổng lộc.

Hàng chục ngàn tiến sĩ, thạc sĩ và cử nhân thất nghiệp, muốn chen chân vào nhà nước chỉ có ba con đường gồm thế lực gia đình con ông cháu cha; Đối tượng đảng và đảng viên; Và cuối cùng là tiền, thật nhiều tiền. Và dường như đây là một thứ tiên đề phát triển cá nhân cũng như phát triển xã hội dưới chế độ Cộng sản. Thất nghiệp, bỏ quá nhiều tiền để mua một công việc, tốn kém quá nhiều thời gian và sự kiên nhẫn để thành đảng viên, để có một công việc đã khiến cho người ta suy nghĩ, cân nhắc giữa giá trị đầu tư và giá trị thu về nhiều hơn mọi thứ, nhiều hơn là danh dự hay lòng tự trọng, lợi ích cộng đồng.

Và đáng sợ hơn hết là trước đây, người ta sợ hãi vì không biết gì, bây giờ người ta lại sợ hãi vì đã biết. Nỗi sợ do không biết gì, thông tin một chiều tưởng như đáng thông cảm hơn nỗi sợ khi người ta đã biết nhưng trong thực tế, nỗi sợ khi người ta đã biết mới đáng thông cảm và tội nghiệp. Bởi lẽ, khi internet đã phủ sóng toàn cầu, người ta có thể cập nhật mọi thứ, có thể tìm hiểu mọi thứ và có thể nhận chân đâu là đúng – sai, hiểu được sự khủng khiếp của chế độ độc tài đang đè nặng lên đôi vai đất nước như thế nào. Nhưng khi nhìn lại nồi cơm, nhìn con cái và gia đình, nhìn ra xã hội nghèo đói, thất nghiệp, lạc hậu, bất công và sự đàn áp của chính quyền, người ta buộc phải quay lưng với cái đúng để tồn tại. Bởi ngay từ tấm bé, thụ đắc một nền giáo dục lấy vật chất làm kim chỉ nam cuộc đời và mọi nỗ lực của tuổi trẻ đều nhắm đến mục tiêu vật chất, thậm chí người ta phải đỗi cả danh dự và lòng yêu thương để có nó.

Chính vì phải trả giá quá nặng, phải mất quá nhiều để có được lợi ích vật chất nên buông bỏ nó đi là một chuyện vô cùng khó. Và đây là tâm lý chung, chi phối rất nặng trong xã hội Việt Nam sau quá nhiều năm sống, học tập, làm việc và giằng co với chính mình trước sức ép chế độ. Điều này thấy rõ nhất là con số rất lớn người Việt khi bị lâm vào tình cảnh bí bách, bị ép chế, người ta sẽ đấu tranh tới cùng, thậm chí sẵn sàng tẩm xăng thiêu hủy bản thân. Nhưng không ít trong số nạn nhân này, chỉ cần nhà nước gật đầu đồng ý với họ và đặt ra điều kiện là khi đã được giải quyết, họ phải im hơi lặng tiếng thì coi như xong. Khi đã đạt được mục đích bản thân, cho dù có hàng triệu người bị đối xử bất công như họ thì họ vẫn làm ngơ, xem đây không phải là chuyện của mình nữa.

Và đây có thể nói là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng Việt Nam vẫn cứ ì ạch, mặc dù tiếp xúc với thế giới văn minh đã lâu, mô hình xã hội dân sự cũng đã được phổ biến thông qua nhiều kênh, ý niệm về tự do cũng được giải quyết rạch ròi nhưng mọi thứ vẫn cứ như là chưa hề biết, chưa hề thấy, chưa hề nghe. Người dân nghe tin chuyện nước mình mà cứ như nghe chuyện tận bên châu Phi hay Ả Rập xa lạ!.

Và cuối cùng, từ chỗ bị khu biệt trong cơm, áo, gạo, tiền, khu biệt trong những giá trị tự do ảo, trong nỗi sợ mất quyền lợi, mất những gì đã trả giá đề đầu tư, người ta dần tự khu biệt mình trong tư lợi, trong thỏa hiệp và dửng dưng với thế giới chung quanh vì sợ trả giá khi nói hay làm theo lý lẽ của sự thật. Hay nói cách khác, con người trở nên thụ động và hèn nhát.

Và đây là nguyên nhân, lý do mãi đến hôm nay, Việt Nam vẫn chưa có một cuộc cách mạng đúng nghĩa. Bởi cách mạng luôn được manh nha và hình thành từ những khao khát về một giá trị chung chứ không bao giờ đến bởi những lợi ích và thỏa hiệp riêng. Và những người đấu tranh, mong mỏi một cuộc cách mạng thực sự tại Việt Nam vẫn chưa bai giờ hết cô đơn!

VietTuSaiGon's blog
http://www.rfavietnam.com/node/337

TÀI LIỆU TỔNG HỢP * HỐ XÍ

HỐ XÍ * BIÊN KHẢO &TRUYỆN KÝ

PHÂN HỮU CƠ
TheoWikipedia

Phân hữu cơ là hợp chất hữu cơ dùng làm trong nông nghiệp, hình thành từ phân người hay động vật. Phân bón giúp tăng thêm độ mầu mỡ cho đất bằng cách cung cấp thêm các chất hữu cơ và bổ dưỡng.Cứt để lâu ngày trong tự nhiên có thể thành phân bón cho cây, cho cá. Người ta có thể chế biến phân hữu cơ hoặc ủ hoai mục c

ứt, cây xanh để thành phân hoặc sản xuất phân ủ.

Chế biến phân hữu cơ

Phân hữu cơ (phân chuồng, phân bắc, phân xanh) hoai mục cho cây trồng đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm cho con người và hạn chế được sự lây lan của một số bệnh hại nguy hiểm qua tàn dư thực vật. Phân hữu cơ được ủ theo 2 phương pháp:

Kỹ thuật ủ nổi

Đối với phân chuồng, phân bắc, tốt nhất là ủ kết hợp với 1 trong 3 loại phân sau: Super lân Lâm Thao hoặc phân vi sinh Sông Gianh (tỷ lệ 2-3%), hoặc chế phẩm EM thứ cấp (tỷ lệ 1-1,5 lít dung dịch nồng độ 1-5% tưới cho 1-2 tạ phân chuồng), có bổ sung thêm chế phẩm Penac P (gói màu vàng, 1-2 gói/tấn phân, có tác dụng kích thích vi sinh vật có ích phát triển, hạn chế vi sinh vật có hại). Trộn đều các loại phân với nhau, chất thành đống có độ cao 1,5-2m, đường kính tuỳ số lượng phân đem ủ. Nén chặt, trát một lớp bùn nhão kín toàn bộ đống phân, trên đỉnh đống phân để chừa một lỗ hình tròn có đường kính 20-25cm để đổ nước tiểu, nước phân bổ sung (15-20 ngày/lần), làm mái che mưa cho đống phân ủ. Sau 40-50 ngày (vụ hè) hoặc 50-60 ngày (vụ đông) đống phân chuồng hoàn toàn hoai mục, phân tơi xốp, không có mùi hôi thối, đem bón cho cây trồng rất tốt.

Kỹ thuật ủ chìm

Chọn đất nơi cao ráo, đào hố ủ sâu: 1,0-1,5m, đường kính hố ủ: 1,5-3m (tuỳ lượng phân cần ủ). Đáy và phần chìm của hố ủ được lót bằng nilon hay lá chuối tươi để chống nước ngầm xâm nhập hoặc nước phân chảy đi, rồi tiến hành ủ phân chuồng, phân bắc, phân xanh vào hố đã chuẩn bị, như đã trình bày ở phần trên.

Kỹ thuật ủ phân xanh

Cần có phân men là phân chuồng tươi (tỷ lệ 15-20%)+ phân vi sinh Sông Gianh hoặc supe lân (tỷ lệ 3-5%), có bổ sung thêm chế phẩm EM, Penac P (tỷ lệ như phần trên). Thân lá cây xanh được chặt ngắn thành đoạn dài 30-40cm, chất thành từng lớp dày 0,5-0,6m lại rắc một lớp phân men, tưới thêm nước dải, nước phân chuồng đảm bảo độ ẩm đống phân 75-80%, nén chặt. Sau đó trát kín toàn bộ đống phân bằng một lớp bùn nhão, để lỗ tưới nước ở đỉnh đống phân, cứ khoảng 15-20 ngày lại tưới bổ sung nước để duy trì độ ẩm sau đó trát kín lại. Khoảng 35-40 ngày sau ủ, ta tiến hành đảo đều đống phân, bổ sung nước cho đủ ẩm, lại nén chặt, trát bùn kín, sau khoảng 25-30 ngày là phân hoàn toàn hoai mục, sử dụng được.

Ủ hoai mục

Ủ hoai mục là phương pháp chuyển phân từ trạng thái hữu cơ thành vô cơ cây mới hấp thụ được. Phân trước khi mang ủ là các chất hữu cơ nếu bón cho cây thì cây khó hấp thụ mà trong phân mang mầm bệnh, cỏ dại cây sẽ dễ bị nhiễm bệnh. Nếu được ủ hoai mục các chất hữu cơ sẽ phân huỷ và chuyển thành dạng vô cơ khi đó phân sẽ "sạch" hơn. Có 2 phương pháp ủ phân

Ủ nóng

Với dạng phân ít chất xơ như phân lợn phân trâu bò nên ủ theo phương pháp ủ nóng: Trộn đều phân với lân hoặc vôi, vun thánh đống cao 0,5 – 0,6 m to chừng 0,8 – 1m sau đó dùng xẻng nén phân và dùng rơm rạ phủ lên trên

Ủ nguội

Với phân nhiều chất xơ nên dùng phương pháp ủ nguội: Rải một lớp phân 10 – 15 cm rắc một lớp lân hoặc vôi bột nén chặt đống phân rồi trát một lớp bùn dày 1 – 2cm chỉ chừa một lỗ ở đỉnh. Ủ 3- 4 tháng hoai là dùng được.

Sản xuất phân ủ tại hộ gia đình

Sử dụng các loại phân bón hữu cơ như phân chuồng, phân xanh, phân ủ thay thế một phần phân hóa học để bón cho cây trồng, vừa giúp tăng năng suất cây trồng, đồng thời góp phần cải tạo đất, giải quyết được vấn đề rác thải sinh hoạt, bảo vệ được môi trường sinh thái rất tốt. Sản xuất phân ủ tại chỗ sẽ tận dụng được nguồn nguyên vật liệu rẻ tiền của địa phương, giảm được chi phí trong sản xuất nông nghiệp.

Sản xuất phân ủ gồm có 2 giai đoạn: Sản xuất đất men và sau đó sử dụng đất men để sản xuất phân ủ.

Sản xuất đất men

Để sản xuất 1 tấn đất men cần chuẩn bị một số nguyên liệu theo tỷ lệ sau: 50 kg vi khuẩn gốc. Vi khuẩn gốc là những vi sinh vật có ích có khả năng phân giải các phế thải động, thực vật thành mùn. Vi kuẩn gốc có thể liên hệ mua tại phòng thí nghiệm phân bón vi sinh, Trường Đại học Khoa học tự nhiên Hà Nội (đường Nguyễn Trãi, quận Thanh Xuân, Hà Nội), 10 kg cám gạo, 900 kg đất khô đập nhỏ hoặc than bùn. Để sản xuất 1 tấn đất men cần bổ sung 3 kg đường và đủ nước để tạo độ ẩm 25-30%.

Trộn đều các nguyên liệu nói trên với vi khuẩn gốc, cám gạo, đất khô. Đối với đường thì hòa tan trong nước, rải đều vào hỗn hợp và đảo đều thành nhiều lớp, nhiều lần. Đường và cám là những chất dinh dưỡng để nuôi sống vi sinh vật; cung cấp nước nhằm tạo đủ độ ẩm thuận lợi để vi sinh vật tồn tại và phát triển. Để kiểm tra độ ẩm đạt khoảng 25-30% làm như sau: Lấy một nắm hỗn hợp nắm chặt tay, khi thả ra mà hỗn hợp vẫn giữ được nguyên hình của nó, nhưng nếu đụng nhẹ vào thì tơi ra là độ ẩm đạt yêu cầu. Sau khi trộn đều dùng nilon phủ kín đống ủ trong vòng 48 giờ. Trong thời gian này cần đảo đống ủ 2-3 lần để cung cấp ôxy và tưới thêm nước, nhằm giúp vi sinh vật hoạt động, sinh sôi nẩy nở.

Sau 48 giờ ủ, người ta được sản phẩm đất men. Quá trình sản xuất đất men được hiểu như quá trình nhân giống vi sinh vật dùng để sản xuất phân ủ cho bước tiếp theo.

Sản xuất phân ủ

Khác với làm đất men, sản xuất phân ủ cần có các nguyên liệu như: Đất men, phế thải thực vật, cám gạo, phân gia súc. Để sản xuất 1 tấn phân ủ cần các nguyên liệu kể trên với khối lượng và tỷ lệ như sau: 50 kg đất men, 600 kg phế thải thực vật, 250 kg phân gia súc, 60 kg cám gạo. Ngoài ra cũng cần bổ sung thêm 3 kg đường được hòa tan vào nước để tạo độ ẩm 30-35%. Cũng giống như quá trình làm đất men ta tiến hành trộn đều đất men, cám gạo, lá cây khô hoặc có thể sử dụng lá rau già, hoa quả hư thối cũng được. Sau đó tiếp tục bổ sung phân gia súc vào và rắc đường đã được hòa tan trong nước. Đảo đều và dùng bao tải nilon phủ kín. Quá trình tạo phân ủ kéo dài khoảng 2 tháng. Trong quá trình ủ phải đảo thường xuyên, khoảng 1 tuần/lần để bổ sung thêm oxy và nước cho các vi sinh vật trong đống ủ tồn tại và phát triển. Nên bố trí ủ phân nơi cao ráo gần nơi trồng trọt để đỡ công vận chuyển và tiện sử dụng, tránh được mùi hôi trong quá trình phân ủ đang phân giải.

Cách sử dụng phân ủ

Loại phân ủ này dùng bón cho các cây trồng rất tốt vì có đầy đủ chất dinh dưỡng có tỷ lệ C/N cân đối, hợp lý từ 20 đến 25%. Cũng có thể phối trộn thêm lượng lân, kali theo yêu cầu của từng loại cây trồng để bón lót hoặc bón thúc cho rau, màu, cây ăn quả đều rất tốt, cho hiệu quả cao.

Sản xuất phân xanh từ cây lục bình ở hộ gia đình

Phân bón từ lục bình dễ làm và thường được áp dụng ở quy mô hộ gia đình. Cách ủ phân hữu cơ với nấm Trichoderma: nguyên liệu gồm rơm, cỏ, lục bình, lá cây, các chất thải hữu cơ khác...và phân chuồng hoai (đã mất mùi hôi). Phân hữu cơ gom thành đống: đáy 2x2m, cao 1-1,5m ; tưới nước vừa đủ ẩm (nắm chặt vừa rịn nước), dùng chân đạp cho đống hữu cơ nén dẻ xuống. Chủng nấm Trichoderma với liều lượng khoảng 1kg/m3, sau đó dùng bạt ni lông đậy kín lại để giữ ẩm và tưới nước bổ sung hàng tuần. Khoảng 3 tuần giở bạt và đảo ngược đống ủ, đậy kín lại. Trung bình thì ủ từ 1,5 - 2 tháng là có thể sử dụng được. Mỗi đống phân ủ có thể bón cho khoảng 10-20 cây ăn trái trưởng thành. Ngoài ra, khi ủ có thể bổ sung thêm 1% vôi hay 1,5% lân để làm giúp hữu cơ phân hủy nhanh, rút ngắn thời gian ủ.

Gom phân làm phân bón

Ở Việt Nam, việc hốt phân làm phân đã có từ xa xưa, thời phong kiến vua Lê Thánh Tông đã ban cho câu đối ngày tết cho một người làm nghề hốt phân:

Ý nhất nhung y, năng đảm thế gian nan sự

Đề tam xích kiếm, tận thu thiên hạ nhân tâm.

Tạm dịch như sau:

Khoác một áo bào, đảm đương việc khó trong thế gian

Cầu ba thước kiếm, tận thu lòng dạ của thiên hạ

Thời Pháp thuộc nhân viên Sở Thùng thường xuyên đi gom phân từng nhà, (khu phố cổ Hà Nội vẫn còn loại hố xí này) đem về làm phân bắc.

NHÀ VỆ SINH
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Một nhà vệ sinh đầu thế kỉ 20, được bảo tồn tại một thành phố ma trong sa mạc Arizona.

Nhà vệ sinh là nơi mà trong đó có hệ thống thải dành cho các chất thải cơ thể như phân và nước tiểu.

Tên gọi

Ở một số vùng tại Việt Nam, người dân gọi nhà vệ sinh là cầu tõm. Danh từ này xuất phát từ thói quen của một số người dân thường ngồi trên một cầu tre bắc qua con mương để đại tiện.

Tại một số vùng, người ta lại gọi là nhà xí, chuồng xí, có thể vì tình hình vệ sinh tại đây kém, khiến người ta khi đi vào đây thường phải nhăn mặt, chun mũi nên trông xấu xí.

Các kiểu nhà vệ sinh
Nhà tiêu tự hoại
Nhà tiêu hai ngăn

Xí bệt

Một nhà vệ sinh tại Berlin, Đức.

Tình hình vệ sinh

Trên thế giới

Hiện nay (2007) có khoảng 2,6 tỷ người trên thế giới không được tiếp cận nhà vệ sinh sạch sẽ. Liên hợp quốc hy vọng sẽ giảm con số này xuống còn một nửa vào năm 2015 như một phần Các mục tiêu Phát triển thiên niên kỷ đã đề ra.^{Tổ chức từ thiện Anh WaterAid đã lập danh sách ^[2] các nước có trên 10 triệu người không được sử dụng nhà vệ sinh đúng tiêu chuẩn là Nga, Romania, Thổ Nhĩ Kỳ, Mexico, Brazil, Ai Cập, Morocco và nhiều nước khác, trong đó Ấn Độ có 700 triệu người không được tiếp cận với nhà vệ sinh có hệ thống nước thải đúng quy cách.}

^{Ở Việt Nam}

^{Qua một nghiên cứu điều tra trong năm 2006 do Bộ Y Tế và UNICEF Việt Nam tiến hành, chỉ có khoảng 15.6% người được phỏng vấn thực hành rửa tay bằng xà phòng sau khi đi vệ sinh, chỉ có 18% hộ gia đình và khoảng 12% trường học ở nông thôn Việt Nam có nhà tiêu hợp vệ sinh theo tiêu chuẩn 08/2005/QĐ-BYT do Bộ Y Tế ban hành. Trong khi đó, Chương Trình Mục Tiêu Quốc gia về Cấp Nước và Vệ Sinh Môi trường Nông Thôn lần II cho giai đoạn 2006-2010 đề ra mục tiêu là đến năm 2010, 100% trường học và 70% các gia đình ở nông thôn Việt Nam có nhà tiêu hợp vệ sinh.^[3]}

^{Theo điều tra của Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) về hiện trạng các công trình vệ sinh tại 966 điểm trường tại vùng nông thôn Việt Nam: trong tổng số điểm trường điều tra chỉ có 72,7% số điểm trường có nhà tiêu và chỉ có khoảng 54% nhà tiêu thuộc loại hình hợp vệ sinh (trong đó chỉ có 11,7% nhà tiêu đạt tiêu chuẩn vệ sinh). Tỷ lệ điểm trường có nhà tiêu đạt tỷ lệ thấp nhất là khối mầm non: 52,4%. Khối mầm non cũng là khối có tỷ lệ điểm trường có nhà tiêu thuộc loại hình hợp vệ sinh thấp nhất (39,5%)^[4] việc giải quyết nhu cầu sinh lý bình thường hàng ngày ở học đường luôn là nỗi bức xúc cố nén của học sinh^[5], thầy cô^[6], phụ huynh, đại biểu Quốc hội^[7] và các nhà báo.}

^{Xem thêm}

Chú thích

Liên kết ngoài

^{Hố xí hai ngăn.}

^{Văn Thành Nhân}

^{Những ai đã từng sống ở miền Bắc vào những năm 50-60 của thế kỷ trước mới thấy cái Hố xí Hai ngăn quả đúng là phát kiến vĩ đại của thế kỷ. Chỉ nói riêng ở Hà nội [khu phố cổ] thôi, kể chuyện này ra để các bạn sẽ thấy phần nào hiểu được cái khổ của thời chưa có Hố xí hai ngăn.
Phải nói rằng Hố xí Một ngăn là “tàn dư ” của thời phong kiến và thực dân.
Cứ vài ngày một lần, vào buổi đêm. Nhân viên của Công ty vệ sinh lại lái một chiếc xe ô tô kéo theo sau một chiếc Rơ moóc chở đầy những cái thùng to như thùng gánh nước. Đến đầu phố, xe dừng lại, nhân viên công ty bịt mặt, bịt mũi đi ủng giống như các chị đeo khẩu trang mặc áo chống nắng bây giờ.}

^{Đến từng nhà gõ cửa. Rồi gọi.
– Nhà số 1,2,3 đổi thùng nhé.
Cửa mở ra. Họ mang thùng rỗng vào để đổi những thùng đầy ra. Đang ngủ say mà mỗi lần họ đến chúng tôi đều tỉnh giấc. Các cụ ngày đó thường hay dạy con cháu: ” Mày mà không chịu khó học hành sau này chỉ có đi xúc cứt thôi con ạ”. Nghe thấy vậy thì đứa nào cũng sợ nên ra sức học hành để khỏi phải đi làm ở Công ty Vệ sinh.

Họ đến lặng lẽ và đi ra cũng lạnh lùng, chẳng hề nói một câu gì, chỉ thấy đôi mắt của những người đó man mác buồn và họ chỉ nhìn xuống, không nhìn lên bao giờ. Có lẽ họ mặc cảm với cái nghề Đổi thùng của mình?. Vậy là xong quy trình xử lý của Hố xí một ngăn. Tuy chỉ có mỗi Công ty Vệ sinh thành phố được quyền khai thác nguồn phân bón quý giá này, nhưng không phải không có đối thủ cạnh tranh đâu nhé.

Người làng Cổ Nhuế đã lách luật để hớt tay trên của Công ty Vệ sinh thành phố, bằng cách họ tìm đến những ngôi nhà mà họ có sự quen biết hoặc được thỏa thuận từ trước. Vậy là đêm đêm, với chiếc đòn gánh cùng hai chiếc sọt nhỏ, người khá giả hơn thì đi trên một chiếc xe đạp thồ với hai cái sọt to đùng được đan bằng mây tre treo hai bên xe. Họ đi đến từng nhà rồi lấy đi những thùng phân tươi của người hàng phố. Chẳng hiểu họ có đưa chút tiền nào cho gia chủ hay không, nhưng sau đó họ mang về quê bán lại cho những người trồng rau, nuôi cá. Hồi đó có một câu thơ của ai nghĩ ra không biết, nhưng trong đầu những người dân nội thành và những vùng lân cận đều nhớ.
” Thanh niên Cổ Nhuế xin thề /Chưa đầy hai sọt chưa về quê hương”.

Cứ như vậy, ngày này qua ngày khác. Cho đến một hôm.
Cái Hố xí hai ngăn ra đời. Sau khi phát minh ra hố xí hai ngăn, tình trạng vài ngày một lần được xóa bỏ, thay vào đó là mỗi tháng một lần nhân viên của Công ty vệ sinh mới đến để mang mấy cái thùng rỗng vào rồi xúc đi cái cũ. Họ cũng không quên mang mấy cái thùng sắt Tây chứa đầy đất mùn. Họ đổ xô đất vào góc của nhà vệ sinh, làm như vậy để cho mỗi thành viên của gia đình sau mỗi lần đi thì đổ lên sản phẩm của mình một chút đất mùn đó. Tháng nào nhân viên công ty vệ sinh đến hơi muộn thì: Thôi rồi Lượm ơi! Lại phải nhờ đến dân Cổ Nhuế vậy.

**
Đã qua rồi cái thời: - Ăn trong nhà, ị ngoài sân vườn, ngoài trời. Ngày nay, khi đời sống đã được nâng cao lên, một nhu cầu mới lại xuất hiện đó là nhu cầu:
- Ăn ngoài sân vườn, ị trong nhà.
Được ăn ở ngoài sân vườn hay sân thượng thì đúng là tuyệt trần không gì bằng.
Riêng mình, mình vẫn thích làm Quận công. ” Chẳng sướng chi bằng thú ỉa đồng Gió chiều hây hẩy mát đôi mông” Làm Quận công là mình được trở về với “Dòng sông tuổi thơ” đấy các bác ạ. Phải không các bác.}

^{Hố xí hai ngăn}^{Nguyễn Quang Lập}

^{Truyện ngắn 1.

Năm 1965 nhà mình sơ tán lên làng Đông, Hợp tác phân cho mấy sào đất cát đầu làng, mấy anh em thi nhau ăn cắp đất cày tôn cái vườn lên cao gần một mét, ba mình lại khéo trồng cây, chỉ một năm sau nhà mình có khu vườn đẹp nhất xóm. Xóm có bốn nhà. Phía trước là nhà anh Cu Chành, đội phó đội 1. Anh cu Chành oai nhất xóm, có xe đạp Phượng Hoàng, cười có răng vàng, có cái đài Orionton. Chiều chiều anh đạp xe đạp Phượng Hoàng, đeo cái đài to bằng cuốn từ điển Việt Anh bên hông, ngậm cái tăm, mở to đài đi từ đầu làng đến cuối xóm, anh đi đến đâu đài kêu oang oang tới đó, con nít rật rật chạy theo xe anh .

Thỉnh thoảng đi họp trên xã trên huyện về, tối anh xách đèn bão ra nhà kho hợp tác nói chuyện thời sự. Anh nói các anh trên trung ương phổ biến thế này thế kia, anh Lê Duẩn có ý kiến chỉ đạo thế này thế kia, anh Võ Nguyên Giáp động viên thế này thế kia, toàn anh không thôi, dân tình lác mắt. Anh Cu Chành nói mấy anh trên trung ương nói cứ lo chiến đấu đi, đánh thắng Mỹ rồi tha hồ giàu. Chỉ riêng dầu mỏ cũng đủ no. Dầu mỏ nước ta như cái mâm, dầu mỏ đế quốc Mỹ như con ruồi đậu trên cái mâm, Mỹ không nhằm nhò chi với nước mình mô. Bà con vui vẻ nói ua chầu chầu sướng hè sướng hè.

Anh cu Chành nói mấy anh trên trung ương phê phán việc đuổi chim ra khỏi thành phố của các đồng chí bạn là sai. Cứ xây dựng CNXH thành công, nhà cao cửa rộng, điện đóm giăng đầy, tự khắc chim chóc cút cả, việc chi phải đuổi. Mấy người hỏi nước mô mà dại rứa hè. Anh Cu Chành nói các anh trên trung ương dặn cứ nói các đồng chí bạn, không được lộ ra nước nào. Nhưng tui nói nhỏ, bà con bí mật nghe, đó là nước Trung Quốc. Bà con xôn xao nói ua chầu chầu các đồng chí bạn dại hè, đế quốc Mỹ không đuổi lại đi đuổi chim. Mọi người phục anh Cu Chành lắm, nói Cu Chành học chưa hết lớp 5 mà chuyện trên trời dưới biển biết cả là nhờ gần trung ương. Có ai biết anh Cu Chành nhờ gần cái đài Orionton. Chỉ có mệ Hó là không phục.

Một hôm anh Cu Chành nói mấy anh trên trung ương căn dặn bà con mình phải đoàn kết. Làm được thì làm, không làm được thì thôi nhưng phải đoàn kết. Anh Cu Chành nói tui nghiên cứu hết sách vở rồi, sở dĩ dân mình hay chửi nhau là vì phong kiến tư bản nó còn rơi rót. Mình muốn mau lên CNXH thì đừng có chửi nhau. Mệ Hó đứng dậy vừa phủi đít quần vừa nói: Cu Chành nói hay rứa răng toàn đi ỉa vứt. Anh Cu Chành nói họp hành không được nói cu, phát ngôn bừa bãi. Mệ Hó nói mi đi họp răng không bỏ cu ở nhà, mang cu đi, tau nói cu chơ răng.

Anh Cu Chành đập bàn nói yêu cầu quần chúng Hó nói năng cẩn thận, đây không phải cái chợ. Mệ Hó không sợ nhưng xuống giọng nói đồng chí Cu Chành nói hay rứa răng toàn đi ỉa vứt. Anh Cu Chành nói không được nói chuyện ỉa đái nơi hội nghị, phát ngôn bừa bãi. Mệ Hó tịt, ngồi xuống nói ôi trời, l. trám được chơ tai không biết răng mà trám. Mệ Hó ở ngay bên phải nhà mình, gọi là mệ chứ chỉ trên năm mươi chút thôi, mông vú còn nẩy lắm. Không thấy chồng con mệ đâu, chỉ thấy mệ ở với đứa cháu gái 11 tuổi, bằng tuổi mình. Mệ ngoa nhất xóm, động bất kì chuyện gì mệ cũng chửi. Mệ tức anh Cu Chành chuyên môn nhảy hàng rào sang ỉa hố xí nhà mệ, ỉa xong không đổ tro, không đậy nắp, bẻ tranh tre quẹt đít, tan cả mái lợp.

Chỉ chuyện anh Cu Chành đi ỉa hố xí nhà mệ mà mệ chửi anh suốt ngày. Hồi này có phong trào hố xí hai ngăn. Anh Cu Chành nói các anh trên trung ương nói đây là phát minh khoa học của Việt Nam, Nhật Bản thừa nhận đây là một trong 7 công trình khoa học vĩ đại nhất của thế kỉ 20. Anh Cu Chành nói hố xí hai ngăn là thành quả CNXH. Ngăn này ỉa, ngăn kia ủ phân rất chi là khoa học, vệ sinh cực kì. Bọn tư bản chúng nó ở nhà cao tầng, không làm hố xí hai ngăn, phân chảy ra đường ống trôi ra sông, rồi lại múc nước sông nấu ăn, có tởm không bà con. Bà con nói ua chầu chầu tư bản ngu chi ngu lạ. Nói thế nhưng anh Cu Chành không làm, nhà nào cũng làm nhưng anh không làm, toàn xách đít nhảy hàng rào sang nhà mệ Hó ỉa.

Anh Cu Chành ngồi trong hố xí, mệ Hó nhảy chồm chồm ở ngoài chửi cha tổ Cu Chành, ỉa đâu không ỉa răng ỉa nhà tao! Anh Cu Chành nhóng cổ ra nói đồng chí Hó để yên cho tôi ỉa xong đã rồi phát biểu, đừng phát biểu bừa bãi. Mệ Hó nén giận, ngồi bó gối trước cửa hố xí chờ anh Cu Chành ỉa xong để chửi, anh Cu Chành lại nhóng cổ nói mệ Hó cho tôi xin mấy que quẹt khu (đít). Mệ Hó laị nhảy chồm chồm chửi vơ làng xóm nời... có ai như thằng Cu Chành không, nó ỉa vất nhà tui còn bắt tui quẹt khu nó đây nời! Anh Chành lại nhóng cổ ra nói mệ không kiếm que cho tui chùi khu thì tui bẻ tranh tre nhà mệ.

Mệ Hó tức uất rú lên nhưng vẫn phải kiếm que cho anh Cu Chành. Mệ dúi que vào cho anh, hét que đây que đây, chùi xong rồi ăn luôn nghe Cu Chành! Anh Cu Chành ra khỏi hố xí, nhảy hàng rào về nhà . Mệ Hó nhảy sang nhà anh nhảy chồm chồm, ra sức chửi. Anh Cu Chành bật cái đài Orionton, văn hết nấc. Mệ Hó cố gào lên cho át tiếng đài, mệt quá thở hồng hộc. Mệ hét lên cha tổ mi Chành nời, mi nói hay rứa răng cứ đi ỉa vứt! Anh Cu Chành nói này, đài đang phổ biến chủ trương đường lối, đồng chí Hó lại đem chuyện ỉa đái ra đây là có ý gì. Câm họng không tui kêu dân quân trói cổ liền. Mệ Hó tịt, quắp đít đi về, vừa đi vừa chửi vơ cu Chành nời, tao thua cái đài chớ không thua mi mô nha!}

^{2.Còn nhà thứ tư là nhà ông Mẹt Lạm ở sát sau nhà mệ Hó, cũng ở bên phải nhà mình. Ông chết vợ, có một đứa con trai là thằng cu Đán. Thằng này đánh cờ tướng cực giỏi, mình học đến lớp 5, nó mới học lớp 2, nó chấp mình một xe mà 10 ván mình cũng chỉ thắng nó được 2,3 ván. Cu Đán nói anh đánh cờ dở như bọ tui đi ỉa. Lúc đầu mình không để ý, nhưng sau thấy lạ, hễ đau bụng là ông Mẹt Lạm lại nhảy sang hàng rào, vào hố xí mệ Hó, dù nhà ông cũng có hố xí. Sau lại thấy hễ mệ Hó đi ra hố xí là ông Mẹt Lạm kêu đau bụng liền.

Mình hỏi cu Đán răng thấy mệ Hó ra hố xí là bọ mi đau bụng? Nó nói bọ tui đau cu không phải đau bụng. Mình không hiểu, hố xí vừa chật vừa thối inh, làm gì được ở đó. Cu Đán nhăn răng cười nói tui thấy bọ tui lẹo chắc với mệ Hó rồi, hay lắm. Nó chồm lên bụng mình dập dập nói ri nì ri nì, Hó ơi Hó ơi anh yêu Hó, Hó ơi Hó ơi anh yêu Hó. Mình hỏi lẹo chắc ở hố xí à. Nó nói không phải, hố xí chỉ tâm sự thôi, rồi bọ tui bưng mệ Hó vô nhà. Mình nói vừa ỉa vừa tâm sự à? Thằng Đán nói ừ, nói đi nói lại chỉ có câu Hó nhớ Lạm không, Lạm nhớ Hó không, rứa mà nói cả buổi, ỉa hết cứt rồi vẫn cứ nói. Mình nói chi mà cực rứa hè.

Thằng Đán nói tâm sự chỗ khác thì anh Cu Chành phát hiện, kêu dân quân bắt liền. Mình nói hèn chi mệ Hó không cho anh cu Chành vào ỉa hố xí mệ. Thằng Đán nói anh cu Chành cũng muốn tâm sự với mệ Hó nhưng mệ ghét, không cho. Mình nói mi đã biết thì anh Cu Chành cũng biết. Thằng Đán nói lúc đầu sợ anh Cu Chành thì ra hố xí tâm sự, sau đổ lì không sợ nhưng quen rồi, hễ muốn tâm sự là buồn ỉa liền. Mình cười nói tao không tin, thằng Đán nói thiệt đó, bọ tui nói vừa ỉa vừa tâm sự thích lắm, quan trọng là mình ỉa đừng có tiếng kêu, kêu thì mất lịch sự, rứa thôi. Làng Đông hồi đó làm hố xí hai ngăn, ngăn ỉa ngăn ủ nghiêm túc lắm, sau rồi tùm lum cả. Đang đau bụng có người ngồi rồi, không nhịn được liền nhảy sang ngăn kia, ủ chẳng ủ thì thôi, ỉa cái đã. Dần dần hố xí hai ngăn thành ra hai hố xí.

Anh Cu Chành nói các anh trên trung ương nói dân mình lạc hậu, chỉ mỗi việc ỉa cho có khoa học mà cũng không hoàn thành nhiệm vụ. Mệ Hó nói ôi dà, không thấy trung ương giao nhiệm vụ ăn, toàn giao nhiệm vụ ỉa thôi. Nhưng anh Cu Chành không mắng mệ Hó phát ngôn bừa bãi nữa, chỉ nói đồng chí Hó có thắc mắc chi nói sau. Cuối buổi anh Cu Chành nói đồng chí Hó ở lại tôi giải thích. Chẳng biết anh Chành giải thích thế nào, tối hôm đó mẹ Hó nhảy chồm chồm, chửi ông Mẹt Lạm, rung làng chuyển xóm cả đêm. Mệ Hó nói vơ Mẹt Lạm nời, tau nói cho mà biết nha, từ ni cặc mi có bá ( dát) vàng, tau cũng không thèm nha.

Chuyện hủ hoá mệ Hó ông Mẹt Lạm tự nhiên cả làng ai cũng biết. Đi đâu nghe ai nói câu khích là mệ Hó lại nhảy sang nhà ông Mẹt Lạm chửi, vừa chửi vừa vỗ bướm bem bép, hét vơ Mẹt Lạm nời, tao thà để l. cho chó ăn, không cho mi liếm mô nha ! Mình hỏi thằng Đán răng rứa. Thằng Đán nói không biết ai nói bọ tui khoe mệ Hó thuê bọ tui lẹo mệ, một phát 5 hào, đến giờ mệ nợ cả trăm đồng không chịu trả. Mình nói thiệt không, nó nói biết mô, nghe người ta nói rứa. Một hôm mình với thằng Đán đang đánh cờ, ông Mẹt Lạm đi đâu về, mặt mày hằm hằm nói đụ mạ con l. trâu, đụ mạ con l. trâu. Ông lôi cái cuốc xông sang vườn mệ Hó đập tan cái hố xí hai ngăn, lại còn xúc cứt vứt ra đầy vườn.

Mình hỏi thằng Đán răng rứa. Thắng Đán nói không biết ai nói mệ Hó khoe bọ tui hẹn mệ đi ỉa, rồi liếm khô khu cho mệ, mệ mới cho lẹo. Mình nói tởm, thịêt không, nó nói biết mô, nghe người ta nói rứa. Mệ Họ nhảy chồm chồm, vừa chửi vừa xúc cứt hất sang nhà thằng Đán, nói vơ Mẹt Lạm nời, trả cứt cho mi đây nời.

Ông Mẹt Lạm lại xúc cứt hất sang nhà mệ Hó, vừa hất vừa hét đụ mạ con l. trâu, đụ mạ con l, trâu! Xúc đi xúc lại hết phân, cả hai ỉa cứt mới, gói lại ném vào nhà nhau, ngày nào cũng chửi nhau đánh nhau rung làng chuyển xóm. Anh Cu Chành nói các anh trên trung ương nói thấy dân minh mất đoàn kết, các anh rất đau lòng. Để cho đồng chí Hó, đồng chí Lạm đánh chửi nhau tui có khuyết điểm với trung ương, có tội với bà con. Nói xong thì Cu Chành khóc Bà con nói ua chầu chầu đồng chí Cu Chành tội hè. Anh Cu Chành nói đã coi nhau như kẻ thù thì sống gần nhau càng thêm tan cửa nát nhà, tui nói rứa có phải không bà con? Bà con nói ua chầu chầu đồng chí cu Chành nói phải quá phải quá.

Tháng sau cả mệ Hó, cả ông Mẹt Lạm đều đi kinh tế mới, hai cái vườn gửi lại cho Cu Chành coi sóc. Anh Cu Chành nói đồng chí Hó đồng chí Lạm ra đi xóm làng tiếc lắm, nói xong thì khóc. Mệ Hó và ông Mẹt Lạm cũng khóc, cả hai đều xin lỗi bà con láng giềng. Bà con nói ua chầu chầu, đồng chí Cu Chành đoàn kết giỏi hung Mệ Hó, ông Mẹt Lạm đi cả chục năm không về, nghe nói muốn về lắm nhưng không có tiền về, hai cái vườn mặc nhiên thành vườn anh Cu Chành. Hè này về quê, lên làng Đông chơi, khu vườn 16 sào đất của anh Cu Chành nhà cửa, cây cối đẹp ngây ngất. Mình hỏi anh Cu Chành: mệ Hó ông Mẹt Lạm có về không anh. Cu Chành cười hậc một tiếng nói không chết là may, còn đòi về. Ua chầu chầu.
http://vn.360plus.yahoo.com/quanglap52/article?mid=50&fid=-1}

^{NHÀ VỆ SINH, TRÍ THỨC VÀ ĐẢNG}

^{Nguyễn Hưng Quốc}

^{Nói đến chuyện vệ sinh ở Việt Nam, đặc biệt ở miền Bắc trước năm 1975, không thể không nhớ đến Tô Hoài.

Trong cuốn hồi ký có nhan đề Chiều chiều xuất bản năm 1999, Tô Hoài kể nhiều chuyện liên quan đến hệ thống nhà vệ sinh ở Hà Nội trước và sau năm 1954.

Ông viết, thật chi tiết:

"Mấy lâu nay thành phố vận động các nhà làm hố xí hai ngăn. Việc ỉa đái của đất Kẻ Chợ từ thời Tây đã cứ không dưng như mưa nắng, như trời đất hết mùa hạ sang mùa thu. Hồi xửa xưa, chỉ độc mấy phố hàng Đào, hàng Gai, các nhà quan cách khá giả trổ ngõ sau ra phố tắt, ra vườn hoang, mọi đi lại, chợ búa, con cháu ở quê ra, người vào lấy phân tro đều đi cửa khuất ấy. Rồi quan đốc lý Tây cho thầu phân, các nhà làm hố xí đằng sau, nửa đêm có phu gọi cửa "đổi thùng! đổi thùng!" – mà người nghe lúc ngái ngủ nhầm là "đổ thùng!". Nhà có cửa nách cho phu thùng, nhà chật chội thì mỗi đêm phu cứ xách thùng phân qua suốt các phòng ra cửa trước."

"Năm 1956, về hoà bình rồi, buổi tối tôi vào hiệu vằn thắn phố Huế, đương ăn còn thấy người công nhân vệ sinh quảy đôi thùng phân đi ra, qua ngay giữa nhà. Đấy là nơi có phố, còn lều quán chưa thành phường thì vẫn ngồi nấp bờ đầm, bờ sông, bụi rậm. Làng tôi ở ven nội, người lớn trẻ con đều ra các chân tre đầu đồng, mỗi hôm có mụ "mũi thung" - những người đàn bà lam lũ trên mặt nổi vết chàm có lông như miếng da lợn, họ ở các làng vùng trong quảy thúng tro đi gắp phân về bán."

"Nhà người Tây có hố xí máy, còn người ta ở Hà Nội thì cả trăm năm thuộc Pháp các phố cứ "đổi thùng" cho mãi đến những năm 1958."

"Không biết ai cải tiến ra cái hố xí hai ngăn đến bây giờ còn người khen, người thì bài bác kịch liệt, đòi truy cho ra đứa có sáng kiến ấy để bỏ tù. Tôi là người đứng giữa có thực nghiệm với tư cách nhà có một hố xí hai ngăn và bây giờ trông nom hơn hai trăm cái hố xí hai ngăn của hàng phố, tôi thấy không phải tội ở người nghĩ ra mà tại những đứa xây và đứa cai quản với thói kẻ cắp bớt xén, thói lười biếng."

"Lý nhẽ và lề lối nghe ra thuận tai, vẫn cái hố xí mọi khi đem chia thành hai ngăn. Đầy ngăn này, đậy nắp lại cho phân ngấu. Khi ngăn kia sắp ứ lên thì ty vệ sinh đến hốt hố bên. Hàng tuần, đem tro và mùn đất rắc vào hố phân, lại trát vôi cho khít nắp."

"Cái tưởng là sẽ tốt đẹp ấy đều đặn tử tế được vài tháng đầu. Các người ở ngoại thành vào lấy trộm phân khốn khổ lắm. Công nhân vệ sinh bắt quang sọt, công an phạt tiền. Nhưng vẫn có người đi chui, có các nhà cho vào múc lậu."

"Chỉ ít lâu, đến khi chểnh mảng chẳng thấy công nhân đưa mùn đất, không đến trát nắp, lại những thùng xe cũng đỗ bất thường. Cả hai hố đã phè ra, chủ nhà phải ngồi ở cửa hóng người hốt phân chui, lại phải dúi tiền để các bác ấy làm phúc vào lấy cho." (tr. 300-302).

Một lần, với tư cách tổ trưởng khu phố, Tô Hoài đi điều tra về tình hình nhà vệ sinh trong khu phố. Đây là ghi chép của ông:

"Bẩn kinh khủng. Mùi hôi thối không trông thấy, nhưng có thể tưởng tượng như một cái cống, một cái bễ đương ngùn ngụt tuôn hôi thối nồng nặc ngạt thở. Hai bên tường, không quét vôi, lở lói dưới hàng gạch lâu đời đã vỡ khấp khểnh xanh xám nhờn nhợt […]. Dưới rãnh, những con dòi trắng hếu bò lổm ngổm. Nhưng không thấy nhặng xanh bay ngang mặt, có lẽ bí hơi quá, nhặng cũng không dám vào."

"Đến cuối hẻm, tôi quay ra. Cảm tưởng vừa xuống âm ty. U ám, nhơn nhớt, nghẹt cổ. Ở Hà Nội, phố nào cũng đằng trước mặt hoa da phấn, đằng sau là cái lối vào chuồng phân như thế này, cả bao nhiêu năm nay thế." (tr. 306-7).

Ở miền Bắc, trong các chuyến đi thực tế, các nhà văn nhà thơ làm gì?

Một trong những công việc chính của họ là đào hố phân rồi hằng ngày đi nhặt phân, từ phân người đến phân thú vật, về đổ vào các hố ấy, lại nhặt lá cây bỏ vào, trộn đều, ủ lại cho chúng ngấu lên.

Cũng theo lời kể của Tô Hoài, mỗi buổi sáng, nhà thơ Phùng Quán ở trong xóm đi ra, "gánh đôi quang lồng một, hai thanh tre gánh phân đặt trên mặt sọt." Một buổi chiều, gánh phân về,

"Quán kể nông nỗi đi gắp phân như là đọc một mẩu chuyện trên báo. Các đường ngoắt ngoéo trong xóm trổ ra cổng đồng còn tối đất. Những con trâu con bò ra ruộng làm sớm, thói quen tự nhiên, tới rệ cỏ ven hào nước thì đứng lại ỉa. Đến khi sáng hẳn, trẻ con trong xóm mắt nhắm mắt mở lốc nhốc kéo ra ngồi bĩnh đấy. Hai thanh tre của Quán mở ra gắp lên sọt tuốt cả phân trâu phân người. Tìm ra những con đường phân này cũng chẳng phải tài giỏi riêng Quán, mà sáng nào cũng có người nhặt phân từ các ngõ xóm ra cổng đồng, đi muộn có khi hết." (tr. 70).

Nhắc đến việc bắt giới văn nghệ sĩ đi nhặt phân, hốt phân, ủ phân trong cái gọi là "đi thực tế" ở miền Bắc trước đây, không thể không nhớ đến câu nói nổi tiếng của Mao Trạch Đông: "Trí thức là cục phân."

Thời kháng chiến chống Pháp, nhất là từ cuối thập niên 1940 đến đầu thập niên 1950, trong các buổi học tập chính trị, giới trí thức và văn nghệ sĩ Việt Nam phải tụng đi tụng lại câu nói ấy. Nhà văn Nguyễn Thành Long kể: "Chúng tôi phải tin theo điều này và tự phủ nhận bản thân mình." (In trong cuốn Cách mạng – Kháng chiến và đời sống văn học, 1945-1954 do Phong Lê chủ biên, Nxb Khoa Học Xã Hội, Hà Nội, 1995, tr. 527).

Tưởng chỉ có một mình Mao Trạch Đông nói "trí thức là cục phân". Gần đây, đọc báo, tôi nghe tường thuật chính Lê Nin cũng từng nói thế. Năm 1922, ông bàn với Stalin về kế hoạch thanh tẩy nước Nga, trong đó có việc cải tạo giới trí thức, những kẻ theo ông, chỉ là đầy tớ cho bọn tư sản.

Ông nói về giới trí thức một cách hằn học: "Bọn chúng nghĩ bọn chúng là đầu óc của quốc gia. Thực sự bọn chúng không phải là đầu óc. Bọn chúng chỉ là cứt."

Hồ Chí Minh có bao giờ nói câu tương tự hay không?

Thú thực, tôi không biết. Bạn đọc nào biết, xin chỉ giùm. Thành thực cảm tạ trước.

(Nguồn: VOA)

http://www.voanews.com/vietnamese/news/a-19-2009-08-04-voa41-81648152.html

Nhân đoạn cuối bài “Từ Singapore, nghĩ đến Việt Nam” nhắc đến chuyện ỉa đồng, xin nói thêm một chút về vấn đề nhà vệ sinh ở Việt Nam.
Với những sinh viên cho ỉa đồng là một trong những kinh nghiệm thú vị và đáng nhớ nhất, tôi hỏi họ nghĩ gì về vấn đề vệ sinh ở Việt Nam nói chung. Kết quả? Ai cũng le lưỡi lắc đầu.

Có lẽ đó cũng là ấn tượng kinh hoàng nhất đối với mọi du khách nước ngoài và ngay cả Việt kiều về nước.

Tôi nghe kể có một nhà thơ nữ hiện sống ở Bắc Mỹ, cách đây mười mấy năm, trước khi về thăm gia đình ở Việt Nam, đã gửi tiền về cho thân nhân yêu cầu xây cái cầu tiêu mới!
Nghe, dễ nghĩ là “chảnh”.
Nhưng nghĩ cho cùng, cũng phải thôi: Sống ở nước ngoài khá lâu, quen với sự sạch sẽ, thật là một kinh nghiệm hãi hùng khi phải ngồi lại trên những cầu tõm hay những xí xổm tối tăm, dơ bẩn, hôi hám và lúc nào cũng ướt nhẹp.

Chuyện thiếu vệ sinh trong các nhà cầu hay nhà xí ở Việt Nam đã có nhiều báo tường thuật. Tôi không muốn nhắc lại làm gì.

Chỉ xin ghi lại số liệu từ một cuộc điều tra gần đây:
“Chỉ có 18% số hộ gia đình, 12% số trường mẫu giáo, tiểu học, trung học cơ sở, gần 37% số trạm y tế xã có và đang sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh, đạt đúng các tiêu chuẩn của Bộ Y tế.”

Và một nhận xét từ một nhà nghiên cứu khoa học Việt Nam nổi tiếng tại Úc, giáo sư Nguyễn Văn Tuấn:
“Vấn đề nhà xí ở nước ta không còn là vấn đề nhỏ nữa mà có ảnh hưởng xấu đến hình ảnh của đất nước.
Người phương Tây khi đi du lịch ở nước ta thì nỗi ám ảnh lớn nhất là... nhà xí.
Tôi đã đọc (với tâm trạng vừa giận vừa thông cảm) không biết bao nhiêu bài bút ký, nhật ký, phóng sự, khuyến cáo... mà họ viết ra với văn phong giễu cợt, mỉa mai.
Tôi nghĩ nếu không cải thiện được vệ sinh công cộng và nhà xí thì nước ta vẫn chứng kiến cảnh 75% du khách “một đi không trở lại”.
Vấn đề nhà vệ sinh và vệ sinh công cộng đã trở thành sĩ diện quốc gia, thành vấn đề văn hóa chứ không đơn giản là vấn đề cá nhân hay nội bộ nữa.”

Tôi chỉ xin lưu ý một khía cạnh: Hiếm có chính quyền nào quan tâm đến chuyện ỉa đái của dân chúng như là chính quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Xin thưa ngay để quý bạn đọc đỡ khó chịu: Chữ “ỉa đái” này là chữ tôi bắt chước nhà sử học kiêm Dân biểu Quốc Hội nổi tiếng ở Hà Nội, ông Dương Trung Quốc.
Trong bài “Bàn chuyện ỉa đái” đăng trên báo Lao Động số 42 vào ngày 28.10.2007, Dương Trung Quốc cho biết, sau khi suy đi tính lại các chữ thanh tao như “nhà vệ sinh”, “nhà tiêu” hay “WC”, “toilet”, “toilette”, “restroom”, ông quyết định: “tôi cứ nghĩ đến cách của ông bà ta từng nói thẳng coi đó là một trong "tứ khoái" nên cứ dùng đúng tên gọi dễ hiểu nhất của nó mà bàn.”
Cũng trong bài viết ấy, Dương Trung Quốc cho biết, theo đề nghị của nhiều người và nhiều cơ quan ngôn luận, ông đã nêu vấn đề nhà vệ sinh ra trước Quốc Hội và yêu cầu đưa vấn đề ấy vào chương trình nghị sự của Quốc Hội.

Được Quốc Hội đưa ra bàn luận?

Rõ ràng chuyện nhà vệ sinh là một vấn đề vô cùng quan trọng. Một vấn đề thuộc loại “quốc sự”.
Nghe nói, thuở sinh thời, đi đến đâu, ông Hồ Chí Minh cũng ghé vào nhà bếp và nhà vệ sinh, hai địa điểm ông cho là quan trọng nhất trong cuộc sống của con người. Nói theo ngôn ngữ hiện đại, một nơi tiêu biểu cho “đầu vào”, và một nơi cho “đầu ra”.
Gần đây, ông phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Giáo dục Nguyễn Thiện Nhân cũng bắt chước Hồ Chí Minh lăng xăng thăm viếng các nhà vệ sinh ở các trường học.
Có lẽ vì lãnh tụ hay thăm các nhà vệ sinh nên chính quyền các địa phương cũng ra sức dạy dỗ dân chúng ý thức giữ vệ sinh.

Trong nhật ký của mình (sau in lại thành cuốn Ghi, nxb td Mémoire, 2001, tr. 100), Trần Dần chép:
Quy định về đi ỉa:
Bản quy định khổ 40cm x 70cm, giấy hồng:
1) Tất cả các nam nữ đi ỉa đái phải tới chỗ quy định.
2) Phải ỉa đúng lỗ.
3) Nếu là chuồng xí máy, ỉa xong phải tháo nước, bỏ giấy vào thùng đã quy định. Nếu không phải là chuồng xí máy thì thôi. (?)
4) Ỉa xong phải rửa tay sạch sẽ.
Bản quy định ấy đã xuất hiện ở Hà Nội từ năm 1955.

Hơn nửa thế kỷ sau, vệ sinh vẫn là một vấn đề nghiêm trọng, làm mọi người nhức nhối.

Ở đây, có hai sự kiện cần được ghi nhận.
Một, các nhà lãnh đạo Việt Nam không thiếu nhiệt tình.
Hai, nhiệt tình ấy rõ ràng là không có hiệu quả.

Tại sao?

Ghi chú:
Viết bài này vừa xong, tôi đã tìm được một câu trả lời từ Việt Nam. Trên Beo blog, nhà báo Hồ Thu Hồng nhân bàn về chuyện kỷ niệm một ngàn năm Thăng Long, viết: “Nếu tớ là trưởng ban tổ chức cái nghìn năm Thăng Long, tớ sẽ làm ngay 2 bộ film, một người Pháp đã đô thị hóa Hà Nội ra sao, một kia là dân Nghệ đã nhà quê hóa Hà Nội thế nào. […] Này nhé, người Pháp đã bưng thói quen ỉa đồng của dân annam vào toilet trong nhà, Nghệ mình làm cái nhà mán giữa nơi đẹp nhất xứ ngọa hổ phục long và đưa toilet trở ra ao cá.”

Không cần tinh ý lắm, chắc bạn đọc cũng thừa biết “Nghệ mình” là ai ?

Dù sao, đó cũng chỉ là ý kiến của một người. Còn ý bạn thì sao?
Nguyễn Hưng Quốc}

^{http://www.tgan.net/forum/showthread.php?t=10721}

^{Phiếm luận: Văn hóa…cầu tiêu!}

^{23/08/2010 DailyVNews Để lại phản hồi Go to comments}

^{Quảng Nam}
^{Khi lang thang vào những diễn đàn mạng cùng blogs, đầy dẫy từ trong cho tới ngoài nước, đọc biết bao là chuyện “đao to búa lớn”, “đội đá vá trời”, chính trị, văn hóa hầm bà bằng xắn cấu…Tôi thú thật, vào đọc chủ yếu để “giải trí’ là chính.}
^{Tự nhủ thầm, không lẽ cứ kéo lê cuộc sống vô vị, cho tới ngày về cõi, cùng những chuyện dài đấu đá chính trị miết như vậy, mà chẳng “trả lễ” cho tờ báo mà mình đọc “chùa” hằng ngày thì cũng không nên.}
^{Nghĩ tới nghĩ lui, chẳng biết nên viết gì đây, dính vô ba chuyện chính trị thì “có triệu người ghét, mà cũng có triệu người thương”, chỉ cần một người ghét thôi cũng đủ u đầu sứt trán rồi…Nên cứ nghĩ mãi, nghĩ mãi…Nhân vừa đây, diễn đàn DCVOline đang “tang gia bối rối” vì chuyện Người Quét Sân (NQS) vung chổi quét ba cái phản hồi thô tục và không hợp vệ sinh lắm, đã cho tôi cái nhã hứng viết bài phiếm nầy. Xin “tuyên bố’ trước “quốc dân đồng bào” là bài phiếm nầy chẳng nhằm xỏ xiên, móc nghoéo gì ai, nếu có thì chỉ viết để “cười” dân mình, trong đó có chính cả tôi nữa, vì tôi cũng là dân mình mà.}
^{Ỉa là một trong tứ khoái, ai cũng biết rồi. Đây là nhu cầu cần thiết của con người, có đầu vào, thì phải có đầu ra là lẽ đương nhiên. Người viết chắp tay thán phục “ông” nào đó đã sinh ra con người là một robot tinh xảo đến như vậy, tuyệt vời đến từng chi tiết cực nhỏ. Nhưng cái cách thải ra làm sao cho hợp vệ sinh mới là vấn đề, mục đích của bài nầy.}
^{Tự ngàn xưa, con người có lẽ thải ra rất tự nhiên, giữa hoa đồng cỏ nội, mát mẻ cùng trời đất, lâu ngày, chất thải trở thành cát bụi, thành loại phân bón tốt tươi cho cây cỏ. Cho tới khi nhân loại thoát ra khỏi thời kỳ hái lượm, hình thành xã hội và giai cấp; tôi nghĩ rằng kể từ đấy mới có cái bô hay cái thùng gì đó dành cho nhu cầu nầy, nhưng chỉ có nhà giàu và quyền thế mới sử dụng, vì chỉ có họ mới có tiền và quyền để sai người khác bưng đổ thôi. Còn đám dân đen chắc cũng “tiếp tục sự nghiệp giải phóng” ra thiên nhiên.}
^{Tiến lên một bước nữa, vì nhu cầu nhà ở cho dân cư ở thành thị, để giải quyết nhu cầu và giữ vệ sinh cho cái không gian chật hẹp, nên mới sản sinh ra nhà cầu hay gọi là cầu tiêu. Ở ngoài Bắc vào những năm 60, 70, nghe kể lại cái cảnh rồng rắn sắp hàng mỗi buổi sáng ở các căn hộ tập thể, tôi nghe mà phát rầu! Mỗi người ai cũng thủ ít giấy báo và gầu nước, chờ đến phiên mình. Ui mẹt ui! Có lẽ tôi chẳng bao giờ dám làm quen với cô hàng xóm nào cả, dẫu nàng đẹp như tiên, vì nếu vô phước hôm nào đụng mặt thì ngượng chết đi được. Mình thì ôm bụng ráng nín, nàng thì cứ nhăn nhó như Tây Thi đau đẻ thì bao nhiêu điều tưởng tượng lãng mạn nên thơ về nàng chắc bay mất tiêu; dĩ nhiên nàng cũng ‘né’ luôn cả tôi.}

Mình thì ráng nín, nàng thì như Tây Thi đau đẻ…
Nguồn: OntheNet

^{Sau tháng Tư năm 75, khi mấy anh mấy chị từ trỏng ra, có biết bao câu chuyện cười ra nước mắt. Về cái “xí bệt” (danh từ mới, “chôm’ được từ trang Bauxit Việt Nam, hình như là cầu ngồi như ngồi ghế) và “con cá lóc ma”, mới thả vô để rộng nước, quay đi quẩn lại là biến mất. Nhắc cho vui thôi chứ không phải để chê bai mấy anh chị đó, vì cái gì không biết thì không có tội mà. Nói đến mấy “anh chị đó” thì tôi cũng phải kể chuyện về mấy anh nhà mình cho công bằng về chuyện “cầu tiêu ma”.}
^{Số là năm 1970, chúng tôi lên đường qua Mỹ theo lời kêu gọi Việt Nam hóa chiến tranh của ngài Nixon, vì nhu cầu khẩn cấp và kẹt quân trường. Mặc dầu ít nhiều đã tiếp cận với những tiện nghi hiện đại của nếp sống thành thị và văn minh Mỹ, thế mà qua tới Mỹ có những tiện nghi còn làm mình bỡ ngỡ. Quân trường tôi học thuộc loại sang. Nhà cầu, nhà tắm chỗ nào cũng bóng lưỡng, dĩ nhiên cầu tiêu là lọai “xí bệt” rồi. Một hôm có nhu cầu đi vào, nhìn dãy cầu im lìm, trống trơn, tôi mừng rơn, ai ngờ cả 4 cái không mở ra được vì bị chốt trong. Tôi hơi hoảng tính la lên, thì nghe có mấy vị trong đó lên tiếng. Tôi nửa bực nửa tức cười vì biết chắc mấy chiến hữu mình đã chơi luôn bàn giò lên cầu rồi! Một anh bạn bước ra cười khỏe re, thì ra chiến hữu nầy thuộc loại “hai lúa” quanh năm chỉ biết cầu cá “mát trời ông địa” thôi. Chọc vui tí thôi…}
^{Nhân câu chuyện cái cầu tiêu, bàn rộng ra một chút xí. Làm sao mở mang dân trí từ cái giáo dục nhỏ nhất là ăn đúng nơi, ị đúng chỗ, khó chứ chẳng phải chơi à.}
^{Nước Pháp từng tự cho mình cái quyền đi “khai hóa” thuộc địa, tự hào với kinh đô ánh sáng Paris cùng ngọn tháp Eiffel hùng tráng; nhưng tôi xin có lời khuyên các du khách đừng nên ngẩng cao đầu nhìn ngọn tháp mà chân cứ vô tư bước là phiền đấy! Vướng “mìn” như chơi! Cũng may là “mìn” ở đây không phải từ người mà từ các con vật cưng như Milou, Toto..của các nhà quý phái Paris. Nay đã khá hơn nhiều rồi, có lẽ nhờ bị phạt nặng, hú hồn! Nhưng chính mắt tôi nhìn thấy có anh Tây mặc còm lê, cà la quách đường hòang đứng vô tư, úp mặt vô tường, thản nhiên…mặc dầu trên hè phố Paris có rất nhiều cầu tiêu máy bỏ tiền tự động! Người viết có “tham quan” thử cho biết nó hiện đại như thế nào, đút vô khoảng 15 centimes, cửa tự động ‘salut’, cầu thuộc loại chồm hỗm(cái nầy đáng học, sẽ bàn sau), mình chốt cửa lại, xả, xong bước ra, nghe đằng sau lưng tiếng động cơ khởi động, đổ và xịt nước… Một hay hai ngày gì đó có xe đến hút, sạch bong, nhưng chung quanh đó vẫn khai, có lẽ ban đêm không ai để ý nên thiên hạ vô tư, miễn phí…Ngẫm lại, Tây văn minh mà còn vậy thì trách gì ta…Còn xe lửa Paris thì miễn bàn, thậm chí tôi phải buông lời chọc dân Parisienne, đi đâu cũng ngửi mùi khai. Có lẽ vì vậy mà nước Pháp sản xuất nhiều loại nước hoa xịn, nhằm đáp ứng nhu cầu cho dân bản xứ là chính?}
^{Viết tản mạn, toàn là chê thì cũng không nên. Tôi phải nhắc lại chuyện cầu chồm hổm mà tôi thấy ở các cầu tiêu công cộng tại Paris. Tôi nghĩ đây là sáng kiến tốt nên học, thay vì bắt chước các nước Mỹ châu đi đâu cũng thấy xí bệt, mặc dầu thấy sạch thế, nhưng bàn cầu chứa cả tỷ tỷ vi trùng lây bịnh. Bản thân tôi nếu lỡ kẹt lắm mới dùng, lại phải cẩn thận lôi giấy ra lót cái bàn tọa cho chắc, thay vì chơi hai bàn giò lên chổ ngồi.}

Phải được giáo dục từ bé?
Nguồn: OntheNet

^{Nói tới Việt Nam mình, cả trước 1975 hay bây giờ sau đổi mới, bên cạnh những tòa nhà sang trọng, những vũ trường tráng lệ, nơi những đại gia cùng các quan lớn quan bé đêm đêm đến bàn chuyện mánh mung và bòn rút của dân, thì có những nhà cầu công cộng mà báo chí trong nước tả thấy mà hãi hùng! Dân trí có mở được không từ những chuyện tưởng nhỏ nhưng không nhỏ nầy. Từ chuyện bỏ rác cho đúng chỗ đến việc giữ gìn vệ sinh cho nhà cầu công cộng phải được giáo dục cho trẻ con ngay từ bé. Mong những người nắm chính quyền phải xắn tay áo lên mà vào cuộc. Bớt tham nhũng và lãng phí đi thì thành phố sẽ có thêm nhiều nhà cầu công cộng sạch sẽ, có đủ nước để phục vụ dội rửa. Đất nước và con người văn minh không phải ở chổ có bao nhiêu tòa cao ốc tráng lệ, bao nhiêu sòng casino hoành tráng, mà là phải có nhiều cầu tiêu công cộng sạch sẽ và người dân từ bé đến lớn đều có ý thức giữ vệ sinh chung.}
^{Chuyện cầu tiêu công cộng không giải quyết được, không ai góp một tiếng nói xây dựng thì đừng bao giờ bàn cãi tranh luận những đề tài chính trị cao xa như tự do, dân chủ chi cho mệt, lại dễ làm xa nhau….}
^@DCVOnline
^{http://dailyvnews.wordpress.com/2010/08/23/phi%E1%BA%BFm-lu%E1%BA%ADn-van-hoa-c%E1%BA%A7u-tieu/}

Chuyện cái cầu....tiêu!

Năm 2004 tôi đi du lịch Trung quốc với công ty du lịch Saigon Voyages của ông Trần
Chính. Chuyến đi đó ông Trần Chính đích thân hướng dẫn. Ông Chính có lối kể chuyện
duyên dáng. Chuyện nghe rồi ông kể lại vẫn thấy hay.
Đến Bắc Kinh nơi thưởng ngoạn chính của du khách là Cấm Thành. Gọi là Cấm Thành vì
đó là trung tâm quyền lực, nơi các vua Trung quốc từ triều nhà Minh qua triều Mãn
Thanh ngồi trị vì cả nước, dân chúng không được ra vào.
Mỗi ngày sau hồi trống thu không (trống điểm ngày hết, đêm về) mọi người thuộc phái
nam, trừ con cái của hòang tộc và các hoạn quan, đều phải ra khỏi thành. Sau cuộc
cách mạng Tân Hợi năm 1910 Cấm Thành không còn bị cấm nữa, và trở thành một địa điểm
du lịch ăn khách nhất của Trung quốc.
Trong Cấm Thành lối đi không rộng, kiến trúc này chen lấn kiến trúc kia. Từ quảng
trường Thiên An Môn du khách vào Cấm Thành bằng cổng trước rồi theo lối một chiều
định sẵn đi thăm lâu đài vua chuá và các di tích lịch sử của hằng trăm năm để lại
rồi ra khỏi Cấm Thành bằng cổng sau.
Sắp ra cổng, ông Trần Chính hỏi chúng tôi:
“Đi qua bao nhiêu nhà cửa dinh thự, nơi làm việc và ăn ngủ của bao nhiêu con người
quý vị có nhận xét gì không?” Không ai có câu trả lời ngay. Ông Chính nói:
“Trong Cấm Thành không có cầu tiêu!” Du khách ai cũng ngạc nhiên nhận ra quả thật là
vậy. Một câu hỏi hiển nhiên đến với mọi người.
“Vậy người xưa đã giải quyết làm sao?”
Ông Chính giải thích: Trong Cấm Thành người ta dùng tro đựng trong những thùng nhỏ
bằng gỗ, tiêu tiểu trong đó phủ tro lên, rồi đậy nắp lại. Kín đáo và không có mùi.
Mỗi buổi sáng khi cửa thành mở, hằng đoàn người quang gánh vào dọn tro trong các hộp
gỗ gánh đổ vào một khoảng đất rộng sau Cấm Thành. Từ triều đại này qua triều đại
khác, tro chất thành một ngọn đồi càng ngày càng càng cao trông như một ngọn núi
nhỏ. Người Trung quốc thi vị hoá ngọn đồi và đặt tên là Đồi Hương. “Hương” nào cũng
là hương!
Dưới thời Mao Trạch Đông, bà Giang Thanh, vợ cưng một thời của Mao, biến Đồi Hương
thành một thắng cảnh tô điểm cho Cấm Thành và làm nơi nghỉ ngơi giải trí khi bà gặp
điều phiền muộn.
Bây giờ hầu hết nhà cửa của người Trung quốc ở thành phố đều có phòng vệ sinh. Nhưng
có một điều khó hiểu là Trung quốc ngày nay có đủ kỹ thuật để xây dựng cầu tiêu theo
tiêu chuẩn Tây phương và sản xuất đủ các chất hóa học sát trùng bán ra cho cả thế
giới dùng, nhưng các cầu vệ sinh tại Trung quốc, ngay cả trong các khách sạn 3 hay 4
sao vẫn thoang thoảng có mùi.
Ngoài phố thì khỏi nói. Muốn tìm một phòng vệ sinh chỉ cần thính mũi một chút là
biết nó nằm ở đâu. Hình như đối với người Trung quốc cầu tiêu không hôi thì không
phải là cầu tiêu! Và không có mùi nó làm cho người dùng cảm thấy mất hứng … tiêu
tiểu.
Một người bạn tôi đi du lịch nhiều có một nhận xét: Muốn sắp hạng trình độ chung của
một quốc gia bạn chỉ cần sắp hạng các phòng vệ sinh của quốc gia đó. Tôi không đi du
lịch nhiều nên không biết nhận xét đó đúng bao nhiêu phần. Nhưng tôi thấy nói chung
nơi công cộng cũng như tư gia phòng vệ sinh của Trung quốc thua Nga, Nga thua Pháp,
Pháp thua Đức thua Anh, Đức thua Nhật, Nhật thua Mỹ, Mỹ thua Thụy Điển và Na Uy
Không ai sắp hạng cầu tiêu của Ấn Độ, vì Ấn Độ đang trải qua một cuộc “cách mạng cầu
tiêu”.
Những năm gần đây Ấn Độ phát triển nhanh và người phụ nữ Ấn Độ có một đòi hỏi. Họ
đòi hỏi cái cầu tiêu. Thanh niên Ấn muốn lấy vợ cần phải có một cái nhà có phòng vệ
sinh tươm tất. Nếu muốn cuới vợ cho con thì bố mẹ phải có nhà có cầu tiêu. Nếu không
thì đừng hòng.
Người phụ nữ Ấn Độ đã chán cái thời dùng cầu tiêu công cộng và tắm ngoài sông hay
suối. Trước đây 10 năm khỏang 665 triệu, tức nửa dân số Ấn Độ không có cầu tiêu
riêng trong nhà (theo Emily Wax, trong bài viết “The New Seat of Power for Women in
India”, The Washington Post National Weekly Edition số ngày 2-8/11/2009) .
Với tiến bộ về vật chất và phong trào “phi xí sở, bất thành phu phụ” (No Toilet, No
Bride) trong hai năm qua chỉ riêng trong tiểu bang Haryana đã có thêm 1.4 triệu cầu
tiêu trong nhà. Và phong trào xây dựng cầu tiêu đang lan tràn nhanh chóng đến các
tiểu bang miền Nam và thôn quê.

Người thiếu nữ Ấn Độ vốn là một gánh nặng trong gia đình. Ít được bố mẹ cho đi học,
và khi lấy chồng phải có của hồi môn. Nhưng hiện nay người phụ nữ Ấn Độ được đi học,
đi làm, có khả năng tự túc kinh tế, và lấy chồng họ không cần hồi môn mà ngược lại
ra điều kiện cho giới nam nhi biết: Muốn lấy vợ phải có nhà có cầu tiêu đàng hoàng
chứ không còn để vợ dùng nhà vệ sinh công cộng và tắm ngoài sông ngoài suối nữa.
Tại Ấn Độ có nạn phá thai nữ vì vậy có tình trạng trai thừa gái thiếu và phong trào
đòi hỏi cầu tiêu của phái nữ như là điều kiện chọn chồng lại có thêm sức mạnh. Thanh
niên Ấn Độ không còn tự ái hỏi “cô ấy muốn lấy mình hay lấy cái cầu tiêu?”. Họ biết
muốn lấy vợ, tốt hơn là âm thầm sắm cái cầu tiêu.

Người phụ nữ Ấn Độ đang lao mình vào một cuộc cách mạng giải phóng. Tại thôn quê
người ta không còn thấy những người thiếu nữ xó ró, nhút nhát đi đâu phải nhờ cha
hay anh em trai chở đi. Bây giờ họ có thể học hành đỗ đạt, sắm xe, trang điểm, ngồi
làm việc trong phòng giấy của chính phủ hay của các hãng tư. Và họ đang đứng tuyến
đầu của phong trào đòi cầu tiêu để tối thiểu sống sạch sẽ và tránh bệnh tật. Nạn
không quan tâm đến cầu tiêu cho phụ nữ tại Ấn Độ là nguyên nhân sinh ra các thứ bệnh
đường tiểu chưa nói đến các bệnh khác nguy hiểm hơn như tiêu chảy và thương hàn.
Trước đây có một số chính khách tiến bộ tung ra phong trào tạo điều kiện tiêu tiểu
có tiện nghi cho người phụ nữ nhưng không thành công. Một phần do điều kiện vật chất
chưa cho phép, một phần do cản trở tâm lý.

Năm 2001 Ngân hàng Thế giới (World Bank – WB) có kế hoạch giúp Ấn Độ xây chung cư
cho người lợi tức thấp với phòng vệ sinh tươm tất và thấy rằng đa số người Ấn Độ
biến các phòng vệ sinh trong nhà thành kho chứa.
Hiện nay WB thấy rằng phong trào “No Toilet, No Bride” rất có kết quả. Cả nước lên
cơn sốt xây cầu … tiêu. Ở nhiều vùng quê thấp thoáng biểu ngữ “Không gả con gái về
làm dâu nhà nào không có phòng vệ sinh”, một yêu sách công khai không thể tưởng
tượng được cách đây chừng một thập niên. Các tay pha trò nhà nghề tại các rạp hát đã
dùng khẩu hiệu “No Toilet, No Bribe” để chọc cười khán giả và vô tình quần chúng hoá
phong trào … xây cầu tiêu.

Ông Bindeshwar Pathak, một người Ấn Đô sáng lập phong trào “xây cầu tiêu” nói khi
ông mới tung phong trào ra dư luận quần chúng bĩu môi xem như ông khui một hũ mắm.
Nhưng nay khác, người Ấn Độ nam cũng như nữ xem chương trình của ông là “một cuộc
cách mạng không đổ máu.”
Ông Pathak bây giờ có thể mạnh dạn nói với các nhà lãnh đạo Ấn Độ rằng: muốn Ấn Độ
trở thành cường quốc việc trước tiên là có kế hoạch xây đủ cầu tiêu cho dân, trong
nhà cũng như ngoài đường phố.
Tôi nghĩ nhà lãnh đạo chính trị nước nào cũng nên nghe lời khuyên đơn giản đó chứ
không riêng gì Ấn Độ.
Viết đến đây tôi nhớ và thương Mẹ và hai Chị của tôi quá. Cứ lấy một năm cho cụ thể.
Năm 1940 tôi lên bảy, trong nhà tôi có Mẹ và hai Chị. Nhà không có cầu. Phần tôi mỗi
buổi sáng tôi giải quyết nhu cầu bằng cách chạy ra bờ sông Hương (nhà tôi cách bờ
sông Hương 100 mét, giữa nhà và sông là một thửa ruộng nhỏ) ngồi trên bờ ruộng thong
thả nhìn trời nhìn đất và giải quyết nhu cầu. Cho đến bây giờ tôi chưa bao giờ tự
hỏi Mẹ và hai Chị tôi đã giải quyết như thế nào.

Bây giờ Mẹ và Chị đầu của tôi đã qua đời chỉ còn Chị kế của tôi còn sống ở Huế. Chị
kế tôi có chồng – ông ta đã qua đời – từng làm ăn khá giả nên xây được một ngôi nhà
gạch khá lớn bên bờ sông An Cựu nơi khu Nhà Đèn.
Một dịp về Việt Nam tôi lại thăm và ngủ lại ở nhà Chị. Nhà cao cửa rộng nhưng cái
cầu vẫn luộm thuộm. Cầu xây chung với nơi giặt áo quần, nên lúc nào nền cầu cũng ươn
ướt. Và dùng xong phải múc nước dội cầu. Tôi biết Chị tôi có khả năng làm một cái
cầu trong nhà theo tiêu chuẩn Tây phương.

Tôi hỏi, Chị tôi trả lời: Cậu ơi (cậu là cậu em) Chị thấy cầu như vậy là được rồi.
Làm cầu tiêu khô ráo người ta cười cho “cầu tiêu gì mà khô như một cái phòng ngủ”.
Xưa kia ở với Ba Mẹ có cầu trong nhà đâu mà cũng xong cả.
Tôi biết nói gì hơn. Có lẽ cuộc cách mạng của người phụ nữ Ấn Độ hôm nay cũng phải
là cuộc cách mạng của những nhà lãnh đạo Việt Nam.
Phải bắt đầu cuộc cách mạng từ cái nhỏ nhất như cái …. cầu tiêu.

Bài cũa Cựu Thiếu Tá Không Quân Ngô Đức Cửu PĐ524 Thiên Lôi chuyển

Cao Niên AFAT2 trích đăng Jan. 13, 2011
http://www.saigongate.com/forum/topic1054

NS TUẤN KHANH * NGHỆ SĨ KIM TUYẾN

Nghệ sĩ Kim Tuyến: "Tôi chọn tự do và không hối tiếc".

Thứ Tư, 08/03/2016 - 18:28 — tuankhanh

Tình cờ gặp được chi Kim Tuyến, một trong nghệ sĩ tài danh của giới biểu diễn miền Nam trước 1975. Dù ở trong các tuồng diễn của gánh hát Kim Chung hay Dạ Lý Hương, thì cái tên Kim Tuyến luôn đứng cùng với Hùng Cường, Tấn Tài, Thanh Hải… Khán giả của thập niên 60 luôn đánh giá tài năng của chị không khác gì Ngọc Giàu, Bích Sơn, Phượng Liên, Thanh Thanh Hoa… Giọng hát và lối trình diễn của chị là sự thu hút đặc biệt trên sân khấu của Sài Gòn. Nhưng có lẽ cũng vì vậy mà chị gặp không ít khó khăn sau tháng 4-1975 bởi chọn lựa của mình.

Tháng 7/2016, chị Kim Tuyến có kể về cuộc gặp giữa chị và nghệ sĩ Kim Cương. Giữa trùng phùng đó, người nghệ sĩ của Little Saigon đã bất ngờ bật ra câu hỏi với nghệ sĩ Kim Cương rằng vì sao bà lại là một cán chính nằm vùng.

Câu hỏi đó, cũng bật tung cánh cửa quá khứ, mở ra những điều âm ỉ chưa ai nói hết. Lịch sử ghi lại vô số những dữ kiện lớn lao, nhưng đôi khi vẫn thiếu những câu chuyện đời mà khiến ai nấy đều phải trầm ngâm suy nghĩ. Ngày chiến tranh ấy xa rồi, nhưng có những vết thương không bao giờ có thể lành.

Về nghệ sĩ Kim Cương, thật mới mẻ khi nghe kể lại qua lời của một đồng nghiệp – mà hơn nữa là mặt đối mặt chứ không phải là chuyện thêu dệt. Trong chuyện kể ấy, nghệ sĩ Kim Cương đã ngại ngùng ra đi, để tránh phải trả lời nghệ sĩ Kim Tuyến. Cuộc đời, quả thật khó ngờ hôm nay và mai sau. Cũng ít ai biết, trong những tháng ngày của chế độ mới, nhiều người kể rằng nếu không có ông Võ Văn Kiệt lên tiếng bênh vực thì bà Kim Cương cũng đã gặp nhiều búa rìu từ các cán bộ bảo thủ thâm căn – coi bà Kim Cương cũng cùng một loại “văn hóa đồi trụy”, không nên sử dụng trong chế độ XHCN.

Cám ơn chị Kim Tuyến, một nghệ sĩ tài danh và là một người thẳng thắn kể lại mọi thứ trong bài phỏng vấn dưới đây. Những gì chị nói ra, sẽ là phần tham khảo sống động nhất cho thế hệ mai sau về sân khấu, con người và cuộc đời của Sài Gòn trong ký ức của những ai yêu thương nơi chốn ấy.

Tôi giữ lại câu chuyện này với sự tôn trọng người kể, với tư cách hậu bối, và cũng sẳn lòng dành thời gian với với những ý kiến cải chính khác gửi đến, trong tinh thần sẳn sàng rộng đường dư luận. Trân trọng.

Thật bất ngờ khi gặp lại chị ở Mỹ, đặc biệt là qua trường hợp chị nói rất thẳng thắn với nghệ sĩ Kim Cương, về những hoạt động không có tính cách văn nghệ của bà. Có vẻ như còn rất nhiều thứ về cuộc đời mình mà chị chưa có dịp chia sẻ với khán giả. Nếu không bất tiện, chị có thể cho biết sau ngày 30-4-1975, cột mốc của đời chị đã như thế nào?

Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, theo lời kêu gọi của Đài Phát Thanh Sài Gòn (quân cán chính phải đến trình diện), tôi đến sở làm là Tiểu Đoàn 50 Chiến Tranh Chính Trị trình diện. Đến nơi tôi thấy một đống rác khổng lồ ngay lối cổng ra vào và đầy cả trong sân. Bỗng có người nói: "Không phải ở đây mà phải trình diện ở Tổng Cục Chiến Tranh Chính Trị ở đường Thống Nhất".

Đến Tổng Cục CTCT, anh Vân Sơn (ban AVT) giúp tôi lấy tờ đơn khai lý lịch từ một cán bộ cộng sản đưa cho tôi. Tôi đang điền vào thì một cán bộ khác bước ra nói: "Các ban nhạc trong Nam này chỉ có vài nhạc công, ngoài Bắc chúng tôi có cả trăm nhạc công ấy". Tôi hơi bực nói : "Nhưng sao ca sĩ các anh hát giống tiếng Tàu quá, chỉ nghe chí chí chéo chéo không hà, chúng tôi không hiểu gì cả".

Nhìn vào tờ khai lý lịch, tôi nhanh trí điền vào hai chữ “tài xế” ở phần nghề nghiệp. Xong mọi thủ tục, anh Vân Sơn đưa tôi đến trước cổng Ban Văn Nghệ Hoa Tình Thương và Biệt Đoàn Văn Nghệ Trung Ương. Anh Vân Sơn chào từ giả với gương mặt thật buồn. Về sau tôi được tin anh Vân Sơn đã nhảy xuống sông Thị Nghè tự tử vì bất mãn với chế độ.

Sau đó theo lời kêu gọi của chị Kim Cương, tôi đến họp tại Hội Nghệ Sĩ. Rất đông các cô chú và anh chị nghệ sĩ tân cổ tụ tập bên hông trụ sở và phía sân sau. Khi thấy tôi và nghệ sĩ Tùng Lâm ngồi trò chuyện, chị Kim Cương ngồi xuống bên cạnh tôi. Tôi nói "Chị ơi em buồn quá". Chị Kim Cương kéo đầu tôi ngả vào vai chị, một tay vuốt tóc vỗ về: "Đừng buồn em, chị em mình rồi sẽ được giải phóng ra khỏi bốn bức tường". Tôi sững sờ nhìn chú Tùng Lâm. Chị Kim Cương nói lớn "Mọi người vào trong, đến giờ họp. Chị nắm tay tôi, kéo tôi theo chị vào phòng họp. Chị ngồi vào đầu bàn chủ tọa. Chị dõng dạc tuyên bố: "Ngày xưa bọn Thiệu Kỳ bán nước còn hiện diện trên quê hương ta, tôi phải núp dưới danh nghĩa Làng Cô Nhi Long Thành. Hôm nay chúng ta đã đánh cho Mỹ cút Ngụy nhào. Tôi ra lệnh cho anh Nguyễn Đức (nhạc sĩ) lập những tiểu tổ để chúng ta thành lập Biệt Đội Văn Nghệ ...". Chú Tùng Lâm nghiêng đầu nói nhỏ vào tai tôi: "Tuyến, khóc nữa đi con, mầy khóc nữa đi con".

Tôi thất vọng não nề. Trong khi chị Kim Cương thao thao bất tuyệt, tôi không còn nghe hay không muốn nghe gì nữa cả. Trời ơi, thần tượng sụp đổ ! Kim Cương là Việt Cộng nằm vùng đã giúp cho cộng sản cướp đoạt miền Nam, áp bức bóc lột người dân, đưa đất nước đến chỗ sắp bị diệt vong, mà sao lại dám nói là mình yêu nước ???

Vài tuần sau, tôi gặp bác Bảy Nam, mẹ của chị Kim Cương, đi xích lô máy ngừng trước nhà. Thấy tôi Bác hỏi : "Kim Tuyến, con đi đâu đây?". Tôi chào Bác và trả lời "Dạ, đây là nhà con". Bác nói tiếp: "Bác vào thăm ông Trần Tấn Quốc, vì nghe ổng sắp dọn về Cao Lãnh ẩn dật. À, con có nhận được thơ của chị Kim mời con tham gia ban kịch không? Chị Kim thích con đóng kịch với chị lắm. Ngày phát role (*chọn người vào vai) chị Kim chờ con quá trời". Tôi chỉ còn biết đáp: "Dạ...Dạ...tại con bịnh".

Sau đó mấy ngày Má Bảy Phùng Há nhắn tôi đến nhà. Bà mặc áo dài chờ tôi, Bà cho biết Bà muốn đưa tôi lên Sở Thông Tin Văn Hóa trình diện để hát cho đoàn Sài Gòn 1 với nghệ sĩ Thành Được. Trước đó tôi luôn được Má Bảy mời hát chánh cho ban cải lương Phụng Hảo và Vân Kiều trên TV với anh Thanh Sang, và lần sau cùng với anh Thành Được tuồng Cạm Bẫy Đô Thành của soạn giả Ngọc Điệp. Má Bảy bảo tôi về thay áo dài cho đàng hoàng, "cách mạng không thích ăn mặc như vậy đâu con", vì tôi đang mặc quần ống loa và áo thun màu vàng với chữ Have a nice day, áo bỏ trong quần, đeo dây belt to tướng. Tôi chào Má Bảy, trở về nhà tôi, và trốn luôn Má Bảy.

Nhưng rồi sau 1975, chị có tiếp tục sinh hoạt văn nghệ bình thường không? Những ngày đó như thế nào?

Sau ngày 30/04/1975, văn nghệ sĩ, nhạc sĩ miền Nam hầu như thất nghiệp hết. Cứ một hoặc hai ngày là có ba người bộ đội mang dép râu đi vào nhà tôi, ngang nhiên đi từ trước ra sau, rồi ngồi chồm hỗm trên salon và nói là "Chúng con đến thăm Mạ (Mẹ tôi)". Lần lượt cán bộ, rồi tới 'Cách Mạng 30' (*thành phần hưởng ứng với chế độ mới ngay sau ngày 30-4) kéo tới nhà tôi kêu gọi tôi tham gia. Họ bảo: "Chị là nghệ sĩ nên sẽ có tác động lớn đối với quần chúng, chị sẽ ca hát và hướng dẫn quần chúng. Mới giải phóng nên cách mạng còn nghèo. Chúng tôi sẽ cấp cho chị một chỗ ngủ nghỉ tại trụ sở ngoài đường Lê Quang Định, nơi chúng tôi tịch thu của bọn bám chân đế quốc Mỹ, chúng tôi cung cấp cho chị một bữa ăn cho một ngày... ". Tiền lương thì không có.

Họ yêu cầu tôi theo họ ra Quận và định chở tôi bằng xe đạp. Tôi bảo họ cứ đi trước, tôi sẽ chạy xe theo. Quận của họ là bãi đất trống ngay ngã 5 Bình Hòa. Một nhóm người, già trẻ bé lớn đứng bao quanh một thanh niên nhỏ con, ốm nhách đang ôm cây đàn, vừa hát vừa chỉ dẫn tất cả hát và diễn tả bằng chân: "Ta lên giây đàn... từng tưng...". Mọi người nhìn theo anh nầy, cùng hát cùng co chân, đưa đầu gối cao ngang bụng, hai tay cũng làm bộ như đang cầm cây đàn. Tôi thầm nghĩ “trình diễn kiểu gì mà giống như một bầy khỉ đột vậy?” Tôi cảm thấy xấu hổ cho cậu thanh niên, và tội nghiệp cho những người dân đang bị bắt làm những trò quái đản. Mặt tôi nóng bừng, tay chân tôi lạnh, chắc là bị lên máu. Tôi nói với anh cán bộ là tôi bị bệnh rồi và tôi phải về nhà chữa bệnh gấp.

Cả xóm nhà vùng tôi ở rất bực mình vì những cái loa tuyên truyền láo khoét. Mới hừng sáng loa phát rùm lên kêu mọi người thức dậy tập thể dục, nghe rất chói tai nhức óc. Có lần họ cho người đến từng nhà trong xóm kiểm kê xem nhà có cầu tiêu không? Loại nào? Ngồi bàn hay ngồi chồm hỗm có cái lỗ ?...

Hoàn cảnh chị thì như vậy, nhưng bạn bè quen biết trong nghề thì thế nào? Họ có gặp những nghịch cảnh như chị không hay mọi thứ dễ dàng hòa nhập hơn?

Tôi có người bạn tên Mai, nhà chị ở đường Ngô Tùng Châu, Gia Định. Một dịp tôi đến nhà chị thì thấy một nhóm công an phường ngồi đầy nhà. Chị nói nhỏ với tôi là họ ngang nhiên vào nhà, họ còn tự động lấy thức ăn trong tủ lạnh. Tôi bênh bạn nói: "Chị này ở một mình, không có chồng, tại sao các anh tự nhiên vào nhà người ta vậy?" Họ đáp "À, thì chỉ là đến thăm chị Mai thôi". Tôi chợt nhớ đến chị bạn có chồng nhạc sĩ cổ nhạc đang là quân nhân của Biệt Đoàn Văn Nghệ Trung Ương và đang có nhà trong khu gia binh, tôi hỏi: "Mấy gia đình vợ con lính VNCH sống trong trại gia binh, bây giờ có được tiếp tục ở không?". Tên Ba Tấn, mặt mày gian ác, trả lời: "Chúng đã tiếp tay cho bọn Thiệu Kỳ bán nước, chúng không có quyền ở". Tôi hỏi: "Vậy ai sẽ ở?". Hắn đáp: "Chúng tôi, những người có công với cách mạng". Tôi nói tiếp: "Theo tôi, các anh là cách mạng giải phóng miền Nam, nên dành những căn nhà đó và các biệt thự của cái bọn mà các anh cho là bám chân đế quốc Mỹ bỏ lại, đem cấp cho các người nghèo khổ đang ở gầm cầu xó chợ. Còn các anh nên che chòi ở, thì dân chúng sẽ phục các anh vô cùng. Các anh vào ở các nhà này tôi e dân chúng sẽ nghĩ lầm về cái từ giải phóng của các anh. Còn xe tăng, xe nhà binh, máy bay của đế quốc Mỹ bỏ lại, các anh nên bắt chước Campuchia đốt bỏ hết đi, đừng nên xài bất cứ cái gì của Mỹ Ngụy để lại".

Ba Tân tức giận gọi đồng bọn. Mấy chiếc xe mô tô hụ còi rầm rộ chạy đến, chĩa súng bắt tôi giải đi về phường. Đến chiều, một thanh niên trẻ ôm 1 tập giấy tờ mở cửa sắt vào gặp tôi. Em có vẻ ngạc nhiên nói: "Trời ! Chị Tuyến, sao chị vào đây? Em là Đạt bạn của thằng em chị, em học ở Đạt Đức. Em có đến nhà chị hoài mà không gặp chị, chị đi hát hoài nên không biết em". Rồi Đạt hỏi tôi chuyện gì xảy ra và Đạt đề nghị tôi viết vào một tờ giấy, nhận rằng mình không hiểu rõ đường lối của cách mạng, xin lỗi cách mạng, ký tên, rồi Đạt sẽ trình cấp trên và họ sẽ thả tôi. Tôi không chịu viết vì nghĩ mình không có tội gì cả. Đạt khuyên tôi: "Họ đã ghi vào hồ sơ và buộc chị vào tội phản động, họ sẽ đưa chị đi xa lắm...Hay là vầy, em viết gì kệ em, chị chỉ ký tên vào, họ sẽ thả chị ra". Nghĩ đến con, đến Má tôi và các em rất cần tôi, tôi ứa nước mắt ký vào.

Vài ngày sau, anh Vinh từng là quản lý của các đoàn cải lương trước 1975 đến nhà tôi và cho biết Cục An Ninh Nội Chính mời tôi về làm đào chánh cho đoàn. Tôi nói với anh Vinh: "Nếu thương em, xin anh về nói với họ là em đang bệnh. Anh biết không, vì cái cục R nầy mà em bị lên tăng xông, bệnh gần chết".
Vài tuần sau, chị Bạch Lan Thanh đến nhà mời tôi đi hát với nghệ sĩ Tùng Lâm và anh Giang Tử, do anh Tony Quang ảo thuật gia tổ chức. Chương trình văn nghệ bỏ túi có ca tân cổ, có kịch, có ảo thuật và xiệc. Trong đêm trình diễn ở 1 quận ở miền Tây, có cả bộ đội mang dép râu, ngồi chồm hỗm trên những băng ghế dài bằng cây, xem có vẽ thích thú vỗ tay và yêu cầu tôi hát tân cổ bản "Những Đồi Hoa Sim", rồi "Tình Đầu Tình Cuối", và "Tình Đời" song ca với Giang Tử. Sau đó là phần ảo thuật và hài kịch. Vãn hát xong, thì Thông Tin Văn Hóa xuống họp với chúng tôi. Một cán bộ với giọng Bắc nói: "Sao tên của Tùng Lâm và Kim Tuyến to thế ? Ngoài Bắc chúng tôi không có cá nhân đấy nhé. Yêu cầu anh Tùng Lâm đừng diễu nữa nhé". Tôi nghĩ thầm: “Danh hài mà không cho diễu là sao?”. Mọi người yên lặng, tôi lên tiếng: "Xin lỗi anh, anh tên gì ?" Anh ta đáp: "Chị cứ gọi tôi là anh Ba". Tôi nói tiếp: "Anh Ba, theo tôi có lẽ ca nghệ sĩ văn công ở ngoài Bắc hát được nhà nước trả lương. Nhưng ở đây là do tư nhân tổ chức, cần bán vé vào cửa, nên phải quảng cáo tên nghệ sĩ để khán giả biết mà mua vé vào xem, nhờ đó chúng tôi mới có chén cơm". Anh Ba nhìn tôi lên giọng: "Yêu cầu chị Kim Tuyến và anh Giang Tử không được mặc đồ Mỹ Ngụy mà phải mặc đồ bà ba đen, quấn khăn rằn giống Bác ấy". Trước khi ra về, có hai cán bộ đứng dậy đặt tấm giấy lên bàn, nghiêm giọng nói: "Yêu cầu chị Kim Tuyến hát bài nầy". Tôi nhìn vào, thấy dòng chữ: Vọng Cổ Bà Mẹ Việt Nam bắn Mỹ cứu quốc. Khi họ đi rồi tôi nói : "Chú Lâm, chắc con nghỉ hát". Các em trong ban nhạc nhốn nháo: "Chị Tuyến về, tụi em cũng ôm đàn về luôn".
Tối hôm đó tôi trở về căn nhà của dân do Tony Quang mướn. Bước ra phía sau nhà, tôi thấy chú Tùng Lâm ngồi bó gối trầm ngâm bên chai rượu dưới ánh trăng. Tôi ngồi xuống, bưng chai rượu uống một hơi, dù tôi không hề biết uống rượu, uống để chia sớt nỗi đau với chú, và uống để cho vơi đi nỗi uất hận và tủi nhục mà kẻ chiến thắng muốn áp đặt quyền dạy dỗ chúng tôi. Niềm đau tủi đã dâng trào ... Hai chú cháu gục đầu vào nhau khóc nức nở. Hôm sau tôi từ giã chú Lâm, về lại Sài Gòn và tìm cách vượt biên.

Những ngày đầu sau 30 tháng Tư, tôi thấy TV phát hình vở cải lương hồ quảng của các nghệ sĩ miền Bắc. Họ không có đôi hài để mang, họ mang dép râu, trang phục rất nghèo nàn. Có một vở kịch mà diễn viên mặc áo đầm Liên Sô nói về điện Cẩm Linh chiếu trên TV và các ca nghệ sĩ phải chào cờ của Liên Sô. So sánh với miền Nam, các nghệ sĩ cải lương hồ quảng ăn mặc rất đẹp. Các kịch sĩ không hề diễn kịch về Tòa Bạch Ốc và chúng tôi không hề phải chào cờ Mỹ. Chúng tôi làm việc cho Ban văn Nghệ Hoa Tình Thương/ Tổng Cục Chiến Tranh Chính Trị và cơ quan thông tin JUSPAO, chúng tôi chỉ hát những bài ca ngợi quê hương, tình yêu và ca ngợi sư hy sinh của những chiến sĩ VNCH, chứ không hề có những bài ca sắc máu kiểu Cộng Sản "Thề phanh thây uống máu quân thù".

Với nghệ sĩ thì như vậy, chung quanh chị, còn những người Sài Gón khác ra sao? Chị có còn nhớ một vài điều gì đáng nhớ vào thời điểm đó?
Một buổi trưa, nằm nghe tiếng hát lạ : "Thăm thẳm chiều trôi... khuya anh đi rồi sao trời đưa lối..." tiếng hát đầy xúc cảm như muốn xé cả ruột gan. Tôi bước ra lan can nhìn xuống đường ngay gốc cây trước nhà tôi, một người đàn ông mặc quần lính VNCH và chiếc áo thung cũ, cụt 2 chân, đang ôm đàn hát...Tôi xúc động rơi nước mắt nhớ lại những ngày hát cho các anh chiến sĩ tại các tiền đồn Pleiku, Kontum, Bệnh Viện Cộng Hòa, Bệnh Viện Lê Hữu Sanh v.v... Hình ảnh quá đau xót của những thương phế binh bị đuổi khỏi bệnh viện đi qua nhà tôi trong buổi chiều 30/04/1975, hình ảnh một người đàn ông ngã quỵ trước cửa trong đêm tối, tôi và các em tôi phụ đưa anh vào nhà, nấu nước trà gừng và pha sữa, rồi cạo gió cho anh, lúc anh tỉnh dậy chúng tôi mới biết anh là lính VNCH. Hôm sau, lại một phụ nữ ngã gục trước nhà tôi vì đói quá, chúng tôi giúp chị qua cơn đói.

Được biết chị vượt biển đi từ rất sớm, đến Mỹ, chị có gặp lại đồng nghiệp và nối lại nghề diễn của mình?
Tôi vượt biên vào cuối năm 1978 với gia đình, đứa con nhỏ nhất của tôi mới 10 ngày tuổi. Chuyến vượt biển hãi hùng như bao nhiêu nạn nhân vượt biển khác. Cuối cùng chiếc tàu nhỏ bị lật vì sóng to và đụng đá ngầm trước khi vào đến bờ biển Mã Lai, làm cho một số người chết. Gia đình tôi may mắn được cứu thoát và sau đó được định cư tại Hoa Kỳ với tư cách tỵ nạn chính trị.
Những ngày đầu đến Mỹ, tôi cũng như bao nhiêu người tỵ nạn khác, được chính phủ Mỹ giúp đỡ. Tôi đến trường học tiếng Anh. Chị Túy Hồng là người đầu tiên mời tôi hát trên đất Mỹ. Tôi dành một buổi hát tại Los Angeles cho anh Bảo Ân. Sau đó lịch trình diễn của tôi khá bận rộn: hát gây quỹ cho Chùa, Nhà Thờ, Kháng Chiến... hát cho các phòng trà, vũ trường, đại nhạc hội... thu video cho nhiều vở kịch và tuồng cải lương và các bài tân nhạc, trình diễn nhạc kịch cho NS Hoàng Thi THơ, trình diễn văn nghệ tại Âu Châu và các nước Canada, Nhật Bản, Úc…

Đã có lúc nào chị quay lại Việt Nam, để nhìn lại, nhớ lại?
Tôi có trở về Việt Nam sau khi Mẹ tôi mất năm 2010, lý do là lo giải quyết tro cốt của Ba tôi để lại từ năm 1973. Trong thâm tâm tôi nguyện lo xong là không bao giờ muốn trở về khi chế độ cộng sản vẫn còn trên quê hương Việt Nam. Trong chuyến đi này tôi có gặp lại vài người bạn thân quen từ thuở nhỏ, những người bà con và vài người bạn đồng nghiệp. Lúc tạm trú tại một khách sạn tại Sài Gòn tôi gặp những người làm việc ở đó nói toàn giọng Bắc mới sau 75 rất khó nghe.
Hầu như những người Bắc 75 đã vào chiếm cứ hết những căn nhà mặt đường khu thương mại của Sài Gòn, trong đó có ngôi nhà trước kia của tôi. Sài Gòn trở nên quá chật chội, lưu thông tắc nghẽn, khói bụi mịt mù, không tôn trọng luật lệ, cảnh sát giao thông làm tiền trắng trợn. Đạo đức suy đồi, tham nhũng tràn lan. Không có một quốc gia nào trên thế giới mà muốn vào hoặc ra khỏi phi trường là phải nộp tiền mãi lộ nếu muốn được yên thân. Đi đâu tôi cũng thấy biểu ngữ: "Quyết tâm làm sạch đường phố"... hết 'quyết tâm' này đến 'quyết tâm' kia, hết 'phường văn hóa' đến 'khóm văn hóa', mà cán bộ và công an thì đối xử với dân rất vô văn hóa. Tôi chưa từng thấy nước nào giăng quá nhiều biểu ngữ dạy dỗ dân như Việt Nam Cộng Sản. Tôi cảm thấy xa lạ và cô đơn trên chính quê hương của mình.

Chị chọn lựa ra đi và thật sự không hối tiếc? Được biết chế độ mới ở Việt Nam cũng nhiều lần mời chị trở lại sân khấu và sống với nghề như cũ. Thử nghĩ lại, chị ra đi chỉ vì bất mãn tạm thời hay có thêm những kinh nghiệm nào khác?

Sau 10 năm định cư trên nước Mỹ tôi mới nộp đơn xin gia nhập quốc tịch Mỹ. Ngày tuyên thệ tôi thấy lòng ngậm ngùi nghĩ đến thân phận mình cũng có một quê hương, tại sao hôm nay mình phải xin được trở thành công dân của một nước khác không cùng màu da? Nước mắt tủi hờn lại có dịp rơi.
Sau khi quyết định nghỉ hát tại Việt Nam (1975), tôi không theo dõi các chương trình TV và ít giao thiệp, nên không rõ các sự việc xảy ra cho các nghệ sĩ đồng nghiệp ở Việt Nam. Kỷ niệm đáng nhớ trước khi ra đi là có một ngày anh Nhật Trường đến nhà tìm tôi để mời tôi hát cho anh lưu diễn miền Tây, nhưng tôi bận rộn lo chuyện vượt biên. Một kỷ niệm khác là vào một buổi tối, tôi gặp Bà Năm Sa Đéc trước một tiệm phở trên đường Hiền Vương (*nay là đường Võ Thị Sáu). Bà Năm Sa Đéc (Má Năm) có đóng chung với tôi trong phim "Đỉnh Núi Mây Hồng". Má Năm vừa đưa tay chỉ lên đầu vừa nói với tôi: "Tụi nó bắt Má Năm học tập cải tạo, nhưng đầu này có sạn rồi... còn lâu ! ". Ánh mắt Má Năm sáng rực nỗi phẫn uất trong đêm tối.

Tôi có một người em kết nghĩa tên Nguyễn Văn Trảng là đệ tử của ông Anh Lân, khi viết kịch hay viết báo em lấy biệt hiệu là Vương Thế Trung. Em tiếp tục học và đã tốt nghiệp kỹ sư (Phú Thọ), tôi có dự lễ tốt nghiệp của Trảng năm 1973. Mẹ Trảng tu ở chùa Cao Đài, Ba Trảng mất sớm. Một ngày nọ (1975), Trảng ghé nhà tôi và cho biết em đang hoạt động cho Phục Quốc Quân tại Tây Ninh, tôi gởi cho em một số tiền để em hoạt động. Năm 1978 tôi được tin Trảng đã bị bắt.
Năm 1983, soạn giả Trần Trung Quân từ Pháp sang mời tôi thu hình vở cải lương "Nước Mắt Người Đi" với Dũng Thanh Lâm, nội dung kể lại cuộc đời của các chiến sĩ phục quốc anh hùng. Tôi kể chuyện tôi có cậu em kết nghĩa tên Trảng theo Phục Quốc Quân bị cộng sản bắt, không biết giờ ra sao. Bất ngờ, anh Trần Trung Quân cho biết anh có bà Mẹ hay đi chùa Cao Đài ở Tây Ninh vừa qua Pháp đoàn tụ với anh, bà Mẹ kể rằng Hiền Tài Nguyễn Văn Trảng hoạt động phục quốc bị cộng sản gài bắt và đưa ra xử trước tòa án nhân dân. Cộng sản kết tội Nguyễn Văn Trảng là phản động. Trảng hiên ngang hét lớn: "Tôi không phản động, Hồ Chí Minh mới là kẻ phản động". Trảng bị bắn chết ngay tại chổ. Anh Trần Trung Quân nói anh đã đưa câu nói này của Hiền Tài Trảng vào trong vở tuồng do Dũng Thanh Lâm đóng vai chiến sĩ VNCH. Tôi lặng người đau đớn nát cả lòng, nhớ đến hình ảnh Trảng đạp xe đạp lộc cộc đến chỗ tập kịch. Tôi đề nghị giúp Trảng mua xe mobilette để làm phương tiện di chuyển . Trảng hứa trả lại sau khi ra trường làm việc. Tôi thương em như thương chính tôi vì nhớ cảnh tôi phải bỏ dở việc học để đi hát kiếm tiền phụ giúp Cha Mẹ nuôi các em, khi Ba tôi gặp khó khăn tài chánh vì Việt Cộng liên tục đắp mô đặt mìn trên tuyến đường Sài Gòn - Vĩnh Bình, làm cho chiếc xe đò của Ba tôi không hoạt động được. Tôi nói Trảng cứ yên tâm, tôi tặng Trảng vì nghèo, mồ côi cha, hiếu học, xem như tôi đóng 2 show kịch TV không lãnh thù lao. Trảng cảm động rưng rưng nước mắt.

Năm 1995, điêu khắc gia Nguyễn Thanh Thu tác giả bức tượng Tiếc Thương ở nghĩa trang quân đội Biên Hòa gọi điện thoại tìm tôi. Anh cho biết anh có 1 cô bạn là nữ quân nhân vừa qua Mỹ đang ở Boston đi diện HO có biết một số tin tức về Nguyễn Văn Trảng.. Tôi hẹn gặp chị tại nơi anh Thu cư trú ở Garden Grove , California. Chị cho tôi biết là có 1 thời gian ngắn chị bị giam chung với Trảng, Trảng thường nhắc đến Kim Tuyến và nói nếu chị ra được khỏi tù thì nhờ chị tìm gặp chị Tuyến, nhắn rằng em lúc nào cũng thương chị Tuyến. Nhưng tiếc thương thay cộng sản đã giết Em. Anh Nguyễn Thanh Thu có ý định tạc một bức tượng của Trảng, nhưng không thành vì lúc đó không ai có được một bức hình của Trảng. Chắc anh Nguyễn Thanh Thu còn nhớ câu chuyện của Trảng. Tôi mong được gặp lại chị nữ quân nhân mà tôi đã gặp 20 năm trước. Nhớ đến Trảng tôi cảm thương và liên tưởng đến các thanh niên nam nữ trẻ tuổi như Trảng đã anh dũng tham gia phong trào Phục Quốc bị tra tấn, tù đày và sát hại. Tôi có một ông cậu ruột (cậu Lữ Minh Bạch) là một sĩ quan hải quân VNCH, cũng hoạt động phục quốc, đã bị cộng sản bắt và bị kết án 18 năm tù.

Tôi đã khóc khi đọc những bài viết của những người Tù chính trị sau khi định cư ở Mỹ qua diện HO kể về những nhục hình mà những người Cộng sản đã trả thù tàn độc , tôi lại càng căm thù chủ nghĩa Cộng sản.

Sau một thời gian sống và làm việc ở Mỹ, chắc chị rồi cũng dần dần gặp lại ít nhiều các đồng nghiệp trong Việt Nam qua Mỹ du lịch hoặc biểu diễn, cảm giác của chị thế nào?
Bận rộn với gia đình và các sinh hoạt văn nghệ ở Mỹ, nhưng tôi vẫn thường liên lạc với chị Như Mai và Kim Hoàng vì có mối thân tình từ lúc chị mời tôi đóng vai chánh trong các vở kịch và tuồng cải lương trên TV, đài phát thanh và đóng phim "Vực Nước Mắt". Lúc chị Như Mai điều hành Chùa Nghệ Sĩ, tôi có trợ giúp cho chi phí xây một bức tường quanh nghĩa trang nghệ sĩ. Năm 1993, tình cờ tôi được biết qua chị Như Mai là Lê Duy Hạnh, chủ tịch Hội Sân Khấu trong Việt Nam, đang có kế hoạch giao lưu văn hóa. Bắt đầu họ sẽ gởi một hai ca nghệ sĩ ít hoặc không bị chống đối đến Mỹ hát trước để tránh bị biểu tình phản đối, sau đó họ sẽ tiếp tục gởi tiếp nhiều ca nghệ sĩ khác ra hải ngoại. Chị Út Bạch Lan đến Mỹ trước tiên. Cô chủ nhà hàng Anh Thy và cô Sáu Châu gọi báo cho tôi biết và muốn tôi cùng gặp chị Út Bạch Lan. Tôi đến nhà hàng Anh Thy, nhìn thấy anh Duy Khánh và Lâm Tường Dũ, hai anh đưa cho tôi xem tờ quảng cáo quay roneo có hàng chữ: Tái ngộ sầu nữ Út Bạch Lan... với sự bảo trợ của Duy Khánh, Kim Tuyến, Lâm Tường Vũ. Họ tự động ghi tên tôi vào thành phần ban tổ chức mà không hề hỏi xem tôi có đồng ý không. Tôi nói: "Tôi chỉ muốn đến thăm chị Út Bạch Lan như một đồng nghiệp đàn em chào mừng chị, nhưng tôi không muốn có tên trong danh sách bảo trợ hay ban tổ chức, dù rằng tôi thương mến chị Út Bạch Lan". Sau đó tôi được biết nhà hàng Seafood World từ chối cho thuê để tổ chức văn nghệ vì ngại sẽ có cuộc biểu tình chống đối, nên tất cả kéo về tổ chức tại quán Anh Thy, một nhà hàng nhỏ hơn.

Từ năm 1993 khi được biết cộng sản phát động kế hoạch giao lưu văn hóa, tôi có suy nghĩ nếu tiếp tục hoạt động văn nghệ thì vô tình tôi tiếp tay cho cộng sản thực hiện ý đồ ru ngủ và đánh phá cộng dồng người Việt tỵ nạn. Tôi đã bất hợp tác từ Việt Nam và đã vượt qua quá nhiều nghiệt ngã, cuối cùng thoát khỏi cộng sản VN, thì tại nơi đất Mỹ này tôi vẫn có cơ hội sống bằng trí óc và đôi tay của mình. Tôi quyết định ngưng hát. Từ năm 1993 tôi chỉ hát một lần để ủy lạo các gia đình H.O. theo lời mời của anh Nguyễn Mậu Quý, chủ tịch Hội Cựu Tù Nhân Chính Trị. Trong thời điểm đó, nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ đã book tour bên Âu Châu và mời tôi tiếp tục trình diễn nhạc kịch Ả Đào Say, nhưng tôi từ chối. Em Chí Tâm cũng muốn tôi kết hợp trình diễn với anh Thành Được, và rất nhiều nơi mời tôi đi hát, nhưng tôi vẫn không nhận lời mời. Điều tôi suy nghĩ có thể không đúng với những người khác, nhưng tôi không thể, hay đúng hơn không muốn giải bày. Năm 2002, anh Nhật Trường mời tôi hát giúp cho 2 đêm Văn Nghệ Giã Từ Sân Khấu, tôi nhận lời vì tôi cùng quan điểm với anh khi nghe anh nói anh chống lại kế hoạch giao lưu văn hóa và không muốn đứng chung sân khấu với các nghệ sĩ do cộng sản đưa sang.

Năm 2002, chị Bạch Tuyết qua Mỹ và gọi điện thoại cho tôi, chị nói muốn đến nhà thăm tôi. Tôi vui mừng vì chúng tôi đã từng đi hát chung ở đoàn Thống Nhứt lúc tôi còn là "đào con". Chị Bạch Tuyết may mắn giờ chót được thay thế vai của chị Diệu Hiền trong vở "Đẹp Duyên Chùa Tháp" tức "Tiếng Hát Muồng Tênh" của soạn giả Mộc Linh. Hai ông bầu Út Trà Ôn và Hoàng Giang sắp xếp cho Bạch Tuyết thế vai vì Diệu Hiền bỗng nhiên biến mất, trong khi Bạch Tuyết chưa có vai trò nào trong vở tuồng này, còn tôi được đóng vai người em gái nhỏ. Thời gian sau tôi rất thích chị đóng chung với anh Hùng Cường ở đoàn Dạ Lý Hương, vì hai người diễn rất sống động, rất thật trong các vở tuồng xã hội cùng với Ngọc Giàu, Văn Chung, Dũng Thanh Lâm, Thanh Tú.

Phương Uyên lái xe chở chị Bạch Tuyết đến nhà chúng tôi. Sau khi chụp vài tấm ảnh kỷ niệm, tôi mời chị và Uyên đi ăn tối tại restaurant COCO. Chị bảo là chị ăn chay và chỉ ăn được món nào có tôm. Tôi tưởng chị là người Công Giáo. Tôi hỏi thăm về tin chồng chị là ông Đức bị bắt và bị Việt Cộng tịch thu tài sản, và chắc chị khổ với Việt Cộng vì ngày xưa chị có bức hình đội nón sắt có hàng chữ "Bỏ Bom Hà Nội" và chị đưa ngón tay cái lên. Chị nói " Em ơi... ờ thì...nhưng chị không coi trọng tiền bạc, vật chất. Chị tu rồi em ơi, thỉnh thoảng chị được thầy Thích Thanh Từ là thầy của chị, vì bận quá, phật tử đông quá, đã giao cho chị đi thuyết pháp . Vấn đề anh Đức ở tù thì khi hoạn nạn mình phải chấp nhận, khi nào trời quang mây tạnh thì hai đứa che dù đi chung". Tôi hỏi thăm về sinh hoạt và cuộc sống của chị tại VN thì chị cho biết chị có nhiều bạn trẻ thương yêu, các bạn này có hãng nước uống và cho chị vào một phần hùn nhỏ để sống nên chị không phải bận tâm. Chia tay ra về tôi thấy vui cho chị vì nghĩ rằng chị đã tu đến mức đã đạt được chữ “ngộ” rồi, vì nhà cửa bị tịch thu, chồng bị bắt bỏ tù mà không oán hận. Tôi thầm nghĩ, nếu là tôi thì tôi sẽ thù ghét CS lắm.
Bạch Tuyết điện thoại cho tôi: "Chị có thằng con trai học Bang Giao Quốc Tế ở bên Anh quốc. Hôm đám cưới cháu chị không qua được, chỉ có cô em kết nghĩa là mẹ nuôi của nó đứng ra tổ chức. Chị muốn nó ra mắt cô chú đồng nghiệp cho phải lễ. Chị mời em và ông xã đến rồi tụi mình đập bồn đập trống cho vui". Tôi nhận lời ngay. Đến nhà hàng Palace Seafood nơi tổ chức tôi nhận thấy đây là một đám cưới vì cô dâu chú rễ mặc khăn đống áo dài theo trang phục đám cưới. Có nhiều ca nghệ sĩ đến tham dự và chúng tôi cùng ca hát đóng góp thật sôi nổi với MC Trần Quốc Bảo. Cô dâu Mỹ trông khá xinh xắn dễ thương. Trước khi tiệc tàn, chị đến siết tay tôi và hẹn đến chơi nhà tôi vài hôm trước khi về lại Việt Nam.

Một buổi chiều, trên đường đến rước chị, chúng tôi ghé mua tờ Việt Báo. Tôi giở tờ báo ra xem thì giật mình khi thấy hình chị Bạch Tuyết đang quỳ lạy khán giả trên sân khấu tại San Jose với hàng tít to: “Bạch Tuyết đã quỳ lạy khán giả vì bị biểu tình phản đối”. Chúng tôi rước chị ở khu mobile home trên đường Bolsa. Trong khi ông xã tôi đổ thêm xăng tại góc đường Brookhurst và Hazard thì chị cầm tờ Việt Báo lên đọc rồi chị nói lớn: "Cũng thằng Mỹ nữa". Tôi nói : "Chuyện gì vậy chị?". Chị tiếp: "Thằng Mỹ không có tư cách gì để lật đổ chế độ Taliban". Tôi hỏi: "Sao vậy chị ?". Chị nói "Em ở Mỹ lâu mà em không biết gì sao Tuyến, thằng Mỹ làm giàu nhờ bán vũ khí, nó muốn quậy lên để bán vũ khí". Trời ơi, sao luận điệu và giọng nói này của Bạch Tuyết giống y như phát ngôn viên Việt Cộng Phan Thúy Thanh mà mỗi sáng lái xe di làm tôi hay nghe tin tức từ đài VOA và BBC.
Về đến nhà, chị cầm tay tôi xem, thoạt đầu, tôi nghĩ chị biết coi bói. Chị hỏi : "Tuyến, em có bao nhiêu căn nhà?". Tôi đáp: " Một căn nhà mà còn trả chưa xong đây chị". Chị lại hỏi: "Em có bao nhiêu tiền trong nhà băng?". Tôi ngạc nhiên với 2 câu hỏi này. Chị bảo tôi về Việt Nam chơi và ở với chị. Tôi nói: "Em ghét Việt Cộng. Vượt biên suýt chết rồi chị". Chị nói: "Thôi mà em, đừng nghĩ vậy, chế độ bây giờ tốt đẹp hơn chế độ trước nhiều lắm". Ông xã tôi bất bình nói: "Chị nói chế độ bây giờ tốt đẹp tại sao sau khi chấm dứt chiến tranh họ lại bắt sĩ quan, công chức và những nhà trí thức VNCH giam cầm đày ải bỏ đói cho đến chết trong các trại tù cải tạo?". Chị lại nói: "Anh không biết chứ Tuyết vô thư viện bên Anh đọc sách, có nhiều nước tan chiến tranh rồi họ đem bắn bỏ hết, rồi ai làm gì họ". Tôi bực mình nói: "Tốt đẹp gì chị, chế độ gì không có tự do tôn giáo, như Linh Mục Nguyễn Văn Lý bị nhốt vào tù, Hòa Thượng Thích Quảng Độ bị quản chế". Bạch Tuyết nói: "Ai biểu sống trong chế độ của người ta mà chống đối thì là chuyện đương nhiên". Tôi thất vọng ở tầm kiến thức nhỏ hẹp lệch lạc và lối lý luận sặc mùi cộng sản của 'tiến sĩ' Bạch Tuyết. Chị còn hết lời ca tụng tâng bốc Nguyễn Minh Triết nói anh ta giỏi đủ mọi thứ, trong khi ở thời điểm đó Nguyễn Minh Triết còn hoạt động ở Sài Gòn và tôi chưa biết anh ta là ai.
Khi cuộc bàn luận quá căng thẳng tôi đổi đề tài để nói về văn nghệ. Tôi nói "Má em hay xem cải lương, thỉnh thoảng em cũng xem và thấy Tài Linh diễn xúc động, chắc Tài Linh hiền lắm hả chị?". Bạch Tuyết nói : "Những người nổi tiếng không ai hiền hết em". Rồi chị kể về anh Hùng Cường, chị bảo là Hùng Cường yêu chị lắm và muốn cưới chị nhưng chị từ chối (?). Chị không biết rằng trong thời gian sống ở Mỹ anh Hùng Cường rất thân với chúng tôi và hay kể về những cuộc tình của anh, dĩ nhiên trong đó có Bạch Tuyết, anh Hùng Cường đã có mối quan hệ sâu đậm từ Bạch Tuyết ra sao, và chị đã năn nỉ anh thế nào. Tôi nghĩ nếu Hùng Cường còn sống tôi sẽ gọi anh đến để nghe Bạch Tuyết nói dóc. Đêm khuya quá, chẳng lẽ tôi đẩy Bạch Tuyết ra khỏi nhà, còn đưa về thì tôi mệt rồi sau một ngày dài làm việc. Chị hỏi tôi có muốn gởi tiền giúp Chùa Nghệ Sĩ không, tôi nói đã giúp rồi, và lần này chỉ gởi ít tiền tặng Má Bảy Phùng Há.
Trước đây theo lời kêu gọi của Má Bảy và 2 chị Như Mai Kim Hoàng, Chùa Nghệ Sĩ không có rào nên thỉnh thoảng phát giác ra mồ mả bị đào bới vì họ muốn kíếm vàng bạc, đồng thời số nghệ sĩ già không nhà cửa phải sống lang thang, nên yêu cầu chúng tôi giúp đỡ tiền xây rào và mua tôn lợp phía sau chùa cho các cô bác có chỗ tạm trú. Chúng tôi đã gởi tiền giúp. Sau đó chị Như Mai cho biết ông Võ Văn Kiệt chấp thuận cấp cho 1 miếng đất ở quận 8 để xây Nhà Dưỡng Lão Nghệ Sĩ. Tiền chúng tôi đã gởi, chị Như Mai lo xây rào và trùng tu trong Chùa vẫn còn dư. Tôi yêu cầu chị Như Mai bỏ số tiền đó vào bank để lấy lời lo thuốc thang cho những nghệ sĩ già đau yếu, còn Nhà Dưỡng Lão hãy để cho chính quyền cộng sản lo.

Tôi không bao giờ quên ơn Má Bảy Phùng Há, người mời tôi đóng nhiều vở tuồng trên TV, đã chỉ dạy thêm cho chúng tôi từ anh Thanh Sang đến anh Thành Được. Má Bảy cũng từng nói: "Mấy ổng muốn mời Má làm chức này chức kia, nhưng Má nói Má không thích làm chính trị, Má chỉ thích làm Văn Nghệ mà thôi". Tôi lấy 100 dollars bỏ vào bao thơ trao cho chị Bạch Tuyết nhờ chị đem về trao cho Má Bảy. Vài tuần sau tôi gọi điện thoại thăm Má Bảy và hỏi xem Má Bảy có nhận được tiền không. Lúc đó có mặt ông bầu Xuân, tôi nghe tiếng Má Bảy nói lớn: "Ông Xuân ơi, Kim Tuyến nói có gởi Bạch Tuyết đem về cho tôi 100 mà sao không thấy?". Ông Xuân nói: "Bạch Tuyết bảo sung vào quỹ của Chùa". Tôi không hiểu tại sao chị Bạch Tuyết lại làm khác lời dặn của tôi, để cuối cùng Má Bảy không nhận được gì cả !

Một lần nọ anh Hùng Cường dẫn anh Sáu Thanh đến nhà thăm chúng tôi. Anh Sáu Thanh là 1 đại thương gia trước năm 1975, chính anh là người cung cấp toàn bộ tiền bạc và phương tiện để thành lập đoàn cải lương Hùng Cường - Bạch Tuyết . Sáu Thanh giao đoàn cải lương cho Hùng Cường và chị Bạch Tuyết vì anh rất bận với các công ty lớn của anh. Đoàn cải lương này là một đại ban, được khán giả nhiệt tình ủng hộ, lần trình diễn nào cũng bán hết vé, thế mà Bạch Tuyết khai lỗ. Trước mặt chúng tôi, anh anh Sáu Thanh nói với Hùng Cường: "Anh lập đoàn hát này cho chú mầy mà chú mầy ham chơi quá, để cho con Tuyết lộng hành, nó đưa người nhà của nó vào, nó kiểm soát mọi chi thu, cứ khai lỗ, để cuối cùng phải giải tán đoàn hát".

Ngày 27/10/2002 Bạch Tuyết tổ chức ra mắt CD Kinh Pháp Cú chuyển thể cải lương tại Chùa Việt Nam trên đường Magnolia của Thượng Tọa Thích Pháp Châu. Ông Thượng Tọa này từng có tai tiếng vì đã lăng nhăng tình ái với một nữ Phật tử trẻ. Cuộc điện đàm hẹn hò dâm dục ở hotel của ông sư này với cô gái đã bị thu băng toàn bộ. Vì vậy cho nên truyền thông và báo chí hải ngoại kêu gọi biểu tình chống Việt Cộng Bạch Tuyết và Thượng Tọa Pháp Châu. Hôm đó có rất nhiều người đến biểu tình, trong đó có tôi, trước cửa chùa. Người biểu tình cho phát thanh cuốn tape dâm dục của Thượng Tọa Pháp Châu và hô đả đảo Bạch Tuyết. Tôi nghĩ nếu anh Hùng Cường còn sống chắc anh cũng sẽ đến biểu tình chống Bạch Tuyết, vì anh là người rất căm thù cộng sản. Dù rằng khi còn sống anh đã từng kể chính anh là người giới thiệu anh Đức ( một "Việt Kiều Yêu Nước" tại Pháp) cho Bạch Tuyết sau vụ Bạch Tuyết bị vợ của ĐT Hoàng Đức Ninh làm nhục.

Trong một dịp thăm nhà thơ Nguyễn Chí Thiện và đi ăn tối với anh, chúng tôi có kể cho anh nghe về Bạch Tuyết và Kim Cương. Trong một lần nói chuyện trên Radio, anh Thiện đã có đề cập đến Việt Cộng Kim Cương và Bạch Tuyết. Tôi quý mến anh Nguyễn Chí Thiện vì tư cách và sự dũng cảm của anh. Chỉ vì can đảm dám nói lên sự thật của lịch sử và sự thật tàn ác của chế độ cộng sản mà anh bị gần 30 năm tù ở miền Bắc. Trong tù anh vẫn đứng thẳng, hiên ngang làm thơ vạch trần sự dã man của chế độ và dám chửi thẳng Hồ Chí Minh.

Những gì tôi kể về Bạch Tuyết là hoàn toàn sự thật, không thêm bớt, không trái với lương tâm. Một số đông trong đó có tôi vẫn còn nhiều hoài nghi về Bạch Tuyết:
- Bạch Tuyết không học Trung Học, không học Đại Học thì làm sao có bằng Tiến Sĩ ?
- Bạch Tuyết không rành tiếng Anh làm sao vào thư viện của Anh đọc sách và tài liệu.
   - Bạch Tuyết không nói và viết lưu loát tiếng Anh, tiếng Pháp và tiếng Đức thì làm Luận Án Tiến Sĩ bằng tiếng gì ? Không lẽ làm luận án ở ngoại quốc mà dùng tiếng Việt ?
   - Bạch Tuyết có biết rằng mọi người đều biết trên thế giới có nhiều bằng Tiến Sĩ Danh Dự được cấp do sự giới thiệu hay quen biết. Có các trường Đại Học dỏm, không được chấp nhận, chỉ cần nộp cho họ vài ngàn dollars là có bằng Tiến Sĩ giấy.
    - Bạch Tuyết thù ghét Mỹ, vậy tại sao thích đi sang Mỹ, cho con học ở Mỹ, đi làm ở Mỹ, lấy vợ Mỹ. Phải chăng Bạch Tuyết muốn tìm một "bãi đáp an toàn" sau này ở Mỹ ?

Những câu chuyện của hôm qua bao giờ cũng thật xúc động, dù chỉ là kỷ niệm. Nhưng có khi nào chị nhìn thấy sân khấu ở quê nhà, sự rộn rịp hoặc giàu có của giới đồng nghiệp mà chạnh lòng? Hoặc chị có lúc nào nghĩ rằng nếu chị nhượng bộ, ở lại, thì cũng đã có một cuộc sống sinh hoạt sôi nổi, nhiều thu nhập như các nghệ sĩ khác?

Sau 37 năm sống trên đất Mỹ và 41 năm miền Bắc cai trị miền Nam, tôi vẫn thường theo dõi các tin tức từ quê nhà và rất buồn khi thấy cộng sản đã tạo ra một giai cấp mới, giai cấp cán bộ, con ông cháu cha, tư bản đỏ, giai cấp này lộng hành, áp bức bóc lột người dân khốn cùng. Luân lý, đạo đức suy đồi, cuộc sống bất an, luật pháp bất minh, môi trường nhiểm độc, tham nhũng tràn đầy... Trong khi đó chính quyền lại "ác với dân, hèn với giặc" trước hiểm họa mất nước vào tay giặc Tàu.

Tôi không dùng danh từ “chính quyền” cho CSVN, vì không ai bầu cái Đảng cướp này cả . Chúng cưỡng chiếm miền Nam , áp đặt chể độ độc tài đảng trị, thì không thể dùng danh từ Chính quyền. CSVN thắng VNCH do tuyên truyền dối trá , quỷ quyệt, gian manh do HCM đem chủ thuyết ngoại lai quái đản từ Liên Sô,Trung Cộng đặt lên đầu dân VN. CSVN xem văn nghệ sĩ là bộ môn tuyên truyền hữu hiệu nhất, họ dùng nghệ sĩ để ru ngủ đồng bào quên đi tội ác mà chúng gây ra. Kim Cương là một điển hình cùng một số văn nghệ sĩ được họ sử dụng.

Tôi thấy mình đã quyết định đúng khi vượt biên rời khỏi chế độ cộng sản VN để cho gia đình và con cháu tôi có một cuộc sống an lành và tốt đẹp hơn. Tôi đã quyết định đúng khi chọn nước Mỹ, một nước tôn trọng tự do dân chủ và nhân quyền, một nước thật sự của dân, do dân và vì dân.

http://www.rfavietnam.com/node/3382

Dạ, xin cám ơn chị,
28/7/2016
Tuấn Khanh (ghi)

Tuesday, 18 October 2016

XUAN VU - THO -PHAN KHOI -FORMOSA

XUÂN VŨ * CÙ LAO RỒNG

Cù Lao Rồng

Xuân Vũ

Một người đồng hương tìm đến thăm tôi bất ngờ và kể cho tôi nhiều chuyện bất ngờ về quê tôi bây giờ: Mỹ Tho.
Mỹ Tho của Thủ Khoa Huân ngâm thơ lúc lên đoạn đầu đài. Mỹ Tho, vùng đất nghiêng hứng phù sa của những nhánh sông Cửu Long bát ngát. Mỹ Tho có hòn đảo dài nằm phơi nắng giữa sông như con rồng nằm bất động chờ sấm sét sẽ vùng lên bay về trời.

Thị xã Mỹ Tho, một thị xã phồn thịnh lạ lùng, nằm bên ven sông ngày đêm mơ màng trong tiếng còi tàu đến từ Lục Tỉnh. Những cánh buồm trắng no căn, những chuyến bắc khổng lồ chở đầy ấp xe hơi lẫn khách lại qua như mắc cửi. Thị xã lắng nghe tiếng chuông chùa Vĩnh Tràng ngân nga. Thị xã với những xe cà rem lắc chuông vui hơn bất cứ nhạc Tây nhạc Tàu nào. Thị xã với những xe lăn bánh mì pâtê tuyệt vời, ăn ngàn năm còn nhớ. Thị xã với mái trường trang nghiêm, với những ông thầy bản xứ khó tính đáng sợ, và những giáo sư người Pháp thân ái dễ thương hơn.

Tôi rời Mỹ Tho vào một ngày nào không nhớ nữa, nhưng ngày đó là ngày tôi xa vĩnh viễn ghế nhà trường. Chiếc Bắc khổng lồ bị quân Nhật sung công sau khi đã chiếm thị xã không tốn một phát súng từ tay quân Pháp. Tôi được bố tôi rước về trên chuyến thuyền chèo. Và đó là lần đầu tiên tôi biết thế nào là nhảy sóng. Khi thuyền qua đầu cù lao tôi trông thấy chiến hạm Amiral Charner bị máy bay Nhật đánh chìm hôm trước nằm nhóc mỏm khỏi mặt nước như một chú cá voi khổng lồ trong bài học Cách Trí ở nhà trường.

Chốc đây mà đã 44 năm... Ngày tháng đi nhanh, tàn nhẫn. Bây giờ cậu học trò Mỹ Tho sau mấy chục năm trôi nổi, đã biến thành dân tị nạn xa nước 15 năm, cho nên lấy làm hạnh phúc khi được nghe một người đồng hương vượt biển kể cho nghe những nơi xưa chính mình đã sống và rất đổi ngạc nhiên khi nghe những chuyện ở quê nhà ngày nay mà tưởng chiêm bao:

"Buồn lắm anh ạ! Bắc Rạch Miễu đã dời xa bến cũ. Nhà nước giải thích rằng làm như thế sẽ tạo ra công ăn việc làm cho dân. Đúng vậy, bây giờ ở bến Bắc có rất nhiều xe ôm. Trước kia, Honda ôm, bây giờ xe đạp ôm. Trước kia đàn ông chạy, bây giờ đàn bà cũng chạy xe ôm. Anh cứ tưởng tượng đàn bà chở khách đàn ông! Nhiều công ăn việc làm cho cả xe đạp! Bây giờ xe đạp có thể chở thuê sáu cái mái đầm loại lớn ngày xưa mình dùng đựng nước mưa trong nhà. Qua bên này không có lu mái, anh có còn nhớ cái mái bên mình không?

Anh có tưởng tượng được là sáu cái mái được kiềng vào xe đạp và chở đi từ Mỹ Tho qua bắc Vàm Cống rồi về tận Cần Thơ không? Nhưng chưa lạ đâu! Để tôi kể cho anh nghe về một cái kỳ quan khác. Anh nhớ hồi trước loại bao bố chỉ xanh của chệt phá bao các vựa lúa nhà giàu? Mỗi bao đựng hai giạ rưỡi lúa. Họ kết hai cái làm một để chở cho nhiều. Mỗi người chở bốn bì than, tức là bằng sức chứa của tám chiếc bao chỉ xanh. Chính tôi cũng không tưởng tượng được nhưng đó là sự thực. Nhưng nếu chỉ có vậy thì cũng chưa ghê gớm. Trên đường đi, một chiếc xe bị bể bánh. Để tương trợ, một người gồng luôn bốn bì than của bạn đồng hành. Nhưng vẫn chưa đáng sợ! Anh ta còn kênh luôn chiếc xe bể bánh lên tám bao than.

Tức là ngang với sức chứa của 16 bao chỉ xanh cộng thêm một chiếc xe đạp cơi trên ngọn. Nhưng lại cũng chưa hết mức. Anh ta để cho ông bạn đồng hành ngồi chồm hỗm trên ngọn đống bì than kia vịn chiếc xe đạp. Và cứ như thế mà đạp boong boong trên đường như một trò xiếc. Đồng bào hai bên đường tha hồ xem khỏi mua vé! Gần mười năm giải phóng miền Nam, người Bắc đã biểu diễn toàn bộ cái ưu việt của miền Bắc xã hội chủ nghĩa anh ạ! Có nhiều nghề kinh hãi vô cùng. Một trong những nghề đó là nghề móc bao! Anh biết không, những bao ni-lông xài hồi thời Việt Nam Cộng Hòa vứt ra đống rác cũng chung số phận của người "dân Ngụy", tức là chúng không được sống yên để hóa thành phân.

Người dân ngụy bị hành tội đủ bề đủ cách, cũng như những bao ni-lông được những chiếc cù móc lôi ra, đem giặt sạch để dùng lại. Đó là một nghề hèn mọn, nhưng đói thì đầu gối phải bò. Đàn bà còn chạy xe ôm nữa là! Nhưng dù nghề mọn mà lắm khi gặp may. Có người móc gặp xác chết đâu thời Mậu Thân có đeo nhẫn vàng. Thế là người ta ùn ùn thi đua làm nghề "móc bao". Tội nghiệp, có nhà sư trước kia xây ngôi chùa nhỏ trên một cái nền mà tiền kiếp là một bãi rác. Dân làm nghề móc bao ngày nay cứ đến móc. Móc sạch hết bãi rác họ móc vào nền chùa. Họ tìm được những thứ quý giá hơn bao ni-lông cũ như chai lọ, thùng thiếc, sắt vụn, bù loong. Thế là họ cứ móc, móc ngắn không tới họ dùng móc dài. Nền chùa mất chân đứng. Một vài trận mưa đến. Ngôi chùa đổ! Tôn giáo điêu linh vì chánh quyền, chùa sập vì nghề móc bao!"

... Anh bạn kể rất nhiều chuyện. Càng nghe tôi càng kinh ngạc. Đồng bào tôi bây giờ đã biến thành những người gì rồi?

Nhưng, tất cả những kỳ quan ở trên không làm tôi sững sốt bằng câu chuyện sau đây. Chính những cán bộ cộng sản kỳ cựu ngày nay cũng đã ên ẫm với cái chủ nghĩa tuyệt vời, những lãnh tụ thần thánh của họ rồi. Dân không thể húp mãi mắm kho độc lập, tự do, hạnh phúc, chế tạo từ cái bếp Ba Đình, ngày nay cứ vài năm được hăm lại và được vứt thêm vài mẩu xương da thừa, từ bữa ăn của Bộ Chánh Trị, để đấm mõm thằng dân, càng đói càng bất mãn.

Và chính những cán bộ giải phóng kỳ cựu là những người sốt ruột nhất muốn giải phóng miền Nam lần nữa. Và lần này bằng BÀN TAY NGỤY MIỀN NAM.

oOo

- Dạ ở đây là đất Nam, người Nam xưa nay có ai hiểu lầm chiếc "ghe" ra chiếc... gì?
- Anh phải đổi ra nà "Hợp tác xã đóng thuyền" cho đúng với công tác.

- Dạ nếu chúng tôi để hợp tác xã đóng thuyền thì lại bị nghi ngờ là tổ chức vượt biên.

- Anh cứ nghe nời tôi, ai nói gì thì có tôi chịu! - Lần này hắn bỏ đi không nhậm nhầy bới chuyện nữa.

Ông Phó chủ nhiệm hợp tác xã đóng ghe chào hắn rồi trở vào bào gỗ mà tưởng chừng bào ruột gan mình. Đau xót cho dân tộc mình quá đổi truân chuyên. Bốn mươi năm máu lửa. Hòa bình rồi vẫn chẳng được yên thân. Vì cái đám ngợm này.

Những chuyện trái cựa trở thành chuyện bình thường. Những chuyện đấm đá giữa Bắc Nam trở thành tượng trưng cho sự nhất trí trong ngoài đảng. Chuyện giết nhau rồi đọc diễn văn kể công đức dài nhằng được coi là thời trang xã nghĩa.

Cái hợp tác xã này tiếng rằng hợp tác xã nhưng chỉ có hai nhân công thường trực: Chủ nhiệm và Phó chủ nhiệm. Hai người khác chính kiến bỗng thấy gần nhau trong việc đóng ghe cho dân đi chở lúa, đi câu, đi chài lưới. Hai thằng Nam Kỳ dễ cảm thông trên mảnh đất quê nhà. Họ không nói chánh sách, cũng không gợi chuyện đã qua, họ chỉ lo sả cây, bào gỗ, đóng đinh... ghép những mảnh ván vào nhau.

Chập sau thì ông Chủ nhiệm lọc cọc chõi gậy về tới. Ông đi mua gỗ của một ngôi nhà giàu xưa bị giật sập từ năm 1945 khi Việt Minh cướp chánh quyền, như một bộ xương khủng long nằm chình ình đó mạnh dân xóm dân xóm rút, mạnh du kích du kích lấy.

"Thằng Nanh tới, anh Năm!" Ông phó nói ngay khi ông chánh vừa vào.

Ông chủ nhiệm dựng nạng hỏi ngay:

"Nanh nào? Già hay trẻ? Lâu nay tôi chưa chạm trán đám này lần nào!"

"Nanh trẻ."

"Nó moi móc kiếm chác cái gì hả?"

"Nó bảo sai căn bản cái tên Lam Sơn."

"Nó nói sao?"

"Nó bảo Lam Sơn là phong kiến, xổ toẹc luôn!"

"Hơi nào mà nói với dòi."

Chủ nhiệm Năm Thôn là cán bộ tập kết về Nam, gốc gác tại đây. Theo Việt Minh hồi 19, 20 tuổi. Trở về đầu đã bạc trắng không vợ con gì ráo. Cha mẹ đã qua đời từ lâu, anh chị em thì tứ tán. Mấy thằng em trai ngụy quân thứ dữ đi cải tạo chưa về. Ông nhờ bà con tìm cho một cô gái lỡ thời hay một người đàn bà góa, ngụy cũng được. Ông phó chủ nhiệm thương tình đi tìm dùm nhưng Năm Thôn đã có tuổi lại thương binh nên coi mòi rất khó. Năm Thôn đưa tay cào mớ tóc muối tiêu và nói:

"Chính cuộc cách mạng này mới hỏng từ gốc chú ạ!"

Năm Thôn gọi ông phó bằng chú như em. Năm Thôn ỷ có gốc vững chắc nên nói năng không cẩn thận như người khác. Năm Thôn tiếp:

"Tưởng giải phóng xong mọi cái đều khá, ai dè còn tồi tệ hơn hồi trước. Cái tụi Bắc Kỳ này còn khó chịu hơn đám hội tề của Tây. Tôi có sống với tụi nó tôi biết. Tôi không nói gian đâu. Chú biết tại sao nó bảo mình sửa tên không? Là vì chúng nó thấy mình vừa bán được mấy cái ghe mới, mà sao không đấm mõm chúng nó, nên thằng Nanh già gởi thằng Nanh trẻ xuống khơi mào đó. Được rồi, để tao đấm cho!"

Nanh già là Trưởng Ban Thuế Vụ. Hắn có cái răng chó khểnh lòi bên mép. Hắn lại có tánh đảng phú là ăn bẩn nên đồng bào gọi thẳng hắn là thằng Nanh. Vì dưới trướng hắn có thằng nhãi kia nên đồng bào gọi hắn là Nanh già cho khỏi lầm. Trong vùng này còn có câu hò để tặng đám rắn "trun ươn" thối này.

Công An, Thuế Vụ, Kiểm Lâm

Ba thằng giặc ấy nên đâm thằng nào

Đồng bào ơi hỡi đồng bào

Ba thằng giặc ấy thằng nào cũng đâm.

Ông phó thấy ông chánh nổi nóng thì năn nỉ:

"Thôi anh Năm à! Một câu nhịn chín câu lành. Quyền sanh sát trong tay người ta. Nhỡ có bề gì, bể nồi gạo, nguy lắm!"

"Tụi này tui rành quá chú ơi! Tôi ở ngoài đó gần hai mươi năm mà. Mềm nắn rắn buông. Mình sụt cà lui nó tiến tới. Bữa nay con gà, bữa mai đùi heo đấy! Tôi không có ngán tụi nó đâu!"

Ông phó vẫn nhỏ nhẹ:

"Anh không ngán chớ tui sợ anh Năm à! Tui là chim bị đạn mà anh. Người ta ném truyền đơn phục quốc vô xưởng là tôi trở lại trại mút mùa."

"Có tôi chú đừng sợ. Chế độ này là chế độ dân chủ, không phải chế độ..." Năm Thôn muốn chọn chữ cho đúng nhưng anh lập bập rồi ngưng luôn.

Đúng ngày hẹn, thằng Nanh trẻ lại đến. Hắn nổi cáu ngay khi thấy tấm bảng còn y nguyên như khiêu khích nhà nước. Hắn đi vào xưởng định gặp ông phó mà hắn cho là dễ bóp. Nhưng lại đụng một ông già đang ngồi bào gỗ, hắn chắc là người làm công.

"Ê, phó chủ nhiệm có nhà không?"

"Tôi là nhân công, tôi không biết gì hết."

"Thế còn ông chủ nhiệm đâu, lâu nay không thấy lên sở thuế."

"Tôi cũng không biết! Nhưng hai ông ấy có ủy quyền cho tôi hôm nay giải quyết mọi việc của hợp tác xã. Hai ổng đi mua cây tối mới về."

Ông già vừa bào gỗ vừa đối đáp, không coi ông cán bộ thuế quan trọng. Thằng Nanh bước lại tự kéo ghế ngồi và hất hàm:

"Họ có nói cho ông về vụ tấm bảng tên hợp tác xã không?"

"Dạ có chớ. Hai ổng dặn tôi là bữa nay cán bộ tới."

"Sao họ chưa đổi tên như tôi đã bảo."

Ông già chẫm rãi đáp:

"Cái sự đổi là nhất định phải đổi rồi, nhưng muốn cho hợp với ý của ở trên chúng tôi muốn chọn cái tên nào thật có ý nghĩa, chúng tôi thích mà ở trên cũng hài lòng, một lần chữa một lần tốn tiền, nên chỉ chữa một lần thôi. Vì thế hai ông chánh phó hợp tác có đưa cho tôi mấy cái tên để tôi trình bày với cán bộ xem cán bộ ưng cái nào thì kẻ cái ấy lên bảng."

Thằng Nanh móc sổ tay rút bút máy ra chuẩn bị ghi. Ông già nói:

"Tên thứ nhất là NAM SƠN thay vì LAM SƠN. Chúng tôi chỉ thay có một chữ, chữ L đổi ra chữ N. Như vậy ít tốn tiền mà vẫn có ý nghĩa."

Thằng Nanh không ghi mà trợn mắt, xua tay lia lịa:

"Không được! Không đượ... ợc! Cái tên này nghe có mùi phục quốc."

"Sao có mùi phục quốc ạ?"

"Hiện giờ chúng nó đang chui rúc trong các vùng rừng núi như Thất Sơn, Bà Đen, để chiêu binh mãi mã theo kiểu Nê Nợi chờ ngày khởi nghĩa. Nam Sơn với Lam Sơn thì có khác gì nhau. Vả nại đây là vùng đồng bằng nàm gì có lúi. Đỉnh lúi nhô nên như chọc vào mặt mũi chế độ tức nà chống đối."

"Nam Sơn không được thì Phi Long. Được không?" Ông già cười nói.

Thằng Nanh nheo nheo một chút rồi lắc:

"Tên này cũng không ổn đâu, nghe nó chương chướng thế lào ấy!"

"Chướng thế nào ạ?"

"Nong là rồng. Rồng nà tượng trưng cho phong kiến!"

"Hà Nội xưa kia gọi là Thủ đô Thăng Long lừng lẫy thì sao?"

"Hồi xưa kia! Bây giờ đâu có ai gọi nữa. Cũng như Sàigòn vậy. Bây giờ có ai kêu nà Sàigòn đâu. Sàigòn đế quốc đặt cho. Bây giờ cách mạng thành công,đất nước thống nhất rồi nhân dân gọi nó bằng tên bác kính yêu."

"Vậy sao tôi nghe dân chúng nói "đi Sàigòn" chớ không có ai nói tôi đi "thành phố Hồ Chí Minh" cả vậy?"

"Đó là dân nạc hậu. Nại nữa..." Hắn trở lại "Cái chữ Nong đi cặp với chữ Phi lại càng nguy hiểm cho mấy ông. Phi là bay. Đất nước được độc lập rồi còn bay, bay đi đâu? Vượt biên à? Các ông treo cái bảng đó buổi sáng thì buổi trưa công an tới hỏi thăm. Không được đâu! Chọn tên khác ngay đi! Đừng ngoan cố nữa!"

Ông già nói:

"Tụi tui ít chữ nghĩa nên không biết thế nào cho trúng cái bụng của nhà nước, nên ông chủ nhiệm trước khi ra đi có dặn, nếu cán bộ không chịu mấy tên ấy thì lấy tên "Thủ Khoa Huân" là tên nhà cách mạng ái quốc được dùng cho tỉnh nhà như các tỉnh bạn lấy tên Đồ Chiểu, Nguyễn Trung Trực đặt cho tên tỉnh họ hồi 45."

"Thủ Khoa Huân lên đoạn đầu đài còn ngâm thơ, ông ấy anh hùng thật nhưng so với Nguyễn Văn Trỗi thì thua xa. Ông biết tại sao không? Nà vì Thủ Khoa nhà ta không có hô Hồ Chí Minh muôn năm như Nguyễn Văn Trỗi. Nấy tên đó thì được nhưng sợ nhân dân không mua thuyền của các ông nữa..."

"Vì sao?"

"Vì họ sợ xui, mua thuyền của hợp tác xã mang tên một người chết."

"Vậy thành phố Sàigòn mang tên người sống?"

Thằng Nanh vốn lém lỉnh (bố mẹ hắn biết vậy nên đặt tên nó là Lanh) nên chỉ trong hai ba cái nháy mắt, hắn đã tìm được câu trả lời:

"Ông ấy chỉ nà phiến noạn đâu phải nhà cách mạng như Bác. Nếu các ông chưa nghĩ ra, tôi sẽ chọn cho một cái tên tuyệt đẹp vừa hợp với trào xã nghĩa vừa có tính cách nghệ thuật hấp dẫn khách hàng."

"Dạ cảm ơn, tôi còn có một tên cuối cùng ạ, để cán bộ coi có hạp không. Nó vừa nghệ thuật lại vừa hợp với nồi niêu xã nghĩa mình lắm."

"Trào niêu không phải nà lồi liêu! Ông lói bậy bạ quá! Tên gì?"

"Cù Lao Rồng! Ha!... á!" Ông già phá lên cười.

Thằng Nanh bất ngờ không biết đối phó ra sao cũng không hiểu lý do gì mà ông này lại nêu ra một cái tên kỳ quái vậy? Cù Lao Rồng, hắn có nghe nói, hắn nhìn thấy nó hầu như hằng ngày nằm giữa sông "Kiểu Nong" kia nhưng hắn không hiểu gì về nó cả.

"Ní nịch cái cù nao ra sao?"

"Ní nịch hả?" Ông già cười đắc chí "Kể thì rất dài, nhưng tóm tắt thì thế này. Đó là một cù lao lớn nằm giữa sông Tiền Giang, giống hình con Rồng, cho nên có tên gọi là Cù Lao Rồng, ngày xưa thực dân Pháp đem những người cùi nhốt cách ly ở đó. Nhưng dần dần những người cùi đều chết hết, cù lao trở lại cuộc sống bình thường. Nhờ phù sa bồi đắp cho nên cây vườn xanh tốt bạt ngàn... Nhưng sau 75 thì bọn cùi sống lại."

"Tại sao thế?" Cán Nanh ngạc nhiên hỏi.

"Cùi ngoài Bắc tràn vô."

"Ở ngoài đó chánh phủ nhốt chung một trại nàm thao chúng vô đây được?"

"Ồ được chứ! Chúng vô hàng đàn, hàng lũ, lớp luồn trong đường kín, lớp đi bằng xe môlôtôva, lớp thì leo tàu hỏa lớp lại đi xe hơi..."

"Trại cùi miền Bắc đã vỡ ra mà sao ta không biết? Nạ thế?

"Biết làm sao được mà biết!" Ông già hứng thú nói thao thao bất tuyệt trước cặp mắt mở tròn xoe của tên cán ngáo "Chúng nó khôn lắm, chúng nó đâu có nói với người khác rằng chúng nó bị cùi! Chúng nó mặc áo, chúng nó đội mũ, chúng nó mang giầy như mọi người. Hơn thế nữa chúng nó mặc áo cán bộ Mao Trạch Đông, chúng nó mặc áo quân đội chánh quy, nhiều tên lại đeo lon đeo gáo."

"Nếu tôi biết, thì tôi cho nhà lước hay để chận nại ngay!"

"Không tài nào! Không tài nào!" Ông già ngưng tay bào nhìn hắn, cười khảy.

Thằng Nanh lém lỉnh vặt nhưng lại chậm hiểu. Nghe ông già kể chuyện kỳ lạ, hắn cho đây là một cơ hội ngàn năm có một lập công dâng đảng, hắn hỏi phăng xem đám cùi đó là ai.

"Ông biết bọn cùi đó đang trốn ở đâu bây giờ không?"

"Để làm gì chớ?"

"Để bắt gom về Cù Nao Rồng như trước! Ông không biết bệnh cùi nguy hiểm nhất thế giới, chưa thuốc nào trị nổi à?"

"Tôi biết chớ sao không biết, nhưng mà bây giờ chúng đã lẫn lộn trong dân cả rồi, thằng thì làm chủ tịch thành phố, thằng phó bí thư tỉnh ủy, thằng thì trưởng phòng thuế vụ, trưởng ty, giám đốc sở, nhưng cũng có thằng chuyên môn moi móc trong quần... chúng kiếm ăn."

"Những thằng lào tồi bại vậy?"

"Chính mày, chính chúng mày!" Ông già trỏ mặt thằng Nanh. "Chính bọn cùi chúng mày kéo vào đây cả bầy dẫm nát quê hương tao."

Thằng Nanh hốt hoảng lật bật bị vướng cái ghế té ngửa chổng cẳng lên trời, loay hoay mãi mới lồm cồm ngồi dậy được. Hắn vừa thụt lùi, vừa trỏ mặt lão già, quát:

"Tên lày niên hệ phục quốc! Tên lày nàm noạn! Thằng chủ nhiệm của mày sẽ niên nụy với những phát ngôn phản động của mày."

Ông già vỗ ngực:

"Tao là chủ nhiệm đây! Mày muốn gì?"

"Mày niên nạc với tên ngụy phó chủ nhiệm để chống chế độ!"

Ông già cười xòa:

"Chính mày mới là thằng chống chế độ. Thằng công an nào sáng suốt phải còng đầu mày. Chính mày, dòng họ mày, là những tên cùi xổng ra khỏi cái trại cùi vĩ đại của miền Bắc mang bịnh cùi vào lây ra hại khắp miền Nam tao. Chính lũ mày phá nát cách mạng, chính chúng mày là những tên phải được bắt bỏ vào Cù Lao Rồng sớm ngày nào tốt ngày ấy, chẳng sớm thì muộn nước Việt Nam sẽ trở thành một Cù Lao Rồng."

Tên Nanh run từng thớ thịt. Từ ngày mang "mác" cán bộ thuế vụ tới nay, hắn hoạnh họe từ cô gái quê bán tép đến bà cụ bán vỏ dừa khô, muốn gì được nấy, ai cãi lại hắn là "chống chế độ", cho nên thằng Nanh trẻ lẫn thằng Nanh già trở thành Thần Nanh đỏ mỏ. Hôm nay là lần thứ nhứt có một ông già chửi hắn là thằng cùi. Lão chống chế độ ác liệt!

Hắn quát để tự trấn tỉnh:

"Tao sẽ kêu công an còng đầu mày!"

"Hề hề!" Lão già đứng dậy tụt quần, nẩy ngửa "Lại đây còng cái này nè!"

Thằng Nanh đứng sững sốt. Lão già vẫn giữ nguyên vị trí cũ và chậm rãi nói:

"Tao làm cách mạng hồi ông nội mày chưa đẻ tía mày. Cờ búa liềm đầu tiên ở chợ này tao treo đó, nói cho mày hay. Đồ con nít biết gì! May muốn đi dự tiệc chiêu đãi kỷ niệm Nam Kỳ Khởi Nghĩa không? Để tao gọi tỉnh ủy đem xe tới rước, rồi mày đi với tao nghe!"

Lão chủ nhiệm kéo quần lên quơ lấy cặp nạng gỗ chống đi ra khỏi cái bàn bào, đứng một chân vung nạng lên, chỉa vào mặt thằng Nanh, quát tiếp:

"Cút! Cút! Tao không muốn thấy cái mặt của chúng mày ở xứ tao!"

Ông phó chủ nhiệm được lệnh ông chủ nhiệm lánh mặt ra sau xưởng. Khi thấy cuộc "đối thoại" về cái tên hợp tác xã đã trở thành cuộc xung đột thì ông chạy ra can. Ông vốn quen chịu đựng những chuyện trái cựa quái quắc trong trại, nên ông có tính uyển chuyển hơn ông chánh. Ông vừa can ông chánh, vừa năn nỉ, và xin lỗi "dùm" ông chánh. Nhờ thế ông đại cán gáo có đường rút lui trong danh dự. Ông phó đi theo ra tận ngoài đường, tìm cách vuốt giận ông trung ương. Giả dại qua ải chẳng nhục gì.

Ông phó nói:

"Sớm muộn gì tôi cũng đổi tên hợp tác xã ông ạ."

"Ừ, ông lên niệu mà thay sớm đi, không, không xong với cách mạng đâu!"

"Tên gì xin ông cho chúng tôi một cái!"

"Quyết Tiến, Quyết Thắng, Cờ Hồng, Sao Vàng... thiếu gì danh từ cách mạng. Ở miền Bắc các hợp tác xã công nghiệp, nông nghiệp nhờ đeo các tên đó mà xây dựng xã hội chủ nghĩa nổi đình, nổi đám đó chớ!"

"Vâng. Tôi xin bỏ cái hiệu Lam Sơn, Nam Sơn lẫn Phi Long và Cù Lao Rồng ạ!"

Thằng Nanh tiu nghỉu ra về không thuật chuyện mình bị bỉ mặt, chỉ phóng đại việc hợp tác xã đổi tên cho Nanh già nghe. Chúng coi đó là một chiến thắng mới của cách mạng trong hòa bình, hơn nữa chúng đã tiêu diệt được một ổ phục quốc nguy hiểm nhất: cán bộ tập kết hồi hương móc ngoặc với ngụy quân.

Buổi chiều, sau khi đóng cửa xưởng, hai người bắc ghế ra sân nhậu suông.

Chưa bao giờ ông Năm Thôn buồn như hôm nay. Gần 60 tuổi đầu, với danh hiệu chiến sĩ Nam Kỳ Khởi Nghĩa 40, đảng viên, kháng chiến chống Pháp, vượt Trường Sơn, chống Mỹ kỳ cùng, bây giờ 6 ký gạo mua theo phiếu hàng tháng, kèm vài lạng đường cát khi có khi không, còn vợ con thì hoàn toàn không có.

"Pháp cai trị, chống Pháp; Mỹ vô chống Mỹ, hòa bình rồi, chống nạng! Đúng là tôi theo sát khẩu hiệu "ba chống" của nhà nước!"

Rồi ông cười nhạt, cặp mắt rưng lệ:

"Tôi không đòi hỏi cách mạng đền bù sự hy sinh của tôi. Cách mạng nào mà không cần sự hy sinh của nhân dân, cán bộ, phải không chú? Nhưng tôi đòi hỏi người ta trả lời cho những hy sinh ấy. Để làm gì? Để Làm gì? Phải chăng để bọn cùi hủi này gieo mầm bệnh khắp đất nước? Chú thấy đó, thằng Nanh nhằm bóp cái hợp tác xã tèng xí này đâu phải vì chúng muốn thay đổi bảng hiệu cho hợp với cách mạng cách mùng gì. Mà vấn đề khác. Một bữa tiệc xoàng thôi sẽ xoay hẳn lập trường cách mạng của đám cách mạng lọc cạch lửa này. Chú hiểu mà chú em!" Với nỗi đau thấu tâm can vị cựu chiến sĩ Nam Kỳ Khởi Nghĩa nói tiếp "Cách mạng xưa là thần thánh vô biên, qua 40 năm, nay trở thành cùi hủi gớm ghiếc. Cách mạng đã mất hết nhân tâm cả với bọn tôi nữa!

Còn cái tên này tên nọ đổi hay không đổi chẳng quan trọng gì! Vấn đề là người ta có gọi nó hay không? Tên nó xuất phát từ lòng người. Nó tên Mít, tên Xoài mà tôi yêu nó, tôi gọi nó. Nó tên Hoàng Quốc nọ, Hoàng Văn kia mà tôi không ưa thì có vẽ nó to bằng con voi trên tường, tôi vẫn không thèm ngó! Sự thực sờ sờ ra đó, chú rõ mà!" Ông chủ nhiệm quệt ngang nước mắt. Hồi lâu, ông thở dài "Tôi không ngờ đất nước đã giải phóng mà lại thế này chú ạ! Tôi thú thực với chú là mỗi lần tôi thấy chú cầm cái bìa phiếu đi cắt hai lạng rưỡi thịt heo, xách toòng teng trên tay, tôi rất hổ thầm. Xứ mình hồi Tây cũng đâu kỳ cục vậy!" Ông Năm Thôn muốn nói gì thêm nhưng bỗng ông ngưng ngang.
Hai người cùng ngó mặt ra sông. Cù Lao Rồng hiện ra xanh đen như con giao long từ đáy sông trồi lên chực bay lên lướt gió tung mây.

VƯỜN THƠ

Một thằng đi với một thằng...

Một thằng đi với một thằng

Một thằng du đảng, một thằng lưu manh

Một thằng đi với một thằng

Một thằng hại nước, một thằng xâm lăng

Hai thằng quan hệ nhố nhăng...

Thằng dân lặng lẽ cắn răng... đứng nhìn

Một thằng đi với một thằng

Một thằng điếm thúi, một thằng ma cô

Một thằng đã bán cơ đồ

Một thằng khoác lác "biển trời của ta"

Ngộ cho (hàng không) mẩu hạm chít cha nị liền.....

Đất Nước

Thứ Năm, 16 tháng Sáu năm 2016

Đất nước mình không những “ngộ” đâu em

Mà phải nói là rất “ngầu” mới đúng

Từ Bắc vô Nam dân không ai cầm súng

Nhưng giết đồng bào là số một em ơi

Người ở quê tưới rau bằng thuốc lạ

Kẻ thị thành dùng hóa chất nuôi heo

Miếng thịt đỏ để mười ngày không thối

Và dân ta cứ thoải mái rao mời

Thế cho nên Vũng Áng cá chết tươi

Thì Sài Gòn chạy ra mua bằng hết

Những chiếc xe to chất đầy cá chết

Vào trong Nam làm nước mắm cho dân

Đất nước mình xem ra rất tương thân

Nhưng chuyện ấy chỉ xảy ra trong đảng

Cán bộ chở che nhau vì ăn chung một ảng

Bất kể nhân dân trắng mắt ngồi chờ

Cho tới khi dân nổi dậy bất ngờ

Thì đảng mới giả vờ…xin lỗi

Em tin đi, dân sẽ cười tha tội

Bởi đất nước mình là một lũ mau quên

Đất nước mình lây nhiễm bệnh mau quên

Nên Vũng Áng cũng chỉ là chuyện nhỏ

Hãy nhìn kỹ cả nước mình bỏ ngỏ

Tàu hay Tây bất kể, tự nhiên vào.

Đất nước mình ngầu lắm mới tự hào

Mẹ liệt sĩ ngắm tượng đài quên đói

Trẻ vùng cao ở truồng chân quên mỏi

Chạy tới trường cho kịp trống điểm danh

Đất nước mình đầy một lũ lưu manh

Lấy tiếng loa phường thay cho súng ống

Dân cứ mãi tin vào ngày mai thơ mộng

Chẳng còn bao xa nên tiếp tục chịu đòn

Đất nước mình có một lũ luồn trôn

Quỳ mọp trước cả tập đoàn quỷ đỏ

Đất nước mình cứ mỗi ngày mỗi nhỏ

Vì đất đai bị chia chát trăm lần.

Đất nước mình vậy đó, cứ lâng lâng

Như say thuốc chạy lòng vòng. . . mãi mãi.

Cánh Cò - RFA

THÊM MỘT CÔ GIÁO ĐÃ TRỞ THÀNH NHÀ THƠ

Tễu Blog đã giới thiệu 3 tác giả nữ là ba cô giáo: Trần Thị Lam, Trịnh Thu Tuyết và Nguyễn Thanh Huyền. Nay, hân hạnh giới thiệu tác giả mới: Cô giáo Cương Biên. Quê quán: Xứ Thanh.

MẸ ƠI !!!

Cương Biên

Biển của mình bị bỏ ngỏ rồi Mẹ ơi

Những con sóng cô đơn không người nô giỡn

Thuyền bè trơ khung dưới trời uất nghẹn

Cá tôm xa rồi cho biển nhớ đến xanh xao

Biển của mình bị bỏ ngỏ rồi Mẹ ơi

Tàu thủy giặc vào gần bờ Đà Nẵng

Chúng cướp giết ngư dân cho thuyền về tay trắng

Mà ngang nhiên cứ như chốn không người

Trời của mình bị bỏ ngỏ rồi Mẹ ơi

Máy bay thù cắt đường bay truyền thống

Ai phá dậu đập bờ cho trời quê trơ trống

Cho lòng người ly tán đau thương

Đất của mình bị bỏ ngỏ rồi Mẹ ơi

Nghênh ngang nơi yết hầu Quốc Gia

Người ngoại bang dày đặc

Có linh thiêng mẹ hãy về Vũng Áng

Hay Nha Trang để tận mắt Mẹ nhìn

Rừng của mình bị bỏ ngỏ rồi mẹ ơi

Lũ lâm tặc đeo huy hiệu đảng

Mỗi mùa mưa về bao miền quê nước trắng

Thủy điện xả, nhấn chìm bao mảnh đất đau thương

Nòi giống ta bị bỏ ngỏ rồi Mẹ ơi

Cho chất độc ngấm sâu vào huyết thống

Kẻ thủ ác khoác áo học cao hiểu rộng

Đang giết chết giống nòi bằng sự bất lương

Lòng người Việt Nam bị bỏ rơi rồi Mẹ ơi

Chẳng mấy ai nghe tiếng ruột gan của người tâm đức

Kẻ nắm trong tay chức danh quyền lực

Bất nhân với đồng bào, hèn với giặc ngoại bang

Trên hết bây giờ là niềm tin bị bỏ hoang

Quốc Hội họp chẳng làm nên cơm cháo

Khẩu hiệu đỏ đường mà du côn lơ láo

Dân đen quay cuồng chuyện giá áo túi cơm

Mẹ Việt Nam ơi mẹ có linh thiêng

Xin thức tỉnh lũ tà quyền bán nước

Giang sơn này nhờ máu xương mà giữ được

Nay nỡ nào nát bởi sự ngu trung !!!

LẠI ĐẾN ĐỀN CUÔNG*

Không thể nhân danh điều gì
Mà trải hoa hồng lên nắm xương tàn
Trọng Thủy
Hắn là ai?
Hãy gọi đúng tên.
Chớ xúc phạm linh hồn Mỵ Châu
Gọi hắn là người tình
Đừng quên mỗi hạt ngọc nơi Biển Đông
Đều từ máu tượng hình
Kẻ phản trắc không bao giờ biết yêu.
Không được mời kẻ cướp vào nhà
Dù chỉ là nửa bước
Bốn nghìn năm đất nước này là thế đó
Mỵ Châu ơi!
Không được mời kẻ cướp vào nhà
Dù chỉ là nửa bước
Bốn nghìn năm đất nước này là thế đó
Việt Nam ơi!

Diễn Châu, 8-2007

HÀ NHẬT
(Lương Duy Cán)

́̃́* Đền Cuông, tức Đền Công theo cách gọi của người xứ Nghệ, ngày xưa thường có nhiều chim công bay về, nằm dưới chân núi Mộ Giạ, nay là đất huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An. Tương truyền đây là nơi vua An Dương Vương bị giặc đuổi cùng đường, đã rút gươm chém Mỵ Châu trước khi đi xuống biển. Ngày nay, bên cạnh ngôi đền lớn thờ An Dương Vương, nơi thờ Mỵ Châu chỉ là cái am nhỏ nằm khuất khỏi tầm mắt vua cha.

TO PEACOCKS' TEMPLE

One cannot, on behalf of whatever, any flaw,
To lay roses on the foreigner Trọng Thủy's dust.
What was he? not her king-father's son-in-law,
But just a deceptive spy, the cruel crust!
He must be called by his precise name.
Do not mention him as Mỵ Châu's flame
To hurt her spirit: He stole her Dad's state secrets
So that the shed blood out of her meekness
Formed each pearl in the national Eastern Sea.
The betrayer had never known what love is to be.
You should not invite any enemy to your house
Though half a step. Beware of any chouse!
Thru four thousand years, a warn to people's brain,
Oh Mỵ Châu, the Peacocks' Temple is a remain.
We must not welcome any enemy to our home,
Even half a pace, to our Fatherland, our dome.
For four thousand years, our country has been so,
Oh Vietnam, may Your glory forever ever glow!

Interpretation by THANH-THANH

Thanh-Thanh

Bảy Mươi Năm Làm Thơ

Cảnh-Sát-Hóa

Biến-Loạn Miền Trung

Vietnamese Choice Poems

LeXuanNhuan

VẮNG TÌNH TRI KỶ

Ngày không computer,

Là ngày tôi bơ vơ,

Hôm qua vừa hiện diện,

Hôm nay người tình xa.

Ngày không computer,

Là ngày tôi thẫn thờ,

Ra mong vào lại nhớ,

Hay là tôi tương tư?

Hàng ngày ở bên nhau,

Chia niềm vui nỗi đau,

Vắng người tình tri kỷ,

Tôi biết gởi về đâu?

Đã cùng nhau bình minh,

Ngày mưa hay ngày nắng,

Đi cùng nhau thời gian,

Đêm khuya hay thức trắng.

Mỗi khi tôi đi xa,

Tôi nhớ computer,

Nơi góc bàn quen thuộc,

Lòng vui khi trở về.

Ngày không computer,

Là ngày tôi vật vờ,

Tôi sợ mình đi lạc,

Nhịp sống cuộc đời kia..

Computer lặng thinh,

Không thấy chữ thấy hình,

Khi lòng tôi vẫn mở,

Vẫn muốn trao tâm tình.

Chẳng cách nhau sông dài,

Chẳng xa nhau biển rộng,

Chẳng đôi bờ chia hai,

Mà chúng mình không gặp.

Chỉ vắng vài ngày thôi,

Mà sao cần nhau thế,

Computer của tôi,

Hẹn ngày mai tái ngộ.

Nguyễn Thị Thanh Dương.

( June 30, 2016)

HOÀNG HẢI THỦY * PHAN KHÔI

Phan Khôi

hoanghaithuy

Nhà Văn Phan Khôi là người bị Tố Hữu và bọn đàn em tay sai – bọn Văn Khuyển Hà Nội – “chửi, vu cáo, bôi bẩn” nặng nhất trong vụ chúng đàn áp nhóm Văn Nghệ Sĩ đòi Tự do cho Văn nghệ những năm 1956, 1957 ở Hà Nội.
Ðây là bài mở đầu Cuộc Bôi Bẩn Nhà Văn Phan Khôi, bài này do Tên Ðầu Xỏ Văn Nghệ Tố Hữu viết:

Chúng là những tên phản trắc, có kẻ như Phan-Khôi một đời đã năm lần phản bội Tổ quốc, kẻ đã từng nhục mạ “người An-nam là chó, và đã là chó thì phải ăn cứt” để “thuyết phục” người khác đầu hàng địch, mà vẫn dương dương tự cho mình là “học giả tiết tháo“, và được kẻ đồng bọn phong cho là “Anh hùng của ba trăm nô lệ” (!).

Chúng là những con buôn “mác-xít”, “cách mạng” đầu lưỡi như Trương-Tửu, Trần-Ðức-Thảo mà thực chất là những tên tơ-rôt-skit vô tổ quốc đã từng nấp dưới nách của địch chống lại cách mạng, suốt đời thù ghét những người cộng sản và tất cả những ai tin yêu Ðảng vẻ vang đã lãnh đạo cách mạng thắng lợi, luôn luôn thù ghét phe xã hội chủ nghĩa và nuôi lòng căm giận tột độ đối với Liên–xô là trung tâm của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, là hy vọng tươi sáng nhất của loài người.

Ngưng trích.

Năm 1957 bọn Văn Khuyển Cộng sản Hà Nội viết những lời trên đây về Nhà Văn Phan Khôi.
Năm 2000 cũng bọn Văn Khuyển Cộng ở Hà Nội viết những lời dưới đây về Nhà Văn Phan Khôi:

Nhà Văn Phan Khôi, Ðại Biểu Nhà Văn Việt Nam, sang Bắc Kinh dự Lễ Tưởng Niêm Nhà Văn Lỗ Tấn năm 1956.

Phan Khôi (1887 – 1959), Nhà Văn mở đầu Thơ Hiện Ðại Việt Nam bằng bài thơ “Tình già” (1932), một cây bút cự phách trên các mặt báo khắp trong Nam ngoài Bắc trong ba chục năm đầu Thế kỷ XX, và là người có một nhân cách cang cường.

Cuốn sách “Phan Khôi, Tác phẩm đăng Báo 1931” in năm 2007 là cuốn thứ tư thuộc loại này đã được xuất bản. Những bài báo của Phan Khôi viết những năm 1928, 1929, 1930, 1931, được tụ tập và in thành sách, mỗi năm một quyển, cuốn nào cũng dày trên dưới nghìn trang, khiến người đọc cầm sách lên có cảm giác trước hết là kinh ngạc khôn xiết trước sức viết của ông.

Phan Khôi viết báo rất cập nhật, rất sắc sảo, rất thẳng thắn và rất hoạt. Ðọc các bài báo của ông người đọc không chỉ biết chuyện thế sự, thời sự thường ngày, nhiều bài tuy cũng chỉ viết để đăng báo hàng ngày nhưng co nội dung cao hơn, có tính chất khảo cứu, nghiên cứu, đề xuất nhiều ý kiến mới mẻ, độc đáo về đủ mọi lĩnh vực đời sống xã hội.

Tại cuộc tọa đàm đầu tiên sau ngót nửa thế kỷ Phan Khôi nằm xuống tổ chức tháng 10/2007 ở Hội Sử Học Việt Nam, nhiều người đã nhắc đến hai từ “học giả” để nói về ông.

Ngưng trích.

CTHà Ðông: Năm 1957, Nhật Báo CÁCH MẠNG QUỐC GIA ở Sài Gòn, Thủ Ðô Nước Việt Nam Cộng Hòa, đăng một bài về việc Nhà Văn Phan Khôi bị bọn Cộng sản Hà Nội bôi nhọ, kết tội phản động. Bài báo của Nhật Báo Cách Mạng Quốc Gia có lập trường bảo vệ Nhà Văn Phan Khôi và những văn nghệ sĩ bị bọn Cộng đàn áp ở Hà Nội.
Khi ấy bọn Tố Hữu vẫn còn để cho ông Phan Khôi được viết và đây là bài ông Phan Khôi đăng trên báo VĂN ở Hà Nội gọi là để “trả lời những người ở Sài Gòn viết về ông”:
Phan Khôi. Trả lời một tờ báo ở Sài Gòn

Nhà Văn Phan Khôi, ảnh năm 1957 trước khi ông chết ở Hà Nội.

Vâng, tôi chỉ là một tên đầy tớ nhưng mà là đầy tớ của nhân dân chứ khơng phải đầy tớ của đế quốc và địa chủ.

Còn những người cộng sản Việt Nam, họ cũng chỉ là đầy tớ của nhân dân như tôi.

Tờ báo Cách Mạng Quốc Gia ấn hành ở Sài Gòn, trong số ngày 1-9 mới rồi, có một bài nói đến tôi, đề là “Phan Khôi bị chỉnh“.

Trong bài, dựa vào hai mẩu tin vụn ở mục “Sổ Tay” của hai số báo Cứu Quốc 2.772 và 2.774 vừa rồi mà kết luận rằng tôi “làm đầy tớ Việt cọng”. Người viết như lấy làm lạ lắm mà bài hãi than rằng:

“Tài ba ấy đáng làm thầy thế mà lại chọn đi làm đầy tớ!”

Các anh viết báo ở Sài Gòn có lạ gì tôi đâu? Thuở nay tôi có chịu làm đầy tớ ai, các anh vẫn biết: nhưng bây giờ các anh nói tôi “chịu làm đầy tớ”, ấy là tự các anh muốn nói thế thì cứ nói. Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa chưa phải là chính phủ cọng sản, còn lâu lắm mới đi lên chủ nghĩa cọng sản, nhưng các anh nói là “Việt cọng”, thì riêng phần tôi, tôi lại sợ gì mà không nhận tôi là “Việt cọng”?

Các anh nói hơi sai một chút: Tôi theo “Việt cọng”, tôi đồng ý và hợp tác với “Việt cọng” chứ tôi không “làm đầy tớ cho Việt cọng” như các anh nói.

Tôi viết báo ở Sài Gòn tám, chín năm, các anh há lại không biết tôi luôn luôn phản đối phong kiến Triều Nguyễn và Thực dân Pháp sao? Trong thời kỳ từ 1939 đến 1945, là lúc dân tộc Việt Nam có cơ phục hưng, trông thấy nước Việt Nam Dân chủ Cọng hòa thành lập, tôi được làm một công dân, tôi lấy làm hân hạnh lắm. Ðến khi thực dân Pháp toan xâm chiếm nước ta lần nữa, tôi chạy lên Việt Bắc theo chính phủ chống Pháp để lấy nước lại, sao các anh lại gọi tôi là “làm đầy tớ”?

Các anh dù thế nào cũng có lòng yêu nước nhưng vì lẽ gì đó mà các anh không theo kháng chiến được, mà bây giờ đành phải viết mà sống dưới chính quyền Ngô Ðình Diệm, tôi không nỡ trách. Ðã thế thì các anh nên biết điều một chút mới phải, chứ sao lại đi nói xấu tôi là một người theo chính nghĩa, chống ngoại xâm để mưu độc lập cho nước nhà?

Các anh đều là người có học thức như tôi, hoặc giả lại còn thấy biết rộng hơn tôi, một nhà nho cổ lỗ đã quá thời. Chúng ta đã biết lịch sử thế giới từ dùng đồ đá, đồ đồng, đồ sắt, tiến đến hơi nước, sức điện và bây giờ đến nguyên tử, xã hội loài người từ chế độ thị tộc, nô lệ đến phong kiến, tư bản, đế quốc, và ngày nay đế quốc sắp suy sụp rồi thì còn tiến đến cái gì? Các anh nếu khơng che giấu cái học thức của mình, thành thật mà nói, thì các anh phải nói như tôi rằng:

“Tiến đến Chủ Nghĩa Cọng Sản !”

Sau Ðại Chiến Thứ Hai, cả thế giới có nhiều nước đã trở nên nước dân chủ nhân dân và tiến lên xã hội chủ nghĩa, đó là cái đà tiến lên cọng sản đó. Các anh là người viết báo, nếu các anh phủ nhận điều đó là các anh phản lại trí thức của mình, dối trá với lương tâm mình.

Chẳng sớm thì chầy, nước Mỹ là nuớc quan thầy của Ngô Ðình Diệm rồi cũng phải đi đến Cọng sản. Cứ xem cuộc bãi cơng của 65 vạn thợ gang thép Mỹ vừa rồi thì đủ biết. Ðó là nhân dân Mỹ bắt đầu làm cách mạng vô sản, từ bãi công, rồi đến cuối cùng là cầm võ khí: Công nghiệp nước Mỹ tiến bộ lắm, khi nó đã cách mạng, nó sẽ đi tới xã hội cọng sản nhanh hơn nước Nga.

Chưa biết ngày nào, chứ nước Việt Nam chúng ta cũng sẽ là một nước cọng sản. Không chừng, tôi chỉ sợ nước Việt Nam trở thành cọng sản sau nước Mỹ thì bẽ lắm.

Các anh cũng biết như tôi, mà các anh lại cứ đi nói “Việt cọng”, “Việt cọng”, làm như cọng sản là cái gì ấy, là thế nào ấy: Có kẻ còn hùa với Ngô Ðình Diệm mà “tố cọng”, làm cho tôi buồn cười.

Tôi khuyên các anh viết báo dưới chính quyền Ngô Ðình Diệm thì cứ viết, nhưng cốt nhớ một điều là phải để cái mặt mà nhìn nhau, cái ngày gặp nhau không xa đâu.

Hết bài “Trả lời” của Phan Khôi.

Ðây là Bản Kết Tội Phan Khôi và một số văn nghệ sĩ khác do Tố Hữu công bố trên tờ Học Tập, Tạp chí Lý luận Chính trị của Ðảng Lao Ðộng Việt Nam, Số Tháng 4.1958.

Bọn phá hoại dùng những thủ đoạn thâm độc, phao đồn tin nhảm, gieo hoang mang, gây mâu thuẫn giữa các văn nghệ sĩ. Chúng mua chuộc, phỉnh phờ, thậm chí dọa nạt một số văn nghệ sĩ lạc hậu và cả một số ít đảng viên thiếu trách nhiệm, thiếu kỷ luật, lôi kéo họ vào việc đả kích sự lãnh đạo của Ðảng và đả kích những cán bộ phụ trách, những đảng viên tốt và những người ngoài Ðảng tích cực ủng hộ Ðảng. Chúng truyền bá những tài liệu và những báo chí phản động. Dưới chiêu bài “chống giáo điều, máy móc”, chúng gieo rắc những nọc độc của chủ nghĩa xét lại trong văn nghệ, nhằm lôi kéo văn nghệ sĩ đi vào con đường nghệ thuật tư sản suy đồi.

Chúng là những ai? Là những tên đã quen nghề “tác động tinh thần” của địch, có tên như Thụy An đến bây giờ vẫn còn nức nở khen những tên Tướng Giặc là “Ðại tướng cao quý thơm tho” (!), khen những thằng bán nước là “lịch duyệt thông thái”(!). Là những tên đã từng làm chó săn cho giặc tham gia những trận càn quét hoặc chỉ huy những hệ thống chỉ điểm giết hại đồng bào và cán bộ.

Chúng là những tên phản trắc, có kẻ như Phan-Khôi một đời đã năm lần phản bội Tổ quốc, kẻ đã từng nhục mạ “người An-nam là chó, và đã là chó thì phải ăn cứt” để “thuyết phục” người khác đầu hàng địch, mà vẫn dương dương tự cho mình là “học giả tiết tháo”, và được kẻ đồng bọn phong cho là “Anh hùng của ba trăm nô lệ” (!).

Ngưng trích.

Ðây là bài viết “chửi, bôi bẩn” Nhà Văn Phan Khôi của Ðào Vũ, một tên văn nô – đúng ra là “văn khuyển” – đàn em của Tố Hữu.

Ðào Vũ

Tính cách vô lại và
bộ mặt chính trị nhơ nhớp của Phan Khôi.

Nhân dân Quảng Nam quen gọi Phan Khôi là “con cóc già”. Dĩ nhiên không phải vì Phan Khôi đi bằng bốn chân như con cóc, mà là chính vì cả cuộc đời nhơ nhớp của Phan Khôi.

Ðào Vũ, Gã Văn Khuyển điển hình của bọn Văn Nô Bắc Cộng. Sau năm 1975 Ðào Vũ lỉnh vào sống ở Sài Gòn.

Phan Khôi con quan, cháu quan chính tông dòng dõi nhà quan như Phan Khôi tự báo trong truyện “Ông Năm Chuột”. Có điều Phan Khôi chưa tự báo là Phan Khôi còn là một đại địa chủ chiếm đoạt bao nhiêu mẫu nương dâu. Một đồng chí cùng quê với Phan Khôi kể :

“Con sông Thu Bồn cứ lở bên Cu Nhí, Bắc Nhị, Bình Lam, Kỳ Lam, cứ bồi bên Bảo An, làng của Phan Khôi. Bãi bồi ấy cả đến hàng trăm mẫu. Ðất tốt vô cùng. Nhưng nhân dân cả vùng vẫn rất đói khổ. Vì bờ bãi phì nhiêu bị những nhà có thế lực như Phan Khôi chiếm cả, nhất là Phan Khôi. Bãi bồi đến đâu, Phan Khôi có tiền, chống ba-toong về chỏ tay cắm đất đến đấy. Bà con địa phương thường đồn nhà Phan Khôi nuôi tằm thu bạc thước. Sự thật có đúng như lời đồn ấy không, không chắc chắn; nhưng có điều chắc chắn ai cũng biết, đó là chuyện Phan Khôi làm báo lấy tiền về tậu ruộng ở làng, đó là chuyện Phan Khôi cậy thế Tây về đàn áp, bóc lột nhân dân làng Bảo An. Và nhân dân địa phương đối với Phan Khôi có một mối thù không đội trời chung. Chẳng tin Phan Khôi cứ thử về quê mà xem!”

Thực chất tính cách Phan Khôi là úp mặt vào sự thật, úp mặt vào sự thật một cách nhẫn tâm như úp mặt vào bàn đèn thuốc phiện, miễn là làm sao đạt được chút ít gì đấy có lợi cho mình về tiền tài, danh vị… Phan Khôi không những không “trung thực,” không “khảng khái”… gì hết mà y chính là tên tráo trở, xỏ xiên hơn cả mọi người tráo trở xỏ xiên khác. Phan Khôi ngày xưa độc quyền ngón làm báo đập đầu ăn vạ, ngày nay, y cũng định giở lại cái trò lỗi thời ấy. Cái thời mà Phan Khôi kiếm chác được bằng các ngón nghề ấy đã vĩnh viễn qua rồi.

Chỉ có Ngô Ðình Diệm đã phong cho Phan Khôi danh hiệu “Nhà cách mạng lão thành”; thật là chụp cho Phan Khôi cái mũ to quá chính y cũng phải từ chối không nhận được. Thủy chung cả cuộc đời của Phan Khôi, cho tới bây giờ, y chỉ có thành tích phản cách mạng, phản Tổ quốc, chống Cộng sản.

Cho tới rất gần đây, trong dịp sang Trung Quốc dự Lễ Kỷ niệm Lỗ Tấn, tới thăm Hội Nhà Văn Quảng Châu, trong tiệc rượu chiêu đãi, các bạn Trung Hoa đưa giấy bút cho Phan Khôi làm thơ, y lõ mắt nhìn một nữ đồng chí Trung Quốc rồi viết mấy câu thơ ngụ ý y mong xã hội mau tới chủ nghĩa cộng sản để mọi người sẽ được cộng thê.

Tôi không nói tới khía cạnh thô tục đến bỉ ổi của lời thơ ấy, tôi chỉ lấy chuyện đó để chứng minh thêm về con mắt thù hằn của Phan Khôi đối với chủ nghĩa Cộng sản. Ðối với y, cuộc sống sa đọa nằm nhà cô đầu với bàn đèn thuốc phiện của y trong chế độ cũ, cuộc đời y mấy thê, mấy thiếp, tưởng đã là “cộng thê” như y muốn rồi, việc gì y còn phải vu cáo cho chế độ cộng sản?

Phan Khôi, bộ mặt nhơ nhớp của một kẻ năm lần phản quốc, một kẻ “An Nam” miệt thị dân tộc bằng đủ các danh từ xấu nhất (hèn kém, ngu dốt v.v…), bằng cả những hình ảnh xấu nhất như Phan Khôi đã từng dùng:

“Ðại phàm là chó thì phải ăn cứt; không ăn cứt hà vị chó? Người An Nam đều là chó, không ăn cứt không phải là người An Nam?”

Vô lại đến nước ấy thì thật không ai bằng Phan Khôi!

Ngưng trích Ðào Vũ

o O o

Năm 1956 Nhà Văn Phan Khôi làm bài thơ tự Mừng Thọ trong có hai câu:

Ðã bẩy mươi rồi, mẹ nó ơi!
Thọ ta ta chúc, chẳng cần ai.

Văn khuyển Nguyễn Công Hoan làm bài thơ chửi ông:

Nhắn bảo Phan Khôi khốn kiếp ơi!
Thọ mi, mi chúc chớ hòng ai
Văn chương! Ðù mẹ thằng cha bạc!
Tiết tháo! Tiên sư cái mẽ ngoài.
Lô-dích, trước cam làm kiếp chó.
Nhân văn nay lại hít gì voi
Sống dai thêm tuổi cho thêm nhục,
Thêm nhục cơm trời chẳng thấy gai

Quí vị vừa đọc bài viết của Nhà Văn Phan Khôi về việc tờ Nhật báo Cách Mạng Quốc Gia ở Sài Gòn, năm 1956, đăng tin ông bị bọn Cộng Hà Nội đàn áp, mạ lỵ, nhật báo Cách Mạng Quốc Gia ngỏ lời tiếc cho ông, một người tài của đất nước mà đem thân đi phục vụ bọn Cộng sản. Chuyện đau thương là Nhân tài Phan Khôi tự nguyện làm đầy tớ cho bọn Cộng sản mà cũng không được chúng cho làm đầy tớ, bọn Cộng thù ông, chúng chửi ông thê thảm, chúng vu cáo ông bằng những chuyện bẩn thỉu nhất, những việc người Việt nào có chút lương tri đều biết Nhà Văn Phan Khôi không làm. Bọn Cộng Khốn Nạn, Ðểu, đứng đầu là tên Tố Hữu, đã làm cho Nhân tài Phan Khôi phải chết trong uất hận, tủi nhục.

Tôi thương ông Phan Khôi nhưng đọc những lời ông viết :

Chẳng sớm thì chầy, nước Mỹ là nuớc quan thầy của Ngô Ðình Diệm rồi cũng phải đi đến Cọng sản. Cứ xem cuộc bãi công của 65 vạn thợ gang thép Mỹ vừa rồi thì đủ biết. Ðó là nhân dân Mỹ bắt đầu làm cách mạng vô sản, từ bãi công, rồi đến cuối cùng là cầm võ khí: Công nghiệp nước Mỹ tiến bộ lắm, khi nó đã cách mạng, nó sẽ đi tới xã hội cọng sản nhanh hơn nước Nga.

Ngưng trích Phan Khôi.

CT Hà Ðông: Từ những năm 1930 nhiều người trên thế giới đã thấy bộ mặt ác quỉ của bọn Cộng sản Nga, nhiều người đã nói trước cái gọi là Ðảng Công sản dã man sẽ thối nát, sẽ sup đổ, sẽ tan rã trong thời gian không lâu. Vậy mà đến những năm 1956, 1957, ông Phan Khôi – một “học giả Việt Nam” – vẫn cứ lải nhải nhai lại những lý lụận về “Chủ nghĩa Cộng sản tất thắng”, tôi thấy tôi nhục, tôi đau nhưng tôi vẫn phải viết :
“Ông Phan Khôi ngu quá, ngu đến như ông thì ông bị bọn Cộng chúng nó khinh, chúng nó chửi, ông chết thảm trong kìm kẹp của chúng là đúng thôi.”

Bọn Xuân Diệu, Nguyễn đình Thi, Hoài Thanh, Huyền Kiêu, Chế lan Viên ..và nhiều tên cắc ké kỳ nhông, như tên văn nô Ðào Vũ, theo lệnh Tố Hữu, viết chửi các văn nghệ sĩ Nhân Văn Giai Phẩm. Chúng như những con chó hèn gâu gâu sủa theo con chó to mõm nhất.
Tôi gọi chúng là bọn Văn Khuyển.

Tôi vẫn biết bọn Cộng sản chuyên làm cái trò bịa chuyện, vu cáo, bôi xấu những người không chịu ép tim, cúi mặt theo chúng, hay không chịu để mặc cho bọn chúng muốn làm gì thì làm, nhưng tôi thật không ngờ bọn văn nô Công sản lại có thể đểu cáng đến như trong vụ chúng bịa những chuyện bẩn, chuyện láo để vu cáo Nhà Văn Phan Khôi. Ðểu đến như chúng thì “đểu cáng” không còn đúng nữa, mà là “chó đểu.” Như chuyện tên Tố Hữu tố cáo ông Phan Khôi “năm lần phản quốc,” kể tội ông Phan Khôi viết “người A Nam là chó, không ăn cứt không phải là người A Nam” nhưng nó không đưa bằng chứng ông Phan Khôi đã làm gì để phạm tội “phản quốc” đến năm lần, ông Phan Khôi viết “người A Nam là chó” trong bài nào, đăng báo nào, như chuyên Văn khuyển Ðào Vũ kể ông Phan Khôi cậy thế Tây, chống ba-toong về làng quê chiếm đất, chuyện ông sang Bắc Kinh dự lễ tưởng niệm Lỗ Tấn ông lõ mắt già dzê nhìn gái Tầu, ông làm thơ mong chế độ cộng sản mau tới để ông được “cộng thê.” Tức có vợ chung với người khác, hay được ngủ với vợ người khác.

Những mảnh Chuyện Ðời Nhà Văn Phan Khôi tôi tìm thấy trên những trang Internet trong những năm 2000 – như những chuyện tôi viết lại ở đây – làm cho tôi vừa buồn vừa thương ông vừa giận ông. Tôi giận ông vì người như ông – tôi vinh danh ông là “Người Viết Chuyện Phiếm Nhật Báo Xuất Sắc Nhất Báo Việt” –

Với tôi, ông không chỉ là Người viết Phiếm Luận Hay Nhất, ông còn là Người Viết Phiếm trên Nhật Báo Thứ Nhất của Báo Chí Việt Nam. Vậy mà ông không thấy tính cách Ác, Vô Luân của bọn Ðầu Xỏ Cộng sản, ông không thấy bọn Cộng sản Rẫy Chết năm 1956 ở Budapest, ông không chút nao lòng trước việc bọn Bắc Cộng tàn nhẫn giết đồng bào ông trong cái gọi là Cải Cách Ruộng Ðất, ông không thấy Ngày Chết của bọn Cộng sản gần kề, ông không nghe thấy Tiếng Chuông Báo Tử của bọn Cộng sản vang lên khắp nơi trên Trái Ðất. Ðến những năm 1956, 1957 mà ông còn tiên đoán chắc hơn bắp rang rằng cái gọi là “Chủ Nghĩa Cộng Sản sẽ toàn thắng, chế độ Cộng sản sẽ ngự trị trên toàn thế giới.” Tôi hết nước nói.

Tôi tối tăm mắt mũi khi tôi đọc những chuyện tên văn khuyển Ðào Vũ bịa ra để bôi bẩn ông Phan Khôi. Ông Phan có 9 năm kháng chiến ở Việt Bắc, năm 1956 bọn Cộng Hà Nội cử ông làm Ðại Biểu Nhà Văn Việt Nam sang Bắc Kinh dự Lễ Tưởng Niệm Văn Hào Lỗ Tấn. Năm 1957 chúng chửi ông tàn mạt. Ông chết ở Hà Nội trong uất ức. Nghe nói năm 1980 nghĩa trang trong có mộ ông Phan Khôi bị dời đi, con cháu ông không đến lấy cốt của ông nên xương cốt của ông đã mất. Những năm 2000 một ngôi mộ ông Phan Khôi được xây lên ở làng quê ông nhưng trong mộ không có hài cốt của ông.
Những năm 1940 ông Phan Khôi có bài thơ vịnh Mộ Ông Lê Chất, một công thần của Vua Gia Long bị Vua Gia Long hạch tội:

Bình Tây, trấn Bắc sử nghìn thu,
Áy cỏ, mờ rêu đất một u!
Ấy dũng, ấy trung là thế thế!
Mà ân, mà nghĩa ở mô mô?
Chim gào hờn sót xuân ầm ỹ;
Hùm thét oai lưa gió vụt vù,
Cái chuyện anh hùng ai giở đến,
Hồ Tây còn vẳng tiếng chuông bu.

Tôi xót ông Phan Khôi, tôi có mấy câu thơ khóc ông:

Ấy bút, ấy văn là thế thế.
Mà xương, mà thịt ở mô mô!

Và:

Một đi từ biệt Sông Hàn,
Có về đâu nữa Ðiên Bàn ngàn năm!

Cả bọn Cộng và bọn Ðầy Tớ Cộng ở Hà Nội – từ tên Ðầu Xỏ Tố Hữu đến những tên Văn Khuyển Nguyễn Công Hoan, Ðào Vũ – không tên nào ra cái giống gì cả. Thật tởm!

About these ads

NGUYỄN KHÔI * BA LẦN ĐỌC VUA QUỶ

BA LẦN ĐỌC VUA QUỶ

(Về cuốn TTLS “Quỷ Vương” của Vũ Ngọc Tiến Nxb HNV 6/2016)

Nguyễn Khôi Hội viên Hội nhà văn Hà Nội
Nguyên Chuyên viên cao cấp, Phó Vụ trưởng VPQH

Trước hết cần định nghĩa lại: Đây là cuốn tiểu thuyết lịch sử- chính trị thời sự bởi những vấn đề chính trị ngày xưa qua các “bài giảng” về lịch sử (lời tác giả VNT) và chính trị thời nay thông qua các hình tượng văn chương xuất lộ, đan quyện vào nhau. Bởi thế thiết nghĩ, đọc “Quỷ Vương” không thể chỉ qua một lần là có thể tìm ra hết những mạch ngầm tư tưởng trong đó. Người viết đã bị hút hồn đọc đi đọc lại 3 lần mới chỉ viết ra vài nhận xét nhỏ, nói văn vẻ khôi hài như Nguyễn Quang Lập là những “ý nghĩ vụn” mà thôi…

Lần 1 (7/7/2016): Đây là tiểu thuyết lịch sử viết theo lối hiện đại (không theo chương hồi, lớp lang sự kiện như thông lệ). Về đại thể, tác phẩm dựng lên được lịch sử thời Lê mạt đan cài với “Vương quốc Bil- Kel” thời nay ở tỉnh K heo hút vùng biên.

Phần đầu đậm chất tiểu thuyết (có văn)

Phần giữa tái hiện cổ sử có cảm tưởng như “Đại Việt thông sử” tân biên, nặng về sự kiện “khứ” sử, hơi nghèo về chất tiểu thuyết. Vẫn biết tác giả muốn thử nghiệm loại hình tiểu thuyết giáo trình nên phải trần thuật lại lịch sử nguyên vẹn như nó vốn có, song đã là văn chương vẫn cần sự uyển chuyển, hư cấu thêm vào. Ở đây thiếu tả cảnh, tả tình, độc thoại nội tâm nhân vật, kể cả thiếu đan cài lý số, định mệnh luân hồi của các nhân vật xưa và nay… tạo nên sự cuốn hút.

“Xuân Tây Thi xuất ngoại” là chương đọc thích thú, khá hấp dẫn, cổ- kim đan cài, nhân vật miêu tả sinh động, có nội tâm sâu sắc lại khéo lồng vào việc phê phán một xu hướng đua nhau xây đền- chùa thật to, hao tài tốn lực rất thời sự hiện nay.

Chương “Quỷ quan tranh bá” khá sinh động, tái hiện được sự thật bi thảm của lịch sử trong 30 năm sau khi Lê Thánh Tông băng hà.

Chương “Triết gia trong chùa Sùng Miên” cũng là một chương khá hấp dẫn, thuyết pháp về “Tam giáo đồng nguyên”, chỉ tiếc có 2 chỗ viện dẫn lời của triết gia Kim Định chưa thật thuyết phục- thực chất đây phải là thời mạt pháp kéo dài sự tao loạn từ Lê mạt đến tận thời hiện đại. Dẫu sao đọc chương này ta cũng lờ mờ nhận ra cái thực trạng đất nước hôm nay: Về tư tưởng độc tôn, căn cốt vẫn là một mớ hổ lốn giữa Khổng giáo giai đoạn suy đồi với chủ nghĩa Mác xít- Lê nin nít cũng biến tướng dần qua Staline, Mao Trạch Đông, Pôn Pốt mà thôi.

Cái gọi là ‘người người bình đẳng” thực chất vẫn là quan hệ quân/thần, quan/dân nặng nề còn hơn cả thời phong kiến… Về Phật giáo nhìn bề ngoài cứ ngỡ là đang được phục hưng, nhưng thật ra rất hời hợt về đạo pháp, nặng nề nghi thức, ham hố xây chùa to để cầu tài cầu lộc… Về Lão giáo chưa vươn tới cái lẽ vi huyền của Lão Tử trong “Bản thể luận”. Tóm lại dường như ta đang sống trong một xã hội không có tư tưởng. Tất cả chỉ là lũ lưu manh cũ/mới. Một xã hội chỉ sùng bái quyền lực và tiền bạc, ích kỷ, tư lợi. Một đất nước không có tình thương con người, nặng về tàn sát kể cả tàn sát môi trường vì lợi ích nhóm. Ta như cảm nhận được một ốc đảo giữa hành tinh này chìm đắm trong ly loạn, chiến tranh, lọc lừa, tham nhũng triền miên suốt mấy trăm năm lịch sử. Ngẫm mà đau!... Đọc “Quỷ Vương” làm ta nhớ Mac-két trong “Trăm năm cô đơn”

Vài đính chính nhỏ giúp tác giả:

- Bài thơ của Đỗ Mục là “Tặng biệt”, không phải “Tống biệt”

- Huyện Đông Ngàn thuộc phủ Từ Sơn, trấn Kinh Bắc

- Vua Khải Định khi chưa lên ngôi gọi là Bửu Đảo

Tóm lại, Với “Quỷ Vương” Vũ Ngọc Tiến đã tạo sự đột phá về cách viết tiểu thuyết lịch sử đan xen xưa- nay, hình tượng nhân vật sống động, ăn nhập, ẩn/hiện- hóa thân của nhân vật cổ/kim liền mạch. Tác giả có những cống hiến độc đáo như khẳng định xã hội Việt Nam từ thời Lê đến nay không tư tưởng (mất đạo), chỉ còn lại một thứ đạo Khổng biến tướng, hủ lậu kéo dài suốt mấy trăm năm, e còn lâu mới khá lên được nếu không thoát Trung. Thành công của “Quỷ Vương” ở chỗ có nhân vật, sự kiện xưa/nay đều cuốn hút, khiến ta đọc một mạch chưa hả, lại muốn đọc thêm nữa, trăn trở thêm nữa…

Lần 2 (17/7/2016)- Tồn tại và bày tỏ:

Tôi cứ lăn tăn, ấm ức rằng, tác giả dùng “Quỷ Vương” cấp quốc gia đối xứng soi chiếu với “quỷ quan”cấp địa phương tỉnh K heo hút miền biên viễn như vậy là hơi vênh, chưa tương xứng? Tác giả e ngại điều gì thế nhỉ, hay vì viết thì phải lách như lẽ thường tình ở xứ An Nam ta ư?

Nếu Nguyễn Huy Thiệp tập trung đả kích chế độ phụ quyền, bạo hành gia đình của những đứa con giết cha… thì Vũ Ngọc Tiến lại phơi bầy cái loạn kỷ cương phép nước kết tinh ở “Quỷ Vương” xưa, “quỷ quan” nay đã tàn phá non sông đất nước, gây loạn ly, xáo động xã hội triền miên. Như vậy, tác phẩm vô hình chung như một hồi chuông cảnh báo (SOS) cái nguy cơ tụt hậu trước sự bành trướng xâm lước của các thế lực thù địch đang lăm le ngày đêm với Tổ quốc ta.

Xin cảm ơn nhà văn rất đáng trân trọng!

Lần 3 (25/7/2016)- Nhưng chưa phải lần cuối:

Tiểu thuyết lịch sử Việt Nam xưa nay chưa có tác phẩm nào sánh với “Tứ đại danh tác” của Trung Quốc. (Tam quốc diễn nghĩa, Thủy hử, Tây du ký, Hồng lâu mộng). Trước năm 1945 có 2 cuốn đáng đọc:

“Hoàng Lê nhất thống chí” viết theo lối tiểu thuyết chương hồi (Kiểu tiểu thuyết “Chí” của Trung Hoa). Gọi là thứ “cây nhà lá vườn” thì phải đọc chứ đọc hẳn “Đại Việt thông sử” của Lê Quý Đôn có khi còn thích hơn!...

Cuốn “Tiêu sơn tráng sĩ” của Khái Hưng viết theo lối tiểu thuyết hiện đại đầu thế kỷ 20 lãng mạn, thi vị hóa mối tình Phạm Thái với nàng Trương Quỳnh Như là tác phẩm văn chương đọc khá cuốn hút.

Có thể nói sau hai tác phẩm nói trên, cuốn “Quỷ Vương” của Vũ Ngọc Tiến được tạm xếp sánh ngang tầm bởi có đậm chất sử, lóng lánh chất văn chương, có tính thời sự cấp báo. “Quỷ Vương” như Trần Mạnh Hảo nói trên FB không ngoa rằng, nó là kính chiếu yêu giúp ta soi thấy bóng dáng lũ vua quỷ, quan quỷ thời hiện đại mà vẫn sống động, hấp dẫn, có tính tư tưởng. Nó là một tác phẩm đậm chất chính trị- thời sự có tính phúng dụ cao…

(P/S: Phúng dụ theo từ điển tiếng Việt là mượn một chuyện khác, thơ hoặc văn để nói thác, khiến cho người tỉnh ngộ, biết sửa đổi cái sai lầm…)

Hà Nội 7/2016

FORMOSA

Đà Nẵng: Các bạn trẻ nói không với Formosa, đường lưỡi bò của Trung cộng

CTV Danlambao - Chiều ngày 5/8, hai bạn trẻ Võ Văn Trung và Tường Vy đã biểu tình tại bãi biển Vũng Thùng (quận Sơn Trà, Tp Đà Nẵng) để phản đối đường lưỡi bò của Trung cộng và yêu cầu Formosa cút khỏi Việt Nam.

Hai bạn trẻ mặc đồng phục với điểm nhấn hình con cá, hóa trang khuôn mặt với “đường lưỡi bò” cắt chéo và No Formosa, tay giơ cao biểu ngữ: “Formosa Get out Việt Nam”, “Hoàng Sa - Trường Sa là của Việt Nam”.

Photo: Facebook Dương Đại Triều Lâm

Nhiều người dân và du khách có mặt tại bãi biển rất bất ngờ và cảm thấy thú vị với sự xuất hiện của 2 bạn trẻ. Nhiều người đứng lại và dành thời gian để đọc biểu ngữ và trò chuyện cùng 2 bạn trẻ.

Bạn Võ Văn Trung

Khi CTV Danlambao đặt câu hỏi "Bạn có sợ bị chính quyền nhũng nhiễu, gây khó dễ đến công việc, đến gia đình không khi công khai bày tỏ quan điểm như thế?" Trung cười hiền trả lời: “Em cũng có nghĩ là lên tiếng công khai quan điểm như thế này có thể sẽ bị gây phiền nhiễu cho công việc và với gia đình em.

Nhưng nếu ai cũng im lặng và tiếp tục chịu đựng hậu quả của nhà máy Formosa thì không chỉ biển chết mà tương lai tất cả đất nước, dân tộc này đều chết. Chúng ta chấp nhận điều đó không?

Em yêu Việt Nam lắm nên em công khai quan điểm như thế để nhiều người hơn nữa, cùng nhau chúng ta đòi đóng cửa nhà máy Formosa. Phải ngăn ngừa những thảm họa tương lai cho đất nước này”.

Bạn Tường Vy

6.8.2016

CTV Danlambao

danlambaovn.blogspot.com

Biểu tình du kích nói không với Formosa tiếp tục diễn ra tại Sài Gòn

CTV Danlambao - Sáng hôm nay, 6/8/2016, “biểu tình du kích” quy mô nhỏ đã diễn ra ngay trước Viện Kiểm Sát Nhân Dân Tối Cao - Đại Diện Văn Phòng Tại Sài Gòn (199 Hoàng Văn Thụ, 8, Phú Nhuận). Những người biểu tình này tiếp tục giơ cao biểu ngữ yêu cầu đóng cửa nhà máy Formosa tại Việt Nam.

Anh Nguyễn Mạnh Hiền, một người tham gia biểu tình đã cho CTV Danlambao biết lý do anh công khai biểu tình đòi đóng cửa nhà máy Formosa: “Tôi muốn có sự chú ý, sự quan tâm của nhiều người trong xã hội… Tôi nghĩ chỉ có công khai mới có nhiều người biết đến để cùng chung tay với nhau để xoá bỏ cái hiểm hoạ của dân tộc, của đất nước”.

CTV Danlambao

danlambaovn.blogspot.com

Gạo hỗ trợ ngư dân mốc xanh, gà chó cũng không thèm ăn

Vì Dân (Danlambao) - Đó là lời khẳng định của chị Trần Thị Xoan - vợ một ngư dân Vũng Áng khi nói về số gạo mà nhà nước hỗ trợ, đền bù cho gia đình chị sau thảm hoạ cá chết tại 4 tỉnh miền Trung trong thời gian qua.

Trả lời phỏng vấn blogger Vì Dân, chị Xoan cho biết:

“Nhà nước có chủ trương đền bù, hỗ trợ cho dân trong 6 tháng, một khẩu được 22 ký gạo. Nhưng mà tôi thấy gạo đền bù toàn là bị mốc.

“Không biết trên nhà nước họ hỗ trợ thế nào, nhưng về chính quyền địa phương thì toàn là gạo mốc. Nói thật với anh, gạo khi nấu lên cho gà thì gà cũng không ăn, chó cũng không ăn được. Nó nghe mùi mốc không ăn. Thậm chí có bao gạo bị mốc xanh hết.

Như tôi đây này, nhà nước hỗ trợ cho một bao gạo 50 ký, mở ra mốc xanh như thế này thì ăn sao được? Chó gà cũng không ăn thì sao người dân ăn được?”

Quyết định hỗ trợ gạo cho người dân do thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ban hành hồi cuối tháng 6 sau thảm hoạ cá chết hàng loạt tại 4 tỉnh miền Trung. Theo đó, mức hỗ trợ là 15 kg gạo/tháng cho mỗi người dân trong vòng tối đa 6 tháng.

Sau khi Formosa nhận tội và can kết bồi thường, một nửa trong tổng số tiền 500 triệu đô-la Mỹ đã được chuyển cho chính phủ Việt Nam. Số tiền này được chuyển từ trung ương chuyển đến địa phương, nhưng khi đến được tay người dân thì chỉ còn gạo mốc.

Đoạn clip có thời lượng chưa đầy một phút nhưng đủ dài để khiến nhiều kẻ phải cúi đầu. Khi người xem phẫn nội một thì người quay phẫn nộ gấp mười, còn người dân phẫn nộ gấp trăm lần.

Vì Dân

danlambaovn.blogspot.com

Ban Công lý & Hòa bình Giáo phận Vinh: Thông báo về việc tổ chức "ngày môi trường" trong toàn giáo phận

"...Trước thảm cảnh hiện tại, nhớ lại lời mời gọi của Đức Thánh Cha Phanxicô trong thông điệp Laudato Si', chúng ta cần hành động để cải thiện môi trường sống của chính mình cũng như nâng cao ý thức bảo vệ môi trường trong cộng đồng..." - Đức Giám mục Giáo Phận, Phaolô Nguyễn Thái Hợp.

Ban Công Lý và Hoà bình mời gọi toàn Giáo phận thực hiện "Một ngày vì môi trường" vào Chúa Nhật ngày 07 tháng 8, năm 2016.

http://giaophanvinh.org/modules.php?name=News&op=viewst&sid=12800

Đừng động đến các Cha và Giáo dân...

Mai Tú Ân (Danlambao) - Việc cha Đặng Hữu Nam, một linh mục đã có những bài giảng Đạo yêu nước bị CA HN câu lưu một cách phi pháp khi cha đi chữa bệnh là một hành động không thể chấp nhận được. Kèm theo đó là cung cách đối xử tệ hại, mang tính côn đồ với ngài, như bịa đặt ra chuyện một người nào đó vu khống ngài nhận 50.000 đô la của Việt Tân để phát cho đồng bào đi biểu tình.

Chỉ cần nghe qua thôi là cũng đủ biết đây là một chiêu trò cũ kỹ và quen thuộc để đổ vạ của ngành CA khi muốn hại ai đó. Điều đó cho thấy đến tận bây giờ, nhà cầm quyền Việt Nam qua bộ máy CA, AN vẫn tiếp tục sử dụng những trò bẩn thỉu như thế vào những việc đen tối để hãm hại người ngay. Và đối với một linh mục tôn giáo khả kính như cha Nam họ cũng không từ... Rồi nhìn lại nữa thì ngay cả Đức Cha Nguyễn Thái Hợp cũng bị bộ máy tuyên truyền, mà ở đây cụ thể là VTV Trung Ương đã bôi nhọ, vu cáo ngài những tội tương tự khiến giáo dân địa phận Vinh phẫn nộ đòi hỏi VTV phải xin lỗi người chủ chăn của mình.

Rõ ràng là cùng với việc đè nén, áp bức các tôn giáo phi quốc doanh như Cao Đài, Hòa Hảo, Tin Lành... thì các cha xứ cùng các xóm đạo, nhà thờ và giáo dân đều là những đối tượng để nhà cầm quyền và CA theo dõi triệt để, làm khó khăn cho cuộc sống và sẵn sàng đàn áp thẳng tay. Bóng dáng đen tối của những ngày tháng truy bách Đạo thời sau năm 1975 đã trở lại rõ ràng hơn bao giờ hết.

Nguy hiểm hơn cả là trong khi một số giáo xứ thuộc giáo phận Vinh đã bắt đầu thực hiện việc dọn dẹp môi trường hưởng ứng ngày môi trường do Ban Công Lý và Hòa Bình phát động vào ngày mai Chủ Nhật ngày 7/8/2016 thì nhà cầm quyền, qua giới truyền thông lại vu khống rằng giáo xứ đang âm mưu biểu tình chống đối do Việt Tân kích động và trả tiền. Cũng như nhà cầm quyền đang chuẩn bị lực lượng CA đàn áp thẳng tay...

Đây vẫn là những lời vu vạ hèn hạ nhắm vào các cha và giáo dân trong những ngày sinh hoạt cộng đồng bình thường, nhưng dường như ở cấp độ cao hơn, độc ác hơn nhắm vào nơi đã xuất phát những cuộc biểu tình đòi một môi trường sạch. Sự vu khống trắng trợn của nhà cầm quyền không làm cho ai sợ mà chỉ khiến cho giáo dân tại các xứ Đạo trên đoàn kết hơn với các vị chủ chăn của mình, cương quyết bảo vệ danh dự cũng như xóm Đạo của mình.

Những giáo dân ở đâu cũng vậy, đều là những người dân hiền lành, chất chất với cuộc sống tốt đời đẹp Đạo. Các cha xứ dẫn dắt họ cũng là những con người đáng kính, kính Đạo nhưng cũng là những con người yêu nước, thương dân nên không thể không lên tiếng trước thảm cảnh cá chết miền Trung, không thể không hành động, xuống đường đồng hành cùng toàn dân phản đối sự thiếu minh bạch của chính quyền trong vụ Formosa. Các cha xứ đã lãnh đạo các giáo dân xuống đường trong trật tự, hòa bình. Và hơn ai hết các cha là những người mong mỏi cho một xã hội yên bình, tốt đời đẹp đạo hơn cả.

Nhà cầm quyền CSVN hãy nhớ rằng động đến các cha hay giáo dân tức là động đến cả cộng đồng Thiên Chúa Giáo lớn mạnh và đoàn kết hơn trong đấu tranh. Trước khi hành động vu vạ hay đen tối nào đó với các cha và giáo dân các giáo phận trên thì các lực lượng CA, AN hãy kiểm tra xem còn có lương tâm không? Rồi hãy nghĩ đến cái mạng của mình nữa trước khi làm những gì bức Đạo và báng bổ thần thánh.

Thời mà các chế độ CS truy bức Đạo đã qua rồi, thời mà muốn bắt ai thì bắt đã qua rồi, thời mà tập đoàn cai trị chiếm đất đai sung công vô lý tài sản của Giáo Hội cũng đã qua rồi. Vĩnh viễn qua rồi...

Các giáo dân sẽ đoàn kết xung quanh các cha, bảo vệ những người dẫn dắt tinh thần của mình, bảo vệ Nhà Thờ cũng như bảo vệ các xóm đạo được bằng an trước mọi bão tố. Nếu cần thì mỗi xóm Đạo sẽ biến thành một pháo đài vững chắc để bảo vệ Đức Tin cùng các con chiên sống ở trong đó.

Đừng động đến các cha, giáo dân và đức tin của chúng tôi.

06.08.2016

Mai Tú Ân

danlambaovn.blogspot.com

VIỆT CỘNG- VIỆT NAM-TÌNH DỤC-KHỎA THÂN

THỦ TƯỚNG VIỆT CỘNG ĐẠI TIỆN TRÊN LUẬT VIỆT CỘNG

Chuyện đoàn xe thủ tướng trong phố đi bộ

Thanh Trúc, phóng viên RFA

2016-08-12 vannghecuocsong.com.jpg

Ông Nguyễn Xuân Phúc và đoàn tuỳ tùng đi xe công vào đường cấm ở phố cổ Hội An.

Ảnh báo chính phủ

00:00/00:00

Chuyện thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và đoàn tùy tùng hơn 20 chiếc ô tô chạy vào con đường chỉ dành cho người đi bộ tại thành phố du lịch Hội An, đã tạo lời ong tiếng ve râm ran trên các trang mạng trong nước.

Hình ảnh đoàn xe hộ tống hơn 20 chục chiếc rầm rộ chạy vào con đường dành cho người đi bộ ở phố cổ Hội An khi thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đến chủ trì hội nghị toàn quốc về phát triển du lịch hôm thứ Ba 9 tây vừa qua làm dư luận khó chịu.

Anh Trương Minh Tam, thành viên tổ chức xã hội dân sự có tên Con Đường Việt Nam, kể lại:

Thật sự là sửng sốt khi thấy ông Nguyễn Xuân Phúc dẫn theo một đoàn tới hơn 20 chiếc ô tô chạy vào con phố hẹp của Hội An, bề ngang lòng đường chưa đầy 4 mét dành riêng cho người đi bộ. Đoàn xe của ông Nguyễn Xuân Phúc đã ngạo nghễ chiếm lĩnh toàn bộ con đường này. Có một số người dân ra chụp ảnh với ông ta và ông ta còn tự hào nói rằng đang quảng bá cho du lịch Hội An.

Căn cứ theo qui định thì phố cổ Hội An dành riêng cho người đi bộ, việc đi xe của ông Nguyễn Xuân Phúc, dù là một chiếc xe của ông thôi, vào trong phố đi bộ thì cũng đã vi phạm pháp luật chứ chưa nói gì tới cả đoàn xe hơn 20 chiếc. Ông không coi trọng luật pháp và đã thể hiện cái bản chất của một giai cấp thống trị phong kiến, cung vua phủ chúa, quyền lực tập trung vào trong tay những kẻ cầm quyền.

Đi xe diễu hành trong một phố đi bộ sẽ tạo hình ảnh rất xấu về đất nước Việt Nam trong con mắt bạn bè quốc tế. Thực tế cũng rất nhiều bức ảnh người ta chụp lại cho thấy du khách Phương Tây người ta sững sờ trước hình ảnh ông thủ tướng Việt Nam như thế vậy. Ông đã làm tổn hại đến thanh danh Việt Nam là một đất nước không có luật pháp.

Đoàn xe của ông Nguyễn Xuân Phúc đã ngạo nghễ chiếm lĩnh toàn bộ con đường này. Có một số người dân ra chụp ảnh với ông ta và ông ta còn tự hào nói rằng đang quảng bá cho du lịch Hội An.
- Anh Trương Minh Tam

Nhà thơ Ý Nhi thì nói bà lấy làm tiếc vì giá như mà thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc xuống xe và đi bộ vào thi hay biết mấy:

Ông bà mình bảo “Nhập Gia Tùy Tục”, bất kể anh là ai, khi bước vào một ngôi nhà hay đến một thành phố, một đất nước thì phải theo luật lệ của nơi đó. Cách làm vừa rồi của ông Phúc theo tôi là không hay. Tôi cũng không hiểu, lẽ ra những trợ lý những người tổ chức phải nghĩ đến việc đó trước hết. Tôi nghĩ ông đi bộ vào phố Hội An đó thì nó rất là đẹp, còn nếu đi xe thì đúng là tạo nên một sự phản cảm trong dư luận.

Tôi nghĩ có thể là một sơ xuất tại vì tôi thấy trong cách ông đến ông nói chuyện với người dân ở đấy thì cũng bình thường thôi, không hiểu tại sao lại để một đoàn xe kinh khủng như thế đi vào phố đi bộ.

Trong lúc thắc mắc của nhà thơ Ý Nhi chưa có giải đáp thì nhiều trang mạng lại đem chuyện ông Nguyễn Xuân Phúc và đoàn xe tiền hô hậu ủng ra so sánh với chuyện thủ tướng Hun Sen bên Kampuchia, đã phải nộp phạt vì chạy mô tô không mang mũ bảo hiểm, cách đây không lâu. Theo nhà giáo Phạm Toàn, thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hành xử như vậy chẳng khác nào coi thường luật lệ cũng như coi thường người dân:

Tôi đọc trên báo thì thấy người ta đăng tin ông Hun Sen bị phạt vì đi xe máy không đội mũ sắt. Ta thì cũng ông thủ tướng đi vào đấy cả một đoàn mười mấy xe, nó phản ảnh cái tư duy là luật pháp chả có nghĩa gì cả, tùy thủ tướng muốn sử dụng thế nào thì sử dụng.

Ông Nguyễn Sự, ngày xưa là bí thư Hội An mà tôi có quen, ông Sự luôn luôn đi xe đạp, ông nhún nhường, khiêm nhường hơn. Ông thủ tướng thì không cần đến pháp luật và nó thành thói quen rồi, nói chung là chịu, không còn ai kiểm soát nỗi cái bộ máy nữa, chán rồi!

Chỉ là chuyện nhỏ?

Từ Sài Gòn, ông Nguyễn Văn Mỹ, giám đốc công ty du lịch Lửa Việt, cho rằng chuyện thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và đoàn xe hơn 20 chiếc ngang nhiên chạy và phố cổ rõ ràng không phải vấn đề quá lớn:

Nhưng mà không ngờ chuyện nhỏ như vậy lại gây một tác hại lớn, làm xấu đi hình ảnh của thủ tướng và của đất nước. Điều cần nói lại cho rõ vụ Hun Sen bị phạt vì không đội nón bảo hiểm là dàn cảnh thôi nhưng đó là nghệ thuật chính trị đấy. Tức là luật pháp Kampuchia không nghiêm đến mức mà nó phạt thủ tướng, đố thằng nào dám phạt thủ tướng Hun Sen, nhưng đó là một cách dàn dựng rất khéo để đánh động sức mạnh quần chúng.

Có thể bộ phận tham mưu của Hun Sen rất khôn khéo, còn so sánh thì Việt Nam chả so sánh với ai được cả. Comments thì trên mạng phê bình như thế là quá đủ rồi.

Anh Nguyễn Trọng Thắng, một cư dân Hà Nội, có cái nhìn tương đối đỡ khắt khe hơn khi nhận định ông Nguyễn Xuân Phúc đã hành động một cách thiếu thận trọng:

Nếu đi trong thời gian cấm, tức là thời gian cấm xe cơ giới, thì kể cả ông thủ tướng và xe của thủ tướng vẫn là không nên. Dĩ nhiên người dân phản đối, vấn đề là người ta thường quen như vậy rồi, ở đất nước như vậy thì lãnh tụ là được bảo vệ rất chặc chẽ.

Tôi nghĩ đây chắc cũng chỉ là tai nạn thôi chứ thực ra thì chắc cũng không đến mức mà ông Nguyễn Xuân Phúc lại không để ý đến vấn đề và cố tình phô trương thanh thế. Ngày trước khi ông làm phó thủ tướng, khi ông còn làm trong quốc hội, thì cũng có lần ông đi xe ngoài đường, xe của ông cũng là xe thường thôi song lại bị cảnh sát giao thông hạnh họe. Cái đấy thì về sau ông cũng không làm lớn chuyện gì cả vì vốn bản chất ông cũng lành, chỉ là tai nạn thôi.

Tôi nghĩ đây chắc cũng chỉ là tai nạn thôi chứ thực ra thì chắc cũng không đến mức mà ông Nguyễn Xuân Phúc lại không để ý đến vấn đề và cố tình phô trương thanh thế.
- Anh Nguyễn Trọng Thắng

Sau những lời chỉ trích liên tục trên mạng xã hội hai hôm nay, đến thứ Năm báo Pháp Luật phát hành trong nước đăng bài với nội dung gọi những phản ứng trên mạng là trái chiều, thậm chí là những lời bình luận suy diễn sai sự thật, thiếu tính xây dựng.

Theo báo Pháp Luật, lẽ ra đoàn xe đón thủ tướng về thẳng khách sạn nhưng trên đường đi vì thủ tướng ngỏ ý muốn tìm hiểu thực tế và thăm hỏi bà con trước, rằng thực tế đoàn công tác của thủ tướng không ngồi trên xe ô tô mà tất cả đều đi bộ gần một cây số trên các tuyến đường.

Trong khi đó, Phòng PA83 Công An tỉnh thì cho rằng vì đường phố Hội An chật hẹp và có nhiều xe cộ, đoàn xe tháp tùng thủ tướng không thể quay đầu lại vì sợ gián đoạn giao thông nên đã phải chạy thẳng vào khu phố cổ để đón thủ tướng ở địa điểm khác.

http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/pm-shouldnt-take-designated-walkway-f-his-convoy-tt-08122016112107.html

Video và hình ảnh đoàn xe khoảng 10 chiếc màu đen của Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc tại các tuyến đường được cho là phố đi bộ ở Hội An, Quảng Nam, đang gây ra các phản ứng trái chiều trên mạng xã hội.

Đài tiếng nói Việt Nam đưa tin, ông Phúc chiều tối 8/8 tới thăm khu phố cổ ở miền Trung, trước khi tham dự một hội nghị toàn quốc về phát triển du lịch.
Các hình ảnh được truyền thông nhà nước đăng tải cho thấy ông Phúc tươi cười nói chuyện với người dân địa phương, du khách và thậm chí còn chụp cả ảnh “selfie” với một số người. VOV dẫn lời ông Phúc nói rằng “tôi quảng bá cho du lịch Hội An đấy nhé”.
Trong khi đó, trên các trang mạng “lề trái”, xuất hiện các hình ảnh và video, mà VOA Việt Ngữ chưa thể kiểm chứng độc lập, cho thấy khoảng một chục chiếc xe tháp tùng ông Phúc lăn bánh trên các con phố nhỏ, hẹp trong khi các du khách vẫn đi lại.

Hình ảnh cho thấy khoảng một chục chiếc xe tháp tùng ông Phúc lăn bánh trên các con phố nhỏ trong khi các du khách vẫn đi lại.

Ông Quang Ba, nhân viên một quán ăn ở Hội An, cho VOA Việt Ngữ biết ông có thấy đoàn xe đi qua khu phố cổ.

Ông nói thêm: “Đoàn xe đi ngang qua đây ra đường Bạch Đằng rồi lên quảng trường Sông Hoài đó. Tuyến đường đó là đường đi bộ. Trong phố cổ thì phải đi bộ, không được đi xe điện. Ôtô phải đậu ở phía ngoài đó rồi thì bắt đầu đi bộ vô phố cổ. Thấy hôm qua đi ngang qua đó thôi, còn mục đích gì thì không biết”.

Theo truyền thông trong nước, đề án “Phố dành cho người đi bộ và xe không động cơ” được thực hiện từ năm 2004 trên tất cả các phố nằm trong nội vi đô thị cổ Hội An gồm ba trục đường chính gồm Trần Phú, Nguyễn Thái Học, Bạch Đằng làm trung tâm”.

Tờ Lao Động điện tử đưa tin rằng “ban đầu chủ trương này nhằm giảm thiểu tiếng ồn từ tiếng động cơ của xe máy, đảm bảo an toàn cho du khách, đến nay đã trở thành sản phẩm văn hóa du lịch đặc trưng của Hội An, góp phần rất lớn trong công tác quảng bá văn hoá, du lịch Hội An”.

Ông Nguyễn Duy Tuấn, quản lý nhà hàng Vĩnh Hưng ở Hội An, cho VOA Việt Ngữ biết rằng ông cũng thấy đoàn xe của ông Phúc.

Ông nói tiếp: “Đi tới mười mấy chiếc, tối thui luôn, nhìn vô không thấy ai, không biết là chú Phúc. Đi một vòng quanh phố cổ vẫn là đi xe ôtô. Mặc dù ở đây cấm xe máy, xe ô tô trong thời điểm đó nhưng mà ổng vô thì phải ưu tiên chứ? Sau đó thì đi bộ, đi bộ vô thăm phố cổ”.

Ông Tuấn cho biết thêm rằng người đứng đầu chính phủ Việt Nam “có ghé thăm nhà hàng” của mình, “hỏi tình hình kinh doanh, các món ăn đặc sản rồi khách nào là chính” thì “mấy nhân viên ở đây có nói thực tế rằng khách Trung Quốc dạo này nhiều lắm”.
Báo điện tử của chính phủ Việt Nam dẫn lời phát biểu của Thủ tướng Phúc hôm 9/8 rằng hội nghị quy mô lớn đầu tiên do chính phủ tổ chức sẽ “góp phần vào phát triển du lịch thực sự là ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước”.
VOA Việt Ngữ không thể liên lạc với chính quyền Hội An để hỏi rõ về các thắc mắc của các cư dân mạng liên quan tới đoàn xe của ông Phúc ở phố đi bộ.
Trong khi đó, một số cư dân mạng trích Luật Giao thông Đường bộ về quyền ưu tiên của một số loại xe để chứng minh rằng đoàn xe của ông Phúc “không phạm luật”.
http://www.voatiengviet.com/a/doan-xe-cua-thu-tuong-vn-gay-sot-mang-xa-hoi/3456934.html

Đoàn xe tang trên đường phố Hội An

Trần Trung Đạo (Danlambao) - Ngày đó, 41 năm trước, những người này hay cha mẹ những người này ngồi trên những chiếc Molotova dơ dáy, phủ những nhánh cây rừng, đội nón tai bèo, tay cầm súng AK, khuôn mặt hầm hầm tiến vào thành phố.

Ngày này, 41 năm sau, những người đó hay con cái những người đó ngồi trên những chiếc Limousine sạch sẽ, mới nhập màu đen lánh, ăn mặc sang trọng, tay cầm iPhone, khuôn mặt tươi cười, tiến vào thành phố.

Ngày đó, khá đông các thành phần tò mò, nằm vùng, ngây thơ chào đón họ. Chiếc bánh vẽ “độc lập, tự do, hạnh phúc” còn rực màu sơn nên không ít người tưởng thật.

Ngày này, gần như không còn ai tò mò, không còn ai ngây thơ, không còn ai nằm vùng ra chào đón họ. Chiếc bánh vẽ được thay bằng chiếc bánh bao Tàu nhưng thịt có tẩm chất salbutamol siêu nạc.

Đoàn xe màu đen như xe tang đi qua trên đường phố Hội An trong lặng lờ như đoàn xe Đức cũng màu đen trên đường phố Paris tháng Sáu 1940. Dăm bóng người ngơ ngác và không ai vẫy tay chào.

Để giữ gìn các kiến trúc không thể thay thế, bảo vệ an toàn, kính trọng các giá trị lịch sử và nét đẹp tự nhiên, nhiều thành phố cổ trên thế giới nghiêm cấm xe chạy trong những khu lịch sử. Trung tâm thành phố Vienna ở Áo, Grand Place ở Bỉ, Nuremberg ở Đức, đảo Hydra ở Hy Lạp v.v.. nghiêm cấm xe cộ ra vào.

Hội An giữ một vị trí quan trọng trong lịch sử của Đàng Trong vào cuối thế kỷ 16. Trong thế kỷ 17, thành phố là nơi thả neo của nhiều tàu buôn quốc tế, nơi nghiên cứu và ẩn dật của các nhân vật cách mạng, chính khách thế giới sa cơ.

Hội An có những mái ngói cong, những cột gỗ liêm tròn chạm trổ công phu, những con đường lót sỏi chạy dọc theo bờ sông Thu Bồn thơ mộng chảy từ Trà My tuyệt vời ra Thái Bình Dương bát ngát.

Thời gian trôi qua, các điều kiện địa lý và kinh tế chính trị thay đổi, trục giao thương chuyển ra Đà Nẵng nhưng các giá trị lịch sử của Hội An vẫn còn nguyên vẹn.

Sau 1975, Phố Cổ vốn u trầm lại càng buồn hơn. Thành phố già nua trong thời chiến càng cằn cỗi hơn trong thời bình. Con người Hội An, giống như cả nước, sống trong sự an bài của định mệnh hơn là chọn lựa của đời mình.

Nhưng từ khi được UNESCO công nhận định chế World Heritage Site năm 1999, Hội An ngủ quên suốt mấy trăm năm và may mắn sống sót trong cuộc chiến tranh dài đã thức dậy. Du khách nhiều nơi trên thế giới ồ ạt ghé thăm và thích thú được chiêm ngưỡng một Phố Cổ rêu phong nhưng gần như còn nguyên vẹn trong lòng một miền Nam Việt Nam điêu tàn và đổ nát.

Những chiếc lồng đèn, những mái ngói cong, những cột gỗ liêm chạm trổ công phu, những tiệm cao lầu, những địa danh nghe rất lạ tai nhưng vô cùng thân thiết trong lòng người dân xứ Quảng như chùa Cầu, chùa Âm Bổn, chùa Ông từ quá khứ lãng quên bỗng hóa thành cơm gạo, bạc tiền giúp nuôi sống người dân của thành phố không có một công nghệ chính nào.

Sự kiện đoàn xe nhiều chục chiếc của Nguyễn Xuân Phúc chạy trên đường Phố Cổ Hội An cấm chạy xe cho thấy bản chất vô văn hóa, thiếu tư cách của những người lãnh đạo Cộng Sản, sau 41 năm vẫn không thay đổi.

Không có trường học nào dạy Chủ tịch Quốc hội cách cho cá ăn, một Chủ tịch Nước chọn lời ăn tiếng nói hay một Thủ tướng Chính phủ biết con đường nào nên tránh lái xe qua. Những điều đó thuộc về tư cách.

Những việc như nhổ một cây đinh, nhặt dăm cộng rác, rải thức ăn xuống hồ cá, mở lời trước công chúng nước ngoài, chọn một lối đi, rất nhỏ nhoi và gần như phản xạ tự nhiên nhưng thường là thước đo trung thực nhất cho tư cách con người.

Tư cách con người là kết quả của một quá trình sống, học hỏi, trải nghiệm lâu dài trong một môi trường giáo dục khoa học, nhân bản và khai phóng chứ không phải là một món hàng có được qua mua sắm bằng tiền nhất là tiền ăn cướp của kẻ khác.

Khi ngồi trên xe, Nguyễn Xuân Phúc và đám quan quyền CS có để ý ánh mắt đầy giận dữ của người dân Hội An đứng nhìn đoàn xe nặng nề đang lăn bánh trên con đường mỏng manh sau mấy trăm năm chịu đựng lụt lội, nắng mưa?

Khi ngồi trên xe, Nguyễn Xuân Phúc và đám quan quyền CS có để ý đôi mắt ngạc nhiên và khinh bỉ của các du khách ngoại quốc đứng bên đường nhìn lãnh đạo cao cấp của một quốc gia đang vi phạm luật lệ do chính các lãnh đạo đó ban hành?

Dĩ nhiên Nguyễn Xuân Phúc và đám quan quyền CS không thấy, bởi vì, dù ngồi trên Molotova trước đây hay Limousine hôm nay, họ cũng chỉ là một loại người chưa khai hóa.

10.08.2016

Trần Trung Đạo

danlambaovn.blogspot.com

VIỆT NAM HÔM NAY

Bi hài "thương hiệu" Bún Bò Huế

Nhóm phóng viên tường trình từ VN
2016-08-10

Bún bò Huế

RFA photo

00:00/00:00

Một bát bún bò thơm phưng phức, có một chút sa tế ớt, sa tế sả hành nổi bên trên, màu nâu sậm rất Huế, vài cọng hành tươi chần qua nước lèo, một ít bún sợi to bên dưới, một cục giò heo hay một ít xương bò cộng với một ít chả viên, vài lát bò nạm hay gân bò… Nóng hổi và thơm phưng phức là tô bún bò Huế nằm bên cạnh dĩa rau sống với rau thơm Huế, hành ngò, cải mầm, lá tía tô, bắp chuối xắt… có vẻ đầy hấp dẫn với giá dao động từ hai mươi ngàn đồng đến ba mươi ngàn đồng tùy vào yêu cầu của khách. Và bát bún bò Huế trở nên ý vị hơn nhiều khi bắt gặp một gánh bún bò Huế giữa đất Sài Gòn với tấm bảng nhỏ, khiêm tốn, một người không quá già nhưng cũng không còn trẻ ngồi bên nồi nước nhưn, liên tục chan bún cho khách… Mọi thứ trở nên có ý nghĩa hơn trong mắt người xa nhà. Thế nhưng đây là câu chuyện bi hài sau khi chính quyền Thừa Thiên Huế nhúng tay vào bát bún bò!

Cái bi cúa bát bún bò Huế

Nhà thơ Vũ Trong Quang đã viết những câu thơ trên facebook phản ánh chuyện chính quyền Huế đăng ký thương hiệu Bún Bò Huế: Bún bò nước Huế âu lo/ Bún bò nước Việt về mô bây giờ/ O tôi nặng gánh bún bò/ Mần răng xin phép con bò được đây! Có thể nói rằng câu chuyện chính quyền Huế nhúng tay vào bát bún bò đã dấy lên nhiều nguồn dư luận khác nhau. Nhưng chung qui thì có vẻ như không có mấy người đồng tình với chuyện này.

Nhưng không lẽ nào bắt người ta đi đăng ký? Rồi một quán bán nhiều món của nhiều nơi lẽ nào đi khắp các tỉnh để xin phép à? Em thấy nó vô lý làm sao í!.
- Một chủ quán bún bò Huế ở Hà Nội

Một chủ quán bún bò ở Hà Nội, tên Linh, chia sẻ: “Em thấy thế cũng vô lý, bởi vì có rất nhiều quán cũng nhỏ mà thôi, người ta cũng bán bún bò Huế, buôn bán cũng nhỏ thôi. Nhưng không lẽ nào bắt người ta đi đăng ký? Rồi một quán bán nhiều món của nhiều nơi lẽ nào đi khắp các tỉnh để xin phép à? Em thấy nó vô lý làm sao í!”.

Chị Linh đặt ra câu hỏi rằng hiện tại, có rất nhiều thức quà mà các hàng quán tại Việt Nam đang bán đều mang đặc trưng, hồn vía của vùng miền như: bê thui Cầu Mống, mì Quảng, mì Phú Chiêm, cao lầu Hội An, phở Hà Nội, phở Bắc Hải, phở Bắc, phở Cồ Bá, bún chả cá Lã Vọng, bánh đa cua Hải Phòng, thắng cố Lào Cai, cơm lam Tây Bắc, bún chả cá Qui nHơn, bánh hỏi cháo lòng Bình Định, cháo don Quảng Ngãi, ram don Quảng Ngãi, lẩu mắm miền Tây, hủ tiếu Nam Vang, bún chả cá Đà Nẵng, bánh tráng cuốn thịt heo Trảng Bàng… Nói chung là có vô vàn các món ăn luôn đi kèm với địa danh sản sinh ra nó. Giả sử một cửa hàng bán chừng vài thức quà như vậy, lẽ nào phải chạy đến các tỉnh để xin giấy phép, xin công thức? Và liệu công thức chuẩn do nhà nước đa có phù hợp với khẩu vị của khách từng vùng, từng miền?

Chị Linh cũng đặt thêm câu hỏi là liệu khi nhà cầm quyền Huế nói rằng sẽ đưa ra công thức để đúng khẩu vị của bún bò Huế thì họ có nghiên cứu gì về ẩm thực chưa? Bởi theo chị, nấu ăn là một sự sáng tạo đầy tính giao thoa văn hóa. Ví dụ như bún bò Huế vào miền Nam thì phải ít cay hơn tại Huế và tăng độ ngọt, giảm hương liệu, ngược lại nếu ra Bắc thì phải giữ độ ngọt vừa, tăng hương liệu và trong nước phải có một ít củ su, củ đậu… Theo chị, đưa ra một công thức và yêu cầu món đó thì phải đúng hương vị đó là một sự bóp chết sáng tạo của người nấu ăn, quay trở lại thời mà mọi thứ đều dựa trên công thức và định nghĩa cứng nhắc.

Một chủ quán bún bò ở thành phố Đà Nẵng, tên Trung, tỏ ra bức xúc: “Nó vô lý, mỗi người có một công thức nấu theo gu ẩm thực vùng miền. Không phải cứ nói bún bò Huế là nấu chung một công thức, ngay ở Huế khác, ở Sài Gòn khác, Đà Nẵng cũng khác. Nói chung là đây chỉ là một cái tên ẩm thực vùng miền, không thể nhét cho nó một công thức rồi bắt người ta đi xin phép. Cách tư duy như vậy là tư duy bún bò chứ không có phải Huế khỉ gì hết!”.

Một quán Bún bò Huế ở Huế. RFA photo

Ông Trung cho rằng với đà này, hàng loạt tỉnh đứng ra đăng ký thương hiệu ẩm thực và đưa ra những yêu cầu về bảng hiệu, giấy phép, nguyên liệu khi nấu… thì sẽ dẫn đến tình trạng người bán sẽ tìm cách đổi tên quán, đổi tên món để tồn tại hoặc chạy nháo nhào đi xin giấy phép. Và cả hai trường hợp như vậy hoàn toàn không tốt. Bởi khi tên món phải bị đổi trớ đi để tránh tình trạng chạy xin giấy phép sẽ dần làm cho tên gốc của món bị lệch lạc, thậm chí bị xóa hẳn. Trường hợp người ta nháo nhào chạy đi xin giấy phép sẽ dẫn đến tình trạng cửa quyền chỉ vì cái tên một món ăn và giảm đi tính sáng tạo của người nấu, món ăn không còn phong phú.

Ông Trung đặc biệt nhấn mạnh đến những gánh bún bò Huế của những người mẹ Huế đang tha phương cầu thực bằng gánh bún mỗi sáng. Ông cho rằng những gánh bún này rất đặc biệt bởi không nơi nào giống nơi nào. Cũng là bún bò Huế nhưng mệ Hoa sẽ nấu khác với mệ Lan và mệ Lan không bao giờ nấu giống với mệ Phụng… Các mệ Hoa, Lan, Phụng bây giờ kiếm sống khắp Sài Gòn, Đà Nẵng, Cần Thơ, Tây Ninh, thậm chí tận bên trời Tây. Nếu phải đăng ký thì các mệ tính làm sao đây?

Cái hài của bát bún bò Huế

Một chủ quán bún bò Huế tại Sài Gòn, tên Hiệu, chia sẻ: “Cái đó là nó bị điên rồ thì trong này thành phố này ai đi đăng ký bao giờ?! Quán bún bò Huế cũng giống như phở, canh bún, hủ tiếu mì… Nó không thể là của riêng ai. Đó là danh từ chung không thể bắt người ta đăng ký được. Không lẽ anh nói giọng Huế mà anh ra Hà Nội rồi người ta bắt anh phải đăng ký mới được nói à? Tôi thì nhất định không đăng ký rồi, có cho công an bắt tôi cũng không đăng ký, vì nó vô lý và khôi hài!”.

Ông Hiệu cho rằng cách làm của chính quyền Thừa Thiên Huế không hợp lý, thậm chí có chút gì đó khôi hài, tế nhị khó nói.

Không lẽ anh nói giọng Huế mà anh ra Hà Nội rồi người ta bắt anh phải đăng ký mới được nói à? Tôi thì nhất định không đăng ký rồi, có cho công an bắt tôi cũng không đăng ký, vì nó vô lý và khôi hài!
- Một chủ quán bún bò Huế tại Sài Gòn

Chúng tôi liên lạc với Phó Chủ tịch ủy ban nhân dân tỉnh tỉnh Thừa Thiên Huế Phan Ngọc Thọ để tìm hiểu về vấn đăng ký thương hiệu. Bởi theo thông tin các báo thì ông Thọ là người ký quyết định để đăng ký thương hiệu Bún Bò Huế nhưng không gặp được ông.

Liên lạc với ông Phan Tiến Dũng, giám đốc sở văn hóa thể thao và du lịch Thừa Thiên Huế, bởi thương hiệu này được giao cho Hiệp hội Du lịch Thừa Thiên Huế quản lý. Ông này nói rằng: “Tui đang họp, cái này bên sở Công thương họ đăng ký nhãn hiệu này và họ tham mưu mà! Ờ… Tui đang họp, anh chịu khó hỏi bên sở Công thương, vì họ chịu trách nhiệm mà!”.

Nhưng khi chúng tôi liên lạc với phó giám đốc Sở Công Thương tỉnh Thừa Thiên Huế Nguyễn Duy Thành thì ông này nói rằng liên lạc với ông Dũng, bởi hiện ông đã chuyển sang quản lý thị trường.

Cuối cùng, bi hài của bát bún bò Huế có vẻ như đã đến cao trào khi các giới chức tỉnh này không ai chịu nhận trách nhiệm về việc đăng ký thương hiệu Bún Bò Huế. Bát bún bò Huế vô tình trở thành đứa con chưa kịp sinh mà cha nó đã bỏ trốn giữa đất thần kinh Nam Ai Nam Bình đậm đà da diết!

http://www.rfa.org/vietnamese/reportfromvn/bun-bo-hue-tragicomic-of-branding-ttvn-08102016111401.html

Người mù và nghề tẩm quất

Nhóm phóng viên tường trình từ VN
2016-08-12

Những người mù tẩm quất trong giờ giải lao ngắn ngủi.

RFA photo

00:00/00:00

Trong thời gian ba năm trở lại đây, những cửa hiệu tẩm quất của người mù mọc lên càng ngày càng nhiều. Và có vẻ như người ta ưa đi đến đây tẩm quất hơn là đến các dịch vụ massage của người không bị khiếm thị. Khách hàng thường chọn các dịch vụ tẩm quất của người mù bởi họ không những giúp cho khách hàng thư giãn cơ bắp mà khả năng ấn huyệt, sửa khớp và day cơ của những người mù cũng khá hay. Ngược lại, dường như người mù chẳng còn gì khác ngoài sự nhiệt thành trong công việc, tận tâm trong phục vụ. Nhưng, chỉ chừng đó, với người bình thường nghe ra quá đủ, với người mù thì đôi khi cơm chan nước mắt.

Hầu như các dịch vụ tẩm quất người mù ở Hà Nội, Hải Phòng, Thanh Hóa, Bắc Giang… không mấy ăn khách bởi ở đây chỉ có tẩm quất, không có dịch vụ hậu mãi như các trung tâm massge có các cô chân dài. Hầu hết những người mù trôi dạt lên các tỉnh miền núi Đông Bắc, Tây Bắc như Lạng Sơn, Cao Bằng, Lào Cai… Và câu chuyện kiếm cơm của những người khiếm thị ở nơi đây cũng hiu hắt buồn và lạnh lùng như những ngọn gió mùa Đông Bắc nơi biên ải.

Những chén cơm chan nước mắt

Trung, chủ một dịch vụ tẩm quất người mù ở thị trấn Đồng Đăng, tỉnh Lạng Sơn, chia sẻ: “Nói chung là thu nhập thì cái nghề của bọn em tùy thuộc vào thời gian. Khi nào đông khách thì thu nhập đủ tiền ăn, tiền nhà, không dư bao nhiêu. Còn ít khách thì mình nhịn ăn bớt cũng đủ tàm tạm. Chúng em đi làm như thế này thì đỡ gánh nặng cho gia đình. Như vậy thấy cũng an ủi chúng em lắm rồi!”.

Trung chia sẻ thêm rằng với những người như anh, khái niệm thời gian hoàn toàn mù mờ, ngày và đêm cũng một màu đen giống nhau, giữa ngày và đêm chỉ cách biệt nhau bằng âm thanh, ban ngày ồn ào, chộn rộn và nhộn nhịp, ban đêm tĩnh lặng, những người mù có thể nghe tiếng thở nặng nhọc phát ra nơi sâu thẳm sự sống của mình sau một ngày dài chật vật kiếm cơm.

Việc kiếm cơm đối với vợ chồng Trung, những người khiếm thị cùng cảnh ngộ trở nên khó khăn hơn nhiều kể từ khi anh chị sinh thêm cháu nhỏ. Việc đầu tiên sau khi sinh con, Trung phải nhờ người thân xem thử con của mình có bị mù giống cha mẹ hay không. Và kết quả thử của người thân vẫn chưa bao giờ làm cho vợ chồng Trung thấy an tâm bởi anh luôn hoài nghi rằng người thân sợ vợ chồng anh buồn nên đã nói dối anh. Bởi anh có linh cảm không được tốt cho con của anh. Mỗi khi bỏ đồ chơi để cháu nhặt thì cháu cũng quờ quạng giống như anh chị.

Và với lợi thế cả hai vợ chồng đều từng học qua khóa bấm huyệt, tẩm quất, xông hơi, anh chị luôn tự tin trong công việc, bởi mọi cảm giác anh chị đã dồn lên hết mười đầu ngón tay để day, ấn, xoa… Dường như mỗi đầu ngón tay của anh chị đều có một con mắt để đọc được cảm giác mỏi cơ, đau cơ hay nhức mỏi của khách hàng. Chính nhờ vậy mà anh chị luôn làm hài lòng khách hàng.

Nhưng, bên cạnh lợi thế đó, không nhìn thấy được bao giờ cũng là thiệt thòi lớn của người phụ nữ. Người phụ nữ khiếm thị không thể đọc được ý đồ của những khách hàng nam say rượu hoặc có tâm địa xấu. Không thiếu những trường hợp anh chị phải mời khách ra khỏi dịch vụ vì hành vi sàm sỡ của họ. Nhưng đó là một sự khó khăn, thử thách quá lớn đối với người khiếm thị nếu như khách giở thói côn đồ. Không ít lần dịch vụ tẩm quất của anh Trung bị khách đập phá rồi bỏ chạy. Cuối cùng, anh chị chỉ biết ngậm đắng nuốt cay, vay mượn bạn bè mà đi sắm dụng cụ trở lại.

Tú, một tay tẩm quất người mù ở thành phố Bắc Giang, chia sẻ: “Bọn em hạn chế vì không nhìn được, không bao quát được trong công việc. Khó về trông xe (khi qua đường), không tự đi lại chợ búa một cách bình thường. Hiện tại bọn em rất khó khăn. Xã hội có người này người kia, cũng có người rất tốt, cũng có người kì thị với bọn em. Đôi khi điều đó làm bọn em ức chế và buồn. Cuộc sống nó là vậy…!”.

Tú cho biết là chén cơm của người mù, từ người mù đi bán chổi cho đến người mù đi bán vé số, bán kẹo kéo hay các dịch vụ khác như tẩm quất, hát rong… đều là những chén cơm chứa đầy nước mắt. Nỗi buồn của một người không nhìn thấy ánh sáng chưa bao giờ làm anh đổ gục nhưng đôi khi nỗi buồn của một người bị khi dễ, bị bạt ra khỏi đời sống bình thường làm anh tổn thương.

Chẳng biết tỏ cùng ai

Một người khiếm thị trên đường kiếm cơm ở Đồng Đăng, Lạng Sơn. RFA photo

Nếu như nam giới khiếm thính xem những chuyện bị khách quấy rối là một điều gì đó xúc phạm thì nữ giới khiếm thính lại xem đó là vấn đề mình phải đối phó và chịu đựng mỗi ngày để tồn tại. Huyền, chủ một dịch vụ tẩm quất người mù ở gần chợ Kỳ Lừa, tỉnh Lạng Sơn, chia sẻ: “Thì đó cái khó khăn của một nhân viên nữ chúng em khi làm tẩm quất ấy, người ta có người không tôn trọng, họ trêu ghẹo, nói mồm không quan trọng nhưng có những người người ta sàm sỡ với chúng em…!”.

Huyền cho biết thêm là với cô, chuyện thỉnh thoảng bị khách sàm sỡ hoặc có những lời chọc ghẹo khiếm nhã không còn là chuyện lạ. Những lúc như vậy, cô thường tìm cách bỏ ra ngoài và nhờ người chồng cũng bị khiếm thị giống cô vào thay thế. Vì sợ mất khách, thậm chí sợ khách quỵt tiền nên thường là cả hai vợ chồng ngậm đắng nuốt cay để tiếp tục phục vụ.

Bởi cách đây không lâu, Huyền từng phản ứng, dọa gọi công an khi bị khách có hành vi quấy rối thì khách quay sang tấn công chồng của cô và người chồng khiếm thị của cô bị đánh đến gãy sống mũi. Khi cả hai vợ chồng dắt đến công an thì phía công an yêu cầu phải mô tả đặc điểm nhận dạng, gương mặt của kẻ tấn công. Nghe đến đây, hai vợ chồng nuốt nước mắt ra về.

Như để kết thúc câu chuyện, Trung chia sẻ: “Cái hỗ trợ thì không đâu anh ạ. Về công việc của chúng em tự tạo dựng từ đồ nghề cho đến mọi thứ. Chỉ có người thân trong gia đình hỗ trợ cho chúng em chứ không có hội nào, nhà nước nào hỗ trợ đâu anh ạ!”.

Trung nói rằng hầu hết những người khiếm thị hay khiếm thính đi làm nghề tẩm quất hoặc bán vé số, bán chổi đều rất ngại khi tham gia hội người mù. Bởi cái hội này chẳng giúp ích được gì cho họ ngoài việc bắt họ phải đóng hội phí hằng tháng. Nếu có chăng là những người không biết làm việc gì, đến đó chẻ tre, vót tăm rồi mang ra thị trường bán dạo, sau đó mang tiền về đóng cho hội hoặc có thể bán để ăn hoa hồng. Anh khẳng định là từ khi làm nghề tẩm quất đến nay, anh chưa nhận được bất kì đồng hỗ trợ nào từ Hội người mù Việt Nam.

http://www.rfa.org/vietnamese/reportfromvn/the-blind-people-and-massages-job-ttvn-08122016145518.html

Nỗi khổ sau lũ ở Lào Cai

Nhóm phóng viên tường trình từ VN
2016-08-08

Nước lũ dâng cao trên sông Hồng, Lào Cai.

Courtesy of Báo Lào Cai

00:00/00:00

Trong vòng chưa đầy hai giờ đồng hồ, lúc mọi người vẫn còn đang say giấc lúc 2 giờ sáng ngày 5 tháng 8, một trận lũ ống lớn chưa từng thấy đã kéo đến và xóa sạch một ngôi làng, gây ngập úng nhiều làng, xã, nhiều huyện ở tỉnh Lào Cai. Hậu quả của trận lũ này để lại không nhỏ chút nào, và đời sống của bà con hiện nay ra sao?

Thiệt hại

Theo thông tin từ các báo địa phương, lũ ống, lũ quét và sạt lở đất đã làm 11 người bị thiệt mạng; cuốn trôi, vùi lấp nhiều nhà ở, tài sản, gia súc.

Hậu quả thì quá nặng, hiện tại chỉ mới tìm được ba người mất tích. Có 60 gia đình bị cô lập, chỉ tạm thời bắc cầu tre để đưa hàng hóa vào bên trong.
- Nữ cán bộ sở cứu hộ tỉnh Lào Cai

Giới chức tỉnh Lào Cai cho rằng nguyên nhân do ảnh hưởng của hoàn lưu bão Nida đã gây ra mưa to suốt 4 ngày liền trên địa bàn Lào Cai. Đến sáng ngày 5 tháng 8, lượng mưa đo được tại một số huyện ở mức cao như Bát Xát 152mm, thành phố Lào Cai 63mm, Sapa 60mm, Bảo Yên 72mm. Trong đó, huyện Bát Xát chịu ảnh hưởng nặng nhất, cây cầu treo qua thôn Sủng Hoảng bị cuốn trôi làm cho 16 gia đình bị cô lập.
Các tuyến đường giao thông bị ảnh hưởng nghiêm trọng, tuyến đường 4D từ thành phố Lào Cai đi Sapa bị tắc, tuyến đường từ thành phố Lào Cai đến Bát Xát cũng bị chia cắt, nhiều tuyến đường tỉnh lộ cũng bị nước dâng cao, không thể lưu thông.
Một nữ cán bộ thuộc sở cứu hộ cứu nạn tỉnh Lào Cai cho hay:
“Vấn đề lương thực thì hiện tại đang có các đoàn cứu trợ gởi vào. Tạm thời cũng ổn rồi. Nhưng phải chờ thời gian để thống kê thiệt hại.”
Tuy nhiên, một cán bộ làm việc tại ủy ban nhân dân tỉnh Lào Cai, yêu cầu giấu tên, chia sẻ:
”Bão cũng đã đi qua rồi. Hậu quả thì quá nặng, hiện tại chỉ mới tìm được ba người mất tích. Có 60 gia đình bị cô lập, chỉ tạm thời bắc cầu tre để đưa hàng hóa vào bên trong, vẫn chưa thể nói được gì.”
Vị này nhận xét là mức thiệt hại về người và tài sản là không thể kể xiết, mặc dù số lượng người chết và mất tích đã xác định là 11 người nhưng số người bị khủng hoảng tinh thần về lâu dài và nhiễm các bệnh tật do bị thương, do thiếu lương thực và thiếu vệ sinh sẽ còn là một ẩn số không nhỏ.
Với nguồn sống vốn èo ọp từ trước đến nay, kinh tế của Lào Cai, nhất là các xã bị thiệt hại nặng sẽ khó vực dậy sau trận lũ này. Để làm được điều này có lẽ phải tốn đến cả chục năm.

Hàng tiếp tế được vận chuyển bằng cáp treo qua chiếc cầu đã bị sập đến hai thôn Sủng Hoảng 1, Sủng Hoảng 2. Courtesy of TTXVN

Một cán bộ tên Phương, làm việc tại huyện Bát Xát, chia sẻ:
“Hiện tại bây giờ chưa có tin gì về sức khỏe. Chỉ có một số người quá mệt do chạy lũ, nhà cửa thì sạt lở hết. Đá tầm ba tấn đến 5 tấn trôi xuống thì còn gì. Cây gỗ trên rừng trôi về hết, lấp sạch mọi thứ.”
Ông Phương cho biết thêm là xã Cốc San, huyện Bát Xát cũng bị ảnh hưởng rất nặng, toàn bộ hệ thống ao hồ trong huyện ngập trắng, cá mất, ruộng trắng xóa bùn lầy. Chính quyền địa phương đã di chuyển được 10 gia đình thuộc vùng núi sạt lở ra khu trường học. Trong đó, thôn Luổng Giang thuộc xã Cốc San, có trường hợp thương tâm là ba chị em ruột gồm hai gái, một trai của một gia đình bị nước sạt đất chèn lấp. Các cháu bé không may mắn đã được mai táng.

Công tác cứu trợ

Ông Phương chia sẻ về tình hình cứu trợ đến bà con:
“Chủ yếu bây giờ hỗ trợ về mì tôm, nhu yếu phẩm, bà con cần nồi niêu, bát đũa, tạm thời là vậy. Nhưng về lâu về dài thì phải mua tấm pro ciment về lợp nhà cho bà con sống chứ chẳng còn gì… Hiện tại chỉ có khả năng cứu trợ một ít nhu yếu phẩm để qua ngày. Nhà nước đang có chính sách cấp mỗi người hai bộ quần áo để khỏi bị lạnh thôi.”
Dường như những suất quà ít ỏi hiện tại cũng chỉ làm ấm bụng người khốn khó vài ba bữa là cao chứ không giải quyết lâu dài được, nói cho cùng là giống như hạt muối bỏ bể trong hoàn cảnh này.

Hiện tại chỉ có khả năng cứu trợ một ít nhu yếu phẩm để qua ngày. Nhà nước đang có chính sách cấp mỗi người hai bộ quần áo để khỏi bị lạnh thôi.
- Ông Phương, cán bộ huyện Bát Xát

Một người dân thôn Sùng Hoảng 2, xã Phìn Ngan, huyện Bát Xát, Lào Cai, tên Kính, chia sẻ:
“Đất đá lấp đầy, muốn khôi phục lại chắc mất ít nhất cũng 5 năm. Khó, đời sống sẽ rất khó để mà nói chuyện tồn tại! Vài trăm hecta hoa màu bị mất trắng hoàn toàn. Mưa lũ, nước ở trên rừng đổ xuống…”
Ông Kính vẫn chưa hết kinh hoàng cho biết thêm là có 16 căn nhà trong thôn bị xóa sạch. Ông may mắn hơn những người khác trong thôn do đi buôn hàng chuyến, lẽ ra đêm mùng 4 ông về nhà nhưng lại gặp bạn, ngồi uống mấy chén thì say khướt, phải ngủ lại thành phố Lào Cai. Trong khi đó, chưa bao giờ ông uống vài ba chén rượu mà bị say như hôm tối mùng 4, một đêm mà sau đó vài giờ là nỗi kinh hoàng ập xuống hàng xóm và gia đình ông.

Một cán bộ xã Phìn Ngan cho biết hiện vẫn chưa có thể vào thôn được bởi con nước quá dữ. Nếu vượt được suối đang lũ, lội bộ vào được Sùng Hoảng 2 cũng phải mất ba giờ đồng hồ, bị sạt lở, chẳng biết đâu là đường, đâu là hố sâu. Hiện tại, cả 16 ngôi nhà của người dân đều không còn vết tích.

Ông Chảo Phủ Páo, 60 tuổi, ngậm ngùi cho biết 16 gia đình với 105 người, sau lũ có 3 người mất tích, 102 người còn lại tạm xuôi xuống tá túc nhờ tại thôn Sùng Hoảng 1 - nơi cũng bị cô lập nhưng còn nhà ở. Ông Páo nói rằng suốt mấy mươi năm nay, lần đầu tiên ông thấy một trận lũ lớn đến mức kinh hoàng như vậy!

Ông Páo cho biết thêm là số người dân sống sót sau trận lũ có đến hơn một nửa là trẻ em, hiện tại, mọi người đang đói rét, đói thì chưa đến nỗi quá đói bởi có mì tôm cứu tế. Nhưng rét thì 100% bị rét bởi không có ai mang theo bộ áo quần dự phòng nào khi chạy. Cả thôn rủ nhau chạy sau khi trưởng thôn là con trai ông Páo chạy đi gọi từng nhà dậy để chạy lũ. Khi mọi người chạy đến lưng chừng đồi thì nghe tiếng nước dội vào vách núi như bom nổ chảy xuống thôn. Và sáng hôm sau về thăm thì thấy cả thôn ngập nước, các ngôi nhà trong thôn hoàn toàn bị xóa trắng không còn dấu vết. Có ba người ngủ quên đã bị lũ cuốn mất.

Tình trạng của những người dân vùng lũ ở tỉnh Lào Cai hiện nay có thể nói rằng quá thảm khốc và sự tổn thương, mất mát của người dân nơi đây khó có gì bù đắp nổi. Họ đang mong chờ những bàn tay nhân ái của đồng loại!

http://www.rfa.org/vietnamese/reportfromvn/suffering-after-floods-in-lao-cai-ttvn-08082016090517.html

Mùa hè và dịch bệnh bùng phát

Nhóm phóng viên tường trình từ VN
2016-08-01

Bọ đầu đen tại Bình Phước.

RFA

00:00/00:00

Thời gian gần đây, thông tin về việc xuất hiện bệnh lạ tại Bình Phước làm ít nhất 3 người tử vong, khiến nhiều người tỏ ra bất an. Trong khi tỉnh Bình Phước công bố bệnh lạ là bạch hầu và công bố dịch bạch hầu tại một số nơi thì nhiều người dân ở Bù Đăng, Bù Đốp lại đang phải đối mặt với nạn bọ đen hoành hành. Có thể nói chưa bao giờ, Bình Phước lại đang đối mặt với nhiều vấn nạn như hiện tại.

Người người bất an

Ông Cà, sống ở Bù Đăng, Bù Đốp chia sẻ:

“Khó chịu lắm, cái hơi nó cay lắm. Có lúc tôi hốt trong nhà ra cả mấy bao, phải dùng dầu hôi mới hết. Bực bội trong người lắm! Mà đâu có ai đến, y tế cũng vậy mà xã cũng vậy, chẳng có ai đến, tự mình mà xử lý thôi chứ!”

Theo ông Cà, đây không phải là lần đầu tiên bọ đen xuất hiện tại khu vực ông sinh sống. Những lần trước, chỉ cần thấy một bầy bọ đen bắt đầu xuất hiện là ông và bà con nơi đây mua thuốc xịt côn trùng về xịt và có vẻ chúng đã bỏ đi. Nhưng lần này thì khác, hơn một tháng nay, mặc cho ông dùng cách gì để diệt, chúng cũng kéo đến càng lúc càng đông. Chúng bay khắp nơi và bám thành lớp đen dày đặc khắp nơi trong nhà như: trần nhà, tường nhà, cột nhà, khe hở của ván hoặc rơi vãi khắp xuống nền nhà và các vật dụng trong nhà, người hàng xóm của ông còn ăn phải bọ đen lúc nó rơi vào bát cơm mà không biết.

Tuy chúng không làm hại gì đến vườn cây trồng của nhà ông, không cắn người nhưng lại tiết ra mùi hôi rất khó chịu, nhiều thanh niên còn kiếm việc đi vùng khác vì không chịu nổi sự lan rộng của loài bọ này.

Trẻ em bây giờ được tiêm chủng hết rồi nên có ai nghĩ sẽ bị bạch hầu. Nó mới bùng phát lại đây, nên nếu trẻ nào bị phải đưa đi bệnh viện. Trước có một lô vắc xin của bộ Y tế bị lỗi, nên có nhiều trẻ không được tiêm.
- Cán bộ y tế tỉnh Bình Phước

Tuần trước, ông Ngà đã phải đưa cháu của mình về lại thành phố với cha mẹ sau khi đưa cháu ông đến trạm y tế để gắp một con bọ đen chui vào tai và điều trị chứng mẩn ngứa do đụng phải chất dịch con bọ này tiết ra lúc đang chơi. Hằng ngày, ông và vợ phải thay phiên nhau quét dọn rồi đem chôn những bầy bọ này chứ không còn cách nào khác. Có hôm, lượng bọ gia đình ông đem chôn lên đến cả bao.

Lý giải về nguyên nhân, ông Cà cho rằng, rất có thể việc biến đổi khí hậu, rừng cũng không còn để có thể tạo ra lớp lọc tự nhiên, thêm vào đó, việc các nhà máy đổ thải, xác heo chết ra các con sông làm cho môi trường ngày càng ô nhiễm. Chính sự mất cân bằng sinh thái này đã tạo điều kiện cho loài bọ này sinh sôi.

Ông này cho hay, với đà môi trường không được kiểm soát như hiện tại, chỉ một thời gian ngắn nữa thôi, sẽ có một loài côn trùng hay động vật tý hon nào đó còn ghê gớm hơn cả loài bọ đen này, tấn công cuộc sống của con người.

Bà Nương, một người mẹ đang chăm sóc con bị sốt ở bệnh viện Đồng Phú, Bình Phước cho hay, hai tuần trước, con bà bị sốt và hơi đau cổ, tưởng là viêm amidan nên bà đưa con đi nhập viện để điều trị. Nhưng sau đó, bác sĩ thông báo là con bà bị bạch hầu và cần cách ly.

Bà không hiểu lý do vì sao con mình lại có thể bị bạch hầu vì trước đó, bà đã cho con tiêm phòng đầy đủ. Gần đây, xã của bà cũng tổ chức phun thuốc vệ sinh phòng dịch để đề phòng trong mùa hè.
Bà còn đang bận tâm một mối lo khác, đó là có phải con bà đã chích nhầm vắc xin giả?
Cái khàn cơ chế
Một cán bộ y tế tỉnh Bình Phước cho hay:
“Bệnh bạch hầu buộc mình phải theo dõi ở bệnh viện vì sợ biến chứng. Nhìn thì đơn giản vậy nhưng nguy hiểm lắm. Trẻ em bây giờ được tiêm chủng hết rồi nên có ai nghĩ sẽ bị bạch hầu. Nó mới bùng phát lại đây, nên nếu trẻ nào bị phải đưa đi bệnh viện. Trước có một lô vắc xin của bộ Y tế bị lỗi, nên có nhiều trẻ không được tiêm. Vừa rồi có 29 ca bị nhiễm nhưng có 3 ca tử vong.”

Một bảng tuyên truyền phòng chống dịch bệnh. RFA

Theo ông này, các dịch bệnh thường bùng phát vào mùa hè. Bởi đây là thời điểm mà nhiệt độ và ẩm độ tăng cao, là mùa sinh sản mạnh của các loại muỗi mòng và côn trùng gây bệnh. Mùa này, cũng là lúc sức đề kháng của con người giảm xuống. Đây cũng là thời gian mà nhiều dịch bệnh có thể bùng phát bởi yếu tố ô nhiễm môi trường, phòng chống dịch bệnh khó có thể kiểm soát được.

Sau khi tỉnh này tuyên bố dịch bạch hầu, các địa phương đều đã sử dụng các biện pháp phòng ngừa và ngăn chặn dịch bệnh. Tuy nhiên, theo ông này, điều đó không có nghĩa là mọi thứ vi khuẩn, vi trùng và ấu trùng đều đã bị tiêu diệt. Hơn nữa, kinh phí cho việc này cũng có hạn, nên vấn đề là người dân phải tự cứu lấy mình bằng cách vệ sinh xunh quanh nơi mình ở, cố gắng tránh xa những vùng đang có dịch để tránh lây nhiễm.

Một cán bộ thuộc sở y tế dự phòng tại Bình Phước cho biết thêm, việc tiêm chủng vắc xin có thể ngăn ngừa các dịch bệnh. Nhưng đều đó không có nghĩa là người đã tiêm vắc xin có thể không bị mắc bệnh. Bởi lẽ, trong quá trình vận chuyển và bảo quản vắc xin, nhiều nhân viên không thực hiện đúng qui trình làm ảnh hưởng đến chất lượng vắc xin, cũng như có vấn đề mù mờ trong việc tiêm vắc xin.

Ông này cũng cho biết thêm, trong một chuyến về quê, ông từng dẫn cháu mình đi tiêm vắc xin dự phòng theo định kỳ của trung tâm y tế. Nhưng vấn đề làm ông ngạc nhiên là các nhân viên y tế ở đây không cho người tiêm kiểm tra hoặc xem vắc xin được tiêm, điều này làm ông nhớ lại nghi vấn trước đây của nhiều người về việc tráo đổi vắc xin trong khi tiêm.

Họ cho rằng, nhân viên y tế đã dùng nước cất tiêm cho con em mình thay vì tiêm vắc xin, bằng chứng là các cháu tiêm xong nhiều mũi lý ra phải có sốt nhẹ để đề kháng, nhưng các cháu vẫn bình thường. Hơn nữa, nếu không có vấn đề bất minh, tại sao nhân viên y tế lại phải giấu vỏ vắc xin và tỏ ra bực tức, cho rằng người dân không có kiến thức chuyên môn nên không cần biết khi được hỏi muốn xem vỏ vắc xin?

Ông này đưa ra kết luận, cần phải có một cơ chế quản lý chặt chẽ trong vấn đề sử dụng quỹ y tế dự phòng cũng như tiến trình tiêm vắc xin. Ông không muốn tình trạng những con sâu làm rầu nồi canh, ảnh hưởng đến chút uy tín nếu còn của ngành y tế tỉnh này cũng như ngành y tế Việt Nam.

http://www.rfa.org/vietnamese/reportfromvn/disease-outbreak-in-summer-ttvn-08012016134221.html

Tuesday, August 9, 2016

NGUYỄN VIỆN * LỊCH SỬ VIỆT NAM

41 năm 'ngược dòng lịch sử'

Nguyễn Viện Viết từ TP. HCM, Việt Nam

Image copyright Getty

Trong tháng 4/2016, người dân đón nhận ít nhất hai thông tin chính thức: thứ nhất công an ở Hà Nội nhổ nước bọt vào mặt một cô gái, thứ hai công an ở thành phố Hồ Chí Minh đánh anh bán hàng rong "chấn thương sọ não".Một thông tin không chính thức khác, lực lượng an ninh đánh tơi tả chị Trần Thị Hồng (vợ Mục sư Nguyễn Công Chính đang ở tù) tại Gia Lai.
Trong mấy năm qua, theo báo cáo chính thức, đã có hàng trăm người chết trong đồn công an. Không kể biết bao vụ đàn áp đánh đập những người bất đồng chính kiến.
Có lẽ cũng chẳng cần phải tìm hiểu nguyên nhân lý giải gì về hiện tượng “còn Đảng còn mình” đang trở nên bình thường này.
Tháng 4, dù để vui hay buồn, tung hô hay oán hận, cũng thường là dịp để người dân nhìn lại một mốc lịch sử. Ngày giải phóng, năm 1975.

'Sống như cừu, nói như vẹt'

Tôi chỉ muốn kể những chuyện hài (ra nước mắt).
Trước 30/4/1975 ít ngày, Tướng Nguyễn Cao Kỳ về Xóm Mới (Gò Vấp) đăng đàn nói chuyện với dân chúng “Bắc kỳ di cư Công giáo” tại sân nhà thờ Thái Bình (ngay trước cửa nhà tôi, hồi ấy) về việc ăn mắm tôm chống Cộng đến cùng.
Rút cục ông tướng này chống Cộng đến đâu, chắc ai cũng biết. Người dân nói chung, ở đâu cũng chỉ là đám đông cho các nhà chính trị “xúi trẻ con ăn cứt gà”.
Ông Kỳ chạy kịp, người dân miền Nam ở lại, không ít người bị “phỏng giái”.

Theo Wikipedia: “Sau năm 1975 ở miền Nam có hơn 1.000.000 người thuộc diện phải ra trình diện. Riêng ở Sài Gòn có 443.360 người ra trình diện, trong số đó có 28 viên tướng, 362 đại tá, 1.806 trung tá, 3.978 thiếu tá, 39.304 sĩ quan cấp uý, 35.564 cảnh sát, 1.932 nhân viên tình báo, 1.469 viên chức cao cấp trong chính quyền, và 9.306 người trong các đảng phái “phản động”.

Theo Phạm Văn Đồng, con số người phải trải qua giam giữ sau ngày 30/4/1975 là hơn 200.000 trong tổng số 1 triệu người ra trình diện. Tính đến năm 1980 thì chính phủ Việt Nam xác nhận có 26.000 người vẫn còn giam trong trại.

Tuy nhiên một số quan sát viên ngoại quốc được trích dẫn trên Wikipedia, ước tính khoảng 100.000 đến 300.000 vẫn bị giam. Ước tính của Hoa Kỳ cho rằng khoảng 165.000 người đã chết trong khi bị giam.”

Bản thân tôi cũng bị học tập cải tạo ba ngày tại cơ quan (vì lúc ấy tôi chỉ là một công chức hạng bét). Điều đáng nói ở đây, cho dù là một y tá, bác sĩ, nhà giáo hay một công nhân lao động chân tay… ai cũng phải nhận mình có tội với cách mạng. Một sự sỉ nhục quá mức cần thiết.Nói chung, tất cả những ai phục vụ trong chế độ cũ, bất kể địa vị, ngành nghề đều là kẻ có tội và phải học tập cải tạo ít nhất từ ba ngày đến trên 10 năm.

Bài học đầu tiên của tôi về cách mạng là hãy sống như cừu và nói như vẹt.

'Kinh tế mới'

Sau học tập cải tạo là đánh “tư sản mại bản”: Tất cả mọi chủ doanh nghiệp sản xuất hay thương mại đều bị cho là có tội với nhân dân. Tài sản của họ vì thế bị tịch thu hoặc trưng mua, tất cả nhà cửa và hàng hóa.
Cùng lúc, nhiều gia đình bị ép buộc đi “kinh tế mới”.
Hậu quả của chính sách triệt tiêu sản xuất và thương mại tư nhân của nhà nước cách mạng là đẩy nền kinh tế quốc gia đến vực thẳm. Dân chúng thiếu đói từ hạt muối đến nắm cơm. Nông thôn hay thành thị, toàn dân phải ăn độn.

Image copyright PD

Image caption Nhiều bản nhạc của Phạm Duy hiện vẫn chưa được cấp phép ở Việt Nam

Một bi kịch khác của giải phóng mà tôi cho là điển hình của cái gọi là xã hội chủ nghĩa: ai không đói khổ cũng phải làm ra vẻ nghèo hèn cho phù hợp với cách mạng, từ cái ăn đến cái mặc. Thời ấy, tôi có người bạn đã làm giàu nhanh chóng nhờ buôn bán thuốc nhuộm vải. Tất nhiên khi có tiền, bạn tôi phải vội tìm đường vượt biên, cũng như hàng triệu người khác phải đâm đầu xuống biển tìm tự do, thà chết còn hơn sống với Cộng sản.

Không chỉ quần áo, cuộc sống con người cũng bị nhuộm đen. Từ anh trí thức đến một người thất học, không trừ một ai, đều có một nỗi sợ hãi đến hèn hạ khi làm công dân của chế độ mới.

Để tồn tại, cho đến bây giờ người ta vẫn sống hai mặt. Bởi nói một sự thật đồng nghĩa với “nói xấu chế độ”. Đi tù. Làm gì, nói gì cũng có thể đi tù. Ngay cả ông Tây, nhà thơ Guillaume Apollinaire (1880 – 1918), tác giả của “Mùa Thu Chết” (Phạm Duy phổ nhạc) cũng bị kết án phản động kia mà.

'Ngược đường lịch sử'

Mới đây, tôi được anh Hạ Đình Nguyên kể lại việc anh bị kiểm điểm vì dám tổ chức cho đoàn viên Thanh niên nhảy đầm, trước 1980. Tôi cũng không bao quên cảnh tượng ông cán bộ sếp cơ quan tôi, đặt chiếc xe đạp mới mua lên… giường, rồi đứng nhìn ngắm.

Không thể kể hết chuyện bi hài trong những năm đầu sau giải phóng.

Lúc ấy, tôi thường tự hỏi: Tại sao người ta có thể ngu muội theo đuổi một chủ nghĩa làm bần cùng con người từ kinh tế đến nhân phẩm như thế?

Để tránh sụp đổ, năm 1986, chính sách cai trị được sửa chữa, người ta gọi là “Đổi mới”. Thật ra, “đổi mới” là gì? Có phải nó là cái gì mới có tính sáng tạo hay chỉ là tháo gỡ chính cái rào cản của “giải phóng”, “cách mạng”… mà họ đã dựng nên trói buộc cuộc sống trong giáo điều, rồi lập lại một phần cái rất cũ về kinh tế của xã hội loài người mà chính phủ miền Nam đã từng áp dụng?

Sau hơn 40 năm giải phóng, thống nhất đất nước, tuy xã hội cũng đã có những người rất giàu, nhưng cũng không thiếu người đói rách.

Bên cạnh cái hào nhoáng của những kẻ hãnh tiến khoe của, người dân Việt Nam hiện nay phải mang một gánh nợ công không nhỏ, tiềm ẩn một nguy cơ phá sản toàn bộ nền kinh tế quốc gia, cùng với một nền chính trị hà khắc và một nguy cơ mất nước đang càng ngày càng rõ về tay Trung Quốc.

Tôi học được bài học thứ hai của giải phóng: Mọi chuyện cứ để Đảng và nhà nước lo.

Giờ đây, cái bánh vẽ “giải phóng”, “cách mạng”, “chủ nghĩa Cộng sản” có lẽ đã vỡ vụn, nhưng những kẻ mượn danh nó để trục lợi thì vẫn ngang nhiên ngược đường lịch sử, đi về phía man rợ, bất chấp mọi nguyện vọng chính đáng của người dân về một thể chế tiến bộ hơn cho quyền con người.

Trong mọi thứ danh xưng, tôi không thấy từ nào mỉa mai hơn hai chữ “giải phóng”. Vì chính nó là một loại kim cô “ngụy” nhất, “phản động” nhất trong lịch sử nhân loại. Nó nhốt con người vào “trại súc vật”.

Chắc chắn rằng, cuộc “giải phóng” của chủ nghĩa Cộng sản là con đường lòng vòng tốn kém xương máu nhân dân nhất, chỉ để quay lại điểm trước khi nó bắt đầu.
Đau đớn thay, người Việt Nam vẫn còn tiếp tục phải đi lòng vòng và chưa biết đến bao giờ mới quay lại được với lộ trình chính của nhân loại. Con đường hướng đến phát triển, tự do và nhân phẩm.
Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả, đang sống tại TP. HCM, Việt Nam.

http://www.bbc.com/vietnamese/forum/2016/04/160425_nguyen_vien_april_comment

Monday, August 8, 2016

VĂN HÓA XÃ HỘI THẾ GIỚI

Nhật hoàng ngỏ ý muốn thoái vị

Image copyright

Image caption Nhật hoàng Akihito năm nay 82 tuổi

Nhật hoàng Akihito nói ông lo sức khỏe suy yếu và tuổi tác có nghĩa rằng ông khó đảm đương được cương vị hiện nay.Thông điệp được Nhật hoàng đưa ra trong bài diễn văn lần thứ hai của mình và được truyền hình toàn quốc.

Quảng cáo

Trong khi không dùng từ "thoái vị", ông tỏ ý rõ ràng rằng ông muốn bàn giao các trách nhiệm của mình.
Thủ tướng Shinzo Abe nói chính phủ nên bàn thảo sâu rộng về chủ đề này.
Trong thông điệp phát 10 phút được thu hình trước, Nhật hoàng Akihito nói ông hy vọng bổn phận của hoàng đế có tính biểu tượng của dân tộc có thể được duy trì đều đặn mà không có sự gián đoạn nào.
"Tôi lo ngại rằng tôi khó có thể thực hiện được bổn phận của mình như biểu tượng của nhà nước một cách trọn vẹn như tôi đã và đang làm cho tới lúc này," ông nói.

Nhật hoàng Akihito nói về khả năng là khi một vị vua không thể gánh vác trách nhiệm vì tuổi tác hoặc bệnh tình thì phải hình thành được chức vụ đảm đương trách nhiệm đó. Tuy nhiên, trong trường hợp đó thì hoàng đế vẫn tiếp tục là hoàng đế cho tới cuối đời mình, ông nói.
Tháng trước, truyền thông Nhật Bản đưa tin rằng hoàng đế muốn từ nhiệm trong những năm tới, việc chưa từng có trong lịch sử Nhật Bản hiện đại.
Không có quy định pháp lý cho việc thoái vị trong luật pháp Nhật Bản, điều đó có nghĩa là cần phải có sự sửa đổi về luật.

Image caption Người dân đón theo dõi bài phát biểu qua màn hình tại những nơi công cộng.

Theo hiến pháp thì Nhật hoàng không được phép có quyền lực chính trị nên mong muốn thoái vị có thể được xem như là việc ông can thiệp vào chính trị.
Vị hoàng đế 82 tuổi, gặp nhiều bệnh tật những năm gần đây, được cho là không muốn tại vị nếu phải giảm bớt công việc.
Nhật hoàng đã tại vị 27 năm, và Hoàng thái tử Naruhito, 56 tuổi, là người kế vị theo quy tắc.
Nhật hoàng Akihito kế vị cha, Hirohito, năm 1989.
Ngài được kính trọng vì đã tách hoàng gia ra khỏi quá khứ dân tộc chủ nghĩa thời Thế chiến Hai.
Năm 2011, ngài có động thái hiếm xảy ra khi có phát biểu trên truyền hình sau thảm họa động đất sóng thần ở Fukushima.
http://www.bbc.com/vietnamese/world/2016/08/160808_japan_emperor_speech

Chuyện về những người không có ham muốn tình dục

Simon Parkin

Image copyright Aven

Khi 14 tuổi, Michael J Dore cảm thấy mình không giống những bạn đồng học cùng trường nam sinh ở London.

Quảng cáo

Trong khi bạn bè tán chuyện về những cô gái mà các cậu muốn hôn vào cuối tuần hay túm năm tụm ba xem các tạp chí khiêu dâm, thì Dore chẳng cảm thấy gì và hoàn toàn dửng dưng với những chuyện đó.
"Tôi nghĩ có lẽ là mình dậy thì muộn hoặc đồng tính," cậu nói.
Tuy nhiên, cả hai kết luận đều không hoàn toàn đúng khi mô tả về trạng thái hoàn toàn thiếu vắng ham muốn tình dục hay sự lãng mạn mà Dore cảm thấy.
"Mọi người ai cũng đều cảm thấy mình không hề bị hấp dẫn tình dục trước một số kiểu người nào đó. Nhưng với tôi thì tất cả mọi kiểu người đều không hấp dẫn."

Một năm sau, ở tuổi 15, Dore phát minh ra một cụm từ để tự mô tả bản thân: "vô tính".
Vào thời điểm Dore tiết lộ điều này, hồi giữa thập niên 1990, chưa hề có cộng đồng người vô tính, trong lúc cộng đồng LGBT (người đồng tính nữ, đồng tính nam, song tính và chuyển giới) lại đang phát triển.
Không có quyển sách nào về vô tính trong thư viện, và chỉ có vài nghiên cứu đơn giản và sơ sài được xuất bản trong giới học thuật về vấn đề này.
Đó thường là những nghiên cứu về các đối tượng côn trùng, thú gặm nhấm và những cá thể cừu không tỏa ra sự hấp dẫn tình dục, và cũng chẳng hề có quan hệ tình dục.

Image copyright Getty Images

Image caption Người vô tính có thể vẫn khao khát được yêu thương và ở bên cạnh, dù họ không có ham muốn tình dục

Trong văn học, những trường hợp như vậy thường bị dán nhãn là "bất lực".

Trong khi các nhà nghiên cứu bắt đầu tập hợp ý tưởng rằng có một số người sống cả đời mà không hề trải qua cảm xúc có ham muốn tình dục, chưa ai nghĩ ra một tên gọi nghiêm túc và ít xúc phạm hơn dành cho họ.

"Tôi tự nghĩ ra cụm từ để gọi bản thân mình - hay ít ra đó là cách mọi người thay mặt tôi làm," Dore, một nhà toán học ở London nay đã 33 tuổi nói.

"Từ đó, tôi phát hiện ra rất nhiều người thực ra đã tự phát minh ra cụm từ để gọi bản thân mình."

Mãi đến năm 2004, học giả người Canada Anthony Bogaert mới cho ra một nghiên cứu theo đó nói có khuynh hướng tỷ lệ dân cư không có ham muốn tính dục đang tăng lên.

Nghiên cứu của Bogaert sử dụng dữ liệu từ thập niên 1990 thu thập trên 18.000 người Anh. Nghiên cứu này lập luận rằng khoảng 1% dân số là người vô tính, trong đó 70% là phụ nữ.

Nghiên cứu nhận định có thể số người vô tính cũng nhiều không thua kém gì những người đồng tính. Tuy nhiên, số người được xác định là vô tính lại ít hơn nhiều so với những người đồng tính hay song tính.

Sự thận trọng này hoàn toàn dễ hiểu.
Nhìn lại bối cảnh lịch sử, việc đàn áp tàn nhẫn đã từng xảy ra với người không giống với đa số những người khác trong cộng đồng.
Ngay cả trong nghệ thuật, giải trí và văn học, những khao khát tình dục vẫn là những điều được con người ta hướng tới.

Image copyright Getty Images

Image caption Ý nghĩ tình dục rất quan trọng để có đời sống hạnh phúc đã cố thủ quá lâu trong văn hóa con người

Trong vở kịch Medea, nhà soạn kịch Hy Lạp cổ đại Euripides viết rằng nếu có một đời sống tình dục viên mãn, thì "bạn sẽ thấy là mình có tất cả". Nhưng nếu mọi thứ không đâu vào đâu, "bạn sẽ chỉ cảm thấy tràn ngập cảm giác căm ghét".
Ý tưởng cho rằng đời sống tình dục quyết định sức khoẻ và hạnh phúc của con người đã tồn tại qua thời Trung Cổ, qua thời Khai Sáng và thậm chí đến cách mạng tình dục hồi thập niên 1960.
Chẳng hạn như vào năm 1942, Philip Wylie viết rằng bản năng tính dục là "một trong ba hoặc bốn động lực căn bản nhất mà tất cả mà chúng ta có, tận hưởng và khát khao". Từ đó có thể suy ra là nếu một người không có khao khát tình dục thì người đó cũng sẽ không có những đam mê, hành động, hoặc thậm chí cả sự tồn tại.
Một bài báo xuất bản năm 2002 trên một tạp chí thường niên ở Hoa Kỳ làm rõ quan điểm về vấn đề này.
'Bạn gọi một người vô tính là gì?' tác giả bài báo đăng trên tạp chí của National Religious Vocation Conference đặt câu hỏi. "Câu trả lời: Đó không phải người. Người vô tính không tồn tại. Tình dục là món quà của Thượng đế và vì thế là một phần căn bản định danh loài người."
Sự dè dặt với sự vô tính là hoàn toàn có thể hiểu được.
Một nghiên cứu gần đây của các tác giả từ Đại học Yale yêu cầu 169 người tự nhận mình là vô tính hãy viết một tường thuật với kết thúc mở về sự phát triển của vô tính trong họ và việc họ tiết lộ điều đó với người khác.

Trong nhiều trường hợp, người được phỏng vấn kể rằng khi họ tiết lộ, người thân và bạn bè không tin.
Một phản ứng được kể lại là: "Bạn đâu phải một cái cây."
Một người khác nói đó "chỉ là một giai đoạn" và rằng họ sẽ cảm thấy khác khi họ gặp "đúng người". Đây cũng tranh luận dài và dễ gây tổn thương thường được dùng để thuyết phục người đồng tính rằng họ thực ra là những người dị tính bị thất tình.
Một người từng gọi đến tổng đài người đồng tính địa phương và nghĩ rằng mình sẽ được thấu hiểu, được chấp nhận bởi nhóm người trong hàng chục năm vốn từng bị coi là có xu hướng tình dục vô đạo đức hoặc bất hợp pháp.
Thế nhưng cô cảm thấy hoang mang khi người bên kia đầu dây điện thoại nói với cô, "người vô tính không tồn tại".

Image copyright Getty Images

Image caption Cộng đồng LGBT không phải lúc nào cũng cởi mở với người vô tính, nhưng thái độ này đang dần thay đổi

Người sống độc thân thường là do họ lựa chọn đời sống đó thay vì sống chung với người khác, và thường là họ theo đuổi cuộc sống độc thân bằng một lời thề. Người vô tính thì không thế.
Người bị rối loạn chức năng tính dục có những triệu chứng, và đó là những triệu chứng có thể chữa khỏi. Người vô tính là do bẩm sinh và không thể thay đổi. Người vô tính không vô dụng hay hỏng hóc bộ phận nào cả.

"Đó không phải sự độc thân," Dore nói. "Đó không phải là xu hướng tiêu cực về tình dục. Đó cũng không phải là chọn lựa không quan hệ tình dục."

Bogaert, giáo sư về khoa học sức khoẻ và tâm thần tại Đại học Brock, đã giành cả sự nghiệp để nghiên cứu, tìm hiểu về sự vô tính.

Tuy đã ra một cuốn sách về đề tài này hồi năm 2012, nhưng Bogaert vẫn duy trì quan điểm rằng hiểu biết của chúng ta cho đến nay vẫn còn rất hạn hẹp, và đây là lĩnh vực cần phải được nghiên cứu sâu hơn.

"Cần thêm nhiều nghiên cứu được tiến hành để tìm hiểu nguồn gốc của sự vô tính," ông nói.

"Có các nghiên cứu cho thấy sự vô tính chịu tác độc của một số nhân tố sinh học ban đầu như gene, hormone trước khi chào đời tác động đến sự phát triển của não từ sớm."

Một trong những phỏng đoán về sự vô tính cho rằng rất có thể sự thiếu ham muốn tính dục bắt nguồn từ việc thiếu hụt nội tiết tố.

Điều này dẫn đến ý tưởng cho rằng sự thiếu ham muốn ở người vô tính vượt ra ngoài giới hạn tính dục, giống như sự thiếu hụt testosterone, dẫn đến sự nhạt nhẽo trong các lĩnh vực khác của đời sống.

"Tôi nghĩ chúng ta cần để ngỏ khả năng rằng một số người vô tính có một loại hormone điển hình nào đó, nhưng không có mấy bằng chứng cho thấy đây là tình trạng chung của hầu hết người vô tính," Bogaert nói.

"Ngoài ra, một số người vô tính vẫn còn một trạng thái ham muốn nào đó - nhưng là ham muốn không phải gắn bó với người khác."

Dore đồng ý rằng có rất nhiều sự khác biệt. "Vô tính không phải trạng thái nước đôi," anh nói.

"Đó là một thể độc lập. Một người có thể được xác định là người nửa vô tính nếu họ có ham muốn tình dục thấp hơn so với những người khác, thế nhưng họ vẫn có những lúc cảm thấy ham muốn."

Cũng có các xu hướng khác của mỗi quan hệ lãng mạn, anh nói.

Một người vô tính có thể yêu một người khác giới, yêu một người đồng giới, yêu người ở cả hai giới hoặc yêu bất cứ ai thuộc giới tính nào, ví dụ vậy.

Một số có thể thích thú với sự gần gũi về thể chất như vuốt ve nhưng không dẫn tới quan hệ tình dục - trong khi số khác cảm thấy khó chịu.
Để diễn tả một loạt trải nghiệm của người vô tính, một nghiên cứu do Mạng lưới giáo dục và Tầm nhìn Người Vô tính (Aven), một nhóm hỗ trợ được sáng lập từ năm 2001 ở San Francisco, đã tiến hành khảo sát đối với nhóm người thừa nhận mình là người vô tính

Image copyright Getty Images

Image caption Một người vô tính vẫn có thể được xác nhận là đồng tính hoặc dị tính, tìm kiếm tình yêu với người đồng giới hay khác giới

Kết quả cho thấy 70% nói họ còn trinh, 11% nói họ không còn trinh tiết nhưng hiện tại không hoạt động tình dục, 7% nói họ có hoạt động tình dục, 17% nói họ "hoàn toàn lãnh đạm" trước tình dục. 38% người nói họ "ít nhiều lãnh đạm" trước tình dục. 27% nói họ không có nhu cầu rõ rệt đối với tình dục, nhưng 4% có lẽ hơi nhầm lẫn, nói họ có ham muốn tình dục.

Khó sống trong thế giới tính dục

Dù có nhiều khó khăn trong việc tìm hiểu nhóm người phức tạp và có nhiều mặt như vậy, Bogaert bảo lưu quan điểm rằng công trình nghiên cứu sẽ có ích cho tất cả các lĩnh vực nghiên cứu tính dục.
"Hiểu sự vô tính tốt hơn, chúng ta sẽ hiểu rõ hơn về tính dục," ông nói. "Điều này quan trọng ở nhiều cấp độ khác nhau."

Mặc dù ông hứng khởi với việc nghiên cứu về người vô tính, Bogaert vẫn quan tâm sâu sắc tới những thách thức mà một người vô tính phải đối mặt trong đời sống.
"Câu hỏi lớn nhất mà người vô tính phải đối mặt là làm sao có thể sống trong một thế giới được tính dục hóa quá mức," ông nhận định.
"Họ có thể gặp phải sự kỳ thị, hoặc ít nhất là mất kết nối ở mức độ nào đó với thế giới tình dục ngoài kia. Họ có thể phải đối mặt với khó khăn khi tìm người yêu, vì một số người vô tính vẫn lãng mạn và muốn yêu thương người khác dù họ không thích tình dục."
Người ta nói mục các câu hỏi thường gặp nhất tên website của nhóm Aven có một câu hỏi khá đáng buồn: "Liệu tôi sẽ luôn luôn cô đơn phải không?"

Năm 2009, Dore gia nhập nhóm Aven sau khi anh thấy một số sinh viên từ trường đại học của anh cũng là thành viên và anh muốn gặp họ.
"Trước đó, tôi có xu hướng tránh nói về đề tài tình dục và việc có các mối quan hệ tình cảm," anh nói.
Điều đó thay đổi khi Dore nhận ra sự quan trọng của việc công khai.
"Nếu chúng tôi không nói về sự vô tính thì mọi người sẽ đơn giản cho rằng người vô tính không tồn tại hoặc có gì đó sai xảy ra với những người như vậy," anh nói.
Năm sau đó, khi Dore tham gia một cuộc tuần hành lần đầu tiên ở London, anh công khai với cha mẹ rằng anh vô tính.
"Tôi nghĩ việc đó khiến mọi thứ rõ ràng hơn với họ," anh nói.

Image caption Những nhà hoạt động vô tính giờ đây đã xuất hiện nhiều trong các cuộc diễu hành

Hai năm sau đó, Dore giúp tổ chức một hội nghị toàn cầu về người vô tính ở London.

Tổ chức Aven đã phát triển rất nhanh trong thập niên vừa qua, từ 391 thành viên năm 2003, đến 82.979 thành viên trong năm nay. Các hoạt động cũng tăng lên. Rất nhiều nhóm hoạt động trong trường giờ đã thêm vào người vô tính.

Tuy nhiên, vẫn còn thiếu cơ sở dữ liệu tốt để có con số thật sự. Vấn đề cần được làm rõ thêm. Văn phòng Thống kê Quốc gia hiện đang xem xét bổ sung "vô tính" vào danh sách các xu hướng tính dục trong bảng câu hỏi điều tra dân số Anh Quốc 2021.

"Với cộng đồng vô tính, việc được chấp nhận là điều vô cùng quan trọng," Dore nói.

"Trong nhiều năm, người ta đã tranh luận về tính phổ biến của khuynh hướng này, và chúng tôi không có mấy thông tin để đấu tranh."

"Con số 1% của Bogaert đưa ra lại đi kèm với rất nhiều lời chối từ trách nhiệm, và con số thực sự về số người vô tính nói chung có thể cao hơn. Điều tra dân số Anh Quốc sẽ cung cấp cơ sở dữ liệu lớn nhất cho chúng tôi. Nó sẽ đưa người vô tính lên bản đồ."

Ngoài sự phổ biến, với Dore và những người như anh, quan trọng là phải tranh đấu với ý tưởng rằng người vô tính về mặt nào đó không trọn vẹn và kèm hoàn hảo so với những người khác.

Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Future.
http://www.bbc.com/vietnamese/culture_social/2016/08/160807_i-have-never-felt-sexual-desire_vert_fut

Bạn có đời sống tình dục ‘bình thường’?

David Robson

Image copyright Think Stock

Hãy đối mặt với điều này đi, tình dục của con người là phức tạp. Có thể cũng có nhiều sở thích khác nhau trong tình dục giống như đối với sở thích ăn uống, ý thích của chúng ta thay đổi tùy theo nước, theo cá nhân con người, theo từng ngày.

Quảng cáo

Vì vậy việc cố gắng mô tả đời sống tình dục “bình thường” là điều ngốc nghếch; sự đa dạng là hết sức lớn mà một sự thống kê đơn thuần không bao giờ nắm bắt được cảm giác của đa số người. BBC Future đã xem xét số liệu và cố gắng có được một ý niệm về biên độ rộng của sắc màu tình dục, đi từ việc thực tế ta thích tình dục đến mức nào cho tới việc ta thực sự làm gì trong chăn.

Image caption CHÚNG TA THÍCH QUAN HỆ TÌNH DỤC ĐẾN MỨC NÀO? KHÔNG PHẢI AI CŨNG CÓ HAM MUỐN TÌNH DỤC. TỪ 0.4% ĐẾN 3% ĐÀN ÔNG VÀ ĐÀN BÀ CÓ THỂ LÀ VÔ TÍNH.

Khảo sát về hành vi tình dục là không đáng tin cậy vì nói về tình dục vẫn còn là điều né tránh, những người tham gia trả lời có thể không nói hết sự thật, hoặc ngược lại họ có thể cảm thấy cần huênh hoang ra vẻ ta đây. Những số liệu thống kê này không phải sự thật đáng tin tưởng, nhưng được coi như là một điểm tham chiếu chung với những bằng chứng cho tới lúc này và với đời sống tình dục của thế kỷ 21.

Image caption CHÚNG TA QUAN HỆ TÌNH DỤC VỚI AI? 2% GÁI LÀNG CHƠI. 53% MỘT QUAN HỆ LÂU DÀI. 9% NGƯỜI LẠ MỚI GẶP. 12% NGƯỜI BẠN VÌ VỤ LỢI. 24% ĐỐI TÁC TÌNH CỜ.

Rất khó để đưa ra một con số về xu thế tình dục: Tỷ lệ ước tính của đồng tính thay đổi từ 1% đến 15% tùy thuộc vào việc bạn hỏi ai, bạn hỏi thế nào, và có phải bạn đang tìm sự hấp dẫn, hành vi hoặc xác định danh tính. Tuy nhiên một vài điều tra mới đây trên khắp thế giới cho thấy một số người hoàn toàn không có ham muốn tình dục (nhưng không phải là họ chưa bao giờ có quan hệ). Còn đối với các khuynh hướng tình dục khác, tỉ lệ chính xác là không có (thường cho là khoảng 1%) nhưng hiện có một xu thế vô tính đang tăng lên đối với những người không có ham muốn tình dục. Tài liệu tham khảo:Psychology and Sexuality

Image caption TA CÓ QUAN HỆ TÌNH DỤC THƯỜNG XUYÊN KHÔNG? 18% KHÔNG LẦN NÀO TRONG NĂM QUA 8% MỘT LẦN MỘT NĂM. 28% 1-2 LẦN MỘT THÁNG 40% 1-3 LẦN MỘT TUẦN. 6,5% 4 LẦN HOẶC HƠN TRONG MỘT TUẦN.

Một quan niệm sai là phần lớn quan hệ tình dục tình cờ là đối với người mà ta chỉ vừa mới gặp; thực tế cho thấy tình dục xảy ra ở rất nhiều hình thái không chính thức và việc qua một đêm với người không quen biết là tương đối hiếm, như điều tra của Mỹ năm 2009 cho biết. (Mặc dù điều này có thể bị sai lệch ít nhiều đối với thanh thiếu niên và người ngoài 20, số liệu cũng không khác nhiều đối với những người tuổi dưới 60). Nói cách khác, “điều này là phức tạp” với khoảng gần 50% dân số. Tài liệu tham khảo:Journal of Sexual Medicine

Image caption TA QUAN HỆ NHƯ THẾ NÀO? ĐỐI VỚI NGƯỜI TỪ 18-59- Ở LẦN QUAN HỆ CUỐI CÙNG. 86% PHỤ NỮ 80% ĐÀN ÔNG THEO ĐƯỜNG ÂM ĐẠO. 67% PHỤ NỮ 80% ĐÀN ÔNG DÙNG ĐƯỜNG MIỆNG. 3,5% PHỤ NỮ 9% ĐÀN ÔNG THEO ĐƯỜNG HẬU MÔN.

Số liệu này là dựa trên Điều Tra Tình Dục Thế Giới ở Mỹ với hơn 50.000 người trả lời ở tuổi trên 18. Và mặc dù tần số quan hệ tình dục giảm dần theo tuổi nhưng nó không thấp như bạn nghĩ. Một cuộc điều tra mới đây đối với người có tuổi (trung bình là 70) cho thấy ít nhất 50% có quan hệ tình dục hơn 2 lần một tháng, và 11% có quan hệ hàng tuần. Tài liệu tham khảo:Social Indicators Research and Archives of Sexual Behaviour

Image copyright Other

Image caption LÀM TÌNH BAO LÂU? 30-45 PHÚT ĐỒNG TÍNH NỮ. 15-30 PHÚT VỚI CẶP NAM NỮ THÔNG THƯỜNG. 15-30 PHÚT VỚI ĐỒNG TÍNH NAM

Những con số này là dựa trên một điều tra giấu tên với 2.000 người trả lời, tuổi từ 18-59 ở Mỹ, họ được hỏi về hành vi quan hệ tình dục cuối cùng như thế nào. Tài liệu tham khảo:The Journal of Sexual Medicine
Mặc dù người đồng tính nữ cho biết tần số quan hệ tình dục là ít hơn đồng tính nam hoặc những cặp dị tính, có vẻ như có thực trạng ít lại là nhiều, theo điều tra trên mạng của Canada và Hoa Kỳ. Tài liệu tham khảo: Canadian Journal of Human Sexuality.

Image caption TỶ LỆ GIẢ VỜ ĐẠT CỰC ĐIỂM? 25% ĐÀN ÔNG 50% PHỤ NỮ

Vì sao thua bạc mà vẫn say?

Chris Baraniuk

Image caption Có thể việc trong đánh bạc cảm giác phấn chấn cũng quan trọng như việc thắng (Ảnh: Getty Images)

Không ai là thích thua, ngay cả các con bạc bệnh hoạn. Nếu như nhà cái luôn thắng, vì sao lại cứ đánh bạc? Những người cờ bạc cho hay là mặc dù thua liểng xiểng, cảm hứng say sưa vẫn lôi họ đến đánh bài.

Quảng cáo

“Lúc nào tôi cũng muốn đánh bạc” Một người từng cờ bạc kể lại với báo Scientific American năm 2013. “Tôi thích cái cảm giác say bạc.”
Mới đây, một chuyên viên Wall Street thú nhận đã lừa đảo gia đình, bạn bè và các người khác 100 triệu USD để đánh bạc.
“Đó là một cách để tôi có tiền thỏa mãn thú đánh bạc,” ông nói trước tòa.
Nhưng nếu ai đó cuối cùng mất tiền (thậm chí mất việc hoặc mất nhà do đánh bạc) thì làm sao cái thú say bạc đó lại có thể chiến thắng những mất mát?
Điều đầu tiên phải ghi nhận là người ta không chỉ đánh bạc để hòng thắng. Mark Griffiths, một nhà tâm lý học ở đại học Nottingham Trent chuyên về nghiện cờ bạc, chỉ rõ rằng người cờ bạc có một loạt động lực của thói xấu này.
Trong một cuộc điều tra 5.500 người cờ bạc thì triển vọng “thắng một khoản tiền lớn” là yếu tố mạnh nhất. Nhưng tiếp ngay theo sau là “vì để cho vui” và “vì nó rất lý thú”.
“Ngay cả khi khi bạn thua bạc thì cơ thể bạn cũng sản sinh ra chất adrenalin và endorphins,” ông nói. “Người ta bỏ tiền ra để tiêu khiển.”

Image caption Cảm giác phấn chấn của việc thắng bạc có thể sẽ còn mạnh hơn sau khi thua liên tiếp (Ảnh: Getty Images)

Điều này cũng được một nghiên cứu năm 2009 của chuyên gia đại học Stanford ở California ủng hộ, họ thấy rằng khoảng 92% người chơi bị “mất ngưỡng” (mà dưới ngưỡng đó thì họ sẽ không chơi). Tuy nhiên, thực tế xét tổng thể có thể là họ mất tiền sau khi vào sòng bạc nhưng không vì thế mà ảnh hưởng đến sự thích thú nói chung của việc đánh bạc.
“Người ta cảm thấy thỏa mãn với việc thắng nho nhỏ, và sẽ chấp nhận những mất mát nhỏ,” đồng tác giả Sridhar Narayanan nói. “Họ có ý thức là về lâu dài họ dễ bị thua hơn là thắng.”
Và việc thua bài thực tế có thể, ít nhất là trong giây lát, thúc đẩy phản ứng để thắng. Đó là vì những mong đợi thắng của con bạc thay đổi trong vận thua liên tục.
Robb Rutledge, một nhà thần kinh học ở University College, London, cùng đồng nghiệp đã thực hiện một thí nghiệm với 26 người, não họ được quét khi họ thực hiện một loạt lựa chọn, mỗi lựa chọn có thể ra một kết quả chắc chắn hoặc một kết quả không chắc chắn (tức là một trò may rủi). Người tham gia cũng sẽ cho biết mức độ thích thú sau mỗi 2 lần hoặc 3 lần chọn. Ngoài ra, một thí nghiệm tương tự (nhưng không quét não) được tiến hành ở hơn 18.000 người qua một ứng dụng của điện thoại thông minh.
Trong nhiều phát hiện lý thú, đội ngũ nghiên cứu thấy rằng khi những người tham gia có mức hy vọng thắng thấp thì phản ứng với phần thưởng được nâng cao. Điều này có được bằng chứng ở cả lời khai của chính đối tượng về mức vui sướng cũng như ở số liệu của mày quét não cộng hưởng từ fMRI. Số liệu này cho thấy có hoạt động tăng cường ở vùng não liên quan đến các nơ ron dopamine. Dopamine (một chất truyền dẫn thần kinh phức tạp) có thể trong trường hợp này có liên quan đến những thay đổi trạng thái cảm xúc.
“Nếu người ta thua bạc một bó tiền và vì thế hy vọng suy giảm, thì mức vui sướng của họ sẽ dâng cao khi cuối cùng họ thắng,” Rutledge nói.
Chỉ điều này thôi cũng là rất hấp dẫn rồi. “Mặc dù vậy bạn nên rời khỏi canh bạc vào lúc này.”

Image caption Một số máy đánh bạc có thể được thiết kế để cám dỗ chúng ta lao vào đánh bạc bằng các màu sắc sử dụng (Ảnh: Getty Images)

Nhưng các thiết bị như máy đánh bạc có lôi cuốn hay không? Griffiths viết về các ám hiệu mà máy cờ bạc điện tử tác động đến người chơi. Hiện còn nhiều điều chưa rõ về tác động, nhưng nhiều máy và casino sử dụng màu đỏ và các màu tương tự được coi là gây khuấy động. Rồi còn tiếng động nữa. Griffiths không biết các lời trêu chọc của máy The Simpsons có tác động tiêu cực thế nào đối với người chơi.
Thí dụ khi một người chơi bị thua thì nhân vật Mr Smithers của máy có thể tuyên bố “Bạn bị đuổi rồi!”
“Theo giả thuyết của lý thuyết về bực tức và hối tiếc thì điều này làm cho máy chơi cờ bạc lý thú hơn,” Griffiths viết trong một bài nghiên cứu.
Một yếu tố chính về mức say mê của bất kỳ trò chơi nào là mức thường xuyên mà người chơi đặt cược. Bởi vì việc có cơ hội chơi bạc có liên quan đến mức độ đánh bạc trong một cộng đồng nào đó, Griffiths lập luận rằng đó là số lượng phần thưởng có thể có (không phải phần thưởng thực tế hoặc cách thức đánh bạc) mà nó lôi cuốn người nghiện cờ bạc.

Image caption Xét cho cùng có lẽ quá trình đánh bạc là sự lôi cuốn mạnh nhất (Ảnh: Getty Images)

Cờ bạc và máy đánh bạc trường cũng được thiết kế để đảm bảo người chơi quan tâm bằng cách cho những phần thưởng thay thế, như tín dụng bổ sung hoặc (sau khi thua) khả năng thắng lớn hơn thường lệ trong lần tiếp theo.
“Nếu bạn đưa vào những lô có thưởng nhỏ không nhất thiết phải là tài chính thì điều đó sẽ duy trì được sự hưởng ứng của người chơi,” Griffiths nói.
Và điều thú vị là có những trường hợp mà người chơi cố gắng xây dựng một “kỹ năng giả tạo” là một cách để bào chữa cho việc săn tìm phần thưởng tiềm năng này. Griffiths đưa ra một thí dụ của máy đánh bạc ở Anh được thiết kế với logic thích nghi, nghĩa là nó có thể trả nhiều tiền hơn là số tiền họ lấy được của khách hàng trong một giai đoạn nào đó, sau đó nó máy quay trở lại với chế độ kém hào phóng hơn. Như vậy có nghĩa là một số người chơi tìm cách mò những máy nào cho đến nay đang giữ hầu bao để rồi họ sẽ tới máy đó khi nó “xả phần thưởng”.

Tất cả những điều này bổ sung cho ý kiến là chủ yếu cờ bạc hoàn toàn không phải là việc thắng. Đó là quá trình đỏ đen và tất cả các yếu tố kèm theo làm nó thú vị. Trong khi việc cờ bạc bệnh lý không thể giải thích một cách đơn giản (thường có nhiều lý do vì sao việc mê đánh bạc lại xảy ra ở một người) chắc chắn sẽ thú vị để tìm hiểu làm sao mà sự xao xuyến bối rối có thể gắn bó với kiểu và cơ chế của loại đánh bạc nào đó.
Và ngay cả khi không phải là một sự ám ảnh khó hiểu thì cờ bạc hình như vẫn còn là điều vui chơi tiêu khiển cho những người khi về đến nhà là hết sạch tiền. Bạn có nên đặt cọc tất cả vào đỏ hoặc đen không? Có thể cũng chẳng quan trọng.
Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Future
http://www.bbc.com/vietnamese/culture_social/2016/08/160806_the-buzz-that-keeps-people-gambling_vert_fut

Con gái Obama làm thêm ở nhà hàng

Sasha Obama, con gái Tổng thống Obama mặc đồng phục khi làm thêm hè

Image copyright

Image caption Sasha Obama được nhân viên an ninh mật đưa lên xe sau khi hết ca làm thêm hè

Sasha Obama, con gái của Tổng thống Mỹ, ông Barrack Obama, vừa hoán đổi sự êm ấm tại Tòa Bạch Ốc với quầy hàng một quán ăn bán đồ biển, truyền thông Mỹ đưa tin.

Quảng cáo

Cô gái 15 tuổi vừa nhận công việc làm khi nghỉ hè bán đồ ăn tại một cơ sở kinh doanh ở Martha's Vineyard, bang Massachusetts.
Sasha, dùng tên đầy đủ là Natasha, được sáu nhân viên an ninh mật đi kèm tới nhà hàng này, tờ Boston Herald đưa tin.
Thị xã này là địa điểm được gia đình Obama yêu thích cho các kỳ nghỉ mùa hè.
Ảnh cho thấy con gái út của Tổng thống Mỹ mặc đồng phục của nhà hàng với áo phông xanh và đội mũ làm việc tại quầy.
Một người làm việc cùng nói với tờ Herald: "Cô làm việc ở dưới nhà, khu mua đồ ăn mang đi. Chúng tôi tự hỏi tại sao lại có tới sáu người giúp cô bé này như vậy, nhưng rồi chúng tôi phát hiện ra cô bé là ai."
Tòa Bạch Ốc không có bình luận gì về tin này nhưng Đệ nhất phu nhân Michelle Obama đã nói về việc cố nuôi dậy hai cô con gái làm sao có cuộc sống bình thường nhất có thể có được.
Ngoài việc làm ở quầy bán đồ ăn mang đi, Sasha Obama còn được nói là làm các việc khác như lau dọn bàn và giúp chuẩn bị nhà hàng trước khi mở cửa bán đồ ăn trưa.
Toán an ninh bảo vệ cô được thấy đứng đợi ở gần một chiếc xe hơi lớn hoặc ngồi trên các ghế băng trong khi con gái Tổng thống phục vụ bữa ăn cho khách hàng.

Image caption Ông Obama và hai con gái Malia (trái) và Sasha (phải) trong một cửa hàng ở Washington hồi 2015

Con cái của các nhân vật nổi tiếng khác từng làm thêm kiếm tiền

Con gái lớn của Tổng thống Obama, Malia, chị gái của Sasha Obama, đã có hai đợt thực tập làm việc tại nơi quay phim
Brooklyn Beckham, con trai của David và Victoria Beckham, từng làm việc tại văn phòng của nhà làm phim người Anh Guy Ritchie ở London
Khi còn là một thiếu niên, con trai ông Donald Trump, Donald Trump Jr, từng làm việc tại cảng của cha mình ở Trump Castle tại Thành phố Atlantic.
http://www.bbc.com/vietnamese/world/2016/08/160805_obama_daughter_restaurant_job

Biểu diễn khoả thân giữa London gây sốc

Lindsay Baker

Image caption Nhóm nghệ sĩ Tân Tự Nhiên toả sáng bằng màn trình diễn khoả thân đầy ấn tượng vào thập niên 1980. Ảnh: Từ kho lưu trữ của nghệ sĩ Tân Tự Nhiên

"Lặng người choáng ngợp" là phản ứng của khán giả trước buổi trình diễn của những nghệ sĩ theo trào lưu Tân tự Nhiên ở Nhà hát Opera Hoàng gia ở London, nghệ sĩ Wilma Johnson, một trong những thành viên sáng lập của nhóm này nói.

Quảng cáo

Nhóm thể hiện một màn cổ vũ, trong tư thế hoàn toàn khoả thân nhưng trên mình được trang điểm bằng những hình vẽ, và trên tay họ là những trái cầu bông đặc trưng của màn cổ vũ. Họ đã khiến cả khán phòng thấy sốc.
Nhóm nghệ sĩ được diễn viên và biên đạo múa đồng thời là một vũ công ballet, Michael Clark, mời đến tham gia trong một sự kiện gây quỹ.
Sự kiện này đã trở thành ký ức thú vị nhất của Johnson. "Khi còn bé, tôi bị loại khỏi trường múa ballet vì quá vụng về," bà nói với BBC Culture. "Vì thế, sự im lặng sững sờ trong Nhà hát Opera Hoàng gia thật tuyệt vời."
Nhóm nghệ sĩ Tân Tự Nhiên toả sáng bằng màn trình diễn khoả thân mô tả sự gián đoạn, đối đầu, sự hỗn loạn và nhầm lẫn của dòng nghệ thuật ngầm tại London suốt thập niên 1980.
Những màn trình diễn khoả thân của họ làm khán giả kinh ngạc tại các câu lạc bộ, phòng triển lãm và rất nhiều nơi công cộng, nơi nhóm thường bất ngờ xuất hiện và ngay lập tức trình diễn theo kiểu "du kích".
Hoang dại, phá cách và đầy khiêu khích, nhưng các nghệ sĩ này từng sớm bị rơi vào quên lãng.
Giờ đây, nghệ thuật của họ đang được khám phá lại, và họ đã tái hiện buổi diễn ở Studio Voltaire, London.
Cuộc trình diễn lồng phim và ảnh chụp vào phần biểu diễn trực tiếp, dù rằng lần này họ không khoả thân hoàn toàn.
Nói chung, cuộc trình diễn của nhóm hài hước một cách kỳ lạ.

Image caption Vào năm 1984, nhóm biểu diễn tác phẩm thể nghiệm "Bơi và đi dạo" ngay trước Toà nhà Centrepoint ở trung tâm London. Ảnh: Từ kho lưu trữ của nghệ sĩ Tân Tự Nhiên

Christine Binnie cùng với chị gái Jennifer, và Wilma Johnson, là những người sáng lập nhóm, tái hiện cảnh "ngư phủ và nàng tiên cá" bên ngoài toà nhà Centrepoint nổi tiếng ở ngay trung tâm London.
Bà nhớ lại cuộc trình diễn thu hút rất nhiều sự quan tâm, và trong số khán giả có cả cảnh sát: "Chúng tôi trò chuyện với một cảnh sát trong vòng 10 phút, cuối cùng viên cảnh sát đó đã không bắt giữ mà chỉ yêu cầu chúng tôi mặc áo khoác vào."
Theo một luật định có từ thời Victoria đến nay vẫn còn hiệu lực tại Anh, thì chỉ có đàn ông bị cấm phô diễn thân thể ở nơi công cộng còn phụ nữ thì không.
Ba phụ nữ này cộng tác với một cộng đồng sáng tạo rộng lớn ở London, trong đó có một số người đạt được thành công đáng chú ý - như Michael Clark, nghệ sĩ Grayson Perry, ca sĩ Boy George, và các nhà làm phim Derek Jarman và John Maybury.
Toả sáng có thể là một từ chưa tương xứng lắm với nhóm các nghệ sĩ này, gồm các sinh viên trường nghệ thuật, người từ các câu lạc bộ, nghệ sĩ trình diễn và những nam nghệ sĩ giả gái nằm trong nhóm sáng tạo ra phong trào Tân Lãng mạn.
Jennifer Binnie nói: "Chúng tôi thuộc về cuộc sống phóng khoáng, và việc mở toang cuộc sống đó ra đã cho phép chúng tôi làm được những gì chúng tôi từng biểu diễn. Đó là cách chúng tôi thể hiện nữ tính của mình."

Image caption Sử dụng hình vẽ cơ thể và đạo cụ là bông cổ vũ, các nghệ sĩ biểu diễn hài hước ngay cả với những chủ đề nghiêm túc nhất trong kỷ nguyên của nữ quyền. Ảnh: Từ kho lưu trữ các nghệ sĩ Tân Tự Nhiên

Khoả thân hoàn toàn nhưng lại vẽ trên cơ thể là phong cách ba nữ nghệ sĩ theo đuổi đến mức cực đoan, gây sốc và quyết liệt.
Đặc biệt Grayson Perry là thành viên chủ chốt của nhóm thời đó, và tham gia vào rất nhiều buổi trình diễn của phụ nữ, sau này đã mô tả các nghệ sĩ Tân Tự nhiên là "những người Bohemia thực thụ".

Ngôn ngữ cơ thể

Tất nhiên, ba nghệ sĩ theo đuổi lý tưởng của người Bohemia từ sớm.
Với Christine, chuyến thăm Đức vào cuối thập niên 1970 là một trong những tia sáng ban đầu của nguồn cảm hứng.
"Những cô gái Đức giang hồ tắm nắng khỏa thân quanh hồ, trong khi đám dân chơi ở Anh lúc nào trông cũng xanh đớt, mặc đồ đen và ru rú trong nhà."
Chị em Binnie được cha mẹ là nghệ sĩ giáo dục từ bé và luôn tin vào phong cách "sống tự nhiên". Ở nhà, tự do thể hiện luôn được khuyến khích, với đồ thủ công và thức ăn trồng tự nhiên trong cuộc sống hàng ngày.
"Tất cả chúng tôi đều yêu thích hoạt động ngoài trời," Christine kể lại.
Thời ấu thơ, hai chị em họ cũng tham gia hoạt động hướng đạo sinh, và niềm đam mê cắm trại ban đầu sau đã theo họ đi vào những cuộc trình diễn theo trường phái Tân Tự nhiên, khi họ khỏa thân biểu diễn một nghi thức nấu ăn với một cái bếp gas du lịch.

Image caption Christine Binnie, nghệ sĩ đồng sáng lập của nhóm, được Wilma Johnson chụp ảnh trong cuộc biểu diễn trước Bảo tàng Anh Quốc năm 1982. Ảnh: Từ kho lưu trữ các nghệ sĩ Tân Tự nhiên

Mặc dù được thực hiện một cách vui vẻ và hài hước, có một điểm thực sự nghiêm túc trong các cuộc trình diễn của những người phụ nữ này.
"Đó là vấn đề tự do và thể hiện cơ thể phụ nữ theo cách thật tự nhiên," Christine nói.
"Nhìn tổng quan, ba chúng tôi không phù hợp lắm vì tất cả các cô gái khác trong buổi diễn được trang điểm rất kỹ càng, ăn mặc đẹp, và những người đàn ông ăn mặc rất thời trang và cực kỳ đẹp. Chúng tôi thì theo phong cách lộn xộn, cảm xúc hơn. Chúng tôi không cố làm vừa lòng ai cả, và chúng tôi không tỏ ra gợi tình. Đây là sự tự do thể hiện."
Nhóm nghệ sĩ cũng đối diện với một số khía cạnh không mấy dễ chịu của kỷ nguyên phong trào nữ quyền.
"Chúng tôi đặt câu hỏi liệu những nhà nữ quyền có thực sự khiến phụ nữ có thêm sức mạnh hay không," Jennifer nói. "Trong thời cuối thập niên 1970 tới đầu thập niên 1980, chúng tôi không phù hợp với những hình mẫu lý tưởng về nữ quyền - chúng tôi choàng khăn lông, sơn vẽ lên cơ thể và chúng tôi vui vẻ."
Chị em nhà Binnie kể từ đó đã trở thành thợ gốm, và Wilma Johnson giờ là "một người tập lướt ván" tại một bãi biển tự nhiên ở Pháp và đã viết một quyển sách tên Surf Mama, nói về cuộc đời của bà.
Cả ba vẫn là bạn bè thân thiết của nhau qua nhiều thập niên. "Sức mạnh lớn nhất từ những việc chúng tôi làm, đó là chúng tôi chưa bao giờ trình diễn đơn độc," Christine nói.
"Chúng tôi luôn trình diễn cùng nhóm, việc này khiến chúng tôi dám mạnh dạn hơn và trở thành một nhóm đầy sức mạnh, và đó là một phần lý do khiến chúng tôi trở lại cùng nhau trong buổi biểu diễn này."
"Khi bạn là phụ nữ đến độ tuổi nào đó, bạn bắt đầu cảm thấy mình trở nên vô hình. Mọi người chẳng ai thèm chú ý đến bạn."

Đam mê khoả thân

Khoả thân luôn gây sốc, khêu gợi hoặc khiến ta bật cười - như những người bị rách quần khi chơi thể thao hay các sự kiện công cộng từng gặp phải suốt nhiều thập niên qua.
Những người theo chủ nghĩa tự nhiên và nghệ sĩ khoả thân cũng thường bị coi là đối tượng chọc cười.
Nhưng ngày càng có nhiều chủ đề khoả thân được sử dụng trong những bối cảnh khác nhau.
Nghệ sĩ Spencer Tunick đã xây dựng những tác phẩm phi thường và sống động bằng cách sử dụng hàng ngàn người mẫu khoả thân.
Tác phẩm gần đây nhất của ông là với 3.000 người tình nguyện khoả thân với màu sơn xanh trên cơ thể - trong một tác phẩm nghệ thuật quy mô lớn trình diễn tại Hull khi chào đón năm Thành phố Văn hoá 2017 của nơi này.
Trong khi đó, một chương trình truyền hình và thể nghiệm xã hội trên kênh Channel 4 của Anh, có tên "Life Stripped Bare" (Cuộc sống trần truồng), khám phá cách một nhóm người cởi bỏ quần áo, đồ đạc trong suốt ba tuần.

Image copyright AFP Ngoài ra, biểu tình khoả thân hay bán khoả thân vẫn là hình thức thể hiện mạnh mẽ.
Chẳng hạn như, cuộc đạp xe khoả thân toàn thế giới World Naked Bike Ride là một trong những cuộc biểu tình "ăn mặc tuỳ thích" chống lại việc thiếu các tuyến đường an toàn cho người đạp xe.
Và dĩ nhiên, ta có thể nhắc tới nhóm các nhà hoạt động người Ukraine, nhóm Femen, và nhóm nhạc punk Pussy Riot của Nga, là những nhóm đều nổi danh với phong cách để ngực trần.
Jessica Vaughan, người giới thiệu cho buổi trình diễn Tân Tự Nhiên, nói rằng những gì mà chị em Binnies và Johnson thực hiện vào thập niên 1980 đã đi trước thời đại và thật không công bằng khi không được lịch sử đề cập đến.

"Có nhóm Femen và nhóm Pussy Riot, nhưng những nghệ sĩ Tân Tự nhiên hoàn toàn khoả thân, họ chính là những người bứt phá giới hạn," bà nói với BBC Culture.
"Và họ không được đại diện đủ mức trong những năm 1980, có thể vì tại trong những bối cảnh mà họ xuất hiện thì đàn ông luôn đóng vai trò quan trọng hơn. Họ hành động cùng với những nhân vật này nhưng theo cách hoàn toàn đối nghịch. Họ lộn xộn hơn, hỗn loạn hơn những người thường được gọi hài hước là Trường phái Tân Lãng mạn."

Những người theo trường phái Tân Tự nhiên giờ đã phù hợp xu thế hơn, nếu không muốn nói là vẫn hơn, Jessica Vaughan nói.
"Tôi nghĩ giờ đây còn có nhiều áp lực hơn lên phụ nữ, buộc họ phải tuân theo những hình ảnh cơ thể nhất định, trông có vẻ trơn mịn, mượt mà và cạo sạch lông. Những người theo Tân Tự nhiên hoàn toàn đối nghịch."
“Tôi không thể tưởng tượng thấy một phụ nữ khoả thân theo cách khiêu khích đến vậy ở nơi công cộng. Mọi thứ đều bị truyền thông và mạng xã hội thao túng và chỉnh sửa cho hoàn hảo."
"Thật hài hước khi được xem sự nguyên bản và ngẫu hứng khi họ đi ra ngoài kia và chứng kiến những phản ứng mà họ gặp phải giữa đám đông. Đó là sự hồn nhiên và vui vẻ của họ.”
Bản tiếng Anh đã đăng trên BBC Culture.

BIỂN ĐÔNG- DÂN LÀM BÁO

VŨ ĐÔNG HÀ * LÃNH TỤ PHONG TRÀO

Lãnh tụ của một phong trào: Đằng sau cuộc Cách Mạng Dù và những bài học cho chúng ta

Vũ Đông Hà (Danlambao) - Không thể phủ nhận là ở thế giới vẫn có những lãnh tụ như Aung San Suu Kyi, Nelson Mandela hay Martin Luther King Jr. Cũng thấy rằng phong trào dân chủ tại Serbia và trong cuộc Cách mạng Hoa Lài đã không cần có một lãnh tụ cầm cờ đi đầu. Nhưng ở thời điểm của thế kỷ 21, nếu muốn có một lãnh tụ thì khó mà có thể xảy ra như trường hợp của Lê Lợi, Quang Trung ngày xưa.

Bài viết sau đây được viết vào những ngày Hong Kong dậy sóng với những cánh dù. Qua đó, bạn đọc sẽ tìm thấy Joshua Wong đã được xây dựng thành biểu tượng của một lãnh tụ qua một chiến lược như thế nào.

Hai tuần trước ngày 1 tháng 10, 2014. Một cuộc họp bí mật giữa các lãnh đạo phong trào Scholarism, Occupy Central, Hong Kong Federation of Students và nhiều người khác. Ngày đầu tháng được chọn làm ngày phát động chiến dịch đại bất tuân dân sự trên khắp thành phố. Đây là một quyết định chiến lược: kéo dài sang 2 ngày lễ toàn quốc nhằm gia tăng sự tham dự của người dân. Vai trò của Joshua Wong, Alex Chao Yong-kang, Benny Tai Yiu-ting, Chan Kin-man, Chu Yiu-ming, Jimmy Lai... những người công khai xuất hiện ra công chúng được định rõ. Chức năng của Scholarism, Occupy Central, Hong Kong Federation of Students trong chiến lược tổng thể được phân định lần nữa. Những chuẩn bị từ hướng dẫn quần chúng về kỷ luật đấu tranh, phòng chống đàn áp, khai thác truyền thông, vận động quốc tế, ứng dụng kỹ thuật, mọi dự phóng thay đổi tình huống, phản ứng của nhà cầm quyền, đối sách dự trù... được rà soát lại lần cuối. Một bộ phận tham mưu bí mật giữ vai trò điều khiển và phối hợp toàn bộ chiến dịch phải được tiếp tục duy trì trong tình huống những nhân vật công khai sẽ bị bắt.

Đằng sau những cuộc cách mạng

Những dữ kiện trên là hư cấu? Trong thế giới của những người đang theo đuổi phong trào tranh đấu cho tự do dân chủ khắp nơi trên thế giới, đã từng làm, từng thất bại để sau đó thành công thì những gì xảy ra ở trên bắt buộc đã phải xảy ra.

Cách mạng không bao giờ là một sự tình cờ. Những gì bạn và thế giới chứng kiến qua màn hình TV, mạng xã hội, báo chí chỉ là bề nổi của một cuốn phim, là kết quả của nhiều năm tháng suy tính, chuẩn bị, gầy dựng, và trong suốt thời gian ấy, những hoạt động, những nấc thang phát triển của một phong trào thường không ai quan tâm hoặc không ai biết, trừ những người trong cuộc.

Điều đó đã xảy ra ở Serbia khi người ta chứng kiến hàng trăm ngàn người ở quảng trường Cộng Hòa nhưng không thấy những năm tháng vô cùng khó khăn, những đêm dài không ngủ, những chiến dịch rất nhỏ tưởng như vô bổ trước đó của các lãnh đạo trẻ Phong trào Otpor để làm nên chiến thắng sau cùng. Người ta có thể thấy hình ảnh của Srdja Popovic nhưng không thấy linh hồn khác của Otpor là những Slobodan Djinovic và nhiều người nữa đứng đằng sau bóng tối.

Điều đó cũng đã xảy ra ở Ai Cập khi thế giới rúng động với cuộc cách mạng đã bị hiểu lầm là không lãnh đạo, nếu thấy thì chỉ thấy những người như blogger Wael Ghonim nhưng không thấy bóng dáng của Mohamed Adel và những bộ óc, linh hồn thật sự của cuộc Cách Mạng Hoa Lài đã từng bước gầy dựng Phong trào April 6 nhiều năm trước đó.

Để có thể đánh giá được cuộc Cách Mạng Dù, để có thể học hỏi từ phong trào tại Hong Kong, để hiểu được phong trào dân chủ Việt Nam đang đứng ở đâu, cần những cải tiến nào, chúng ta cần trở lại thời điểm khởi đầu của những hạt mầm dân chủ được gieo, cấy để chuẩn bị cho một thời kỳ mới tại Hong Kong: Ngày 1 tháng 7 năm 1997 - thời điểm Hong Kong chính thức nằm trong vòng tay cai trị của Bắc Kinh.

Không gian dân chủ tại Hong Kong được để lại bởi Anh Quốc

Bán đảo Hong Kong, thành phố Kowloon và khu vực New Territory được trao trả lại cho Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa sau một thời gian dài thương thảo và đấu trí dai dẳng giữa Đặng Tiểu Bình và Thủ tướng Anh Margaret Thatcher. Trao trả Hong Kong cho Trung cộng là một hiển nhiên mà Anh Quốc không thể tránh né. Do đó kết quả thương thảo để đạt được hệ thống Một Quốc Gia Hai Thể Chế là một thắng lợi lớn của Anh Quốc và người dân Hong Kong. Nó cho phép Hong Kong có một không gian và thời gian để chuẩn bị cho một cuộc chiến đấu mới: không bị nhuộm đỏ bởi Bắc Kinh. Trong lúc những tài tử nổi tiếng, đại gia Hong Kong di cư sang Vancouver, New York, San Francisco, Sydney, Luân Đôn... nhiều trí thức, nhà hoạt động đã bắt đầu âm thầm gầy dựng hạt mầm để bảo vệ nền dân chủ của Hong Kong và đối phó với chính sách một quốc gia cộng sản từ Bắc Kinh xâm thực vào thể chế dân chủ của Hong Kong.

Vùng đất vốn sẵn phì nhiêu

Ưu điểm của phong trào dân chủ Hong Kong là được thừa hưởng một di sản của một bán đảo văn minh hàng đầu Đông Nam Á, là Trung tâm tài chánh số 1 của châu Á mà sự tồn vong của nó có quan hệ mật thiết với quyền lợi kinh tế của nhiều cường quốc phương Tây. 8 năm trước khi bị trao trả đã có sự ra đời của The Hong Kong Alliance in Support of Patriotic Democratic Movements in China (Liên Minh Hỗ Trợ những Phong Trào Yêu Nước tại Trung Hoa) vào ngày 21 tháng 5, 1989 để ủng hộ sinh viên Bắc Kinh tại Thiên An Môn. Kỷ niệm 20 năm thành lập liên minh này đã có 150.000 người tham dự.

5 năm sau ngày bị trao trả lại cho Trung Hoa lục địa, phong trào dân chủ Hong Kong bắt đầu chuyển động.

Hành trình dân chủ của Hong Kong dưới lá cờ đỏ 5 sao:

13.09.2002, Civil Human Rights Front (Mặt trận Dân quyền và Nhân quyền) được thành lập để thống nhất tiếng nói và sức mạnh của 48 tổ chức xã hội đang hoạt động tại Hong Kong.

13.12.2002, Civil Human Rights Front tổ chức tuần hành phản đối đạo luật "chống phản động vì an ninh quốc gia". 65.000 người tham dự.

01.07.2003, cuộc biểu tình lớn nhất kể từ sau năm 1997 diễn ra với 500.000 người tham dự để tiếp tục chống lại đạo luật "chống phản động vì an ninh quốc gia". Mục sư Chu Yiu-ming, sau này trở thành đồng sáng lập viên của Occupy Central, và Hồng Y Joseph Zen Ze-kiun tổ chức buổi cầu nguyện tại công viên Victoria. Chiến thắng của cuộc biểu tình này là đạo luật "phản động" không được thông qua, ngăn chận tình trạng bất kỳ người hoạt động nào cũng bị cái thòng lọng kết án treo lơ lững trên đầu như điều 258 tại Việt Nam. Năm 2003 cũng là khởi đầu của sự tham dự của sinh viên từ Hong Kong Federation of Students (Liên hội Học sinh Hong Kong) và đóng vai trò quan trọng trong thành phần tổ chức.

01.07.2004, Civil Human Rights Front tổ chức biểu tình đòi quyền bầu cử phổ quát đối với chức vụ cao nhất của Hong Kong mà đạo luật mới dự trù sẽ thông qua vào năm 2007-2008. 192.000 người tham dự và áo màu trắng được chọn làm màu biểu tượng đồng nhất. Thành phần dân chủ đã chọn một vấn đề còn xa về thời gian nhưng rất gần với quyền tự chủ của người dân để tranh đấu. Vì còn xa nên Bắc Kinh quan tâm ít nhưng sát sườn nên quần chúng quan tâm nhiều.

04.12.2005, Civil Human Rights Front tổ chức cuộc biểu tình cho dân chủ tiếp tục đòi hỏi nhà nước phải chấp thuận quyền bầu cử phổ quát cho chức vụ cao nhất của Hong Kong và cho tất cả chức vụ của hội đồng khu vực. Con số người tham dự tùy theo phỏng đoán bởi các nguồn khác nhau - từ 63.000 đến 250.000 người.

01.07.2006, Civil Human Rights Front tổ chức, 58.000 người tham dự cuộc biểu tình cũng với vấn đề bầu cử phổ quát.

01.07.2007, Civil Human Rights Front tổ chức, 68.000 người tham dự cuộc biểu tình đòi quyền bầu cử phổ quát và cải thiện đời sống. Lần đầu tiên, đức Hồng y Joseph Zen Ze-kiun tham dự vào đoàn người biểu tình.

...

Mỗi năm, Civil Human Rights Front tiếp tục tổ chức những cuộc xuống đường vào ngày 1 tháng 7. Con số người tham dự lên đến cao điểm là 400.000 vào năm 2012 và 430.000 vào năm 2013.

Năm 2011 đánh dấu sự ra đời của Scholarism bao gồm những sáng lập viên và thành viên là học sinh trung học. Năm 2012 Scholarism tổ chức cuộc biểu tình với 120.000 sinh viên học sinh tham dự, 15 học sinh tuyệt thực để phản đối đề án chương trình giáo dục "đạo đức và yêu nước" kiểu cộng sản do Bắc Kinh áp đặt lên Hong Kong. Nhà cầm quyền Hong Kong cuối cùng phải nhượng bộ và cho phép các trường có quyền áp dụng hay không áp dụng chính sách này của Bắc Kinh.

Joshua Wong lúc ấy 15 tuổi là lãnh đạo của Scholarism để hai năm sau, 2014 trở thành khuôn mặt của phong trào dân chủ Hong Kong.

*

Trong suốt 9 năm từ 2002 đến 2011, Civil Human Rights Front - tổ chức được thành lập vào năm 2002 để thống nhất tiếng nói và sức mạnh của 48 tổ chức xã hội đóng vai trò chủ động trong gần hết mọi cuộc biểu tình tổ chức hàng năm. Mục tiêu chiến lược là bảo vệ cho bằng được thể chế dân chủ của Hong Kong trong hệ thống "Một Quốc Gia Hai Thể Chế". Chiến thuật là tranh đấu để giữ vững Quyền bầu cử phổ quát của Hong Kong.

Kể từ năm 2003, sinh viên đóng một vai trò quan trọng trong các cuộc biểu tình, tuy nhiên Hong Kong Federation of Students là một liên hội bao gồm những hiệp hội sinh viên từ 7 trường đại học, khó có thể đồng nhất trong mọi quyết định. Biến cố Thiên An Môn trong đó sinh viên bị tàn sát cũng là ám ảnh đối với những nhà dân chủ Hong Kong trong thời điểm phải đối đầu một mất một còn với Bắc Kinh. Bên cạnh đó, mặc dù những cuộc biểu tình được diễn ra hàng năm có số người tham dự đông đảo những đã trở thành bình thường, không còn tạo được sự chú ý quan tâm và không thấy có chỉ dấu có thể chống lại áp lực từ Bắc Kinh càng ngày càng gia tăng trong việc áp đặt chính sách "đảng cử dân bầu" lên Hong Kong. Phong trào dân chủ Hong Kong cần một chiến thuật tạo sự bộc phát: chiến thuật Scholarism.

Thành phần học sinh trung học - nhỏ hơn sinh viên - đã được đưa vào phương trình tranh đấu. Scholarism được hình thành. Và Joshua Wong, một học sinh vốn tài giỏi đã được chọn, đào tạo, huấn luyện để trở thành khuôn mặt của phong trào dân chủ trong tương lai. Vị trí của Joshua Wong được nâng cao với cuộc biểu tình 120.000 học sinh năm 2012. Khác với chủ đề tranh đấu được chọn là Quyền bầu cử phổ quát của Hong Kong vẫn lơ lửng trong suốt gần 10 năm, những nhà lãnh đạo phong trào đã chụp bắt thời cơ với đề án chương trình giáo dục "đạo đức và yêu nước", nắm được tâm lý phản kháng của học sinh đang được thụ hưởng nền giáo dục cũ của Hong Kong sẽ phải tiêu hóa những bộ môn chính trị tẩy não của Bắc Kinh, chiến dịch tranh đấu về giáo dục được chọn làm cuộc ra quân đầu tiên của Scholarism. Chiến thắng của Scholarism trong chiến dịch này đã nâng cao uy tín của người học sinh 15 tuổi Joshua Wong.

Ngày 27.03.2013 Mục sư Chu Yiu-ming, Giáo sư Luật Benny Tai Yiu-ting, và giáo sư xã hội học Chan Kin-Man công bố Tuyên ngôn Chiếm đóng Trung tâm bằng Tình yêu và Hòa Bình - mở đường cho phong trào cùng tên gọi - Occupy Central with Love and Peace. (*) Họ đã không chọn cách ra mắt của một tổ chức, họ cũng không gọi nó là một phong trào, họ chỉ gián tiếp giới thiệu phong trào bằng một tuyên bố giới thiệu một chiến dịch chiếm đóng ôn hòa.

Thế nhưng chiến dịch chiếm đóng không bùng nổ ngay sau ngày 27.03.2013. Sau đó là những chuẩn bị lâu dài cho kế hoạch. Hơn một năm sau, vào ngày 01.07.2014, Civil Human Rights Front phối hợp cùng Scholarism và Hong Kong Federation of Students tổ chức cuộc biểu tình bất tuân dân sự ôn hòa, chiếm đóng Trung tâm thương mại trong 24 giờ. Ước lượng 500.000 ngàn người đã tham dự với khẩu hiệu chính: Bảo vệ thẩm quyền của Hong Kong: không sợ mối đe dọa toàn trị của Bắc Kinh" ("Defending Hong Kong Authority: No fear of Beijing's threat of comprehensive control") (2). Một ngày trước đó, 800.000 người đã tham gia một cuộc trưng cầu dân ý không chính thức, đa số bỏ phiếu cho việc 7,2 triệu dân Hong Kong có toàn quyền chọn lựa lãnh đạo của họ. Tất cả xảy ra không dưới tên của vị mục sư và 2 giáo sư khởi xướng chiến dịch chiếm đóng. Người ta chỉ nhìn thấy vai trò lãnh đạo của 3 tổ chức: Civil Human Rights Front,Scholarism, Hong Kong Federation of Students và khuôn mặt nổi bật của Joshua Wong, không còn là một lãnh đạo học sinh tranh đấu cho chương trình giáo dục mà là một lãnh đạo dân chủ tranh đấu cho quyền chính trị độc lập.

Ngày 22.09.2014 để tiếp tục phản đối chính sách can thiệp của Bắc Kinh vào việc bầu chọn lãnh đạo, Hong Kong Federation of Students và Scholarism phát động chiến dịch tẩy chay lớp học với thành phần ủy ban tổ chức bao gồm thành viên từ 14 trường đại học. Và chỉ có 2 tập hợp tuổi trẻ này đứng ra vận động tuổi trẻ, không bất kỳ một tổ chức "người lớn" nào khác tham gia.

Chỉ trong vòng 2 tháng, bằng những tính toán rất chiến lược của những lãnh đạo phong trào, học sinh Joshua Wong và sinh viên Alex Chao trong vai trò thủ lãnh đã thành công trong việc nâng cao nhận thức và huy động thành phần học sinh-sinh viên từ tranh đấu cho một vấn đề giáo dục bước vào con đường tranh đấu cho dân chủ. Joshua Wong tuyên bố: "Chúng tôi muốn mọi người biết là chúng tôi tin rằng học sinh có thể hoạt động tiên phong trong các phong trào dân chủ". Cho dù cả trăm nghìn học sinh chưa thực sự nhận thức và quan niệm như thế, nhưng bằng chiến thuật xây dựng hình tượng và uy tín, bằng phương tiện truyền thông mạng, Joshua Wong đã trở thành đại diện cho tiếng nói của sinh viên học sinh. Qua Scholarism và Joshua Wong, học sinh trung học của Hong Kong nhận vai trò tiên phong tranh đấu cho sự sinh tử của nền dân chủ Hong Kong trong hệ thống "Một Quốc Gia Hai Thể Chế", cho một vấn đề mà họ chưa đủ tuổi để tham dự: tự do bầu cử phổ quát!

Ngày 1.10.2014, sau khi hoàn tất mục tiêu đặt thành phần sinh viên học sinh tiên phong đi trước với Liên hội sinh viên và Scholarism, Phong trào Chiếm đóng Trung tâm chính thức được khởi động Occupy Central with Love and Peace và Occupy Central trở thành vừa là tên gọi của một chiến dịch, một hành động, vừa là tên gọi của tổ chức chủ đạo. Hàng trăm ngàn người Hong Kong xuống đường đồng hành, hàng ngàn cánh dù nhiều màu sắc được bung lên: Cách Mạng Dù đã ra đời tại Hong Kong sau một hành trình dài dẵng 1997-2014. Một cuộc cách mạng không có một lãnh đạo rõ ràng nhưng được lãnh đạo bởi một tập thể, mỗi cá nhân đóng một vai trò và Joshua Wong, học sinh 17 tuổi được chọn là khuôn mặt “nổi”, công khai, của phong trào dân chủ Hong Kong.

Trong Cách mạng Dù, những thành phần mặt nổi được công khai cho đến giai đoạn bùng nổ gồm:

- Occupy Central with Love and Peace: thành phần trí thức, tôn giáo.

- Scholarism: học sinh trung học, thành viên có quy củ gồm 300 người.

- Liên hội sinh viên: một mạng lưới rộng khắp với 7 trường đại học lớn với thành phần sinh viên.

Và Civil Human Rights Front. Trong những ngày của tháng 10, năm 2014, đằng sau những cánh dù đầy màu sắc, người ta không còn nghe, còn thấy tổ chức vốn đã được thành lập để thống nhất tiếng nói và sức mạnh của những đoàn thể dân sự 12 năm trước đó, đã là sức mạnh làm nên những cuộc biểu tình vĩ đại mỗi năm trong suốt thời gian qua.

Bài học cho chúng ta

Nhìn lại toàn bộ những gì xảy ra tại Hong Kong sau năm 1997 giúp cho chúng ta rút ra nhiều bài học khi so sánh với phong trào dân chủ Việt Nam.

- Ngay vào thời điểm 1997, phong trào dân chủ tại Hong Kong đã sớm có những bén rễ và phát triển nhờ vào thể chế dân chủ trước đó dưới sự bảo hộ của Anh Quốc. Tình trạng của phong trào dân chủ Việt Nam ngày hôm nay về mặt thuận lợi, nhận thức của quần chúng, không gian tự do hoạt động có thể còn thua Hong Kong cách đây 17 năm. Nếu xem thành quả của Hong Kong ngày hôm nay như là một người đã leo quá 2/3 ngọn núi thì chúng ta vẫn còn ở lưng chừng chân núi.

- Thanh niên học sinh, sinh viên Hong Kong cho đến bây giờ vẫn hưởng một nền giáo dục hiện đại, mang tính thực dụng và khó có thể chấp nhận dễ dàng một khuynh hướng giáo dục đỏ áp đặt cho họ. Môi trường học đường Hong Kong không có những cơ chế tổ chức đoàn, đảng để "lãnh đạo", theo dõi, khống chế mọi cử động ngoài lề của học sinh, sinh viên. Do đó, vận động giới trẻ trong học đường dễ hơn và không gian hoạt động của giới trẻ Hong Kong thông thoáng hơn là ở Việt Nam.

- Mặc dù hàng năm đều có những cuộc biểu tình lớn, nhưng như chính các lãnh đạo phong trào thú nhận - cách đây 5 năm, đa số thành phần thanh niên và quần chúng của 7,2 triệu người Hong Kong vẫn thờ ơ, lãnh cảm với chính trị. Bài học chúng ta cần rút ra là không nên chọn một hình ảnh tiêu cực của xã hội Việt Nam để dán nhãn cho cả một thế hệ Việt Nam và chọn hình ảnh của Joshua Wong để dán nhãn cho một thế hệ Hong Kong để rồi có sự so sánh tương phản. Suốt 17 năm qua, khắp các đường phố của Causeway Bay, của Mong Kok - nơi bây giờ chỉ thấy hình ảnh những sinh viên học sinh đang hừng hực lửa cách mạng - vẫn nhan nhản tuổi trẻ Hong Kong ăn chơi vô trách nhiệm.

Chúng ta học được những bài học gì qua tiến trình 17 năm tranh đấu cho dân chủ của Hong Kong?

- Sự ra đời của Mặt trận Dân quyền và Nhân quyền - Civil Human Rights Frontvào năm 2002 để thống nhất tiếng nói và sức mạnh của 48 tổ chức xã hội là điều chúng ta cần học hỏi. Và quan trọng hơn, những hoạt động thành công của Mặt trận này cho thấy việc thống nhất không mang tính biểu kiến, hư danh chính trị mà nó hoạt động hiệu quả. Bằng cách nào để 48 tổ chức xã hội có thể ngồi lại với nhau, nghe nhau và làm việc với nhau?

- Civil Human Rights Front đã chọn bước đi đầu tiên rất chiến lược: chọn đúng ngày Hong Kong "trở về với mẫu quốc Trung Hoa lục địa" để có được hàng trăm ngàn người xuống đường mà Bắc Kinh không làm được gì. Bằng chiến thuật đặt Bắc Kinh vào thế tiến thoái lưỡng nan, lãnh đạo phong trào đã "đốt giai đoạn" của tiến trình tổ chức những cuộc biểu tình nhỏ để từng bước tiến lên những cuộc biểu tình lớn.

- Trong suốt 17 năm dài Civil Human Rights Front chỉ chọn 3 "chủ đề" tranh đấu.

Chủ đề chống đạo luật "chống phản động vì an ninh quốc gia" nhằm dán nhãn cho bất kỳ ai không đồng ý với đường lối chính trị của Bắc Kinh. Họ chọn một mục tiêu đấu tranh nhỏ, có thể thắng và đã buộc Bắc Kinh phải hủy đạo luật này đối với Hong Kong sau 2 năm tranh đấu 2002-2003.

Chủ đề được lập đi lập lại là quyền bầu cử phổ thông chống lại chính sách "đảng cử dân bầu" của Bắc Kinh. Cho đến bây giờ, chính sách này vẫn chưa chính thức áp dụng nhưng họ đã đứng lên tranh đấu ngay từ 10 năm về trước. Họ ít chạy theo quá nhiều vấn đề tiêu cực nảy sinh trong xã hội Hong Kong mà luôn chú tâm vào vấn đề sinh tử nhất: bảo vệ cho bằng được nền dân chủ của Hong Kong trong hệ thống "Một Quốc Gia Hai Thể Chế". Và đây là nền tảng của chiến lược tổng thể.

Chủ đề chống chính sách giáo dục đỏ của Bắc Kinh được những nhà lãnh đạo chụp bắt như là một cơ hội để tạo sự tham gia của học sinh, giải quyết những âu lo của họ về viễn ảnh Thiên An Môn. Họ đã thành công với sự ra đời của Scholarism và sự xuất hiện của một lãnh tụ trẻ tuổi mới: Joshua Wong. Sau chiến dịch này, phong trào dân chủ của Hong Kong trở lại ngay với chủ đề tranh đấu chiến lược cũ về quyền bầu cử - vốn là nền tảng cho sự sống còn của thể chế dân chủ Hong Kong. Scholarism là một chiến thuật. Họ trở lại ngay với chiến lược tổng thể nhưng với một sức mạnh mới của sự kết hợp: thành phần học sinh trung học với Scholarism, sinh viên đại học với Hiệp hội Sinh Viên Hong Kong, trí thức với Occupy Central. Và Mặt trận Dân Quyền, Nhân Quyền - Civil Humnan Rights Front bước lùi về phía sau để trở thành bộ phận tham mưu và điều khiển toàn bộ cuộc Cách Mạng Dù.

Chúng ta học được gì từ hiện tượng Joshua Wong?

Joshua Wong là niềm hãnh diện của tuổi trẻ Hong Kong và là biểu tượng của phong trào dân chủ. Cậu học sinh 17 tuổi này xứng đáng để nhận ở mọi người trên thế giới những lời ngưỡng mộ. Nhưng để xây dựng một phong trào chúng ta cần phải cùng nhau phân tích để từ đó có một cái nhìn toàn diện hơn, hữu ích hơn cho chúng ta trong việc rút tỉa kinh nghiệm của người khác cho việc làm của mình.

- Trong thời đại ngày hôm nay, sẽ khó có một cá nhân trở thành lãnh tụ để từ đó phát động một phong trào. Ngược lại, chính nỗ lực tập thể mới xây dựng nhiều cá nhân lãnh đạo, mỗi cá nhân đóng một vai trò để hình thành nên một cuộc cách mạng có lãnh đạo nhưng không cần lãnh tụ duy nhất theo nghĩa cổ điển. Trong trường hợp của Joshua Wong và Scholarism: Các bạn trẻ này không những được thừa hưởng một không gian dân chủ tương đối thuận lợi mà còn được hướng dẫn bởi thế hệ cha anh. Một học sinh 14 tuổi đang đi học khó mà có đủ thì giờ để tổ chức vận động 120.000 người biểu tình và sau đó tiếp tục phát triển phong trào nếu không có sự trợ giúp. Những nhân sự cốt cán trong 300 thành viên của Scholarism chắc chắn có nhiều người là con cái của những thành viên của phong trào dân chủ, của Civil Human Rights Front. Nhìn kỹ vào tiến trình hoạt động như đã trình bày ở trên, chúng ta thấy rằng Joshua Wong và Scholarism là một chiến lược tuyệt vời nằm trong một chiến lược tổng thể của phong trào dân chủ Hong Kong.

Đối với những nhà hoạt động dân chủ, chúng ta có thể rút ra cả trăm bài học từ Hong Kong, bên cạnh những bài học khác từ Serbia, Ai Cập... Ở đây chỉ xin được đưa ra vài vấn đề mang tính tổng quát.

- Đấu tranh bất bạo động không phải là một lý thuyết thuộc phạm trù đạo đức mà đó là một phương thức khoa học, một loại "methodology". Yếu tố cần nhất mà chúng ta thiếu nhất là khả năng đưa ra một chiến lược tổng thể dài hạn, lập kế hoạch, thực hiện kế hoạch, hoạt động chuyên nghiệp với tinh thần kỷ luật... vốn là những kỹ năng và văn hóa hoạt động mà chúng ta không được đào tạo bởi nền giáo dục cộng sản. Những vấn đề này là thử thách lớn vì nó đòi hỏi toàn bộ chúng ta phải nâng cấp. Sẽ không bao giờ thành công nếu hoạt động không có kế hoạch và tinh thần kỷ luật. Cũng không thể thành công nếu có một người thảo ra kế hoạch, định rõ trách nhiệm nhưng những thành viên không hiểu kế hoạch là gì và không quen hoạt động kỷ luật.

- Một cuộc cách mạng bao gồm hoạt động công khai và bí mật. Muốn có được đám đông, muốn vận động quần chúng phải có một lực lượng công khai, với những khuôn mặt mang tính thu hút và dễ nhận sự đồng cảm, hỗ trợ như Joshua Wong. Nhưng cùng lúc, phong trào chỉ có thể tồn tại, một chiến dịch có thể được tiếp diễn nếu được chỉ huy và điều động bởi một bộ phận bí mật hầu bảo vệ tiềm năng trước những đàn áp có thể tiên đoán được từ nhà cầm quyền.

- Lãnh đạo không làm nên phong trào. Chỉ có phong trào mới tạo ra những lãnh đạo và từ đó mỗi lãnh đạo gia tăng sức mạnh của phong trào. Gầy dựng lãnh đạo phải là một công việc của phong trào dân chủ. Ngược lại, bất kỳ cá nhân tranh đấu nào dù chỉ ở lứa tuổi 14 như Joshua Wong nếu có tiềm năng, ý chí, lý tưởng trong sáng thì việc học hỏi, được đào tạo, được trở thành mục tiêu xây dựng lãnh đạo của phong trào cần được xem đó là bổn phận chính đáng của một người đấu tranh.

- Chỉ có thực sự phối hợp bằng hành động, hiểu được vai trò của nhau trong một chiến lược tổng thể và dưới sự chỉ đạo của một bộ phận tham mưu mới có thể thành công. Ở Hong Kong, không phải tự nhiên có được sự kết hợp của học sinh, sinh viên và trí thức lớn tuổi. Tất cả đều nằm trong kế hoạch và đồng thuận từ ban đầu của những người khởi xướng có tầm nhìn chiến lược đường dài.

Kết

Tôi muốn dùng phần kết này như là một tâm tình gửi đến những người bạn của tôi, những người bạn mà cuộc đời của họ đã trở thành cuộc đời của tôi, lòng can đảm lẫn nỗi sợ hãi của họ đã trở thành động lực giúp tôi tiến bước.

Bất kỳ một dân tộc nào đang bị trị đều cảm thấy thấp kém, đớn hèn và đau xót khi chứng kiến hình ảnh hào hùng của những cuộc cách mạng xảy ra. Tôi may mắn có dịp tiếp xúc, học hỏi với nhiều con người lý tưởng khắp nơi trên thế giới tranh đấu cho tự do, dân chủ của xứ sở họ. Tôi cảm được nỗi buồn rầu và tuyệt vọng của những người bạn Miến Điện ở núi rừng biên giới Chiang Rai tuyệt vọng với những công việc đấu tranh của họ xem ra quá nhỏ nhoi khi đối chiếu với thành công của các bạn xứ khác. Tôi biết được những thành viên của Phong trào April 6 từ Ai Cập từng cảm thấy họ đã thất bại quá nhiều, dân họ quá sợ hãi, những việc làm của họ không đem lại thành công nào; họ đã lặn lội, âm thầm, bỏ qua tự ái, bỏ qua quan niệm nước mình nó thế, nó khác, để sang tận Belgrade học cách tranh đấu của người Serbia và sau đó làm nên cuộc Cách mạng Hoa Lài. Tôi cũng đã gặp những nhà hoạt động Syria ngồi nói chuyện với nhau và cho rằng cách của "anh Srdja" mới chia sẻ, kinh nghiệm của "chàng Mohamed Adel" mới trình bày không thể làm được ở xứ sở họ và thấy ánh mắt buồn rầu của họ. Trong bóng tối gần như đen đặc của bắc Triều Tiên, có ai biết được có những người thanh niên Bắc Hàn vượt biên giới, ngồi thầm lặng học tỉ mỉ cách đấu tranh của các bạn đồng lý tưởng khác trên thế giới. Càng học họ càng buồn rầu vì thấy quá khó, dân họ đã hết thuốc chữa, những tìm thấy ở họ dấu vết của sự buông xuôi, bỏ cuộc thì không hề.

Chúng ta, những con người lý tưởng Việt Nam, những người mà chỉ mới vài năm thôi, chỉ cần ngồi nhà tọa kháng là đã 4 năm tù, nhìn về Hong Kong bằng con mắt ngưỡng phục như đã từng nhìn về Cairo bằng ước muốn thèm thuồng. Điểm đi của chúng ta và điểm đến của họ dường như quá xa, quá dài khoảng cách.

Nhưng hãy tin rằng chúng ta đi đúng hướng. Những bạn bè của tôi, những người đã thành công trong cuộc cách mạng của xứ sở họ cũng tin rằng chúng ta đi đúng hướng.

Hãy tin rằng nếu không có một bạn của mình ngồi ở nhà cầm tấm bảng Tôi Muốn Biết thì khó mà sẽ có hàng người đứng giữa Ba Đình hô vang Chúng Tôi Muốn Biết; cũng như nếu Alex Chao không vận động từng nhóm sinh viên của 7 trường Đại Học ngồi ngay ở lớp mình chụp hình đưa bảng đòi Tự do Bầu cử Phổ quát thì đã không có hàng ngàn sinh viên đứng lên ở Mong Kok trong những ngày qua.

Hãy tin rằng nếu không có Phạm Thanh Nghiên, Bùi Hằng, Trịnh Kim Tiến tọa kháng tại gia thì sẽ khó mà có hàng ngàn người tọa kháng, bất tuân dân sự trên khắp đường phố Hải Phòng, Sài Gòn, Hà Nội; cũng như nếu Joshua Wong không bắt đầu bằng một nhóm học sinh rất nhỏ tẩy chay lớp học, với 4 học sinh tuyệt thực để sau đó có 120.000 học sinh, sinh viên bỏ lớp xuống đường.

Hãy thấy rằng nếu muốn có Mặt trận Dân quyền và Nhân quyền phong trào dân chủ Hong Kong cần đến 6 năm với 48 tổ chức xã hội dân sự để thấy rõ vai trò của hơn 20 tổ chức xã hội dân sự mà chúng ta đang có tại Việt Nam. Hãy tin rằng sẽ khó mà đột nhiên có ngay "Occupy Ba Đình" nếu không có những xuất hiện nền tảng của Tuyên Bố Công Dân Tự Do, Dã Ngoại Nhân Quyền, Cafe Nhân Quyền, Chiến Dịch 0258, Chúng Tôi Muốn Biết, Cá Cần Nước Sạch - Nước cần Minh Bạch... và nhiều chiến dịch tiếp nối trong tương lai.

Các bạn thương yêu,

Con đường của chúng ta đi không được khởi đầu như từ mảnh đất màu mỡ của Hong Kong sau năm 1997 mà là những ám ảnh của khủng bố và sợ hãi đã có từ thời đấu tố giết người. Hành trình của chúng ta không được giàn trải sẵn với cả trăm ngàn người ở công viên Victoria mà bằng những bản án dài hàng trăm năm dành cho các đàn anh đàn chị đi trước. Nhưng chúng ta hãy nhìn xuống bước chân của mình vừa mới bước và hãy hãnh diện rằng chúng ta đang đi, như các bạn Hong Kong đã từng đi trong suốt 17 năm qua trên hành trình của họ. Hãy nhìn những sinh viên học sinh trên khắp các đường phố Hong Kong như là một điềm báo: khát vọng tự do dân chủ sẽ trỗi dậy trong tâm hồn của bất kỳ ai. Và hãy nhìn Joshua Wong, Alex Chao để hãnh diện về Nguyễn Phương Uyên, về Đỗ Thị Minh Hạnh, để ngẩng đầu với thế giới và tự hào: tuổi trẻ chúng ta không thua kém bất cứ ai về lòng can đảm và ý chí tranh đấu cho sự tồn vong của dân tộc.

Vũ Đông Hà

danlambaovn.blogspot.com

_____________________________________

(*) oclp.hk/index.php?route=occupy/book_detail&book_id=11

CANH BẠC 500 TRIỆU ĐÔ

Canh bạc 500 triệu đô và khoản miễn hoàn thuế hơn 10 ngàn tỷ đồng (448 triệu đô) dành cho Formosa

Tháng Chín (Danlambao) - Sau khi hoàn thành vai diễn xin lỗi trước công chúng qua màn hình do Bộ Tài Nguyên Môi Trường chủ trì, nhà máy thép Formosa đồng ý bồi thường khắc phục hậu quả sau thảm hoạ môi trường tại 4 tỉnh miền Trung với giá 500 triệu đô la (tương đương 11.500 ngàn tỷ Việt Nam đồng). Đây là con số do chính phủ Việt Nam công bố với báo giới. Bây giờ tin cho biết Formosa sẽ được nhà nước miễn không phải trả thuế tổng cộng khoảng 448,5 triệu đô la.

Như vậy liệu chuyện Formosa bồi thường thực sự là canh bạc thắng lợi như các quan chức Cộng sản tuyên bố hay không?

Thông tin trên báo Dân Trí cho hay: Công ty Formosa Hà Tĩnh được Tổng cục Thuế dự kiến miễn thuế và không truy thu thuế với số tiền hơn 10, 450 tỷ đồng (do bị thiệt hại từ sự cố biểu tình ngày 13/5/2014 lúc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 tại vùng biển và thềm lục địa của Việt Nam). Tính đến nay công an và các cơ quan chức năng vẫn chưa thể truy bắt được các đối tượng cầm đầu những cuộc biểu tình bạo động này dù trên mạng có rất nhiều hình ảnh và clip cho thấy nhóm cầm đầu là những người mang mũ cối, có bộ đàm và đeo cờ đỏ sao vàng trên người.

Từ tháng 4 năm 2014 đến nay, công ty Formosa đã được hoàn thuế với số tiền 10.173 tỷ đồng, trong đó 1.185 tỷ đồng là thuế giá trị gia tăng đã nộp khâu nhập khẩu thực hiện cơ chế ghi thu ghi chi.

Trước đó, Bộ Tài Chính đã miễn giảm, miễn phạt và hoàn lại số tiền thuế đã truy thu, phạt cho Formosa số tiền trị giá 71,6 tỷ đồng. Đây là số tiền miễn giảm và hoàn lại khoản thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường đã nộp đối với hoạt động hút cát san nền số tiền 71,6 tỷ đồng (trong đó thuế tài nguyên là 49,2 tỷ đồng, phí bảo vệ môi trường là 22,75 tỷ đồng) (1)

Theo số liệu từ các cơ quan chức năng thống kê cho thấy rõ ràng đến nay, lợi đơn thiệt kép là hậu quả từ nhà máy Formosa mà nhân dân đang phải gánh chịu.

Con số 10 ngàn tỷ được miễn thuế so với con số 11 ngàn tỷ mà Formosa hứa sẽ khắc phục hậu quả sau thảm hoạ môi trường chỉ ra rằng Formosa không hề thiệt thòi. Kết quả của canh bạc cá chết - bồi thường - miễn thuế nhà nước Việt Nam đem về một "lợi nhuận" là 51.5 triệu đô.

Như vậy trong cái gọi là 500 triệu đô để bồi thường cho nạn nhân thảm hoạ môi trường có đến 448,5 triệu thật ra không đến từ Formosa mà đến từ chính tiền thuế của người dân.

Với thâm niên đầu tư và bề dày tàn phá môi trường ở các nước, người đọc có thể tìm hiểu thêm để hiểu vì sao Formosa có thể chọn Việt Nam là bãi đáp an toàn như vậy sau nhiều tai tiếng từ nước bạn Campuchia.

Trả hơn 1 ngàn tỷ đồng sau sự cố thảm họa môi trường, cùng hàng loạt các ưu đãi khác như cho thuê đất dài hạn giá rẻ, được thành lập dạng đặc khu, Formosa đã bộc lộ rõ bản chất của một tay chơi sừng sỏ chứ không phải dạng thường.

Chấp thuận để Formosa và Việt Nam cùng nhiều ưu đãi, Bộ Tài Nguyên Môi Trường, Bộ Công Thương, Bộ Tài Chính… thật ra chỉ đang thể hiện quyết tâm hủy hoại môi trường sống của dân Việt với giá rẻ mạt thay Bộ Chính Trị mà thôi.

Tháng Chín

danlambaovn.blogspot.com

______________________________________

(1) http://dantri.com.vn/kinh-doanh/du-kien-mien-va-hoan-thue-cho-formosa-hon-10450-ty-dong-20160809154811002.htm

CHỐNG FORMOSA

Nha Trang - Vũng Tàu: Tiếp tục yêu cầu khởi tố Formosa

CTV Danlambao - 9.30 giờ sáng ngày 12/08/2016, thành viên Mạng Lưới Blogger Việt Nam cùng hơn 30 người hoạt động tại Sài Gòn và Vũng Tàu đã tổ chức một cuộc biểu tình qui mô nhỏ, tại bãi biển xã Phước Hải, huyện Đất Đỏ, Bà Rịa - Vũng Tàu, nhằm phản đối tập đoàn Formosa gây thảm họa trên 4 tỉnh miền Trung và ủng hộ phán quyết của tòa án quốc tế PCA bác bỏ đường lưỡi bò của Trung Cộng.

Các biểu ngữ có nội dung như: “Formosa cút khỏi Việt Nam”, “ Yêu cầu khởi tố Formosa và đồng bọn”, “ Yêu cầu khởi tố ông Trần Hồng Hà”, “Cá cần nước sạch, nước cần minh bạch”, “Cá chết, biển chết, tương lai Việt Nam sẽ về đâu”,“Hoan nghênh phán quyết của tòa án quốc tế PCA”, “Trường Sa - Hoàng Sa là máu thịt của người dân Việt Nam,” “Formosa get out!!!”... đã được những nhà hoạt động dân chủ Sài Gòn và Vũng Tàu cùng Mạng Lưới Blogger Việt Nam giương cao với tinh thần con dân đất Việt.

Photo: CTV Danlambao

Họ, những con người Việt Nam luôn khát khao được sống trong một môi trường trong sạch, một xã hội cần có một chính quyền minh bạch.

Tuy nhiên đó chỉ là mong muốn, bởi người Việt Nam đang sống trong một thể chế “công an trị”, và chỉ còn biết “còn đảng còn mình”.

Trong cuộc biểu tình hôm nay có anh Chế Nguyên Hoàng, một người dân Vũng Tàu. Anh Hoàng từng bị bắt và bị giam giữ trái phép hôm 01/05/2016 khi tham gia biểu tình ôn hòa phản đối Formosa tại Sài Gòn. Ngày 15/5, anh lại tiếp tục bị bắt tới đồn công an vẫn với lý do đi biểu tình bảo vệ môi trường. Cùng ngày, anh bị đưa tới Trung tâm Bảo trợ Xã hội (tại Sài Gòn) và bị giam giữ trái phép 4 ngày. Trong thời gian này anh đã bị đánh đập hết sức dã man.

Anh chia sẻ: “Trước tình trạng biển Việt Nam bị ô nhiễm nghiêm trọng, tôi thấy mình phải có trách nhiệm lên tiếng để đòi hỏi quyền được sống trong môi trường trong sạch, yêu cầu đóng cửa Formosa và truy cứu trách nhiệm đối với những kẻ liên đới."

Khi được hỏi anh có sợ bị bắt, bị đánh đập khi tham gia biểu tình không?, anh trả lời: “Tôi đang thực hiện nghĩa vụ của một công dân Việt Nam. Đó cũng chính là quyền của tôi. Và đó thật sự là một điều cần thiết. Sau hai lần bị bắt bớ, bị giam giữ trái phép và bị đánh đập, mặc dù có ảnh hưởng đến sức khỏe của tôi nhưng đó cũng chính là động lực để tôi đi tiếp. Không có lý do để sợ hãi khi những việc làm của mình là đúng, là chính đáng và cần thiết.

Tôi khẳng định rằng, tôi sẽ tiếp tục bày tỏ nguyện vọng và tiếng nói của mình cho đến khi nhà cầm quyền minh bạch vụ việc, Formosa phải đóng cửa và những cá nhân, tổ chức liên quan phải chịu trách nhiệm trước những gì họ gây ra cho đất nước này”

Photo: CTV Danlambao

Bà Dương Thị Tân, người cũng đã tham gia biểu tình tại Sài Gòn vào các ngày 01 và 15/05 2016, và bị bắt giam trái phép, bị đánh đập trong đồn công an cho biết cảm nghĩ của mình về buổi biểu tình ngày hôm nay:

“Gần đây những sự việc xảy ra trên đất nước ảnh hưởng nghiêm trọng, trực tiếp đến cuộc sống của người dân. Tôi nghĩ việc xuống đường là cách biểu lộ trách nhiệm của công dân đối với vận mệnh của Tổ Quốc. Tuy nhiên những cuộc xuống đường tập trung đông người luôn gặp phải sự khủng bố, đàn áp khốc liệt của nhà cầm quyền. Những việc chúng tôi đang làm, có thể chưa tác động trực tiếp đến ý thức của mọi người, nhưng với sự kiên trì, bền trí của những người như chúng tôi phần nào sẽ khiến nhiều người khác thấy được nghĩa vụ của họ đối với đất nước”.

Blogger Phạm Thanh Nghiên, thành viên của Mạng Lưới Blogger VN tâm sự:

“Gần 20 anh em chúng tôi từ Sài Gòn đi hơn 100 km tới Vũng Tàu, trước là để bày tỏ sự trân quý tinh thần dấn thân của các anh em đấu tranh tại đây. Sau là thể hiện sự đồng lòng, đoàn kết, cùng nhau đấu tranh yêu cầu Formosa phải ra khỏi Việt Nam. Không thể chấp nhận sự tồn tại của một tập đoàn hủy hoại môi trường nghiêm trọng như thế trên đất nước này. Không những yêu cầu Formosa ra khỏi Việt Nam, mà còn phải truy cứu trách nhiệm của những kẻ tòng phạm”.

Photo: CTV Danlambao

“Có người cho rằng những việc làm của chúng tôi là vô ích. Không! Nếu bạn chứng kiến những người đi đường chú ý đến những thông điệp, những băng rôn, khẩu hiệu trên tay chúng tôi, bạn sẽ không nói như thế. Và để đạt được những nguyện vọng như thế, khởi đi từ những hành động nhỏ bé như ngày hôm nay. Sự thật càng được nhiều người biết đến càng tốt, với hy vọng một ngày nào đó họ sẽ biết sự thật và nhập cuộc cùng chúng tôi”.

Photo: CTV Danlambao

Cũng trong buổi sáng cùng ngày, thông điệp "Khởi tố Formosa", "Fish want to live - To live we want" cũng đã được nhóm hoạt động tại Nha Trang công khai bày tỏ tại vòng xoay ngã Sáu, bên cạnh nhà thờ chính tòa khiến nhiều người đi đường chú ý.

Photo: CTV Danlambao

Không chỉ dừng lại ở một vài cuộc biểu tình nhỏ gọn kéo dài từ nhiều tuần trước, các nhà hoạt động đã luôn tiếp tục kiên trì với yêu cầu khởi tố nhà máy Formosa và các cá nhân có liên quan đến thảm họa môi trường tại 4 tỉnh ven biển miền Trung hồi tháng 4/2016 vừa qua.

CTV Danlambao

danlambaovn.blogspot.com

Labels: BÊN KIA BỜ ĐẠI DƯƠNG 428

TRUYỆN TÙ & VƯỢT BIÊN - BIỂN ĐÔNG

NGUYỄN ĐÌNH LONG * MỘT CÁI TẾT TRONG TRẠI TÙ BINH CỘNG SẢN

MỘT CÁI TẾT TRONG TRẠI TÙ BINH CỘNG SẢN

Lời giới thiệu: Bài này được viết hồi năm 1977, vào thời điểm mà có một số lớn sĩ quan QLVNCH bị đưa vào các trại tù, gọi nôm na, dịu dàng là “trại cải tạo” ở ngoài Bắc, đã được một vài tờ nội san đăng rồi, nay sẵn dịp Tết, tác giả và ĐS PB xin đăng lại.

Tác giả bị động viên Khóa I Sĩ Quan Trừ Bị Thủ Đức, tham gia trận Nà Sản (Bắc Việt), bị bắt làm tù binh từ 1952 đến 1955. Được trả về Nam theo sự can thiệp của UHKSĐC Quốc Tế cùng lúc với 100 sĩ quan quân đội QGVN bị cầm tù thời bấy giờ. Giải ngũ năm 1958 để thi vào trường QGHC, đã phục vụ ở Bộ Nội Vụ, Bộ Ngoại Giao cho đến tháng 4 năm 1975.

Nà Sản là một cái lòng chảo, gần Điện Biên Phủ, nơi tác giả đồn trú khi bị Việt Minh đánh chiếm đêm 30/11/1952 (cho đến ngày 18/7/1955 mới được trả tự do tại Bến Hải, cầu Hiền Lương).

Ban Biên Tập

Cảm thông với những nỗi thống khổ về tinh thần lẫn vật chất của hàng chục ngàn sĩ quan QLVNCH đã bị Cộng Sản giam cầm trong các trại “cải tạo” (sic) ở Bắc Việt, tôi xin ghi lại hình ảnh một cái Tết trong trại tù binh tại Thái Nguyên trước ngày ngưng bắn 1954 để đồng bào tị nạn cùng chia sẻ.

Tết Nguyên Đán sắp đến rồi, đồng bào ta đang tị nạn tại các quốc gia trong khối tự do không làm sao quên được các thân nhân, bạn bè nguyên là những chiến sĩ dũng cảm của QLVNCH đang thoi thóp trong các trại cải tạo của Cộng Sản tại quê nhà. Tâm trạng của họ giờ đây cũng như tâm trạng của các sĩ quan và binh sĩ quốc gia bị bắt làm tù binh và giam cầm tại miền Thượng Du Bắc Việt trong những năm 1952, 1953, 1954, và năm 1955. Tôi nhấn mạnh năm 1955 là vì mặc dù Hiệp Định Genève quy định hai bên ngưng bắn ngày 20-7-1954, phải trao trả tù binh trong vòng 2 tháng nhưng Việt Minh còn cầm giữ các sĩ quan Quốc Gia, đến tháng 7-1955 mới tuyên bố giải tán trại tù binh C.100 tại Thái Nguyên.

Để mở đầu, tôi xin chép lại bài thơ được truyền tụng trong hàng ngũ anh em tù binh hồi đó tạm đề tựa là:

CẢM TÁC

Buồn quá đi thôi núi vây quanh,

Suốt ngày trân tráo một màu xanh.

Lưng trời ghép chặt trên rừng rậm,

Thung lũng nằm trơ chói nắng hanh.

Đợi chờ* khó chịu quá đi thôi,

Đêm đến ngày đi biết mấy rồi.

Nhìn áng mây mờ trôi lủng lẳng,

Ta nghe trong thịt máu bừng sôi.

Chiều nay núi vẫn trơ màu biếc,

Khe vẫn ngân nga một giọng đều.

Rừng vẫn buồn buồn như luyến tiếc,

Trời ơi ấm ức biết bao nhiêu !

* Đợi chờ: Tức chờ ngày được phóng thích mà bọn cán bộ thường nói tới khi đề cập đến “lượng khoan hồng” của Hồ Chủ Tịch, đảng và chính phủ (sic).

Đây là cái Tết thứ ba mà tôi đang chuẩn bị đón chào theo chỉ thị của Ban Chỉ Huy trại.

Quý vị cứ hình dung một khu nhà tranh vách nứa nằm giữa rừng sâu, không có kẽm gai bao quanh (không phải vì Cộng Sản nhẹ tay đối xử với tù binh, mà vì chúng không có kẽm gai mà rào), bốn bề rào bằng tre nứa đan mắt cáo, bên cạnh là khe suối nước chảy róc rách tối ngày (không phải thơ mộng như trong bản nhạc “Suối Mơ” của Văn Cao mà suối này ai lội qua có thể rụng lông chân vì lòng suối dầm lá han nên nước trở nên độc địa), còn một bên hông là núi đồi trùng điệp, đằng xa là đỉnh Tam Đảo, còn gần đây là muỗi và vắt khủng khiếp (tôi nói khủng khiếp là vì ai có biết con vắt mới thấy cái kinh tởm của nó, mình vừa đặt chân tới bìa rừng là hàng trăm ngàn con vật li ti, nhỏ như cọng nhang, khi nó đói và to bằng mút đũa khi nó hút máu người no nê, giương mình búng đi tìm da thịt mình như con đĩa đói).

Nói tới rừng, tôi cũng có cảm hứng làm một bài thơ:

RỪNG VIỆT BẮC

Rừng Việt Bắc bao la hùng vĩ (1),

Rừng Việt Bắc huyền bí thiêng liêng.

Đây, nơi ẩn thân người chí sĩ,

Đây, nơi nghiêm trị kẻ tù đày.

Ta bảo mi là bạn

Nơi căn cứ cách mạng (2)

Nung đúc chí anh hùng

Cờ khởi nghĩa phất tung

Giữa mùa thu lịch sử

Ta bảo mi là thù

Nơi rừng núi âm u

Giam cầm người tù tội

Và trong giờ sám hối (sic)

Hàng trăm bịnh giày vò.

1. Việt Bắc là danh từ của Cộng Sản gọi miền Thượng Du (xứ Thái và dân thiểu số) gồm các tỉnh Thái Nguyên, Yên Bái, Tuyên Quang coi như là chiến khu trong thời đánh Pháp.

2. Cách mạng đây ám chỉ ngày 19 tháng 8 năm 1945 (Việt Minh cướp chính quyền).

Tôi sẽ trở lại nói chuyện về rừng Việt Bắc sau này, bây giờ đề cập vào việc Tết giải phóng cái đã. Nhưng trước hết phải nói qua về thành phần tù binh trong trại C.100 này. Các vị có thể hình dung đó là những chàng trai tuổi 20, vừa tốt nghiệp Khóa 1, Khóa 2 Sĩ Quan Trù Bị Nam Định và Thủ Đức, các sĩ quan thâm niên hơn xuất thân từ Khóa 1 tới Khóa 6 trường Võ Bị Quốc Gia Đà Lạt, lại có cả một bác sĩ quân y và cũng phải kể các Trung Đội Trưởng được đào tạo cấp tốc tại Bắc Việt cho các đơn vị Địa Phương Quân. Họ đến từ khắp các chiến trường, có bạn từ Kontum, Ban Mê Thuộc (lặn lội 2 tháng qua dãy Trường Sơn để tập trung về đây hoặc từ Mặt Trận Tây Bắc - Nghĩa Lộ, Lai Châu, Mộc Châu, Nà Sản, hoặc từ các trận công đồn ở đồng bằng, từ các trại ở Thanh Hóa chuyển ra, hoặc sốt dẻo hơn là trận Điện Biên Phủ đưa về. Không biết đây là “thượng sách” hay “hạ sách” của Việt Minh khi tập trung tất cả các sĩ quan về ở chung một trại, vì trước kia họ giam sĩ quan chung với hạ sĩ quan và binh sĩ ở rải rác khắp nơi: một trăm người tất cả. Một sự tình cờ ngộ nghĩnh là bọn Việt Minh đặt tên trại là C.100 (theo VM thì A là Tiểu Đội, B là Trung Đội và C là Đại Đội). Khi gặp nhau trong hoàn cảnh sa cơ thất thế này, họ cảm thấy thương yêu nhau hơn bao giờ hết, thật đúng nghĩa bốn chữ “huynh đệ chi binh”.

Còn 3 tháng nữa mới đến Tết, thế mà cán bộ đã phát động THI ĐUA, thi đua mọi mặt để lập thành tích dâng lên cho Hồ Chủ Tịch, Đảng và chính phủ gọi là để chào mừng Xuân Mới. Các khẩu hiệu “Lao động là vinh quang”, “Hồ Chủ Tịch muôn năm”, “Đảng Lao Động Việt Nam muôn năm” v.v... được kẻ bằng mực đỏ hay sơn đỏ tươi như máu và treo la liệt khắp nơi. Ở đâu và lúc nào các khẩu hiệu đó cũng dán vào mắt tù binh. Và kể từ ngày đó, mỗi người phải làm việc gấp hai, có khi gấp 3 ngày thường, làm ban ngày chưa đủ còn phải tranh thủ làm đêm, làm luôn cả ngày Chủ Nhật nữa. Chắc quý vị sẽ hỏi: “Ở tù mà làm cái gì?”. Phải biết tù binh trong tay V.M. không giống như tù binh mà QLVNCH giam giữ ở Phú Quốc (tức được ăn no, ngủ kỹ, mặc ấm lại chẳng phải làm gì động móng tay) mà phải làm lao động tận lực trong lúc trời Đông giá rét, ăn chẳng được no, áo quần rách tả, rách tơi, làm việc cho tới khi kiệt quệ ngã xuống mới thôi. Tùy theo khả năng chuyên môn của từng người, cán bộ phân tù binh ra từng tổ: nào là tổ dệt chiếu, tổ đan rổ, đan thúng, tổ làm canh nông phá rẫy trồng sắn, trồng ngô, vừng hay lúa, sau hết các tay cầm viết không có nghề ngỗng gì thì bổ sung vào tổ đi làm thuê cho dân làng hoặc làm cỏ lúa, bắt cua hay gánh thóc thuế nông nghiệp đi nộp vào kho nhà nước. Sau phần công tác lao động là học tập và kiểm thảo. Ôi thôi, không biết bao nhiêu đề tài để học, đêm nào cũng tập trung lên hội trường để nghe cán bộ nhồi sọ, nào là “Chủ trương đường lối của Đảng”, nào “Lượng khoan hồng của Hồ Chủ Tịch”, nào “Căm thù thực dân đế quốc”, nào “Chính sách cải cách ruộng đất”, nào “Vô cùng thương tiếc đại đồng chí Sít-ta-lin” v.v... và hội trường vừa giải tán xong là trở về lán (chỗ ngủ) để họp tổ thảo luận để tổ trưởng biên chép mang nộp cho ban Chỉ Huy trại xong xuôi thì tù binh mới được quyền ngã lưng. Lúc bấy giờ ít nhất đã là nửa đêm, gà đã gáy canh hai rồi, anh em mệt quá ngủ thiếp đi không còn sức đâu nghĩ tới gia đình và cũng quên đi cái lạnh cắt da, cắt thịt ở vùng núi Việt Bắc. Ngủ chưa đã giấc thì một hồi kẻng vang lên, anh em phải chỗi dậy chạy ra sân sắp hàng tập thể dục và bắt đầu một ngày lao động mới. Học tập không chưa đủ dằn vặt đầu óc tù binh, cán bộ còn bày trò kiểm thảo, hay nói đúng ra là bắt tù binh làm tờ thú tội vì khẩu hiệu đã được vẽ trong vách “người nói không có tội, người nghe sửa mình”, tờ thú tội đó sẽ được chính mình đọc lớn trước tổ để được anh em nghe và phê bình, nếu lời khai còn thiếu sót chỗ nào mà có người biết và bổ túc cho thì cán bộ sẽ đánh giá mình là chưa thấm nhuần chính sách, chưa thành khẩn bộc lộ sai lầm, hay nói cách khác là mình bị ghép vào thành phần ngoan cố chưa xứng đáng được hưởng lượng khoan hồng và như vậy ngày phóng thích mà mình hằng chờ đợi lại càng lùi xa hơn nữa. Đến đây tôi xin mở ngoặc, nếu không có thỏa ước Genève và ngưng bắn năm 1954 thì 100 anh em chúng tôi đã rục xương trong tù.

Tưởng cũng nên biết qua, trong gần 3 năm bị giam cầm, Ban Chỉ Huy trại đã bắt chúng tôi khai lý lịch trên 10 lần, có lẽ họ muốn coi mình khai có thành thật không, trước sau có giống không, hoặc để họ căn cứ vào đó mà quy định thành phần mình thuộc loại nào, trí thức, tiểu tư sản, địa chủ hay bần cố nông để tùy theo loại mà trừng trị. Còn thi đua với kiểm thảo thì không biết cơ man nào mà kể. Mỗi lần thi đua là có kiểm thảo để gọi là lấy thành tích chào mừng các Ngày Kỷ Niệm hay Lễ Lớn như “Kỷ niệm ngày thành lập Đảng Lao Động”, “Ngày Quốc Tế Lao Động”, “Ngày Sinh Nhật Hồ Chủ Tịch”, “Cách Mạng Tháng Tám”, “Lễ Độc Lập” và “Tết Nguyên Đán”.

Sau hết phải nói tới phần ẩm thực vì nó là động cơ thúc đẩy mọi hoạt động: suốt năm ăn đói, thiếu chất mỡ, chất ngọt và cả chất mặn nữa. Ngày thường tù binh ăn uống rất thiếu thốn, thường là cơm độn với sắn (khoai mì) hay ngô (bắp) nhưng gạo rút từ 500g mỗi ngày xuống còn 300g (tức một chén cơm) nên ai cũng thèm lạt vì thức ăn chỉ có rau muống chấm tương hay bí rợ nấu muối hay cà chua nấu loãng làm canh, thịt cá thì đừng nghĩ tới, chỉ có bộ đội hay cán bộ được hưởng theo từng tiêu chuẩn “Tiểu táo”, “Trung táo” hay “Đại táo” mới có thứ đó mà xơi.

Vì vậy tù binh chỉ mong mau tới Tết để ăn thịt một lần (cho có chớ không phải cho đã), mà đó là thịt trâu. Kho cũng thịt trâu, xào cũng thịt trâu, canh cũng thịt trâu. Ngày Mồng Một được no nê một bữa, nhưng từ Mồng Hai đến Mồng Mười chỉ ăn cơm với muối vừng (mè) vì tiền chợ mười ngày dồn vào con trâu hết rồi. Tuy nhiên không phải có tiền mà được ăn thịt, vì muốn ăn thịt phải có phép của Thượng Cấp, tù binh không có quyền thụ hưởng như bộ đội hay cán bộ, cho treo mỏ là một hình thức trả thù, vì Cộng Sản cho tù binh sĩ quan là thành phần “ngồi mát ăn bát vàng” hoặc “chỉ tay năm ngón” ngày xưa. Nhưng muốn ăn ngon miệng một bữa, thì trước hết tù binh phải ca tụng chế độ bằng mọi hình thức văn nghệ. Ai cũng làm một câu vè, một bài thơ hay viết một vở kịch có nội dung căm thù giai cấp, mạt sát Quốc Gia, đề cao Cộng Sản, thậm chí có câu vè như thế này của cán bộ mớm lời được hò lơ cả chục lần trong một buổi học tập:

Câu vè là:

Bảo Đại mày dại làm sao,

Nửa đêm dắt mẹ xuống ao ăn bèo.

Cán bộ văn công dạy tù binh hát những bài hát lai căng, nhưng tù binh cũng phải hát cho làu mà trong bụng thì chẳng ưa gì:

Đông phương Hồng, mặt trời lên

Trung Hoa chúng ta có Mao Trạch Đông

Với muôn dân, người là cứu tinh

Tang tính tang tình. Dân ấm no. Người mưu Hòa Bình.

Bài Quốc Tế Ca (Internationale) được phổ bằng tiếng Việt, bài ca ngợi Xít-ta-lin và ca ngợi Kim Nhật Thành cũng được phổ biến sâu rộng.

Riêng tù binh cũng sáng tác, lời lẽ không thể làm vừa lòng cán bộ được, nên chỉ lén lút truyền khẩu giữa anh em với nhau. Đây là một bản nhạc do Trung Úy Thụ sáng tác trong dịp Tết cuối cùng (1955) hy vọng ngày phóng thích gần kề:

Rời rừng xanh sâu

ta tiến về nơi Thủ Đô

Cuộc đời âm u,

giờ phút phân ly không vương sầu,

Một trời màu xanh, cây bao la rừng hoang tối tăm.

Chúng ta vui đi về, cố đô, nơi quê hương nhà...

Từ lâu, ta nuốt bao nhiêu hận căm thù,

Cuộc đời thanh niên ta tối tăm vì đâu.

Đời vui sao có bao nhiêu biệt ly

Đã qua bao nhiêu ngày rừng hoang

Ồ ô!

Tức cảnh thành thi.

Mặc dù là cảnh buồn, nhiều nhà thơ bất đắc dĩ xuất hiện chuyền nhau đọc cũng thấy an ủi phần nào, như bài dưới đây do tôi sáng tác:

RỜI RỪNG

Chắc ta sắp lìa mi rừng ạ,

Về xóm làng thị xã miền xuôi.

Ba năm chia ngọt xẻ bùi,

Ra đi lòng những ngậm ngùi nhớ thương.

Rừng với ta ngày nào quen biết,

Buổi công đồn quyết liệt: tù binh.

Bước đầu trong cuộc phiêu linh,

Nhìn nhau sợ hãi, lặng thinh đi vào.

Rừng khẽ bảo, cớ sao mà sợ,

Rằng đôi ta như vợ với chồng.

Suối trong ngụm nước mát lòng,

Củi đây người đốt, đêm đông sưởi cùng.

Nào những buổi, lên rừng chém nứa,

Đẵn gỗ về cất lán, làm sàn.

Làm phênh, đập nứa ta đan,

Cắt tranh về lợp trang hoàng nhà ta.

Rời rừng Việt Bắc hôm nay,

Về xuôi ôn lại những ngày tối tăm.

Những ngày đau khổ âm thầm,

Lê đời tù tội ba năm vừa tròn.

TỰ THÁN

Ất Mùi Năm Mới đến nơi rồi,

Tết nhất làm chi khổ thân tôi.

Ra đi đất Bắc tôi lầm tưởng,

Cảnh đẹp người xinh đón rước tôi.

Nào hay sau, trước vừa ba tháng,

V.M đánh “bốt” bắt tù rồi.

Cuộc đời chìm nổi đâu cứ mãi,

Quả đất tròn kia cũng có ngày.

Và ngày ấy là ngày tôi còn sống, tôi ngồi ghi lại mấy dòng này để các bạn đồng hương đọc mà thương những người đã, hoặc đang ngậm hờn nuốt tủi trong ngục tù Cộng Sản.

Paris, Giáng Sinh 1977
Nguyễn Đình Lang
exDL0 (5eGAVN)

TONY DƯƠNG * NHỮNG CÁNH CHIM KHÔNG MỎI

NHỮNG CÁNH CHIM KHÔNG MỎI-Tony Dương-

Đây là lần thất bại thứ mấy rồi, tôi không còn nhớ được – nhưng thất bại bị ở tù thì đây là lần thứ hai.

– Lần thứ nhất: Cùng ông anh rể, xuống tuốt mãi Trà Vinh: Họ dụ khị để bán vé, rồi bắt bỏ tù 10 tháng, đòi đem tiền chuộc mạng, mới tha!!! (có đáng nổi loạn chưa?)

– Lần thứ hai: Tham gia cướp tàu có vũ khí (đã nổi loạn thật rồi!!!); tù 15 tháng!…

Các cụ bảo: “Cùng tắc biến, biến tắc thông” xem ra chẳng đúng một ly ông cụ nào trong trường hợp của tôi cả!…Cái cảnh “cùng đường” của tôi đã được bọn chúng tôi “khuấy lên thành BIẾN “!…Thế nhưng cái “tắc biến” đó lại dẫn tôi đến nơi “tắc tị”… Tôi vừa suy ngẫm như thế, vừa thất thểu trên đường chẳng biết đi về đâu. Với nước da bạc thếch lốm đốm những nốt ghẻ ruồi và muỗi đốt, nhất là cái đầu trọc lốc dễ gây chú ý cho những người qua lại, và không dấu được hành tung của một tên tù, hay ít ra là của một tên tù vừa được thả, thì bỗng nghe có tiếng gọi tên tôi…Một cô gái cũng khá tiều tụy, từ bên kia đường đang hăm hở lách dòng xe cộ băng qua. Hóa ra là Ngọc Bảo, một sinh viên trước năm 1975 và cũng là vị hôn thê của tôi. Chúng tôi đưa nhau vào một quán cóc ven đường. Ngọc Bảo cho biết nàng cũng vừa được thả từ huyện Duyên Hải về tuần trước. Về chuyện của tôi cả hai bên cha mẹ đều đã biết. Các vị buồn chứ không lo lắng lắm. Riêng Ông Già Vợ của tôi thì “phán” thêm một câu: “Ngựa non háu đá!” và nói với Bảo rằng ông muốn gặp tôi chừng nào tôi được tha về.

Ông già vợ tôi là người có khuynh hướng thực dụng, làm việc cần cù và rất thận trọng. Phân tích những lần thất bại của tôi và của các ông – ông thường dựa vào 3 yếu tố Thiên Thời, Địa Lợi, Nhân Hòa… nhưng luôn nhấn mạnh “chính mình phải luôn luôn nắm lấy lấy thế chủ động “. Việc gì cũng vậy, nếu chưa chuẩn bị chu đáo thì hãy chờ thời.

Từ đó tôi ở hẳn nhà bố mẹ vợ tôi. Tứ thân phụ mẫu đã cùng lo tổ chức hôn lễ cho chúng tôi. Sau đó nhờ sự quen biết rộng rãi ông xin nhập hộ khẩu cho tôi. Dịp này chị tôi từ Mỹ gởi về mừng chúng tôi một số vốn kha khá. Vợ tôi sang được một sạp bán đường, đậu, bột tại chợ Hòa Bình. Còn tôi học được một lớp máy nổ tại Trường Kỹ Thuật Cơ Khí trên đường Vườn Chuối Sài Gòn.

Năm 1984 chúng tôi có một cháu trai, ba năm sau nữa vợ tôi sinh thêm một cháu gái. Vợ chồng tôi tâm sự với ông:

“Chúng con thấy trách nhiệm ngày càng thêm nặng…Chúng con không thể để các cháu lớn lên trong cái xã hội mỗi ngày thêm một thoái hóa này được được…”

Ông nhìn tôi thích thú: “Tôi tưởng những cánh chim bằng đã mỏi rồi chứ!” – Rồi ông cười ha hả…

Có lần ông kể cho tôi nghe như một lời gợi ý: một lần ông đến liên hệ công tác với công ty Hải Sản quận 6, Giám đốc công ty này thấy ông nói tiếng Bắc, lại than sắp về hưu, ngỡ ông là cán bộ, nên vồ́n vã: “Lo gì đồng chí cứ xuống đây“…

Chúng tôi bèn nhờ ông mở hồ sơ tại đó và lấy những tài liệu cần thiết. Sau đó chúng tôi chính thức đến phường xin thị thực chữ ký và đem đơn đến Ủy Ban Nhân Dân Thành Phố nạp ở Sở Thủy sản để xin phép đóng thuyền đánh cá ven biển. Được giấy phép, chúng tôi đến Hợp Tác Xã Sao Vàng tại quận 8 ký hợp đồng đóng thuyền. Ngày thuyền đóng xong, khánh thành hạ thủy, chúng tôi cũng mời thầy cúng Tổ Nghiệp. Tiệc khánh thành chúng tôi mời công nhân hợp tác xã và hai anh công an địa phương tham dự. Rượu nửa chừng, anh công an trưởng nửa đùa nửa thật:

“Này, chừng nào cậu vượt biên nhớ rủ tớ với nhé!”

Vợ tôi tái mặt, tôi vội bỏ đũa đùa lại: “Dạ, nếu anh chịu thì nhất định em sẽ đến tận nhà mời cả chị và các cháu nữa!”

Anh công an khu vực cũng thêm vào: “Các cậu cứ ngồi lai rai, tớ phải đi rồi, chiều nay tớ sẽ tóm một lũ vượt biên cho coi!”

Lúc đó đã quá 3 giờ 30 chiều. Tiệc tan, chúng tôi cũng dọn dẹp xong, sau đó tôi đi tìm được anh công nhân để nhờ giới thiệu một người thợ máy. Chuyện vãn một lúc lâu, tôi chở vợ tôi trên chiếc xe Lambretta sport cổ điển rời khỏi bến sông. Đi vào trong xóm, còn xa mới ra đến đường Phạm Thế Hiển, đã thấy phía trước môt đoàn người bị trói thành một giây đang bị dẫn đi. Thấy tôi, anh công an khu vực khi nãy hất hàm kênh kiệu:

– Thấy chưa?

Tôi đùa lại:

– Anh phát tài rồi!

Vỏ thuyền có rồi, bây giờ đến giai đoạn làm máy. Công đoạn này, và trong giai đoạn 1987 này mới thật vất vả. Tôi còn nhớ hồi đầu phong trào vượt biên, người ta tìm kiếm vỏ tàu phải là dài hơn 20m, 19 là bị chê rồi. Máy thì chọn Yanmar 8 lốc đầu bạc, hèn cũng phải 6 lốc, 4 lốc là bị chê, đầu xanh cũng chê… Còn bây giờ thì bói cũng không mua nổi một máy hai lốc được cho là tạm ổn. Cuối cùng chúng tôi chọn mua trong đống phế liệu một thân máy hai lốc thật cũ xì hiệu Kiloska sản xuất tại Ấn Độ – anh thợ máy, người tôi nhờ đi mua giải thích:

– Cái thân máy này có thể cải tiến được:

1 – Thân máy rất dầy, các máy dẫn nước giải nhiệt còn nguyên chưa bị nước biển bào mòn gây rò rỉ

2 – Trục máy rất lớn có thể mài mà không sợ yếu.

3 – Phần thân đặt cylinder rất dầy tha hồ xoáy, để thay cặp cylinder to nhất.

4 – Các bộ phận khác ta còn có thể kiếm ra…

Khi đem về tái tạo, chúng tôi thay vào bằng một cặp cylinder Yanmar và một cặp Piston Kubota mới toanh, chỉ còn thiếu một cây lap cốt cam. Anh thợ máy lại một phen vất vả mất mấy ngày mới vác về một cây lap, hình như được tháo ra từ một cái máy điện nào đó, sau khi anh hì hục chế biến, rồi cũng lắp vào được.

Tiện, xoáy, đục, đẽo, cắt, mài thôi thì đủ cả…Các công đoạn giờ đã hoàn thành. Chúng tôi cho nổ máy thử, tiếng nổ âm vang, từ dòn tan như bắp khi ga thấp, cho đến rền êm khi tăng ga lên tối đa. Chiếc thủy động cơ của chúng tôi giờ đây như mới, tôi bảo đảm ngay đến ông chủ hãng Kiloska Ấn Độ có thấy cũng không dám nghĩ đó lại là từ sản phẩm của mình.

Máy được lắp đặt vào vỏ thuyền xong xuôi, chúng tôi chuẩn bị cho bữa tiệc khao quân trên sông nước. Thức ăn đã được bầy ra ở khoang trên, rượu, thuốc lá đã sẵn sàng. Tôi mường tượng chút nữa đây, vừa cầm lái cho thuyền vun vút trên sông, vừa nâng ly chúc tụng nhau cho bõ những ngày mồ hôi chảy…

Đến giờ hoàng đạo, anh thợ máy lệnh cho tài công quay máy. Tôi đứng cạnh anh, chờ sai bảo khi cần. Máy nổ rộn ràng tựa tiếng vỗ tay chào mừng của một đám đông. Anh thợ máy ra lệnh tiếp cho tài công gài số tới và kéo ga…rời bến. Thuyền giật lên chuyển mình. Tất cả mọi người hoảng hốt! Thay vì thuyền tiến lên rời bến, thì nó lại thụt lui thật mạnh…suýt gây tai nạn phía sau…Anh thợ máy hoang mang suy tính…Tôi trấn an;

– Thôi thì…ta vừa bàn vừa nhậu…Thịt rượu sẵn sàng rồi…

Kiểm tra thật kỹ từng động cơ qua hộp số đến chân vịt…không có gì sai sót. Vậy nguyên nhân từ đâu? Máy vẫn nổ nhẹ nhàng khi khởi động…Tắt máy để kiểm tra thật kỹ vẫn không thấy gì bể gẫy…Thôi đây rồi…Tôi chợt hiểu; Tất cả chỉ tại cây cốt cam…Một thứ: “Râu ông nọ cắm cằm bà kia “

Từ những kiểm tra thực tế đó, tôi đi mua ngay một cái chân vịt trái chiều. Cuối cùng thuyền của chúng tôi: lui tới ngon lành như bao thuyền khác. Nhưng khi kiểm tra về tốc độ…mới thật là số Dách!…Máy mạnh thuyền chạy nhanh là chuyện rất bình thường. Trong trường hợp thuyền của tôi chỉ có chúng tôi mới biết: nó mạnh nhờ cặp cylinder và piston quá khổ!…

Chúng tôi đăng ký vào Hợp Tác Xã Đánh Cá Nhà Bè. Từ một người mất chỗ đứng trong xã hội “xhcnvn” giờ đây tôi đã trở thành Thuyền Trưởng kiêm Thợ Máy và “chỗ đứng của tôi nhất định là trên con thuyền “ này rồi!!… Vợ tôi là chủ phương tiện đánh cá này, hay nói cho oai là Chủ Tầu đánh cá! Lương, em trai vợ tôi là tài công, cô vợ tôi, chị gái tôi, em gái vợ tôi là thuyền viên!…Thành lập một danh sách như thế để đi đăng ký hành nghề đánh cá, tôi mới thấy một khoảng trống không thể nào chấp nhận được! Bạn đi đánh cá ven biển thì có thể là đàn ông, đàn bà, già trẻ gì đều được ráo…Nhưng chỉ có hai mống đàn ông là không thể được!!! Khi ra khơi lỡ một người ốm đau thì sao? Cuối cùng chúng tôi phải rủ thêm anh Bình, một bạn hàng xóm tham gia, với điều kiện anh phải góp vào năm chỉ vàng. Đây chỉ là điều kiện chúng tôi cầm chân anh mà thôi. Cho đến lúc đó, thông thường vượt biên vẫn phải là 3 “cây” trở lên, điều kiện chúng tôi đưa ra làm anh ngỡ ngàng…Dĩ nhiên là anh mừng húm, bắt ngay.

Kể từ lúc đó chúng tôi chăm chỉ hành nghề! Nếu ai tinh ý sẽ thấy chúng tôi xuất bến ra khơi kể cả các ngày giông gió lớn. Đi đi về về đến độ sạp đường, đậu, bột của vợ tôi tại chợ Hòa Bình cứ mỗi ngày một teo lại. Thực ra những ngày ra khơi là tập cho quen để không say sóng, tập nhảy sóng ra sao, tập đoán thời thiết bằng cách nhìn ráng trời, mây, nước, và cũng là quan sát địa hình cũng như thực trạng hoạt động của biên phòng và của các tàu đánh cá quốc doanh. Buổi tối, tôi thường neo thuyền và đăng ký tạm trú tại bến công an biên phòng cửa sông Rinh. Mỗi lần được phép đi đánh cá là phải mua cá để khi về có cá bán cho Hợp Tác Xã, hay ít nhất cũng phải có chút đỉnh làm quà cho biên phòng và công an dọc bờ sông. Năm 1986, Tường Vân em gái của vợ tôi được người anh họ đưa đi đã đến bến tự do. Từ đảo Galang cô gửi thư về, ngầm chỉ đường cho tôi tìm gặp người taxi chở cô.

Nắm rõ tình hình, tôi ra bến xe mua vé đi Bà Rịa, đem theo xe đạp. Còn cách Bà Rịa 18 cây số, tôi xuống xe, đạp khoảng hai cây số, tôi thấy một xe nước mía bên đường, ghé vào nghỉ chân, kêu một ly nhâm nhi giải khát, nhìn sang bên kia đường…Tôi tìm thấy một căn nhà tranh vách đất, trên vách gần cửa có trổ một cửa sổ tròn, nhìn qua bên phải có một trạm sửa xe màu xanh dương. Băng qua đường tôi đi thẳng đến căn nhà tranh. Từ sân nhìn xuyên qua nhà vào tận bếp, tôi thấy một người đàn bà và một đứa nhỏ, tôi mạnh dạn lên tiếng như một người quen:

– Chị Cang ơi! Anh Cang có nhà không?

Người đàn bà bế con ra ngó tôi lom lom:

– Anh…mà xin lỗi..Anh là ai?

– Tôi là anh của cô Vân

– Cô Vân nào cà?…Mà anh tìm anh Cang có chuyện gì không?

Tôi nghĩ người đàn bà này thật khôn ngoan, kín đáo, biết rõ việc của chồng mà chị ta vẫn vờ như không biết.

– Cũng có chút việc muốn nói với anh ấy, chị có biết bao giờ anh ấy về không?

– Mọi khi giờ này về rồi, còn hôm nay thì tôi không biết.

– Thôi được! Tôi ra ngoài một lát, chút nữa tôi quay lại vậy!

Tôi vừa quay ra thì chị vợ reo lên;

– Kìa, anh ấy về rồi.

Tôi thấy một anh chàng thanh niên khoảng gần 30 tuổi từ ngõ bước vào sân, dáng đi vững vàng chắc nịch, khổ người cao to cân đối, nước da nâu bóng nhẫy, rõ ra một người suốt ngày sống với sóng gió thiên nhiên. Nét phong trần phóng khoáng của anh khiến tôi có tình cảm ngay khi gặp mặt.

Thấy tôi, đôi lông mày Cang hơi nhíu lại, thì chị vợ lên tiếng:

– Anh đây là anh của cô Vân

– Làm sao anh biết mà ra đây?

– Em tôi viết về giới thiệu cho tôi, mấy tháng trước cô ấy đã ở đây vài ngày, nên tôi ra đây để cám ơn anh chị.

Hình như Cang còn do dự, chưa đủ tin, tôi tung thêm đòn tối hậu:

– Lúc mới đến đây nhìn thấy chị Cang, tôi đã hoàn toàn tin là tôi đã đến đúng nhà và tìm đúng người, vì chiếc áo sơ mi mà chị đang mặc, chính là chiếc áo quen thuộc mà ở nhà em Vân thường mặc.

Đến lúc ấy Cang mới chịu đưa tay ra bắt tay tôi và vui vẻ mời tôi ngồi uống nước.

Lúc đó đã quá trưa, chị Cang nhanh nhẩu dọn cơm và mời tôi cùng ăn với anh chị. Xong bữa thì chúng tôi đã thực sự thân tình. Anh pha hai ly cà phê rồi kéo tôi ra sau nhà ngồi dưới gốc điều (đào lộn hột ) xum xuê rợp bóng. Tôi hỏi anh:

– Bữa trước cá lớn của anh Diệm nằm có xa không?

– Khoảng một giờ taxi thôi.

– Từ đấy ra biển bao xa?

– Gặp lúc nước ròng cũng chỉ khoảng một giờ đồng hồ

– Có thể tìm được bến khác tốt như thế không

– Ăn thua là cá lớn, lớn hay nhỏ thôi, nếu chỉ bằng của anh Diệm thì vùng này thiếu gì vũng có thể làm bến.

Tôi đề nghị anh Cang cho tôi đi chơi một vòng, nhân tiện thăm cho biết bến của anh Diệm ra sao. Cang lấy đưa tôi một bộ quần áo của anh để tôi “giả dạng thường dân”, mặc dù bộ quần áo của tôi đang mặc trên người chẳng đáng giá gì.

Trên chiếc tam bản, tôi ngồi đằng mũi, cũng hờ hững cầm theo một mái chèo. Cang ngồi lái, con thuyền uốn lượn đưa tôi đi như đi trong một mê hồn trận. Thật là một vùng trời nước mênh mông luồn lách dọc ngang chằng chịt, nếu không phải là người địa phương, đã vào đây cầm chắc sẽ lạc lối, khó tìm được đường về. Ấy thế mà Cang luôn miệng giải thích chỗ này là gò ếch, chỗ kia là vũng cua…

Lúc này nước đang dâng lên và bóng tồi bắt đầu phủ xuống. Chúng tôi ra về, đêm đó tôi nghỉ lại nhà Cang.

Sáng sớm hôm sau, theo đề nghị của tôi, Cang đưa tôi ra biển. Cũng may lúc đó nước vẫn còn ròng, nên khoảng hai tiếng sau thì tôi đã nghe tiếng sóng biển rì rào. Cửa rạch mỗi lúc thêm mở rộng…Trước hình như có một cái đảo chặn ngang tầm mắt. Cang bảo chúng tôi đã ra đến biển – Vì lúc này nước đã hết ròng, mép nước biển cũng đã rút ra xa, nên mới thấy được trọn vẹn cả bãi bùn lẫn cồn đất đang bồi. Lúc nước lớn mặt cồn hoàn toàn chìm dưới mặt nước sâu khoảng ngang thắt lưng – Tuy nhiên các lùm cây vẫn xanh um. Chúng tôi bơi xuồng vòng ra phía ngoài mặt cồn cạn. Quả thật chúng tôi đã hoàn toàn ra khơi, nhấp nhô đây đó những con thuyền đánh cá. Xa xa về bên trái là một dốc đá, trên đó thấp thoáng có một ngôi chùa, Cang cho biết ngôi chùa bỏ hoang từ lâu, bây giờ chỉ là chỗ nghỉ trưa, ăn cơm của những người mò cua bắt ốc. Ngay bên dưới chỉ là vũng bùn, nên tất cả những ghe cào cũng lánh xa. Xa hơn nữa là cửa sông Rinh, mà bên kia là đồn công an biên phòng nằm gần như dựa vào chân núi lớn Vũng Tàu. Về bên mặt chúng tôi, lác đác những hàng cột đáy, càng xa về huyện Duyên Hải và Vàm Láng cột đáy càng thêm dày đặc.

Lúc trở về, vì là nước dừng và cạn nên chúng tôi phải chèo thuyền rất vất vả, phải mất một thời gian dài gấp hai lần chuyến đi, mới về đến nhà. Tuy vậy có một cái lợi là tôi quan sát được độ nông sâu của con rạch, căn cứ vào các thân cây để lại vết bùn rêu bám vào khi nước lớn. Trước khi rời nhà Cang, tôi hỏi;

– Sao anh không tự lực làm một mình mà phải dựa vào người khác? Tôi thấy anh cũng tháo vát lắm mà!

– Chúng tôi chỉ mới đến đây đây được vài năm thôi nên không quen biết nhiều.

Về lại Sài Gòn tôi tìm mua được một bản photocopy bản đồ hải hành thuộc vùng cửa sông Rinh để nhận định được rõ vị trí mà tôi và Cang đã đi suốt một ngày rưỡi trên thực địa. Tôi thấy có thể chọn vùng này làm nơi xuất phát. Tôi đem dự kiến của tôi bàn lại với ông già vợ và trình bầy khái quát; Buổi đi biển chót, không về bến, đợi đến tối khuya khi nước lên, dẫn thuyền vào lạch mất một giờ, bốc dầu, bốc lương thực, bốc người tối đa một giờ, quay thuyền trở ra biển thêm độ một giờ nữa, là khoảng độ 3 tiếng đồng hồ tất cả. Như vậy khoảng 3 giờ 30 sáng thuyền sẽ thong thả ra khơi, như bất kỳ một thuyền đánh cá nào khác. Nghe xong ông già vợ tôi phản bác ngay:

– Vẫn hoàn toàn bị động! Này nhé, từ lúc bắt đầu vào lạch là lúc thuyền trở nên bất hợp pháp, ba giờ là tối thiểu, lúc nào thuyền cũng bị lệ thuộc vào con nước, ba giờ đầy bất trắc cho thuyền không phải là ngắn ngủi. Nếu thuyền không gặp rủi ro, nhưng nhóm taxi gặp phải thì thuyền vẫn bị vạ lây, không có cách nào gỡ ra được! Tại sao ta không đem điểm xuất phát ra tuốt bên ngoài?

Tôi chợt hiểu:

– Như vậy con có thể chọn điểm ở gần cồn cạn?

– Tại sao không chính là cồn cạn?

– Lúc nước lên cồn cạn bị ngập nước.

– Càng tốt, nhóm taxi càng không thể lên đổ người lên đó rồi rút trước, mà sẽ ẩn kỹ trong các lùm cây trên đó.

Tôi hiểu ý ông già vợ, lúc nào cũng muốn bảo vệ thuyền, và còn muốn nhóm taxi tham dự vào công việc để bảo đảm sự thành công. Tôi kể cho ông nghe về chuyện gặp gỡ của tôi với Cang – và ý muốn của tôi sẽ nhờ Cang…Sau khi hỏi tôi về tính tình, gia cảnh của anh, ông đồng ý với tôi nên nhờ Cang là phải.

Tôi bèn nhờ ông hôm sau đi gặp Cang để bàn chi tiết, kể cả tiền bạc. Kết quả ông mang về thật hợp lý và tốt đẹp.

Nhằm làm cho Cang lên tinh thần bằng cách tạo cho anh ta một hy vọng “Bắt được cái mối lâu dài”, khi gặp Cang ông đóng vai Người Chuyên Tổ Chức. Ông hỏi Cang có dám đưa nguyên một nhóm taxi ra hẳn ngoài biển không? Cang nhận và nói đến số đầu không quá 20, bởi lẽ chỉ riêng anh chị em ruột của anh ta có tới 5, thêm vào là ông bố vợ với hai người em vợ. Về phần giá cả Cang chỉ xin 2 chỉ mỗi đầu. Ông đồng ý với điều kiện là không được đổ khách xuống bãi. Ông còn tố thêm là sẽ thưởng thêm 1 chỉ cho mỗi đầu khách nếu “ráp nối” thành công. Ngoài ra nếu chẳng may không ráp nối được, taxi phải cố gắng đưa khách về an toàn sẽ được hưởng 2 chỉ tiền công lần về. Công lần đi thanh toán ngay khởi sự.

Chúng tôi cũng thỏa thuận nhờ Cang mang dầu ra dấu ngoài biển, mỗi can 30 lít với giá 1 chỉ. Trong khi giá bình thường trong đất liền một chỉ mua được gần ba chục can.

Nước ngọt để uống cũng vậy: 1 chỉ cho mỗi can 30 lít. Cang lý luận: Gánh dầu hay nước ngọt ra biển bị bắt cũng tù như tội tổ chức vượt biên…Để tiết kiệm tiền về vụ nước, tôi lập tức ngăn phần mũi nhọn của thuyền thành một hầm nhỏ chứa nước. Ốp hai lần gỗ, ở giữa chèn trấu khô cho nước không thấm, vách ngăn với khoang thuyền tôi đặt một vòi nước cho tiện. Phía trên bên ngoài tôi cũng mở ra một nắp như các hầm thuyền khác. Trong hầm này từ đó lưu trữ thường xuyên 5 cây nước đá 50 ký (5×50=250 lít). Đó là tiêu chuẩn nước đá được đem theo cho các thuyền đánh cá. Thể tích của hầm trên 400 lít, ngày khởi sự chúng tôi sẽ đổ thêm nước cho đầy. Như vậy cộng với một phuy 200 lít được phép có trên thuyền, chúng tôi có trên 600 lít nước ngọt, dư cho cả 20 người trong cuộc hành trình.

Nhờ sự quen biết của gia đình, chúng tôi mời được một trung úy hải quân xưa kia phục vụ trong đơn vị tuần duyên VNCH dạy cho chúng tôi cách đi biển. Tất cả thân nhân trong gia đình chúng tôi, dù trai hay gái đều quây quần ngồi nghe ông chỉ. Từ cách đo toa độ trên bản đồ, cách bố trí vật dụng trước mặt tài công, và lái thuyền theo hải bàn – cho đến cách lái thuyền khi không có hải bàn hay hải bàn bị hư bể… Nếu trời trong, học cách nhận định đi theo hướng trăng sao. Nếu trời tối mây mù, ta có thể lái theo hướng gió. Ông nhắc chúng tôi: “Vùng biển Việt Nam có gió mùa, gió nồm thổi từ tây nam qua đông bắc, gió bấc thổi từ đông bắc xuống tây nam”.

Tìm phương hướng bằng cách nghe tiếng gió: Quay mặt về hướng gió thổi tới, nhẹ nghiêng mặt qua phải, rồi qua trái để nghe tiếng gió thổi ù ù vào tai bên này hay bên kia, nhẹ nhàng điều chỉnh sao cho tiếng ù ù ở hai bên tai cân bằng. Lúc đó, hướng mặt ta đang đi chính là hướng tây nam hay đông bắc. Từ vị trí hướng vừa tìm được, điều chỉnh mũi thuyền lên hay xuống bao nhiêu độ cho đúng với hướng đi là chuyện quá dễ dàng.　Dĩ nhiên theo cách này còn cần đến một dụng cụ chia góc số theo hải bàn được phóng lớn cho dễ nhìn và dễ lái. Chúng tôi bèn lấy cái mâm nhôm cũ đang dùng trên thuyền, lật úp xuống khắc vào đáy, đoạn bôi đen nham nhở để ngụy trang, khi cần chỉ một miếng giấy nhám chà sạch, đáy mâm sẽ hiện rõ ràng nét khắc mầu đen. Khi xử dụng, nó sẽ được đặt úp dưới một sợi dây căng thẳng dọc theo chiều từ mũi xuống đuôi thuyền.

Khi nói về bão, ông cho chúng tôi biết đa số các trận bão thổi vào bờ biển Việt Nam thường xuất phát từ Thái Bình Dương thổi qua đảo Midanao – Phi Luật Tân. Vì nước ta ở bắc bán cầu nêu chiều xoáy của chúng theo kim đồng hồ, vì vậy hướng chúng lúc đầu như sẽ chạy thẳng vào Sài Gòn Vũng Tàu nhưng rồi thường chệch hướng dần dần thổi vào miền Trung, có khi vào miền Bắc, và có khi sang hẳn tới miền miền Nam Trung Hoa. Tránh bão tốt nhất là càng ra xa bờ càng tốt, vì gần bờ, bị sóng dội ngược rất cao. Xa bờ sóng dù cao nhưng khoảng cách từng đợt này đến đợt khác rất xa, nên độ dốc của nó trở thành thoải hơn, không đáng sợ…

Chúng tôi được đặt câu hỏi;

– Khi gặp bão nên lái thế nào .

– Bình thường ta có thể cưỡi sóng đi, đi ngược sóng, nhưng gặp bão sóng quá lớn thì không thể đi được, đành phải xuôi theo sóng gió. Có điều cấm kỵ cần nhớ để giữ cho thuyền không bị lật úp chớ bao giờ đưa sườn thuyền ra hứng một đợt sóng lớn.

– Đó là trường hợp máy thuyền còn chạy, còn xử dụng được bánh lái. Trướng hợp máy thuyền chết thì sao?

– Phải thả dù thôi…Vài trường hợp máy bay phản lực phải tung dù ra sau đưôi khi đáp xuống một phi trường có phi đạo ngắn, để giảm bớt tốc độ của máy bay. Vậy ta cũng phải áp dụng một động tác tương tự. Trên thuyền có vài cần xé đựng hải sản là chuyện bình thường, ta nên mua sẵn ba cái mới cho chắc ăn. Dùng ba hay bốn đoạn dây thừng bằng nhau, buộc vào miệng cần xé, những đầu kia cột chung lại, thế là ta có được một cái dù rồi. Khi hữu sự kết chung ba cái lại thành từng một chùm, cột thật chắc những đầu dây dù kia vào đuôi thuyền, rồi thả cả chùm dù xuống nước. Dù cần xé bằng tre tươi nhưng bao giờ cũng nổi mà chỉ nổi lập lờ dưới mặt nước. Bây giờ thuyền của ta là vật nổi trên mặt nước, hứng gió như những cánh buồm, bị sóng gió đẩy trôi đi nhưng đuôi thuyền phải kéo ba cái cần xé nên sức trôi của thuyền bị giảm đáng kể. Cái lợi quan trọng ở đây là mũi thuyền luôn đi trước, đuôi thuyền đi sau, và không bao giờ có trường hợp thuyền đưa sườn ra hứng sóng.

Một câu hỏi về vấn đề khác;

– Thuyền đang chạy trên đại dương, chung quanh có những tàu thuyền khác, làm sao để biết cái nào đang đuổi bắt mình?

– Ta đổi hướng một góc độ nào đó, thuyền đuổi bắt tất cũng đổi hướng theo.

– Gặp trường hợp bị đuổi bắt, phải làm sao

– Tất nhiên phải tăng tốc tối đa, lúc này tốc độ là điều ăn thua nhất. Ở ngoài biển ta có nhiều ưu điểm hơn họ, thuyền ta càng chạy nhanh ta càng bỏ xa bờ, hiểm họa bị bắt càng giảm đi. Ngược lại phía đuổi càng lâu càng bất lợi, bởi lẽ lượng dầu chạy máy của họ rất ít không thể so với ta. Mặt khác 100 toán đi tuần thì đủ 100% toán bớt dầu để ăn nhậu hay chia chác…Nên lúc nào họ cũng sợ không đủ dầu để trở về, thế nên họ không dám đuổi xa đâu!

– Nếu bị đuổi trong khi thuyền còn đang trong sông rạch?

– Ta phải bắt chước lối chạy của kẻ cướp giựt. Đang chạy nó bỗng quay ngoắt vào một con hẻm, đợi cho cảnh sát đuổi quá trớn nó quay ra chạy ngược lại hướng cũ. Ở đây nếu bị biên phòng đuổi ta phải cố chạy ra biển, lỡ bị đuổi rát, nhắm một con lạch nhỏ, một lùm cây rậm rạp, tắt máy ngay rồi lao vào ẩn kín. Khi biên phòng vượt qua cho máy nổ lại tìm đường khác cố chạy ra biển…

Ngoài ra ông nhắc chúng tôi: Tại Đông Nam Á, các trại tiếp nhận thuyền nhân đều đã tuyên bố đóng cửa, nhiều thuyền đến sau ngày đóng cửa đang gặp khó khăn – Tuy nhiên vẫn còn hai nơi; Một là Nhật Bản từng tuyên bố cho 10,000 thuyền nhân đến định cư tại Nhật, nhưng mới có 3,500 người nên chắc họ sẽ tiếp đón dễ dãi. Hai là tại PhiLippine, tuy cũng đã tuyên bố đóng cửa, nhưng vẫn còn căn cứ Không Quân Mỹ Clack và căn cứ Hải Quân Mỹ tại Vịnh Subic, đó là những ngọn hải đăng!

Chúng tôi muốn tới Mỹ nên chọn Philipine khi chấm tọa độ ông trung úy nhắc:

– Cứ nhắm thẳng theo cánh tay tượng Đức Chúa Giê-Su đang dang tại núi hải đăng Vũng Tàu cho thuyền ra khơi, ta sẽ đụng Côn Đảo. Để tránh vùng hành nghề của các vùng đánh cá quốc doanh dù muốn đến mục đích nào cũng nên đi ngược lên phía bắc Côn Đảo, ra đến đường hàng hải quốc tế rồi hãy bẻ góc đi về hướng muốn tới. Ví dụ bẻ góc Tây Nam để Singapore, Malaysia, v v…Muốn đi Philippine cũng vậy, từ phía bắc Côn Đảo đến Philippine theo đường gần nhất phải chui qua hai nhóm đảo của Trường Sa. Giữa hai nhóm đảo này có một hành lang rộng rãi. Lúc này bộ đội Việt Nam đã chiếm đóng một đảo tại phía bắc hành lang này. Đối diện, về phía Nam hành lang cũng có một đảo bị Quân đội Trung Cộng chiếm đóng. Hai bên này vẫn hằm hè nhau nhưng không bên nào muốn nổ súng trước. Muốn đến Philippine qua ngả này phải canh cho thuyền đi ngang qua hành lang vào ban ngày để cả hai bên đều nhìn thấy rõ “đây chỉ là thuyền vượt biên”. Tuy nhiên cứ theo đường hàng hải quốc tế về phía tây nam, sẽ gặp nhiều dàn khoan dầu của các nước dọc theo lối đi. Hơn nữa đi lối này trên một chặng đường dài như thế, sẽ gặp rất nhiều tàu thuyền qua lại, có nhiều hy vọng được tiếp cứu và tương đối an toàn. Ông trung úy còn nhắc chúng tôi nên đem theo một cái Radio chạy pin, chủ yếu để nghe tin tức thời tiết.

Dĩ nhiên còn rất nhiều điều hữu ích cho những người đi biển mà ông trung úy đã dạy cho chúng tôi suốt hai ngày. Trên đây tôi chỉ kể một số vấn đề thật đặc biệt cần thiết cho cuộc vượt thoát thành công, và cho cả sự an nguy của chính mạng sống bản thân chúng tôi.

Cho đến lúc đó tôi mới kịp nhìn lại bao lần thất bại trước đây của tôi, của vợ tôi và của tất các người tôi quen biết mới thấy. Quả thật chúng tôi đã nhắm mắt làm liều một cách thật ngây thơ, khờ khạo…

Cuối tháng 8 năm 1988 tôi dự định giã biệt quê hương, nên xin xuất bến vào ngày 27 – Nhưng không được nhà cầm quyền địa phương cho phép, họ bảo: nghỉ ăn lễ độc lập xong hẳn đi. Ai cũng nhắm vào dịp lễ tết, các cơ quan, cán bộ say sưa, lơ là để thừa cơ trốn chạy. Thực ra tôi cũng nhắm vào dịp 2 tháng 9. Cuối cùng đành chọn vào đêm 7 rạng ngày 8 thàng 9, một đêm tối trời…

Cuộc “Hành Quân Đêm” của chúng tôi xuất phát vô cùng thuận lợi – diễn ra từng bước đúng như tính toán trước. Thuyền của tôi chiều ngày 7 tháng 9 vẫn về cửa bến sông Rinh như thường lệ, vẫn vui đùa ăn nhậu như mọi ngày, nhưng mọi thứ cần thiết cho chuyến đi vẫn được kín đáo, sắp xếp, kiểm soát…Sáng hôm sau, thuyền của tôi vẫn ra khơi ngay từ đợt đầu tiên trong lúc trời còn chưa sáng rõ. Từ ngoài xa, ngồi trong khoang tôi dùng ống nhòm kín đáo quan sát “Những hoạt động tại điểm” trong khi thuyền thả cào chầm chậm di chuyển vào cồn cạn…Khi nhận được tín hiệu của nhóm taxi đã đầy đủ và sẵn sàng, thuyền liền gác cào, nhanh chóng áp sát và quay ngang để án ngữ tầm nhìn từ biển vào. Chỉ trong vòng 15 phút vội vàng, căng thẳng, nhưng rất trật tự…Tất cả số lượng dầu, lương thực, và 18 người lớn nhỏ đã nằm gọn ghẽ trong khoang thuyền, và nhóm taxi cũng lần lượt phân tán khuất sâu trong các con lạch.

Tôi thở ra một hơi thật dài nhẹ nhỏm…trong lúc con thuyền tiến ra xa…xa..xa mãi.

Vào lúc 7 giờ sáng hôm đó trong một bãi kios tại bãi Vũng Tàu, gần đồn biên phòng, mũi hải đăng với tờ giấy vừa xuất viện (nằm bệnh viện ) trong túi, và cuốn “Bố Già” mới phát hành tại Sài Gòn trên tay, ông già vợ tôi ung dung ngồi trước một cái phin cà phê thong thả nhỏ giọt. Người ta tưởng ông đang say sưa với cuốn truyện, thỉnh thoảng lật từng trang… Nhưng thực ra ông đang để hết tinh thần vào thính giác và thị giác quan sát ngoài biển, và nhất là những động tĩnh của đồn biên phòng…

Mười giờ ông vui vẻ ra về…Tìm gặp Cang để bác cháu hàn huyên. Sau này Cang còn có dịp tìm ông vài lần để cám ơn ông đã giới thiệu cho anh vài người bạn của tôi tại bãi sông quận 8.

Chúng tôi đã vượt qua Côn Đảo an toàn, đã gặp đường Hàng Hải Quốc Tế và vẫn đang theo con đường đã chấm tọa độ đi tới Philippine thì khoảng 11 giờ sáng hôm sau , trong bản tin thời tiết loan báo một trận bão xuất phát từ ngoài biển Trung Hoa Lục Địa tiến về hướng tây nam. Nếu ít giờ sau bão tràn tới mà thuyền của tôi vẫn còn giữ hướng đang đi, thì sóng gió gần như đập thẳng vào hông thuyền “Gặp điều cấm kỵ đây rồi!!!”…Tối quyết định tức khắc phải đổi hướng: bẻ góc cho thuyền đi xéo dần dần về gặp lại (và đi theo) đường hàng hải quốc tế để hy vọng:

a ) – Lúc đó gió bão sẽ đẩy thuyền đi nhanh hơn

b ) – Tránh tình trạng sóng đập vào hông thuyền (nếu theo hải trình cũ )

c ) – Trên đường hàng hải quốc tế có hy vọng nhận được sự tiếp cứu của các tầu lớn.

Chiều hôm ấy quả nhiên bão đã tràn tới sau lưng, đẩy thuyền chúng tôi chạy như tên bắn…Tiếp theo tức thì, sóng biển dềnh lên cuồn cuộn…Thuyền bị nâng lên thật cao…cao ngất….rồi từ độ cao chót vót ấy…lao ào….xuống thung lũng đen ngòm phía dưới khoang…Riêng tôi, lúc này chỉ mong sao cho máy thuyền đứng chết…Bóng tối cũng mau chóng trùm kín, sấm chớp giăng giăng ngang dọc…chúng tôi đã thấy thấp thoáng ánh sáng lửa bập bùng xa xa, hình như từ một dàn khoan nào đó. Khoảng nửa đêm, sóng gió quay cuồng, mưa đổ như trút…sấm chớp liên hồi…Dĩ nhiên thuyền của chúng tôi phải đổi hướng xoay chiều theo sóng gió…Suốt ba ngày đêm bị vùi dập, thuyền của chúng tôi trôi tới trôi lui, hình như vẫn đứng nguyên tại vị trí cũ, đốm lửa dàn khoan vẫn lúc thấy lúc không. Có vài lần chúng tôi đã toan tính thử cho thuyền sáp gần về phía ánh lửa dàn khoan…nhưng không thể được…12 giờ trưa ngày thứ 55 kể từ khi chúng tôi rời bỏ quê hương, và là ngày thứ 3 khi gặp bão gió, gió mới dịu lại! Từ́ lúc ra đến đường Hàng Hải Quốc Tế, chúng tôi đã gặp không dưới 10 chiếc tầu dân sự to lớn, mang cờ hiệu của nhiều quốc gia ngược xuôi, chúng tôi đều ra dấu cứu vớt, nhưng họ cố ý làm ngơ. Khoảng 4 giờ chiều, đột nhiên tôi nghe Lương La lên;

– Cái tàu đằng sau hình như đã dừng lại!

Tôi nhìn lại, quả thật một ngọn núi sắt sừng sững hiện ra trước mặt tôi:

– Chúng ta được cứu rồi!!!

Suốt ba ngày đêm bị bão táp vúi rập, trừ những đứa trẻ vẫn ăn ngủ, bú sữa bình thường, còn hầu hết hành khách của tôi đều mệt mỏi, say sóng, không ăn và nằm bẹp dí…Bây giờ mới chỉ nghe được tiếng “Có tầu cứu” là tất cả đều nhỏm dậy và leo lên boong. Các chị, các cô bế ngay mấy đứa trẻ, nâng cao để những người trên tàu trông thấy. Tôi thấy thủy thủ trên tầu ra dấu cho thuyền tôi tới gần đống thời họ thả thang sắt xuống…

Sóng lúc đó vẫn còn khá lớn, con thuyền dềnh lên thụt xuống, khi vừa áp sát đã đụng nhẹ vào thành tầu kêu lên răng rắc như muốn bể toang. Cho thuyền lui giật ra tôi cố ghìm giữ cho thuyền chỉ tiếp xúc với tàu bằng mũi. Trước đó chúng tôi đã căng sẵn một dây thừng lớn từ khoang ra đến cọc mũi làm chỗ vin và móc dây an toàn. Nhờ đó sự di chuyển bây giờ tương đối an toàn. Theo lệnh từ trên tàu đưa xuống: Người ít tuổi sẽ ưu tiên lên tàu trước. Do đó, con gái tôi mới 7 tháng tuổi được cậu Lương và chú Bình, người bế kẻ dìu, thận trọng từ khoang thuyền ra mũi, đợi đúng lúc thuyền dềnh lên mới chuyền cháu cho hai thủy thủ, đứng sẵn ở bậc cuối thang sắt, cùng đưa tay đỡ lấy cháu…Tôi nghe một loạt pháo tay rộ lên…của những người trên tàu đón mừng cháu…mà chảy nước mắt dài…Tôi khóc..Quả thật cho đến lúc ấy tôi mới khóc…khóc, vì…mừng vui!!! Đến lượt thằng con trai của tôi gần 4 tuổi, vùng vằng không chịu lên tàu, khóc lóc la hoảng đòi về nhà bà ngoại. Người thứ ba là một cháu gái tên Thúy (hiện là sinh viên của đại học UCL). Lương và Bình cố móc dây an toàn lần lượt dẫn từng người từ khoang ra mũi để rời thuyền. Người khách cuối cùng là bà Chín, cũng là người lớn tuổi nhất trong chuyến đi, run rẩy sợ hãi vì thuyền dềnh lên thụt xuống, ra đến mũi sắp được kéo lên thang…loạng quạng sao đó, té lăn xuống biển…Nhanh như vượn Lương phóng xuống theo túm được, Bình cũng lao đến tiếp cứu, vớt lên được. Lên tầu bà Chín phải nằm bệnh viện săn sóc 5 ngày mới khỏi (Ông bà Chín hiện định cư tại Massachussets). Lệnh thuyền trưởng yêu cầu chúng tôi đem lên boong tất cả các dụng cụ hải hành, cũng như tất cả các loại lương thực có trên thuyền.

Sau Lương và Bình, tôi là người cuối cùng, tắt máy, rời thuyền với một tâm trạng bâng khuâng, dào dạt. Đặt chân lên boong tầu, lúc đó là 5 giờ 30 chiều ngày 12 tháng 9 năm 1988. Tôi nhìn xuốt lượt 21 người “cùng hội cùng thuyền” với tôi, Bà Chín, cô Lan và cháu gái 5 tuổi tên Thúy, Tôi chỉ gặp từ lúc lên thuyền (vì là người của Cang đưa taxi, anh đã năn nỉ vợ tôi cho đi để anh có thêm sở hụi ), Anh Bình là bạn hàng xóm, còn lại đều là thân thuộc trong gia đình chúng tôi (Sau này lúc Lương lập gia đình, ông bà Chín nhân dịp này tặng Lương một kỷ vật trân quí. Cô Lan đã nhận bố mẹ vợ tôi làm bố mẹ nuôi và cô đã kết hôn với anh Bình. Chúng tôi đều được định cư tại Mỹ, và hầu hết ở Cali. Chúng tôi thướng đi lại gặp nhau như một nhóm gọi là “Nhóm Golar Freeze”, lấy tên của con tàu đã cứu vớt chúng tôi trên Biển Đông.

Khi tôi đến chào và trình diện ông thuyền trưởng, ông tỏ ra rất lịch sự và ân cần, ông cho tôi biết ông là người Tây Đức, ông rất thông cảm chẳng những với thuyền nhân, mà còn với tất cả mọi người ở Miền Nam Việt Nam nữa. Ông nói ông đã nhìn thấy thuyền của chúng tôi từ xa 9 – 10 cây số. Từ đằng sau ông quan sát thuyền của chúng tôi rất lâu. Vừa rồi ông đã xem xét cái Mâm Nhôm, một dụng cụ thô sơ nhất của người đi biển, rồi đến cái hải bàn cổ quái “không có kim” (nó đã bị bão vùi dập lăn lóc, nên kim đã gẫy và tấm bản đố Hải Hành vẽ bằng tay (Thực ra là can bằng tay theo kiểu học trò ), ông hoàn toàn kinh ngạc và hỏi tôi làm cách nào dẫn thuyền đi đúng hướng, đúng đường và an toàn qua cơn bão vừa rồi. Tôi đã trình bày cho ông rõ là: “Chúng tôi đã được một Trung Úy Hải Quân Việt Nam Cộng Hòa huấn luyện trong một khóa đặc biệt…thật kỹ…và lâu đến cả…hai ngày lận!!!”

Lúc đó tất cả chúng tôi đã được an toàn trên con tầu Golar–Freeze, một tầu chở dầu, trọng tải 80 ngàn tấn của một đại công ty hỗn hợp Nhật Bản – Phần Lan – Anh Quốc. Chúng tôi được từ cõi chết trở về!

Anh chị em chúng tôi, từ trên boong, nhìn xuống con thuyền bé bỏng, thân thương, hiện không còn người lái đang quay cuồng trên sóng đại dương, va đập vào hông tàu bể vỡ…và từ từ chìm xuống. Không ai bảo ai, chúng tôi cùng im lặng bùi ngùi, cúi đầu như mặc niệm.

Sóng nước đã hoàn toan phủ kín nó…Như phủ kín cả một thời trai trẻ, thanh xuân của thế hệ chúng tôi!

Lake Forest,
Ngày trọng đông năm Nhâm Ngọ
Tony Dương

THÔNG TIN & BÌNH LUẬN QUỐC TẾ

Các quan chức quốc phòng Hoa Kỳ yêu cầu Nga hạ bớt giọng điệu gay gắt với Ukraine, khuyến cáo rằng Moscow có thể thổi bùng tình hình vốn đã căng thẳng và mong manh.
‘Chúng tôi hết sức quan ngại,’ phó phát ngôn nhân của Ngũ giác đài, Gordon Trowbridge, ngày 12/8 cho biết đồng thời nhấn mạnh rằng Nga nên nỗ lực hơn nữa để ngăn leo thang căng thẳng.
‘Nga đang tiếp diễn giọng điệu khiêu khích vốn đã khiến cho nhiều người có ấn tượng rằng có chuyện lớn đang xảy ra ở đó,’ ông nói thêm.

Ông Trowbridge cũng cho biết Hoa Kỳ không thấy bất kỳ bằng chứng nào ủng hộ cho tố cáo của Nga rằng Ukraine đang tìm cách thực hiện các cuộc tấn công khủng bố, đồng thời dẫn ra điều mà ông gọi là thành tích của Nga ‘thường xuyên đưa ra những tố cáo sai lệch nhắm vào Ukraine.’
Trước đó trong ngày 12/8 ở Moscow, Thủ tướng Dmitry Medvedev tuyên bố Nga có thể cắt đứt quan hệ ngoại giao với Ukraine vì các quan ngại an ninh gần đây.
‘Nếu không có cách nào khác để thay đổi tình hình, tổng thống Vladimir Putin có thể sẽ thực hiện việc này,’ truyền thông nhà nước dẫn lời ông Medvedev.

Quan hệ ngoại giao giữa Moscow và Kyiv vẫn còn sau khi Nga sáp nhập Crimea, nơi từng là lãnh thổ của Ukraine mà cư dân đã bỏ phiếu chọn ly khai hồi năm 2014. Quan hệ đó vẫn còn khi Nga, sau đó, đã hỗ trợ vật chất cho các phần tử nổi dậy ly khai ở miền đông Ukraine tự tuyên bố độc lập khỏi Kyiv.

Nga đã triển khai một hệ thống phi đạn phòng không tiên tiến tại Crimea, quân đội loan báo hôm 12/8. Hãng thông tấn Pháp cho hay hệ thống S400 chống máy bay có khả năng lần theo dấu vết tới 300 mục tiêu và cùng lúc có thể bắn hạ gần ba chục mục tiêu.
Các quan chức quốc phòng Hoa Kỳ cho biết họ đang theo dõi tình hình.
Binh sĩ Ukraine tuần này được đặt trong tình trạng báo động cao khi căng thẳng với Nga gia tăng dọc theo biên giới Crimea và ở miền đông Ukraine.

http://www.voatiengviet.com/a/nga-doa-cat-quan-he-ngoai-giao-voi-ukraine/3462446.html

Báo TQ: VN phạm ‘sai lầm khủng khiếp’ khi triển khai vũ khí ở Biển Đông

12.08.2016

1:26

Truyền thông Bắc Kinh hôm thứ Năm lên tiếng cảnh báo Việt Nam về động thái triển khai bệ phóng rocket di động ở Biển Đông là “sai lầm khủng khiếp” và nhắc nhở Hà Nội rằng chính Trung Quốc là nước đã thắng khi hai nước giao chiến lần trước.

Tờ Hoàn Cầu Thời Báo, tiếng nói chính thống của nhà nước Trung Quốc, viết “Nếu việc triển khai mới nhất của Việt Nam là nhắm vào Trung Quốc trong vấn đề tranh chấp Biển Đông, như Reuters tường thuật ngày hôm qua, thì chúng tôi hy vọng Việt Nam sẽ ghi nhớ và rút ra một số bài học từ lịch sử”.

Hãng tin Reuters trước đó dẫn lời các giới chức phương Tây cho biết Việt Nam đã triển khai các bệ phóng rocket có khả năng tấn công vào các đường băng và cơ sở quân sự của Trung Quốc ở các đảo nhân tạo lân cận.

Trong khi Bộ Ngoại giao Việt Nam lên tiếng nói tin này là “không chính xác”, Thứ trưởng Quốc phòng Việt Nam Nguyễn Chí Vịnh khẳng định với Reuters hồi tháng 6 rằng việc di chuyển bất kỳ loại vũ khí nào đến “bất kỳ khu vực nào vào bất kỳ thời điểm nào trong vùng lãnh thổ có chủ quyền của chúng tôi là quyền hợp pháp của chúng tôi”.

Cũng trong bài báo hôm thứ Năm, Hoàn Cầu Thời Báo nói việc triển khai vũ khí của Việt Nam chỉ làm tăng thêm căng thẳng trong khu vực và “việc tăng cường cho các đảo với các bệ phóng rocket, nếu được chứng minh là đúng, sẽ chỉ chứng tỏ quyết tâm của Việt Nam là tăng cường triển khai quân sự”.

Tờ báo của nhà nước Trung Quốc cũng cảnh báo các nước nằm trong khu vực có tranh chấp, bao gồm Việt Nam, là hãy “cảnh giác” với các chiến thuật của phương Tây nhằm tiếp tục thổi bùng căng thẳng trong khu vực.

Theo tờ China Daily, các giới chức Trung Quốc nói Việt Nam đã “chiếm phi pháp” 29 trong khoảng 50 hòn đảo và bãi đá trong khu vực Biển Đông. Tờ báo này nói Việt Nam đã thực hiện các công trình xây dựng trên khoảng 20 trong số các đảo và bãi đá trên, và việc xây dựng gia tăng mạnh trong 2 năm gần đây.

Ngoài Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei và Đài Loan cũng tuyên bố chủ quyền chồng chéo trên các khu vực ở Biển Đông.
Theo The Economic Times, Firstpost.com
http://www.voatiengviet.com/a/bao-tq-viet-nam-pham-sai-lam-khung-khiep-khi-trien-khai-vu-khi-o-bien-dong/3461606.html

Nhật tăng tùy viên quân sự tại VN và Philippines để ‘cảnh báo’ TQ

Chính phủ Nhật Bản có kế hoạch tăng số lượng các tùy viên quốc phòng công tác ở Việt Nam và Philippines trong năm tài khóa 2017 nhằm “cảnh báo” Trung Quốc, tin này được đưa ra hôm thứ Năm giữa lúc căng thẳng ở Biển Đông có chiều hướng gia tăng sau sự kiện Việt Nam bị cho là đã đưa hệ thống bệ phóng rocket ra một số hòn đảo trong khu vực có tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc ở Biển Đông.
Nguồn tin được tờ Japan Times dẫn lời nói Nhật Bản hy vọng sẽ thúc đẩy hợp tác quốc phòng hơn nữa với hai quốc gia Đông Nam Á vào lúc Trung Quốc phô trương sức mạnh quân sự ở Biển Hoa Đông và Biển Đông.
Cũng theo nguồn tin trên, việc gia tăng số tùy viên quốc phòng ở Việt Nam và Philippines là nhằm mục đích tạo điều kiện hợp tác quốc phòng với quân đội 2 nước thông qua việc chia sẻ thông tin cũng như tăng cường thu thập thông tin về các hoạt động của quân đội Trung Quốc. Nhưng trên hết, việc tăng cường này có mục đích nhằm “cảnh báo” Trung Quốc về các hành động khiêu khích ở vùng biển quanh quần đảo Senkaku của Nhật Bản mà Trung Quốc gọi là Điếu Ngư.

Gần đây, Nhật Bản đã liên tục tăng cường hợp tác quốc phòng với Việt Nam và Philippines. Hồi tháng 4, tàu khu trục của Lực lượng phòng vệ biển Nhật Bản đã đến cảng quân sự chiến lược Cam Ranh lần đầu tiên. Vào tháng 5, Nhật đồng ý cho Philippines thuê các máy bay huấn luyện TC-90 và hải quân Philippines dự kiến sẽ dùng các máy bay này để tuần tra và giám sát Biển Đông.
Tính đến ngày 1/4, Nhật Bản có tổng cộng 61 tùy viên quốc phòng đồn trú tại các sứ quán lớn và các tổ chức quốc tế. Hiện Nhật Bản đang có 1 tùy viên quốc phòng ở Việt Nam và Philippines. Nguồn tin vừa kể cho biết chính phủ đặt mục tiêu tăng số lượng lên 2 tùy viên ở mỗi nước, bắt đầu từ năm tài khóa 2017.
Theo Sputnik, The Japan Times
http://www.voatiengviet.com/a/nhat-tang-tuy-vien-quan-su-o-vn-va-philippines-de-canh-bao-trung-quoc/3461774.html

Việt Nam bố trí bệ phóng tên lửa di động mới tại một số đảo ở Trường Sa

RFA
2016-08-10

Đảo đá thuộc quần đảo Trường Sa.

AFP VIDEO

Việt Nam đã kín đáo cho bố trí những bệ phóng tên lửa di động mới tại một số đảo đang quản lý tại Trường Sa. Những bệ phóng tên lửa này có khả năng nhắm đến đường băng và các cơ sở quân sự của Trung Quốc trong khu vực Biển Đông, một tuyến đường biển quan trọng trên thế giới.
Hãng thông tấn Reuters hôm nay (10/8) loan tin trích dẫn phát biểu của các giới chức ngoại giao và quân sự Phương Tây như vừa nêu. Theo đó nguồn tin tình báo cho thấy Hà Nội đã cho vận chuyển những bệ phóng từ đất liền ra 5 căn cứ ở Trường Sa trong những tháng gần đây.
Theo ba nguồn tin mà Reuters có thì những bệ phóng được giấu để không thám không phát hiện ra và chưa lắp đặt vũ khí; tuy nhiên chúng có thể hoạt động trong vòng hai hay ba ngày sau khi được trang bị khí tài hỏa tiễn.
Biện pháp vừa nói của Việt Nam được nhận định nhằm đối phó với hoạt động cải tạo, xây dựng của Trung Quốc tại 7 đảo đá ở Trường Sa.
Những cơ sở quân sự được gấp rút dựng lên đó của Trung Quốc có thể nhắm đến miền nam và các đảo của Việt Nam.
Động thái này của Hà Nội cũng được nói sẽ gây căng thẳng trong tình hình tranh chấp hiện nay.
http://www.rfa.org/vietnamese/vietnamnews/vn-moves-new-rocket-launchers-into-disputed-scs-08102016083607.html

Bộ Quốc phòng Mỹ nói gì về tin ‘giàn pháo di động’ của VN?

11.08.2016

VOA Tiếng Việt

Tính tới tối 11/8, giờ Hà Nội, cả trang web của Bộ Ngoại giao Việt Nam và Trung Quốc đều không đăng tải bất kỳ tuyên bố nào về tin tức được cho là “gây căng thẳng” cho quan hệ Hà Nội – Bắc Kinh. Tiến sỹ Vũ Quang Việt, một nhà nghiên cứu về biển Đông, nhận định với VOA Việt Ngữ rằng dù Việt Nam bác bỏ tin triển khai giàn phóng tên lửa, đó cũng là lời “cảnh báo” cho Trung Quốc. Cựu quan chức của Liên Hiệp Quốc này nói thêm: “Họ làm như vậy để cho Trung Quốc biết rằng họ sẵn sàng đề phòng. Nếu mà Trung Quốc muốn chiếm thêm chỗ này, chỗ kia, thì sẽ bị phản ứng. Việt Nam bây giờ ở thế bắt buộc phải chứng tỏ mình phòng bị, chứ không phải mình ở cái thế có thể tấn công được. Nếu tấn công, Trung Quốc sẽ lạm dụng cái đó để nó làm tới nữa. Việt Nam chỉ có phản ứng khi nào cần thiết thôi”. Ông Việt nhận xét tiếp rằng, sau phán quyết của Tòa Trọng tài Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc giờ “mất thế chính nghĩa”, và tình hình ở biển Đông sẽ còn “căng thẳng” trong thời gian tới. Trong bài báo độc quyền, Reuters trích dẫn tuyên bố mà Bộ Ngoại giao Trung Quốc fax tới hãng này hôm 11/8, tái khẳng định “chủ quyền không thể tranh cãi” đối với Trường Sa và các vùng biển kế cận. Bắc Kinh còn được trích lời lên tiếng phản đối việc “chiếm đóng trái phép các đảo và bãi đá của Trung Quốc” và “triển khai quân sự trái phép” tới đó. http://www.voatiengviet.com/a/bo-quoc-phong-my-noi-gi-ve-tin-gian-phao-di-dong-cua-viet-nam/3460068.html

Vũ khí Việt Nam ở Trường Sa nguy hại cho Trung Quốc hơn tàu Mỹ

Trọng Nghĩa Đăng ngày 10-08-2016 Sửa đổi ngày 10-08-2016 16:26

Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI) vào tháng 02/2016 xác nhận Israel đã giao cho Việt Nam 20 quả tên lửa đối đất EXTRA(@defence-blog.com)

Theo tiết lộ của hãng tin Anh Reuters ngày 10/08/2016, Việt Nam đã âm thầm đưa các gián phóng phi đạn và tên lửa có sức công phá mạnh ra năm thực thể mà Việt Nam kiểm soát trong khu vực quần đảo Trường Sa. Sau đây là nhận định của giáo sư Carlyle Thayer, chuyên gia kỳ cựu về Biển Đông tại Học Viện Quốc Phòng Úc, trong cuộc phỏng vấn dành riêng cho RFI Tiếng Việt

Theo giáo sư Carlyle Thayer, chuyên gia kỳ cựu về Biển Đông tại Học Viện Quốc Phòng Úc cho rằng hệ thống vũ khí mới này của Việt Nam là một mối đe dọa tiềm tàng lớn cho các sân bay và cơ sở quân sự mà Trung Quốc cho xây dựng trên các đảo nhân tạo họ vừa bồi đắp tại Trường Sa. Nguy cơ đối với Trung Quốc từ vũ khí của Việt Nam còn lớn hơn cả mối đe dọa đến từ tàu Mỹ.

RFI : Giáo sư nhận định sao về động thái mới này của Việt Nam ?

Thayer : Nếu thông tin (về việc Việt Nam đưa giàn pháo mới ra Trường Sa) là xác thực, thì đó sẽ là hành động vi phạm quan trọng đầu tiên của Việt Nam đối với bản Tuyên Bố về Ứng Xử của các bên ở Biển Đông ký năm 2002, yêu cầu tự kiềm chế để không làm phức tạp tình hình hoặc leo thang tranh chấp.

Cần lưu ý rằng Việt Nam đã phủ nhận việc bố trí giàn phóng tên lửa trên các thực thể mà họ kiểm soát. Bản tin của Reuters cũng ghi nhận rằng các bệ phóng không được trang bị đầu đạn.

Động thái của Việt Nam mang dấu hiệu của một phản ứng hoàn toàn tự vệ để đối phó với việc Trung Quốc củng cố cơ sở hạ tầng trên các đảo nhân tạo trong tay họ, trong đó có việc xây dựng nhiều nhà chứa máy bay có khả năng tiếp nhận chiến đấu cơ đa năng Su-30, oanh tạc cơ, phi cơ tiếp tế nhiên liệu và máy bay cảnh báo sớm và điều khiển.

RFI : Mỹ và Trung Quốc có thể phản ứng ra sao ?

Thayer : Hoa Kỳ sẽ nhắc lại chính sách thường xuyên được tuyên bố là các bên tranh chấp không nên quân sự hóa thêm các thực thể địa lý trong tay mình ở vùng quần đảo Trường Sa, và nên tham gia vào việc thực hiện các biên pháp xây dựng lòng tin. Mỹ chưa chính thức xác nhận thông tin của Reuters.

Trung Quốc cũng đã tuyên bố rằng các nước tranh chấp khác nên có những bước đi mang tính xây dựng. Trung Quốc cũng đã gắn tiến trình quân sự hóa (Biển Đông) của họ với mức độ đe dọa mà họ phải đối mặt. Điều đó nhắm vào những hành động của Hoa Kỳ.

Động thái (mới) của Việt Nam đã phức tạp hóa kế hoạch quốc phòng của Trung Quốc. Ba sân bay mới của Bắc Kinh (trên Đá Chữ Thập, Đá Xu Bi, Đá Vành Khăn) đã trở thành mục tiêu dễ bị hệ thống pháo EXTRA của Việt Nam gây tổn hại. Lý do là pháo Việt Nam là một mối đe dọa thường trực, trong lúc các chuyến tuần tra của Hải Quân Mỹ chỉ thoáng qua mà thôi.
RFI : Tình hình Biển Đông có thể diễn biến ra sao ?
Thayer : Diễn biến hiện nay chứng minh cho nhận định rằng các hành động của Trung Quốc đã kích động một phản ứng ngược lại, hoặc là điều mà giới phân tích an ninh gọi một chu kỳ « động lực-phản động lực ».
Tình hình ở quần đảo Trường Sa sẽ căng thẳng thêm lên nếu Trung Quốc đột ngột triển khai máy bay quân sự trên ba đường băng mà họ đã xây dựng một khi các nhà chứa máy bay được hoàn thành.
Trung Quốc sẽ không có khả năng tuyên bố một vùng nhận dạng phòng không trên Biển Đông và buộc nước khác tuân thủ ngày nào mà họ chưa xây dựng đủ các bể chứa nhiên liệu, và các cơ sở bảo trì và sửa chữa rộng lớn.
Tuy nhiên, Trung Quốc có thể triển khai một phi đội máy bay chiến đấu và oanh tạc cơ, hoạt động xoay vòng trong thời gian ngắn, làm căng thẳng gia tăng trong khu vực. Điều này sẽ có tính cách hù dọa các nước ven biển.

RFI : Hệ thống tên lửa EXTRA mà Việt Nam bố trí tại Trường Sa là gì ?
Thayer : Thông tin đã được công khai là vào năm 2014, Việt Nam đã mua 10 giàn phóng phi đạn dẫn đường và tên lửa địa-đối địa EXTRA của Israel. Hình ảnh các tên lửa này đã xuất hiện trên các phương tiện truyền thông của Việt Nam, và phô trương là « tên lửa chống xâm lược ».

EXTRA là tên tắt của Extended Range Artillery (pháo với tầm bắn mở rộng), và có thể dùng trong các cuộc tấn công chuẩn xác nhắm vào tàu chiến hay các cơ sở trên đất liền trong một bán kính từ 20 đến 150 km.

Tên lửa này có độ chính xác cao, và sai số so với đích nhắm chỉ khoảng mười mét. Tên lửa có thể mang một đầu đạn thuốc nổ cực mạnh, hay nhiều quả bom nhỏ. Đầu đạn thuốc nổ có thể gây tổn hại cho một tàu chiến, hoặc tạo nên một hố lớn trên một đường băng, còn bom nhỏ có thể gây thương vong hàng loạt trong một khu vực nhất định, phá hủy máy bay nằm đưới đất, các trung tâm chỉ huy và thông tin liên lạc, và các cơ sở hậu cần và cơ sở hạ tầng giao thông vận tải.

Từng có tin về việc Việt Nam tăng cường vũ khí ra Trường Sa

Giới quan sát hiện đang tìm hiểu xem Việt Nam có thể bố trí các vũ khí mới ở đâu tại Trường Sa. Dẫu sao thì đây không phải là lần đầu tiên có tin là Việt Nam tăng cường vũ khí hiện đại ra Trường Sa.

Cuối năm 2014, chính quyền Đài Loan từng báo động về việc Việt Nam « tăng cường sự hiện diện quân sự với các vũ khí tinh vi trên đảo Sơn Ca (Sandy Cay), cách đảo Ba Bình chỉ 11 km về phía Đông ». Nguồn tin trên cũng cho rằng Việt Nam đã triển khai một số lượng không xác định tên lửa phòng không vác vai mới và mở rộng địa bàn đóng quân trên đảo Sơn Ca trong năm 2014.

Tháng Ba năm 2015, một dân biểu diều hâu Đài Loan Lâm Úc Phương (Lin Yu-fang) thuộc Quốc Dân Đảng, cũng khẳng định rằng có dấu hiệu là Chính quyền Việt Nam tăng cường lực lượng pháo binh trên cả hai đảo Sơn Ca và Nam Yết (Namayit), cách Ba Bình 22km.
http://vi.rfi.fr/viet-nam/20160810-vu-khi-viet-nam-o-truong-sa-nguy-hai-cho-trung-quoc-hon-tau-my

Bị Đảng giám sát, Tập Cận Bình không thể nhượng bộ Mỹ

Minh Anh Đăng ngày 12-08-2016 Sửa đổi ngày 12-08-2016 17:11

Chủ tịch Tập Cận Bình và tổng thống Barack Obama tại một diễn đàn Liên Hiệp Quốc ngày 28/09/2015.REUTERS/Andrew Kelly

Lãnh đạo Trung Quốc và Hoa Kỳ sẽ có cuộc gặp thượng đỉnh trong tháng 09/2016. Tổng thống Barack Obama cho biết có ý định đề cập đến các căng thẳng trên biển tại hai vùng có tranh chấp : Biển Hoa Đông và Biển Đông. Nhưng theo giới chuyên gia, Tập Cận Bình không thể khuất phục trước các áp lực của Hoa Kỳ.

Cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Trung sẽ diễn ra bên lề hội nghị kinh tế G-20, tổ chức trong hai ngày 4-5/09/2016, tại Hàng Châu, Trung Quốc. Tuy nhiên, theo quan điểm của tờ báo Nhật Asia Nikkei, tổng thống Obama khó có thể đạt được điều gì từ đồng nhiệm Trung Quốc trên cả hai hồ sơ Biển Đông và biển Hoa Đông.

Bởi một lẽ rất đơn giản, đại hội đảng Cộng sản Trung Quốc sẽ diễn ra vào mùa thu năm 2017. Theo thông lệ, từ 5 đến 7 ủy viên Ban thường vụ Bộ Chính Trị, những vị trí chóp bu trong hàng ngũ lãnh đạo đảng Cộng sản, sẽ được bầu mới vào thời điểm này.

Từ đây cho đến kỳ đại hội đảng tới, duy trì được quyền lực là một việc hệ trọng đối với ông Tập Cận Bình. Chủ tịch Trung Quốc cần phải lèo lái tiến trình này để có thể nắm tiếp quyền lãnh đạo đảng và đất nước cho nhiệm kỳ thứ hai.

Thế nhưng, phán quyết của Tòa Án Trọng Tài Thường Trực cũng như việc Washington quyết định triển khai hệ thống lá chắn tên lửa THAAD tại Hàn Quốc đã khiến đảng Cộng sản Trung Quốc tỏ ra nghi ngờ về vai trò lãnh đạo của ông Tập Cận Bình. Nhiều nhà quan sát nhận xét, trong tình hình này, ông Tập Cận Bình không cho phép mình nhún nhường trước nước khác.

Do đó, trong cuộc gặp với đồng nhiệm Mỹ sắp tới đây, chủ tịch Trung Quốc hy vọng có thể nhắc lại một đề xuất trung dung : đó là một « mô hình quan hệ mới giữa các cường quốc ». Một tầm nhìn mới về thế giới ở đó Trung Quốc và Hoa Kỳ cùng hợp tác đối phó các hồ sơ quốc tế mà không « dẫm đạp » lợi ích lên nhau. Trong trường hợp của Bắc Kinh hiện nay, điều đó còn bao gồm cả việc giải quyết tranh chấp tại Biển Đông giữa các nước trong khu vực.

Một đề xuất đương nhiên đã bị Hoa Kỳ khước từ. Kể từ mùa thu năm rồi, chính quyền Obama đã đáp trả sự hiện diện của hải quân Trung Quốc bằng việc gởi tầu chiến đến vùng Biển Đông nhân danh « tự do lưu thông hàng hải ». Tập Cận Bình đã bày tỏ sự bất bình trước việc Hoa Kỳ gia tăng áp lực quân sự trong khu vực.

Có thể nói là quan hệ Mỹ - Trung đã xuống đến mức thấp nhất kể từ khi đôi bên nối lại quan hệ bang giao. Nhất là kể từ khi Washington và Seoul quyết định triển khai hệ thống lá chắn tên lửa THAAD tại Hàn Quốc.

Ngoài hồ sơ hạt nhân Bắc Triều Tiên, những hồ sơ quan trọng khác như việc biến đổi khí hậu, thương thuyết hạt nhân Iran, các chuyên gia nhìn nhận đều phải có sự tham gia của Bắc Kinh và do vậy Trung Quốc muốn tận dụng khai thác để mặc cả nhằm bảo vệ các lợi ích cốt lõi của mình.

Nếu Tập Cận Bình vẫn tiếp tục đường lối cứng rắn này với Hoa Kỳ và các nước láng giềng cho đến ngày khai mạc G-20, thì ông có thể sẽ gặp nhiều khó khăn. Một số nguồn ngoại giao cho rằng từ đây đến kỳ họp hội nghị G-20, nguyên thủ Trung Quốc có lẽ cố gắng tìm kiếm một lập trường hòa giải nào đó.
Tuy nhiên, theo một học giả châu Á am tường về chính sách ngoại giao Trung Quốc, một khi hội nghị kết thúc, Tập Cận Bình sẽ quay trở lại với đường lối cứng rắn của mình. Và Trung Quốc lại tiếp tục leo thang khiêu khích Nhật Bản trên biển Hoa Đông, theo như cảnh báo của một số nhà quan sát.
http://vi.rfi.fr/chau-a/20160812-duoi-su-giam-sat-cua-quan-doi-tap-can-binh-khong-the-nhuong-bo-cac-ap-luc-cua-hoa-ky

Trung Quốc đang trở thành một nhà nước luật rừng

Trọng Thành Đăng ngày 13-08-2016 Sửa đổi ngày 13-08-2016 16:47

Nhân viên an ninh lập hàng rào chặn báo chí tiếp cận cuộc hội đàm giữa cố vấn an ninh Mỹ Susan Rice và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh, 25/07/2016.REUTERS/How Hwee Young/Pool

Xã luận của Le Point tuần thứ hai tháng 8/2016, với tựa đề « Trung Quốc, phường thảo khấu », nhận định: « Siêu cường kinh tế giờ đây chỉ còn tuân theo các quy tắc của riêng mình. Đến mức sẵn sàng chống lại phần còn lại của thế giới ».

Bài xã luận của Le Point mô tả một loạt dấu hiệu cho thấy chế độ Trung Quốc hiện hành dưới sự lãnh đạo của Tập Cận Bình đang ngày càng trở nên thù địch với thể chế pháp quyền. Cụ thể là tấn công vào giới bảo vệ nhân quyền, vào giới doanh nghiệp, vào nền tự trị của đặc khu Hồng Kông… Gần đây nhất, về mặt quốc tế, Trung Quốc đã « phản ứng một cách hung hăng » chống lại phán quyết của Tòa Án Trọng Tài Thường Trực về vụ kiện Biển Đông của Philippines (ngày 12/07), với đe dọa đơn phương lập vùng nhận dạng phòng không và tuyên bố tập trận với Nga vào tháng tới tại Biển Đông.

Về mặt đối nội, « thái độ hung hăng của Bắc Kinh tương ứng với tình trạng suy yếu của đảng Cộng Sản trong bối cảnh kinh tế chững lại, bất bình đẳng xã hội gia tăng, chất lượng cuộc sống và môi trường suy giảm ». « Trong lĩnh vực kinh tế, chủ trương của Bắc Kinh là cố sức dành riêng thị trường nội địa Trung Quốc cho các doanh nghiệp địa phương, bằng cách ngăn cản các đối thủ nước ngoài. Chính quyền Trung Quốc đồng thời lợi dụng cuộc khủng hoảng tài chính của phương Tây để giành được nhiều cổ phần béo bở ». Còn trên trường quốc tế, « Trung Quốc liên tiếp mở rộng phạm vi ảnh hưởng ra toàn thế giới, từ dự án Con đường Tơ lụa đến triển khai hải quân ở các vùng biển xa », cũng như phát triển một lực lượng « chiến tranh mạng » hùng hậu trong quân đội nước này.

Phương Tây kháng cự, Pháp bị phê phán

Le Point phê phán phản ứng « vô trách nhiệm » của chính phủ Pháp, khi bỏ rơi sân bay Toulouse, trụ sở Airbus và nhiều cơ sở nghiên cứu của Airbus vào tay các nhà đầu tư Trung Quốc, trong khi Hoa Kỳ có thái độ « từ chối một cách hệ thống việc nhượng các cơ sở hạ tầng quan trọng cho Trung Quốc ». Và Anh Quốc mới đây đã xét lại hợp đồng đầu tư 21,3 tỷ đô la của Trung Quốc vào một dự án điện hạt nhân của nước mình. Liên Hiệp Châu Âu cũng phải « thức tỉnh » để quyết định không công nhận kinh tế Trung Quốc đủ tiêu chuẩn « quy chế thị trường », trong bối cảnh công nghiệp thép hay pin mặt trời của châu Âu bị hàng trợ giá của Trung Quốc đè bẹp.

Theo Le Point, « chủ nghĩa bành trướng của Bắc Kinh… đã kích động một cuộc chạy đua vũ trang tại châu Á ». Một loạt các nước như Nhật Bản, Hàn Quốc đang gia tăng đầu tư cho quân sự để đối phó với Trung Quốc. Úc tăng cường hải quân. Hoa Kỳ cũng dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí với Việt Nam.

Le Point dự đoán : « Trung Quốc vẫn tiếp tục là quốc gia xuất khẩu số một thế giới… nhưng trong thời gian tới, quốc gia này sẽ không phải là một nhà nước pháp quyền, cũng không phải một nền kinh tế thị trường ». Bởi tại Trung Quốc, một « hợp đồng » không phải là điều « ràng buộc các bên cam kết ». Những nguyên tắc tối cao mà Bắc Kinh tôn trọng là « các lợi ích của đế chế Trung Hoa và của đảng Cộng Sản ». Các lợi ích của chế độ phải được coi là tối cao, bất chấp việc kinh tế Trung Quốc bị ngăn cản trên con đường « chuyển hướng sang một nền kinh tế dịch vụ tạo ra giá trị gia tăng cao, với nhiều cách tân ».

Tờ báo kết luận, Trung Quốc đã chọn « một chính sách chỉ dựa vào sức mạnh. Bắc Kinh sẽ cứng rắn với những quốc gia nào có ý định chống lại, đứng đầu là Mỹ, và không thương tiếc với những nước yếu hơn, đứng đầu trong số đó có Pháp và châu Âu ».

Thổ Nhĩ Kỳ, « nỗi lo của châu Âu »

Thổ Nhĩ Kỳ sau cú đảo chính hụt tiếp tục là nỗi ám ảnh của châu Âu. « Đất nước khiến châu Âu lo sợ » là tựa trang nhất Le Point. Ba vấn đề mà Le Point muốn nhấn mạnh là người tị nạn, nền độc tài và tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo.

Trong lúc Bruxelles giải ngân 1,4 tỉ đô la bổ sung để giúp Thổ Nhĩ Kỳ định cư người tị nạn Syria (ngày 28/07), chính quyền Erdogan tiếp tục chiến dịch thanh trừng rộng khắp với hơn 50.000 người bị tịch thu hộ chiếu, 60.000 viên chức bị sa thải… Xu thế độc tài của ông Erdogan cũng đặt Hoa Kỳ trước tình thế khó xử.

Bởi Thổ Nhĩ Kỳ từng là « đối tác mẫu mực » của nước Mỹ, quốc gia Hồi giáo đầu tiên mà Barack Obama tới thăm, trụ cột của chiến lược ổn định an ninh trong khu vực của Mỹ, thậm chí mô hình cho các cuộc cách mạng mùa xuân Ả Rập. Đối với Obama hiện nay, « nổi giận với Erdogan, cũng có nghĩa là tiêu hủy toàn bộ chiến lược quân sự chống lại Daech ».

Le Point cũng ghi nhận, trở ngại trên con đường Thổ Nhĩ Kỳ gia nhập châu Âu (khởi sự từ 1999) trước hết đến từ nước Pháp thời tổng thống Sarkozy, và tiếp theo đó là Đức, và công luận nói chung. Còn trong thời gian 5 năm trở lại đây, chính tổng thống Erdogan là người chủ trương kìm hãm các đàm phán. Hiện nay, Thổ Nhĩ Kỳ của Erdogan đã chọn con đường « hoàn toàn không nhân nhượng châu Âu, trong khi hòa giải với nước Nga Putin ».

Trong hồ sơ Thổ Nhĩ Kỳ, Le Point cũng chú ý đến mối quan hệ hết sức mập mờ của chính quyền Erdogan với tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo (Daech). Cách đây hai năm, trong bối cảnh Daech đang hoành hành tại Syria, lá cờ đen của tổ chức này được treo công khai tại nhiều cửa hàng ở Istanbul, nhiều bằng chứng cho thấy chính quyền Ankara cung cấp vũ khí cho phe thánh chiến. « Căn bệnh ung thư thánh chiến Hồi giáo » bắt đầu tác oai tác quái trong một năm trở lại đây tại chính quốc gia này, với các vụ khủng bố tự sát xảy ra liên tiếp. Theo Le Point, sự cắt đứt muộn mằn với Daech là « quá muộn ».

Duyên nợ châu Âu - Thổ Nhĩ Kỳ
Trở lại với lịch sử có thể giúp soi tỏ nhiều bối rối trong hiện tại. Bài « Điều chúng ta mắc nợ Thổ Nhĩ Kỳ » của Le Point điểm lại những cội nguồn lịch sử phức tạp của đất nước nằm ở vị trí bản lề giữa châu Âu và châu Á này. Theo nhà sử học Nicolas Vatin (đồng tác giả cuốn « Từ điển đế chế Ottoman » (2016), « nếu như đế chế Thổ không thuộc vào châu Âu Thiên chúa giáo, thì đế chế này cũng tham gia vào lịch sử châu Âu ». Quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ và châu Âu không chỉ có chiến tranh, đối đầu.
Sử gia Nicolas Vatin điểm lại nhiều mối liên minh giữa một số thế lực châu Âu với đế chế Ottoman. Kể từ thế kỷ XIX, ảnh hưởng văn hóa từ châu Âu gia tăng, khi đối với nhiều người Thổ Nhĩ Kỳ châu Âu đồng nghĩa với tiến bộ. Trong khi đó, bán đảo Anatolia (vùng lãnh thổ trung tâm của Thổ Nhĩ Kỳ) từng là nơi cư ngụ của rất nhiều sắc dân, trong đó có người Hy Lạp (chiếm tới hơn 16% dân số hồi đầu thế kỷ trước). Đạo Hồi tại Thổ Nhĩ Kỳ - chịu ảnh hưởng nhiều của tông phái Sufi – được ghi nhận là cởi mở hơn nhiều so với các truyền thống Hồi giáo bảo thủ như nhánh Wahhabi (thịnh hành tại Ả Rập Xê Út).

Đường ruột tốt, sức khỏe tốt

Những phát kiến mới trong y học là chủ đề chính của tuần báo L’Express, với tựa trang nhất : « Đường ruột đối với sức khỏe chúng ta ». L’Express cho biết, « một ngành y học mới » đang mở ra nhờ việc nghiên cứu « những quyền năng không thể tin được của hệ vi khuẩn đường ruột » đối với việc phòng ngừa và khắc phục các bệnh tật.

Theo L’Express, một cuộc cách mạng đang đảo lộn nền y học đương đại trong vòng 10 năm trở lại đây. Đường ruột chúng ta với gần 100.000 tỉ vi khuẩn ngày càng được khẳng định là có một vai trò hết sức quan trọng đối với sức khỏe, hơn nhiều so với quan niệm chính thống lâu nay (với định kiến coi vi khuẩn là có hại).

Vai trò của vi khuẩn đường ruột trong hàng loạt các bệnh mãn tính đang ngày càng được làm sáng tỏ. Cụ thể là các căn bệnh như ung thư, tim mạch, béo phì, tự kỷ, tiểu đường, dị ứng, parkinson… hay các bệnh tâm lý như tâm thần phân liệt, suy nhược, lo hãi, rối loạn giấc ngủ…

Theo một chuyên gia, cơ thể con người là "nơi cộng sinh giữa các tế bào người và các vi sinh vật… Giữa hai thành phần này liên tục có các đối thoại". Cụ thể là « đối thoại » diễn ra giữa hệ thần kinh ruột (với khoảng 100 đến 200 triệu nơ-ron) và trăm nghìn tỷ vi khuẩn nói trên, thông qua hai con đường thần kinh và máu. "Nếu mối quan hệ cộng sinh bị bẻ gẫy, bệnh tật sẽ xuất hiện".

Các vi khuẩn tốt là cơ sở cho một sức khỏe tốt. Hệ vi khuẩn đường ruột như vậy cũng ảnh hưởng đến trạng thái tinh thần của mỗi người.

Theo một chuyên gia về lĩnh vực này, trong xã hội phát triển đương đại, có đến 25% dân số thiếu tới 40% lượng vi khuẩn đường ruột, do một loạt tác động xấu, như dùng thuốc kháng sinh, ăn uống không đúng cách, thời gian dùng sữa mẹ giảm mạnh, số lượng con ra đời bằng con đường mổ đẻ gia tăng… Các hiểu biết mới trong lĩnh vực đường ruột mang lại hy vọng đảo ngược xu thế xấu này.

Kể từ 5 năm nay, trong điều trị chống ung thư, các nhà nghiên cứu đang phát triển « môn trị liệu miễn dịch ». Cụ thể là nhờ một số vi khuẩn đặc biệt trong đường ruột, mà kháng thể chống tế bào ung thư hoạt động hiệu quả hơn.

Âm hộđòi bình đẳng

Le Nouvel Observateur tuần này quan tâm đến « Cơ quan sinh dục phụ nữ. Lịch sử một chủ đề kiêng kỵ ». Bài « Sự phục thù của âm hộ » của Le Nouvel Observateur điểm lại nhiều cố gắng dũng cảm trong ít năm gần đây, chống lại tập quán truyền thống, để trả lại cho cơ quan sinh dục phụ nữ một vị thế bình đẳng với nam giới. Từng có được cách nay 35.000 năm, vào thời kỳ đồ đá cũ, khi hình ảnh âm hộ được trang trí trên cửa các hang động hay các đồ vật.

Trong một thời gian rất dài, hình ảnh âm hộ hoặc bị che giấu, hoặc là độc quyền của lĩnh vực mãi dâm. Một số nghiên cứu gần đây cho thấy, chính bản thân rất nhiều phụ nữ cũng chưa từng trực diện cơ quan nhạy cảm này của chính mình. Trong khi đó, sự thống trị của ngành công nghiệp mãi dâm khiến cho không ít thiếu nữ mặc cảm với hình ảnh âm hộ của bản thân.

Theo một hiệp hội phụ khoa Hoa Kỳ, trong năm 2015, số người muốn phẫu thuật thẩm mỹ âm hộ tăng lên tới 80%. Mặc cảm, thiếu hiểu biết về cơ quan sinh dục phụ nữ có thể để lại nhiều hậu quả bi thảm. Nhà phụ khoa Odile Buisson phẫn nộ : « Sự ngu muội thật là khủng khiếp ! Tại sao có thể như vậy, trong khi âm hộ cũng là một bộ phận cơ thể như trái tim, buồng gan ? », « người ta không chấp nhận âm hộ cũng là một cơ quan khoái lạc ».
Câu chuyện tranh nổi tiếng « Cội nguồn thế giới » của Liv Stromquist nhắc lại rằng, vào năm 1973, NASA đã gửi lên không gian phi thuyền Pionner để hy vọng gặp người hành tinh khác, có mang theo một bức họa hai người, một đàn ông, một phụ nữ không quần áo. Trong khi người đàn ông có cơ quan sinh dục, thì người phụ nữ không.

Bài « Sự phục thù của âm hộ » kết thúc với câu chuyện về bức họa nổi tiếng « Cội nguồn thế giới » của Gustave Courbet – ra đời năm 1866 - trong một thời gian dài đã bị cất kỹ, cho đến cuộc trưng bày năm 1995 tại bảo tàng Orsay, Paris. Hình ảnh âm hộ trong bức tranh cội nguồn thế giới là một phụ nữ thiếu đầu. Ngày 29/05/2014, nghệ sĩ Déborah de Robertis đã làm sống lại bức họa nổi tiếng này với màn trình diễn âm hộ sống ngay trước bức tranh lịch sử.
Nữ nghệ sĩ Luxembourg tâm sự : khi làm điều này, « tôi nghĩ rằng tôi đang trưng bày không phải cơ quan sinh dục của chính tôi, mà của toàn thể nữ giới ».

http://vi.rfi.fr/chau-a/20160813-trung-quoc-dang-tro-thanh-mot-nha-nuoc-luat-rung

Labels: BÊN KIA BỜ ĐẠI DƯƠNG 428

TRUYỆN TÙ VÀ VƯỢT BIÊN

NGUYỄN ĐÌNH LONG * MỘT CÁI TẾT TRONG TRẠI TÙ BINH CỘNG SẢN

MỘT CÁI TẾT TRONG TRẠI TÙ BINH CỘNG SẢN

Ban Biên Tập

Để mở đầu, tôi xin chép lại bài thơ được truyền tụng trong hàng ngũ anh em tù binh hồi đó tạm đề tựa là:

CẢM TÁC

Buồn quá đi thôi núi vây quanh,

Suốt ngày trân tráo một màu xanh.

Lưng trời ghép chặt trên rừng rậm,

Thung lũng nằm trơ chói nắng hanh.

Đợi chờ* khó chịu quá đi thôi,

Đêm đến ngày đi biết mấy rồi.

Nhìn áng mây mờ trôi lủng lẳng,

Ta nghe trong thịt máu bừng sôi.

Chiều nay núi vẫn trơ màu biếc,

Khe vẫn ngân nga một giọng đều.

Rừng vẫn buồn buồn như luyến tiếc,

Trời ơi ấm ức biết bao nhiêu !

Đây là cái Tết thứ ba mà tôi đang chuẩn bị đón chào theo chỉ thị của Ban Chỉ Huy trại.

Nói tới rừng, tôi cũng có cảm hứng làm một bài thơ:

RỪNG VIỆT BẮC

Rừng Việt Bắc bao la hùng vĩ (1),

Rừng Việt Bắc huyền bí thiêng liêng.

Đây, nơi ẩn thân người chí sĩ,

Đây, nơi nghiêm trị kẻ tù đày.

Ta bảo mi là bạn

Nơi căn cứ cách mạng (2)

Nung đúc chí anh hùng

Cờ khởi nghĩa phất tung

Giữa mùa thu lịch sử

Ta bảo mi là thù

Nơi rừng núi âm u

Giam cầm người tù tội

Và trong giờ sám hối (sic)

Hàng trăm bịnh giày vò.

2. Cách mạng đây ám chỉ ngày 19 tháng 8 năm 1945 (Việt Minh cướp chính quyền).

Câu vè là:

Bảo Đại mày dại làm sao,

Nửa đêm dắt mẹ xuống ao ăn bèo.

Cán bộ văn công dạy tù binh hát những bài hát lai căng, nhưng tù binh cũng phải hát cho làu mà trong bụng thì chẳng ưa gì:

Đông phương Hồng, mặt trời lên

Trung Hoa chúng ta có Mao Trạch Đông

Với muôn dân, người là cứu tinh

Tang tính tang tình. Dân ấm no. Người mưu Hòa Bình.

Bài Quốc Tế Ca (Internationale) được phổ bằng tiếng Việt, bài ca ngợi Xít-ta-lin và ca ngợi Kim Nhật Thành cũng được phổ biến sâu rộng.

Rời rừng xanh sâu

ta tiến về nơi Thủ Đô

Cuộc đời âm u,

giờ phút phân ly không vương sầu,

Một trời màu xanh, cây bao la rừng hoang tối tăm.

Chúng ta vui đi về, cố đô, nơi quê hương nhà...

Từ lâu, ta nuốt bao nhiêu hận căm thù,

Cuộc đời thanh niên ta tối tăm vì đâu.

Đời vui sao có bao nhiêu biệt ly

Đã qua bao nhiêu ngày rừng hoang

Ồ ô!

Tức cảnh thành thi.

Mặc dù là cảnh buồn, nhiều nhà thơ bất đắc dĩ xuất hiện chuyền nhau đọc cũng thấy an ủi phần nào, như bài dưới đây do tôi sáng tác:

RỜI RỪNG

Chắc ta sắp lìa mi rừng ạ,

Về xóm làng thị xã miền xuôi.

Ba năm chia ngọt xẻ bùi,

Ra đi lòng những ngậm ngùi nhớ thương.

Rừng với ta ngày nào quen biết,

Buổi công đồn quyết liệt: tù binh.

Bước đầu trong cuộc phiêu linh,

Nhìn nhau sợ hãi, lặng thinh đi vào.

Rừng khẽ bảo, cớ sao mà sợ,

Rằng đôi ta như vợ với chồng.

Suối trong ngụm nước mát lòng,

Củi đây người đốt, đêm đông sưởi cùng.

Nào những buổi, lên rừng chém nứa,

Đẵn gỗ về cất lán, làm sàn.

Làm phênh, đập nứa ta đan,

Cắt tranh về lợp trang hoàng nhà ta.

Rời rừng Việt Bắc hôm nay,

Về xuôi ôn lại những ngày tối tăm.

Những ngày đau khổ âm thầm,

Lê đời tù tội ba năm vừa tròn.

TỰ THÁN

Ất Mùi Năm Mới đến nơi rồi,

Tết nhất làm chi khổ thân tôi.

Ra đi đất Bắc tôi lầm tưởng,

Cảnh đẹp người xinh đón rước tôi.

Nào hay sau, trước vừa ba tháng,

V.M đánh “bốt” bắt tù rồi.

Cuộc đời chìm nổi đâu cứ mãi,

Quả đất tròn kia cũng có ngày.

Paris, Giáng Sinh 1977
Nguyễn Đình Lang
exDL0 (5eGAVN)

TONY DƯƠNG * NHỮNG CÁNH CHIM KHÔNG MỎI

NHỮNG CÁNH CHIM KHÔNG MỎI-Tony Dương-

Đây là lần thất bại thứ mấy rồi, tôi không còn nhớ được – nhưng thất bại bị ở tù thì đây là lần thứ hai.

– Lần thứ hai: Tham gia cướp tàu có vũ khí (đã nổi loạn thật rồi!!!); tù 15 tháng!…

Năm 1984 chúng tôi có một cháu trai, ba năm sau nữa vợ tôi sinh thêm một cháu gái. Vợ chồng tôi tâm sự với ông:

Ông nhìn tôi thích thú: “Tôi tưởng những cánh chim bằng đã mỏi rồi chứ!” – Rồi ông cười ha hả…

“Này, chừng nào cậu vượt biên nhớ rủ tớ với nhé!”

Vợ tôi tái mặt, tôi vội bỏ đũa đùa lại: “Dạ, nếu anh chịu thì nhất định em sẽ đến tận nhà mời cả chị và các cháu nữa!”

Anh công an khu vực cũng thêm vào: “Các cậu cứ ngồi lai rai, tớ phải đi rồi, chiều nay tớ sẽ tóm một lũ vượt biên cho coi!”

– Thấy chưa?

Tôi đùa lại:

– Anh phát tài rồi!

– Cái thân máy này có thể cải tiến được:

1 – Thân máy rất dầy, các máy dẫn nước giải nhiệt còn nguyên chưa bị nước biển bào mòn gây rò rỉ

2 – Trục máy rất lớn có thể mài mà không sợ yếu.

3 – Phần thân đặt cylinder rất dầy tha hồ xoáy, để thay cặp cylinder to nhất.

4 – Các bộ phận khác ta còn có thể kiếm ra…

– Thôi thì…ta vừa bàn vừa nhậu…Thịt rượu sẵn sàng rồi…

– Chị Cang ơi! Anh Cang có nhà không?

Người đàn bà bế con ra ngó tôi lom lom:

– Anh…mà xin lỗi..Anh là ai?

– Tôi là anh của cô Vân

– Cô Vân nào cà?…Mà anh tìm anh Cang có chuyện gì không?

Tôi nghĩ người đàn bà này thật khôn ngoan, kín đáo, biết rõ việc của chồng mà chị ta vẫn vờ như không biết.

– Cũng có chút việc muốn nói với anh ấy, chị có biết bao giờ anh ấy về không?

– Mọi khi giờ này về rồi, còn hôm nay thì tôi không biết.

– Thôi được! Tôi ra ngoài một lát, chút nữa tôi quay lại vậy!

Tôi vừa quay ra thì chị vợ reo lên;

– Kìa, anh ấy về rồi.

Thấy tôi, đôi lông mày Cang hơi nhíu lại, thì chị vợ lên tiếng:

– Anh đây là anh của cô Vân

– Làm sao anh biết mà ra đây?

– Em tôi viết về giới thiệu cho tôi, mấy tháng trước cô ấy đã ở đây vài ngày, nên tôi ra đây để cám ơn anh chị.

Hình như Cang còn do dự, chưa đủ tin, tôi tung thêm đòn tối hậu:

Đến lúc ấy Cang mới chịu đưa tay ra bắt tay tôi và vui vẻ mời tôi ngồi uống nước.

– Bữa trước cá lớn của anh Diệm nằm có xa không?

– Khoảng một giờ taxi thôi.

– Từ đấy ra biển bao xa?

– Gặp lúc nước ròng cũng chỉ khoảng một giờ đồng hồ

– Có thể tìm được bến khác tốt như thế không

– Ăn thua là cá lớn, lớn hay nhỏ thôi, nếu chỉ bằng của anh Diệm thì vùng này thiếu gì vũng có thể làm bến.

Lúc này nước đang dâng lên và bóng tồi bắt đầu phủ xuống. Chúng tôi ra về, đêm đó tôi nghỉ lại nhà Cang.

– Sao anh không tự lực làm một mình mà phải dựa vào người khác? Tôi thấy anh cũng tháo vát lắm mà!

– Chúng tôi chỉ mới đến đây đây được vài năm thôi nên không quen biết nhiều.

Tôi chợt hiểu:

– Như vậy con có thể chọn điểm ở gần cồn cạn?

– Tại sao không chính là cồn cạn?

– Lúc nước lên cồn cạn bị ngập nước.

– Càng tốt, nhóm taxi càng không thể lên đổ người lên đó rồi rút trước, mà sẽ ẩn kỹ trong các lùm cây trên đó.

Tôi bèn nhờ ông hôm sau đi gặp Cang để bàn chi tiết, kể cả tiền bạc. Kết quả ông mang về thật hợp lý và tốt đẹp.

Chúng tôi được đặt câu hỏi;

– Khi gặp bão nên lái thế nào .

– Đó là trường hợp máy thuyền còn chạy, còn xử dụng được bánh lái. Trướng hợp máy thuyền chết thì sao?

Một câu hỏi về vấn đề khác;

– Thuyền đang chạy trên đại dương, chung quanh có những tàu thuyền khác, làm sao để biết cái nào đang đuổi bắt mình?

– Ta đổi hướng một góc độ nào đó, thuyền đuổi bắt tất cũng đổi hướng theo.

– Gặp trường hợp bị đuổi bắt, phải làm sao

– Nếu bị đuổi trong khi thuyền còn đang trong sông rạch?

Chúng tôi muốn tới Mỹ nên chọn Philipine khi chấm tọa độ ông trung úy nhắc:

Tôi thở ra một hơi thật dài nhẹ nhỏm…trong lúc con thuyền tiến ra xa…xa..xa mãi.

a ) – Lúc đó gió bão sẽ đẩy thuyền đi nhanh hơn

b ) – Tránh tình trạng sóng đập vào hông thuyền (nếu theo hải trình cũ )

c ) – Trên đường hàng hải quốc tế có hy vọng nhận được sự tiếp cứu của các tầu lớn.

– Cái tàu đằng sau hình như đã dừng lại!

Tôi nhìn lại, quả thật một ngọn núi sắt sừng sững hiện ra trước mặt tôi:

– Chúng ta được cứu rồi!!!

Sóng nước đã hoàn toan phủ kín nó…Như phủ kín cả một thời trai trẻ, thanh xuân của thế hệ chúng tôi!

Lake Forest,
Ngày trọng đông năm Nhâm Ngọ
Tony Dương

THÔNG TIN & BÌNH LUẬN QUỐC TẾ

http://www.voatiengviet.com/a/nga-doa-cat-quan-he-ngoai-giao-voi-ukraine/3462446.html

Báo TQ: VN phạm ‘sai lầm khủng khiếp’ khi triển khai vũ khí ở Biển Đông

12.08.2016

1:26

Nhật tăng tùy viên quân sự tại VN và Philippines để ‘cảnh báo’ TQ

Việt Nam bố trí bệ phóng tên lửa di động mới tại một số đảo ở Trường Sa

RFA
2016-08-10

Đảo đá thuộc quần đảo Trường Sa.

AFP VIDEO

Bộ Quốc phòng Mỹ nói gì về tin ‘giàn pháo di động’ của VN?

11.08.2016

VOA Tiếng Việt

Vũ khí Việt Nam ở Trường Sa nguy hại cho Trung Quốc hơn tàu Mỹ

Trọng Nghĩa Đăng ngày 10-08-2016 Sửa đổi ngày 10-08-2016 16:26

Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI) vào tháng 02/2016 xác nhận Israel đã giao cho Việt Nam 20 quả tên lửa đối đất EXTRA(@defence-blog.com)

RFI : Giáo sư nhận định sao về động thái mới này của Việt Nam ?

RFI : Mỹ và Trung Quốc có thể phản ứng ra sao ?

Từng có tin về việc Việt Nam tăng cường vũ khí ra Trường Sa

Bị Đảng giám sát, Tập Cận Bình không thể nhượng bộ Mỹ

Minh Anh Đăng ngày 12-08-2016 Sửa đổi ngày 12-08-2016 17:11

Chủ tịch Tập Cận Bình và tổng thống Barack Obama tại một diễn đàn Liên Hiệp Quốc ngày 28/09/2015.REUTERS/Andrew Kelly

Trung Quốc đang trở thành một nhà nước luật rừng

Trọng Thành Đăng ngày 13-08-2016 Sửa đổi ngày 13-08-2016 16:47

Phương Tây kháng cự, Pháp bị phê phán

Thổ Nhĩ Kỳ, « nỗi lo của châu Âu »

Các vi khuẩn tốt là cơ sở cho một sức khỏe tốt. Hệ vi khuẩn đường ruột như vậy cũng ảnh hưởng đến trạng thái tinh thần của mỗi người.

Âm hộđòi bình đẳng

http://vi.rfi.fr/chau-a/20160813-trung-quoc-dang-tro-thanh-mot-nha-nuoc-luat-rung

Monday, November 28, 2016

CÁCH MẠNG = HO XI = KIM TUYEN=FORMOSA= BÚN BÒ HUẾ

Saturday, August 6, 2016

Cách mạng đang ở đâu?

HỐ XÍ * BIÊN KHẢO &TRUYỆN KÝ

Chế biến phân hữu cơ

Kỹ thuật ủ nổi

Kỹ thuật ủ chìm

Kỹ thuật ủ phân xanh

Ủ hoai mục

Ủ nóng

Ủ nguội

Sản xuất phân ủ tại hộ gia đình

Sản xuất đất men

Sản xuất phân ủ

Cách sử dụng phân ủ

Sản xuất phân xanh từ cây lục bình ở hộ gia đình

Gom phân làm phân bón

Tình hình vệ sinh

Ở Việt Nam

Xem thêm

Chú thích

Liên kết ngoài

Phiếm luận: Văn hóa…cầu tiêu!

Nghệ sĩ Kim Tuyến: "Tôi chọn tự do và không hối tiếc".

Tuesday, 18 October 2016

Phan Khôi

Đà Nẵng: Các bạn trẻ nói không với Formosa, đường lưỡi bò của Trung cộng

Biểu tình du kích nói không với Formosa tiếp tục diễn ra tại Sài Gòn

Gạo hỗ trợ ngư dân mốc xanh, gà chó cũng không thèm ăn

Ban Công lý & Hòa bình Giáo phận Vinh: Thông báo về việc tổ chức "ngày môi trường" trong toàn giáo phận

Đừng động đến các Cha và Giáo dân...

Chuyện đoàn xe thủ tướng trong phố đi bộ

Đoàn xe của Thủ tướng VN gây ‘sốt’ mạng xã hội

Đoàn xe tang trên đường phố Hội An

Bi hài "thương hiệu" Bún Bò Huế

Người mù và nghề tẩm quất

Nỗi khổ sau lũ ở Lào Cai

Thiệt hại

Công tác cứu trợ

Mùa hè và dịch bệnh bùng phát

Tuesday, August 9, 2016

41 năm 'ngược dòng lịch sử'

'Sống như cừu, nói như vẹt'

'Kinh tế mới'

'Ngược đường lịch sử'

Monday, August 8, 2016

Nhật hoàng ngỏ ý muốn thoái vị

Chuyện về những người không có ham muốn tình dục

Khó sống trong thế giới tính dục

Bạn có đời sống tình dục ‘bình thường’?

Vì sao thua bạc mà vẫn say?

Con gái Obama làm thêm ở nhà hàng

Con cái của các nhân vật nổi tiếng khác từng làm thêm kiếm tiền

Biểu diễn khoả thân giữa London gây sốc

Ngôn ngữ cơ thể

Đam mê khoả thân

Lãnh tụ của một phong trào: Đằng sau cuộc Cách Mạng Dù và những bài học cho chúng ta

Canh bạc 500 triệu đô và khoản miễn hoàn thuế hơn 10 ngàn tỷ đồng (448 triệu đô) dành cho Formosa

Nha Trang - Vũng Tàu: Tiếp tục yêu cầu khởi tố Formosa

Mỹ khuyến cáo Nga chớ có lên giọng khiêu khích

Báo TQ: VN phạm ‘sai lầm khủng khiếp’ khi triển khai vũ khí ở Biển Đông

Nhật tăng tùy viên quân sự tại VN và Philippines để ‘cảnh báo’ TQ

Việt Nam bố trí bệ phóng tên lửa di động mới tại một số đảo ở Trường Sa

Bộ Quốc phòng Mỹ nói gì về tin ‘giàn pháo di động’ của VN?

Mỹ khuyến cáo Nga chớ có lên giọng khiêu khích

Báo TQ: VN phạm ‘sai lầm khủng khiếp’ khi triển khai vũ khí ở Biển Đông

Nhật tăng tùy viên quân sự tại VN và Philippines để ‘cảnh báo’ TQ

Việt Nam bố trí bệ phóng tên lửa di động mới tại một số đảo ở Trường Sa

Bộ Quốc phòng Mỹ nói gì về tin ‘giàn pháo di động’ của VN?

No comments:

^{Ở Việt Nam}

^{Xem thêm}

^{Phiếm luận: Văn hóa…cầu tiêu!}